دانلود بهینه-سازی-قند-گیری-از-ملاس-به-روش-استفنsteefen-31-ص (docx) 31 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 31 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
بهینه سازی قند گیری از ملاس به روش استفنsteefen
چکیده:
ملاس یکی از محصولات جانبی صنعت قند می باشد که ه نوز شامل مقادیر زیادی قند می باشد . به طوری که حدود 50 % یعنی نصف ملاس حاصل ازچغندر قند را ساکارز تشکیل می دهد . یکی از راههایی که برای جدا کردن قند موجود در ملاس وجود دارد، استفاده از دستگاه استفن می باشد . بنابر این در کارخانجاتی که مجهز به این سیستم می با شند، می توان به کمک یک سری اعمال شیمیایی بیشترین مقدار این قند را از ملاس جدا نمود . به این علت که کارخانجات قند ایران از این روش جهت قند گیری از ملاس استفاده می کنند، لذا این طرح به تحقیق و بررسی در رابطه با بهینه سازی این روش می پردازد. بهینه سازی مذکور د ر رابطه با سه عامل قلیایی رآکتور، درجه حرارت رآکتور و بریکس فرملاس می باشد . بدین منظور انجام این تحقیقات شامل دو مرحله می باشد: 1- ساخت پایلوت پلنت قند گیری از ملاس به روش استفن 2. انجام آزمایشات مورد نظر توسط پایلوت پلنت این آزمایشات شامل 27 تیمار در سه تکرار بوده و در هر تکرار صفات بریکس، پلاریزاسیون و کوسیان در مورد شربت ساکارات، پس Ĥب سرد و پساب گرم مورد اندازه گیری قرار گرفته است . نتایج بدست آمده نشان داد که بریکس فرملاس، قلیایی و دمای رآکتور، اثر بسیاری بر کوسیان ساکارات و درنتیجه راندمان قندگیری از ملاس دارد . اثرات متقابل نتایج نشان میدهد که چنانچه بریکس فرملاس 10 ، قلیایی رآکتور 10 و دما ی رآکتور c 8o باشد،در این صورت بهترین راندمان را در قندگیری از ملاس خواهیم داشت.
واژه هاي آليدي: ملاس ، قند گيري از ملاس ، روش استفن
-1 مقدمه :
فرآیند قندگیری از ملاس به روش استفن ، بر اساس پیوند cao با ساکارز استوار می باشد. طرز کار قند گیری از ملاس بروش استفن بدین طریق است که ابتدا ملاس را با آب رقیق می کنند تا بریکس آن به حدود 12 - 10 کاهش یابد که در اینصورت به آن فرملاس می گویند، سپس تحت شرایط سرما،آهک به فرملاس اضافه می شود . در اینحالت کلسیم با ساکارز موجود در ملاس ایجاد ساکارت می نماید . از آنجائیکه در این فعل و انفعالات دی و تری کلسیم ساکارات ساخته می شود و همچنین دی کلسیم ساکارات محلول بوده و تری کلسیم ساکارات غیر محلول می باشد، لذا اب تدا محلول حاصله راصاف نموده تا تری کلسیم ساکارات آن جدا گردد . تری کلسیم ساکارات بدست آمده با آب رقیق شده و به وسیلۀ پمپ به قسمت تصفیه شربت کارخانه هدایت می گردد. تا با شیر آهک مورد استفاده قرار گیرد.
چون در پساب حاصله از قندگیری از ملاس هنوز مقداری ساکارات محلول وجود دارد و با توجه به اینکه آهک در مقابل دما حساس بوده و ایجاد رسوب می نماید لذا صفت قند از این خاصیت استفاده نموده و با افزایش دمای پساب به میزان 90 – 80 درجه سانتی گراد باقیمانده ساکارات محلول را به 2صورت غیر محلول در آورده و پس از صاف کردن، ساک ارات حاصله را با ساکارات قبلی مخلوط و در فرآیند مورد استفاده قرار می دهند پساب حاصله را که به آن پساب گرم می گویند، پس از خنثی سازی با گاز بدست می آید که بجای ملاس در تفالۀ خشک کن مورد استفاده قرار می گیرد.
