دانلود تحقیق درباره صرفه جویی در آب (docx) 25 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 25 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
607060484949500
189865014097000
606425104775تحقیق در باره صرفه جویی در آب00تحقیق در باره صرفه جویی در آب
238760023368000
معانی آب
آب در آیات شریفه ی قرآن مجید موجب بیدایش تمامی موجودات عالم است در فرهنگ جوامع مختلف نیز به نوعی از قداست بر خوردار است وذاتا نیز دارای ویز گی هایی است که به لحاظ فیزیکی و شیمیایی برجسم وروان انسان ها اثرمثبت می گذارد به حدی که ارزش منحصر به فرد رادر ازهان تداعی میکند.
آب یكی از بزرگترین چالش‌های قرن حاضر است كه می‌تواند در آینده بسیار نزدیك سرمنشا بسیاری از تحولات مثبت و جهان قرار گیرد. در گذشته مشكلات و مسائل آن در مقیاس محلی مطرح بود، اما اكنون این مشكلات در مقیاس‌های ملی و حتی جهانی بروز می‌كند. مقدار آب تجدید شونده‌یی كه كره زمین هم‌اكنون دریافت می‌كند، معادل همان میزان ثابتی است كه هزاران سال پیش، دریافت می‌داشته است. معهذا مقدار سرانه مصرف آب بشدت در حال افزایش است. در مدت ۴۰ سال گذشته، مصارف آب در سطح دنیا سه برابر شده است. در سال ۱۹۵۰ تنها ۸۳ شهر با جمعیت بیش از یك میلیون نفر در سطح دنیا وجود داشت، در حالی كه این تعداد در سال ۱۹۹۵ به ۲۸۰ شهر رسیده است. افزایش جمعیت آثار منفی بسیاری را به ارمغان آورده است كه در راس آن تخریب و آلودگی منابع آب و محیط زیست است. در حال حاضر منابع آب شیرین از یك منبع تجدید شونده به منبع نیمه تجدید شونده میرا در حال تبدیل است.
سالانه دو میلیارد نفر در جهان به نوعی تحت تاثیر بیماری‌های ناشی از آب هستند و ۴ میلیون نفر كودك، جان خود را بدین طریق از دست می‌دهند. هم‌اكنون به دلیل كمبود آب، ۷۰ منطقه در سطح جهان به عنوان كانون‌های بحران از دیدگاه آب شناخته شده‌اند.
در حال حاضر بین توان تامین آب و شدت تقاضا در جهان خلایی وجود دارد كه بحران آفرین است. هنگامی كه این عدم تعادل با مجموعه راهكارهای مدیریتی قابل مهار نباشد زبان مفاهمه آب در بعد منطقه‌یی، ملی و جهانی تبدیل به زبان مخاصمه خواهد شد.
منابع آبی در ایران
منابع آبی در كشور ما در مرحله بحرانی قرار دارد و مشكل كمبود آب و كیفیت آن مسائل عدیده‌یی را برای مسئولان ذیربط و كارشناسان امر به وجود آورده است. با توجه به رشد جمعیت در ایران، سرانه سالانه منابع آب تجدید شونده كه در سال ۱۳۳۵، ۷ متر مكعب بوده است، در سال ۱۳۷۵ به ۲۰۰۰ متر مكعب كاهش یافته و پیش‌بینی می‌شود كه تا سال ۱۴۰۰به حدود ۸۰۰ متر مكعب كاهش یابد كه این میزان پایین‌تر از مرز كم‌آبی (۱۰۰۰ مترمكعب) است. هزینه‌های بالای تامین، انتقال وتوزیع آب، افزایش بی‌رویه مصرف و منابع محدود آب قابل دسترس، در آینده بسیار نزدیك، كشور را با بحران‌های جدی مواجه می‌سازد. با توجه به تقسیم‌بندی سازمان ملل متحد، كشور ایران در سال ۱۴۰۰، نه تنها شرایط تنش و فشار ناشی از كمبود آب را تجربه خواهد كرد، بلكه وارد شرایط كمیابی شدید آب می‌گردد، از هم‌اكنون در سال‌های خشك، شاهد كمبود و بحران آب هستیم كه می‌تواند نه تنها خسارات اقتصادی بلكه تنش‌های اجتماعی سیاسی و مخاطرات بهداشتی برای كشور به بار آورد.
مطالعه و اجرای روشهای مدیریت تقاضای آب (كاهش تقاضا و مصرف، كاهش تلفات آب، استفاده مجدد از آب و فاضلاب، شیوه‌های جدید توزیع آب در شهر و...) نه تنها فشار بر منابع آب را كاهش داده، بلكه كم‌هزینه‌تر از پروژه‌های جدید آب مثل انتقال بین حوزه‌یی از راه‌های دور، احداث سدهای جدید و... بوده و هزینه مدیریت فاضلاب را نیز كاهش می‌دهد.
توزیع غیریكنواخت آب در طول مكان و زمان، وجود بیشترین تقاضای آب در زمان وقوع كمترین بارندگی، عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب، افزایش تقاضای آب، محدودیت منابع آبی و در بعضی مكان‌ها كاهش آن با تنزل كیفیت آب سفره‌های زیرزمینی به دلیل برداشت بیش از حد مجاز، پیشروی آبهای شور، دفع غیرصحیح فاضلاب‌های خانگی و پساب‌های صنعتی، هزینه‌های تامین آب جدید همراه با رقابت شدید بین گروه‌های مصرف‌كننده آب به دلیل كم بودن منابع آبی، اتلاف زیاد آب در بخش كشاورزی و بالا بودن آب به حساب نیامده در بخش شهری و مكانیزم قیمت‌گذاری ناكارآمد از جمله دیگر مشكلات آبی كشور است كه مدیریت منابع آب كشور را پیچیده و با مشكلات زیادی مواجه كرده است.
بیش از دو دهه است كه جهان پی برده است كه در مدیریت منابع آب می‌باید بیشتر به مدیریت تقاضا توجه كرده تا مدیریت، عرضه بدین منظور كارشناسان، مدیریت تلفیقی آب را مطرح كرده‌اند.
مدیریت تلفیقی آب، دو سیاست كلی و یك هدف اصلی دارد. سیاست‌های مدیریت تلفیقی عبارتند از:
۱. آب باید به عنوان یك كالای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مطرح و با آن برخورد شود.
۲. سیاست‌ها و گزینه‌هایی كه مدیریت آب را هدایت می‌كند باید در چارچوبی یكپارچه تحلیل و برنامه‌ریزی شود.
هدف اصلی مدیریت تلفیقی آب این است كه به