چنانچه شرایط مناسب در قند گیری از ملاس مورد توجه قرار گیرند در این صورت بین 90 – 85 % قند موجود در ملاس قابل استحصال می باشند در غیر اینصورت به نسبت عدم توجه به عوامل مؤثر در عمل، راندمان قندگیری از ملاس کاهش می یابد.
از جمله عواملی که جزو مهمترین عوامل در راندمان قندگیری از ملاس دخالت دارند شامل، بریک س فرملاس، دمای راکتور و قلیایی راکتور می باشد(منظور از راکتور، محل ایجاد واکنش بین آهک و ساکارز موجود در فرملاس می باشد و فرملاس همان ملاس رقیق شده توسط آب شده می باشد ) ، که در این کار تحقیقاتی روی این سه فاکتور کار شده است.
-2 مواد و روشها :
انجام این پروژه شامل سه مرحله می باشد:
1) ساخت pilot plant قندگیری از ملاس به روش استفن
2) انجام آزمایشات مورد نظر توسط پایلوت پلینت (پایلوت پلنت)
3) آنالیزهای آزمایشگاهی
به جهت اینکه نتایج آزمایشات حاصل از سیستم قابل تعمیم در صفت قند می باشد، لذا اقدام به طراحی و ساخت یک قند گیر از ملاس مداوم در ابعاد کوچک گردید، پایلوت پلینت مذکور شامل تمامی قسمتهای یک قندگیر از ملاس مداوم از لحاظ اصولی می باشد و شامل قسمتهای زیر است:
-1 تانک فرملاس 2- راکتور -3 I راکتور II
-4 دستگاه آهک زنی 5- آبسردکن 6- پمپ سیرکوله رفت و برگشتی
-7 پمپ سیرکوله آبسرد 8- کمپرسور 9- شلنگهای اتصال
10 – همزن 11 - قیف بوخنر 12 - ترمومتر
مخازن این دستگاه همگی از جنس حلب و بطور دو جدا ره ساخته شده اند بطوریکه سیرکولا سیون آب سرد و نتیجتاً خنک شدن محتویات داخل مخازن امکان پذیر می گردد . آب سرد م ورد لزوم توسط یک آبسرد کن تأمین می گردد که به وسیله شلنگهایی به مخازن داده و از آنها خارج می گردد .
سیرکولاسیون این آب سرد از داخل جداره مخازن و آب سرد کن از طریق پمپی امکان پذیر می گردد که بدین منظور از یک پمپ کولر استفاده شده است. لوله های ورودی و خروجی همگی از جنس مس هستند که شلنگهای مربوطه در اتصال با این لوله ها مسیر جریان را هدایت می کنند.
جهت به هم زدن محتویات سه مخزن نیز از سه پمپ کولر، با دوری معادل 3000 دور در دقیقه استفاده شده است که در اثر چرخش پره هایی که به آن متصل شده محتویات مخازن بهم زده می شود ارتفاع مخازن طوری در نظر گرفته شده است که محتویات داخل هر مخزن تنها به کمک نیروی وزن و دراثر اختلافات ارتفاع به مخزن دیگر راه می یابد . عمل فیلتر خلاء در دستگاه قندگیر از ملاس مداوم که همان جدا کردن گل ساکارت از پساب سرد شده می با شد، در این دستگاه توس ط قیف بو خنر انجام می گیرد که خلاء لازم برای آن توسط یک کمپرسور تأمین می گردد . از آنجائیکه واکنش اصلی بین آهک و فرملاس در راکتور I انجام می گیرد، بدین دلیل جهت پاشش یکنواخت آهک مبادرت به ساخت دستگاه آهک زنی گردیده است . دستگاه آهک زنی روی راکتور I سوار شده و ساختمان نسبتاً ساده ای دارد و شامل قسمتهای زیر است:
.1 تانک ذخیره آهک بشکل مکعب مستطیل (جنس حلب(
.2 درب کشویی ثابت سوراخدار
.3درب کشویی متحرک
.4نیروی محرکه دستگاه که در اینجا از موتور سشوار استفاده شده است.
.5بلبرینگ جهت ایجاد مسیر رفت و برگشتی درب کشویی متحرک
.6 سطح شیبدار
طرز کار آن بدین صورت است که ابتدا آهک درون تانک ذخیره ریخته می شود . با روشن کردن دستگاه در اثر حرکت بلبرینگ نیروی حاصل از موتوربه درب کشویی متحرک متصل گشته و در هر رفت و برگشت مقدار معینی آهک را روی سطح شیبدار که دقیقاً روی مخزن راکتور I قر ار گرفته می ریزد. مزیت استفاده از موتور سشوار ایجاد دور کند و تند و دورهای مابین آن می باشد که با استفاده از این مسئله میزان ورودی آهک در دقیقه بداخل راکتور I قابل تنظیم می باشد.
.2 1 انجام آزمایش:
در ابتدای کار ، فرملاس تهیه شده با بریکس مورد نظر داخل ت انک فرملاس، راکتور I و راکتور II ریخته می شود. آبسرد کن نیز بکمک پمپ سیرکوله آبسرد، محتویات سه مخزن را خنک می کند . زمانی که فرملاس موجود در سه مخزن آنقدر سرد شد که درجه حرارت آن حدود 2 – 4 درجه از درجه حرارت مورد نظر کمتر شد، دستگاه آهک زنی شروع بکار می کند . در این زمان پمپ سیرکوله راکتور I به راکتور II نیز مخلوط می گردد و در اثرواکنش بین آهک و فرملاس قلیایی دو راکتور بالا میرود تا جائی که بحود مورد نظر می رسد . در حین ریختن آهک بداخل راکتور I چندین بار قلیایی هر دو راکتور اندازه گیری می شود تا از ایجاد قلیایی مطلوب اطمینان حاصل گردد.
در اثر ورود آهک بداخل راکتور و ایجاد واکنش گرمازا، کم کم دمای راکتورها به میزان مطلوب میرسد و زمانیکه ترمومتر داخل مخزن راکتور ، Iدرجه حرارت مطلوب را نشان داد، دستگاه جهت شروع آزمایش به روش مداوم آماده می باشد، در اینجا آهک توزین شده و بداخل تانک آهک زنی ریخته می شود . میزان آهک مورد مصرف در هر آزمایش با توجه به میزان ورودی فرملاس به راکتور I تعیین می شود . با جریان یافتن فرملاس و همچنین روشن نمودن دستگاه آهک زنی، جریان مداومی از آهک و فرملاس در راکتور I خواهیم داشت. در این صورت پس از مدتی حجم محتویات داخل راکتور I بالا خواهد آمد و توسط لولۀ مربوطه بداخل راکتور II سرریز می نماید.
بدلیل محدودیت حجم دو راکتور، پس از مدتی محتویات راکتور II نیز سرریز می کند و توسط شلنگ متصل به راکتور II بداخل یک قیف برخنرهدایت می شود . این قیف در اثر اتصال با یک کمپرسور، دارای خلاء می باشد بدین وسیله شیر ساکارات خروجی از سیستم در قیف برخنر به دو فاز گل ساکارت و پساب سرد جداسازی می گردد . پساب سرد به حرارت 90 – 80 درجه رسانده می شود و باز توسط قیف برخنر صاف می شودکه به پساب حاصل پساب گرم می گویند . پس از این مرحله به بعد کل ساکارات، پساب سرد و پساب گرم که محصولات عمل می باشند بایستی در آزمایشگاه مورد آنالیز قرار گرفته، بریکس، pol و Q آنها مشخص گردد.
2-2 – طرح آماری :
جامعه آماری در این تحقیق، ملاس کلیه کارخانجات قند چغندر قند که مجهز به سیستم استفن هستن د، می باشد . نمونه آماری نیز ملاس کارخانه قند شیرین بوده که با استفن از نمونه گیری منظم انتخاب گردیده است . طرح مورد استفاده، طرح کاملاً تصادفی بوده که شامل سه تکرار در 27 تیمار می باشد. تیمارها عبارتند از فاکتوریل کامل سه عامل درجه حرارت، قلیایی راکتور و بریکس فرملاس.
میانگین های تیمارها با روش چند حوزه ای دانکن 1 در سطح 5% مورد مقایسه قرار گرفته اند.
عوامل مورد آزمایش مقادیر مورد آزمایش تلرانس
قلیائی راکتور 8 10 12 5/ 0 +_
درجه حرارت راکتور 8 12 16 5/ 0+_
بریکس فرملاس 10 12 14 05 / 0 +_
-3 نتایج
-1-3 شربت ساکارات
اثر متقابل قلیایی رآکتور، بریکس فرملاس و درجه حرا رت راکتور بر بریکس شربت ساکارات، بین تمام تیمارهای آزمایشی برای صفت بریکس شربت ساکارات در سطح 1% تفاوت معنی دار وجود داشته است . توضیح اینکه : اثر اصلی قلیایی راکتور و بریکس فرملاس بر روی این صفت غیر معنی دار بوده یعنی بین سه مقدار هر یک از این صفات تفاوت معنی داری وجود ندارد . اما صفت درجه حرارت راکتور بر روی مقادیر بریکس شربت ساکارات مؤثر بوده و در سط ح 5% معنی دار می باشد . اثرات متقابل قلیایی راکتور در بریکس فرملاس، قلیایی راکتور در درجه حرارت راکتور، و همچنین بریکس فرملاس در درجه حرارت راکتور بر روی بریکس شربت ساکارات معنی دار نمی باشد . اما اثر متقابل درجه دوم قلیایی راکتور در بریکس فرملاس در درجه حرارت راکتور در سطح 5% معنی دار می باشد. 1 - Duncan's multiple range test
همانطور که در نمودار شماره 1 مشخص می باشد در قلیایی 12 ، بریکس 12 و درجه حرارت 8 بیشترین مقدار بریکس وجود دارد، قلیایی 10 ، بریکس 10و درجه حرارت 16 و همچنین قلیایی 10 ، درجه حرارت cc 12 بدون تفاوت معنی دار کمترین مقدار بریکس را بدست می دهد
نمودار شماره ١ : اثرات قليايي راآتور ، بريكس فر ملاس و درجه حرارت راآتور
بربريكس شربت ساآارات
0
2
4
6
8
10
12
14
16
ميانگين بريكس
BRIX 10
BRIX 12
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 10.7 13.333 13.5 13.761 5.867 10.967 12.133 5.867 6.067
BRIX 12 13.267 8.967 15.567 11.067 11.067 13.2 11.767 13.033 12.367
BRIX 14 11.467 14.433 9.367 12.433 12.833 11.933 13.3 7.967 8.567
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = 8قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
نمودار شماره 2: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور بر پلاریزاسیون شربت ساکارات
0
2
4
6
8
10
12
14
ميانگين پلاريزاسيون
BRIX 10
BRIX 12
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 9.933 12.5 12.167 12.333 5.3 9.767 10.567 5.267 5.267
BRIX 12 10.633 8.033 13.7 9.7 9.833 11.567 10.167 11.567 10.467
BRIX 14 9.867 12.9 8.033 10.633 10.967 10.2 10.7 6.167 6.533
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
نمودار شماره 3: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور برکوسیان شربت ساکارات
٥
0
20
40
60
80
100
ميانگين آوسيان
BRIX 10
BRIX 12
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 92.83 93.75 90.12 89.62 90.33 89.05 85.09 89.77 86.81
BRIX 12 89.14 89.58 88 87.64 88.84 87.62 86.4 88.75 84.63
BRIX 14 86.04 89.37 85.75 85.52 85.45 85.47 80.45 77.407 76.25
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت= 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
-2-3 پساب سرد:
نمودار شماره 4: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور بربریکس پساب سرد
0
5
10
15
20
25
ميانگين بريكس
BRIX 10
BRIX 12
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 12.367 12.867 9.5 14.3 12.1 14.3 10.5 13.8 19.167
BRIX 12 14.4 12.333 10.967 13.5 14.733 15.1 14.333 11.933 20.067
BRIX 14 15.675 11.2 18.367 13.3 15.767 18.667 21.033 16.867 21.233
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = 8قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
نمودار شماره 5: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور بر پلاریزاسیون پساب سرد
0
2
4
6
8
10
12
ميانگين پلاريزاسيون
BRIX 10
BRIX 12
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 3.1 2.833 2.5 3.6 3.1 3.767 3.5 3.7 5.667
BRIX 12 3.633 3.067 2.867 3.567 3.967 4.4 5.233 4.167 7.433
BRIX 14 4.533 3.267 6.5 4.8 5.533 6.467 8.567 8.6 11.4
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = 8قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
نمودار شماره 6: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور برکوسیان پساب سرد
٦
0
10
20
30
40
50
60
ميانگين آوسيان
BRIX 10
BRIX 12
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 25.06 22.01 25.26 25.17 25.62 25.64 29.33 26.81 29.56
BRIX 12 25.22 24.86 26.14 26.42 26.92 29.13 36.51 34.91 37.04
BRIX 14 28.91 29.16 34.82 36.09 35.09 34.64 45.48 50.98 53.69
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = 8قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
-3-3 پس Ĥب گرم :
نمودار شماره 7: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور بربریکس پساب گرم
0
2
4
6
8
10
12
14
ميانگين بريكس
BRIX 10
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 8.4 9.733 11.067 10.3 7.333 10.933 7.667 7.7 9.1
BRIX 12 8.967 11.333 9.7 9.567 8.9 8.867 10.467 8.733 8.7
BRIX 14 7.467 8.933 9 12.9 7.7 11.167 11.033 10.567 9.967
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = 8قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
نمودار شماره 8: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور برپلاریزاسیون پساب گرم
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
ميانگين پلاريزاسيون
BRIX 10
BRIX 12
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 1.433 1.367 1.9 1.867 1.267 1.933 1.467 1.3 1.733
BRIX 12 1.5 1.867 1.667 1.533 1.567 1.633 2.167 1.767 1.9
BRIX 14 1.4 1.567 1.867 2.7 1.633 2.367 3.1 3.367 3.233
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = 8قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
نمودار شماره 9: اثرات قلیایی راکتور ، بریکس فر ملاس و درجه حرارت راکتور برکوسیان پساب گرم
0
5
10
15
20
25
30
35
ميانگين آوسيان
BRIX 10
BRIX 14
BRIX 10 BRIX 12 BRIX 14
BRIX 10 17.5 14.04 17.16 18.12 17.27 17.68 19.13 16.88 19.04
BRIX 12 16.72 16.47 17.18 16.02 17.6 18.41 20.7 20.23 21.83
BRIX 14 18.74 17.54 20.74 20.93 21.2 21.19 28.09 31.86 32.43
8 10 12 8 10 12 8 10 12
درجه حرارت = 16 درجه حرارت = 12 درجه حرارت = 8قلیایی راکتور و درجه حرارت راکتور
-4 بحث:
نتایج بدست آمده نشان می دهد که این سه عامل اثر بسیاری روی کوسیان ساکارات و در نتیجه راندمان قند گیری از ملاس دارد . اثرات متقابل نتایج نشان می دهد که چنانچه بریکس فرملاس 10 ، قلیایی راکتور 10 و دمای راکتور c 8o باشد در این صورت بهترین راندمان قندگیری از ملاس را خواهیم داشت.
این پژوهش که در رابطه با بهینه سازی قندگیری از ملاس می باش د البته چیزی نیست که بخواهیم آن را یک پدیده نو بشمار آوریم اما نظر و هدف نهائی در این تحقیق این است که این فرآیند را بهبود بخشیده میزان استحصال قند از ملاس را افزایش دهیم.
چنانچه اهمیت این طرح را از دیدگاه اقتصادی آن مد نظر قرار دهیم، توجهی بسیار مستحکم خ واهیم داشت با توجه به اینکه راندمان قندگیری از ملاس نسبت مستقیم با درجه خلوص ساکارات دارد لذا با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق که ساکارت به 7 / 93 % افزایش یافته است بنابر این با بکارگیری این نتایج، امکان افزایش راندمان قندگیری از ملاس به نحو چشمگیری وجود دارد.
تكنولوژي قندعنوان يافته تحقيقاتي : سولفات آلومنيوم با 18 ملكول آب بعنوان محلول زلال كننده جايگزين سواستات سربمقدمه : از سالها قبل محققين و دست اندركاران صنعت قند بدليل سميت و مشكلات زيست محيطي كار با سرب و تركيبات آن درصدد جايگزيني تركيبات سرب توسط محلولهائي با درجه پائين و حد مجاز سميت توام با اثر زلال كنندگي مطلوب بوده اند. در ايران با توجه به 35 كارخانه قند چغندري و 2 كارخانه قند نيشكري بهمراه تعداد قابل توجهي آزمايشگاههاي كيفي همه ساله قريب به 500 هزار نمونه آزمايش تجزيه قند صورت مي پذيرد. با احتساب اينكه در هر مورد آزمايش 200 سانتي متر مكعب سواستات سرب مصرف مي شود. حجم و ابعاد مصرف سواستات سرب ا زنظر سميت و آلودگي محيط از طريق آب و خاك و هوا ضرورت و اهميت عدم استفاده از تركيبات سرب و جايگزيني توسط محلول زلال كننده مناسب محسوس و مشخص مي شود.دستگاه توزين نسبي محلول زلال كنندهشرح يافته و توصيه هاي كاربردي :تركيبات مختلف با خاصيت زلال كنندگي و سميت پائين (كلرورآلومنيوم – سولفات آلومينوم – استات روي – استات روي + آب آهك) بعنوان تيمار اصلي و دزهاي مختلف (تيمار فرعي) بهمراه شاهد سولفات سرب در اندازه گيري درصد قند – سديم – پتاسيم – ازت آمينه بر روي خميرچغندرقند - خلال و ملاس مورد بررسي قرار گرفت. سولفات آلومينيوم بعنوان محلول زلال كننده جايگزين مشخص گرديد غلظت آلومنيوم مصرفي در تركيب سولفات برابر 3/0 تا 5/0 گرم در ليتر است. چنانچه از سولفات آلومنيوم با 18 ملكول آب استفاده گردد ،4 گرم سولفات آلومنيوم در ليتر توصيه مي گردد.اهميت اقتصادي : جلوگيري از آلودگي محيط زيست به تركيبات سمي بخصوص تركيبات سرب و راديواكيتو از الزامات مي باشد.عنوان يافته تحقيقاتي : تعيين فاكتور قليايي و رابطه آن با درصد استحصال شكرمقدمه : مقدار قند موجود در چغندر قند يكي از مهمترين فاكتورهاي ارزشيابي اين محصول مي باشد ولي مواد غير قندي محلول چغندرقند نيز در كليه مراحل فرايند شركت كرده و در نهايت در آخرين پس آب كارخانه (ملاس) جمع ميشوند.ميزان مواد غيرقندي محلول در اين گياه روي درجه خلوص شربت خام استحصالي اثر منفي دارد. در ايران بعلت پائين بودن درجه خلوص شربت خام نسبت به كشورهاي اروپائي ميزان ضايعات قندي 5/8% بيش از اين كشورها مي باشد. از مواد غير قندي مهم در چغندرقند كه روي ضايعات قندي ملاس اثر دارند. سديم، پتاسيم و ازت مضره است. تعيين اين فاكتورها و رابطه آنها با ميزان قند ملاس براي پيش بيني ضايعات قندي در شرايط اقليمي ايران موضوع اين تحقيق مي باشد.شرح يافته و توصيه هاي كاربردي : در جمع بندي كلي نتايج بررسي مواد ملاس زاي، پتاسيم، سديم و ازت آمينه و خاكستر در ملاس و فاكتور قليايي و رابطه آنها با درصد قند مي توان گفت هر يك از مواد مذكور بعنوان متغيرهاي مستقل همبستگي مثبت معني دار با درصد قند ملاس داشتند.متغير مستقلضريب همبستگي عنصر مستقلضريب همبستگي سديم + پتاسيم94/0=rخاكستر63/0=rازت آمينه77/0= rفاكتور قليائي 13/0= rجدول مقايسه ضرايب همبستگي درصد قند ملاس با هر يك از مواد ملاس زاي موجود در ملاس بنابراين علت بالابودن ضايعات قندي ملاس در ايران با مقايسه كشورهاي اروپايي بالا بودن مقدار سديم و پتاسيم چغندرقندها ي ايران است كه بعلت EC بالاي خاكها و آبها در اين كشور است. براي كاهش ضايعات قندي ملاس بايستي از ارقامي استفاده شود كه ميزان جذب سديم و پتاسيم آنها كم باشد از طرف ديگر بعلت اينكه مصرف زياده از حد كود ازته باعث افزايش مقادير سديم و پتاسيم و ازت مضره در ريشه ها مي شود استفاده اين كود در امور زراعي بايد كنترل شده باشد. در طباخي كارخانه نيز با تعيين ميزان سديم و پتاسيم و ميزان ضايعات قندي ملاس روش كار طباخي را از نظر ضايعات قندي ملاس مي توان ارزيابي نمود.اهميت اقتصادي : با كاهش فاكتور قليائيت در شربت خام و با استفاده از ارقامي كه جذب سديم و پتاسيم آنها كم مي باشد، مي توان ضايعات قندي را كاهش داد كه باعث افزايش سود دهي مي شود.عنوان يافته تحقيقاتي: تعداد و مقدار وزني نمونه چغندرقند جهت ارزشيابي كمي و كيفي آن در ايستگاههاي عيار سنجيمقدمه : بر اساس نظر كمسيون بين المللي هماهنگي روشهاي تجزيه قند (ICUMSA) نمونه چغندرقند جهت ارزيابي كمي و كيفي الزاماً بايستي طوري اخذ شود كه نماينده أي از كل و همگن با توده چغندر باشد. همه ساله چغندر توليدي چغندركاران بر اساس وزن خالص و عيارسنجي از طريق نمونه برداري از محموله هاي چغندرقند به منظور تعيين درصد قند ارزشيابي و طبق فرمول p/13-3/13 با توجه به قيمت تضميني بهاي آن محاسبه و پرداخت مي گردد.شرح يافته و توصيه هاي كاربردي : اثر دو روش نمونه برداري متداول در كارخانه هاي قند بوسيله سوند (روبرو) و اخذ نمونه قبل از ورود چغندر به سيلو و پس از خاك گير دستگاه تخليه (a2 , a1) و همچنين مقادير مختلف وزن نمونه در تعيين درصد قند و ساير فاكتورهاي تعيين كننده كيفيت (املاح سديم و پتاسيم، اسيدهاي امينه ازت دار و همچنين قند انورت) مورد بررسي قرار گرفت. 1- نتايج حاصل براساس تجزيه واريانس نشان مي دهد كه عامل A (روش نمونه برداري) و عامل B (سطوح وزني نمونه ها) با اطمينان بيش از 95% اختلاف دارد.2-تعداد و مقدار نمونه انتخابي بايستي بطور تصادفي و براي هر محموله كمتر از 101 تن معادل 50 ريشه و حداقل 25 كيلوگرم است.3-كمترين اختلاف معني دار براي روش نمونه برداري مربوط به تيمار B2 و روش نمونه برداري از روي نوار تخليه چغندرقند بعد از خاك گير است.اهميت اقتصادي :1- برقراري نمونه برداري صحيح و دقيق بطوريكه گويا و نماينده توده چغندر باشد سبب احقاق حقوق چغندركاران و صاحبان صنعت قند خواهد شد.2-در روش نمونه برداري متعادل، نوسانات عيار و افت چغندر به حداقل ممكن خواهد رسيد.3-در روش نمونه برداري متعادل در صورت بروز كاهش كمي و كيفي محصول (چغندر – شكر) رديابي نكث محصول را در مزرعه و يا داخل كارخانه قند مشخص مي گردد.عنوان يافته تحقيقاتي: استفاده از پليمرهاي جاذب الرطوبه در حفظ رطوبت و مواد غذائي نشا گلداني چغندرقندمقدمه : جهت طولاني تر كردن دوره رشد چغندرقند در مناطق سردسير و كشت در مناطقي با خاك شور و همچنين كاهش مصرف سموم دفع آفات نباتي و علف هرز كش در زراعت چغندرقند از روش كاشت نشائي استفاده مي شود.مشكل عمده در زراعت نشائي چغندرقند، لطمه ديدن نشا گلدانهاي كاغذي در اثر از دست دادن رطوبت در زمان انتقال تا اولين آبياري و دستيابي به رطوبت مي باشد.استفاده از ماده پليمر جاذب الرطوبه در نشاء گلدانيشرح يافته و توصيه هاي كاربردي : در اين بررسي با استفاده از پليمرهاي جاذب الرطوبه (سه تيمار + شاهد) و مخلوط نمودن آن با خاك گلدانهاي كاغذي، استقرار نشا انتقال يافته وضعيت بوته هاي چغندرقند از نظر كمي و كيفي و چند شاخه شدن نيز مورد ارزيابي قرار گرفت. مصرف انواع پليمرهاي جاذب الرطوبه براي صفات درصد قند، درصد قند سفيد، تعداد ريشه (تراكم)، وزن ريشه (عملكرد وزني) و ساير صفات محصولي تفاوت معني داري در سطح 1% نشان مي دهد.اهميت اقتصادي : با توجه به نتايج بدست آمده مصرف 5/1 كيلوگرم ماده اصلاحي پليمر (SNFPR300) در مخلوط خاك كشت گلداني چغندرقند توانسته است از تلفات 53/2 تن قند سفيد جلوگيري نمائيد.عنوان يافته تحقيقاتي : بررسي و مقايسه عملكرد عيار سنجيهاي موجود در كارخانه هاي قند استان آذربايجان غربيمقدمه : بروز اختلاف در عيار چغندر تحويلي چغندركاران بالاخص در محموله هاي ارسالي توسط يك زارع به دو كارخانه قند سبب اعتراض و شكايات متعدد گرديده است. اعتراض بر اين مسئله بود كه چغندرهاي ارسالي از يك مزرعه به دو كارخانه يكسان ارزيابي نمي شوند و هر كارخانه عيار متفاوتي را اعلام و بدين ترتيب زارعين از لحاظ مالي متضرر مي گردند. اين بررسي به اين منظور انجام شد تا ضمن مشخص شدن علت اختلاف، از بروز چنين مشكلاتي در آينده و در كارخانه هاي ديگر جلوگيري شود. در اين راستا با مراجعه به دو كارخانه اروميه و پيرانشهر، نمونه برداري و آزمايشات مربوطه و آناليز آماري نتايج و ارائه طريق به قسمت عيارسنج اين دو كارخانه اين كار تحقيقي انجام شد.شرح يافته و توصيه هاي كاربردي : ايستگاههاي عيارسنج كارخانجات قند استان آذربايجان غربي از دو سيستم Web (ساخت كشور آلمان) داراي شش اره و همچنين نوع Vennema داراي تنها يك اره استفاده مي كنند. در دستگاه Web خمير از طريق سقوط آزاد نمونه غده چغندرقند بر روي اره ها و انتقال قسمت هاي اره شده بر روي نوار بدست مي آيد. در دستگاه Vennema، اره به عمق 7-4 سانتيمتر در داخل غده ها فرد مي رود و با توجه به شكل غدد و تمركز ثقل بيشتر از قسمت مركزي نمونه خمير تهيه مي كند. پس از برداشت نمونه هاي چغندر در قسمت نمونه برداري دو كارخانه قسمتي از نمونه هاي كارخانه اول (خوي) در همان ايستگاه خمير گشته و عيار سنجي مي شوند و قسمتي ديگر به ايستگاه دوم انتقال داده مي شود و پس از تبديل شدن به خمير عيارسنجي مي گردد، بعلاوه قسمتي از خمير حاصل در كارخانه اول نيز به كارخانه دوم انتقال داده مي شود. مشابه مراحل فوق الذكر در موارد كارخانه دوم (پيرانشهر) هم اعمال مي شود. مقايسه آماري ميانگين نتايج مبين اين نكته هستند كه عامل ايجاد اختلاف روش نمونه برداري و نحوه تهيه خمير مي باشد در حاليكه روند عمليات صاف كردن عصاره نمونه ها و روش هاي تجزيه نمونه ها در دو كارخانه مشابه و اختلافي با يكديگر ندارند. بنابراين توصيه مي گردد: در هنگام نمونه برداري حتي المقدور از زخمي كردن نمونه اجتناب شود و پس از خاك گير دستگاه تخليه چغندر صورت گيرد. از سيستم چند اره اي در كليه ايستگاههاي عيار سنجي كارخانجات قند و بانظارت كامل انجام شود. اهميت اقتصادي : با اجراي صحيح اين عمليات علاوه بر اينكه حق زارعين از لحاظ اقتصادي ضايع نخواهد شد. هم زارعين و هم كارخانه به دنبال عوامل كاهش راندمان و ضايعات واقعي خواهند گشت و يا اين كار ساليانه از مقادير قابل ملاحظه اي ضايعات جلوگيري به عمل خواهد آمد.
منابع :
مقالات سیمین اسداللهی 1 ، استادیار و محمد حسین حداد خداپرست 2 ، خلیل بهزاد 3 ، علی ناظران 4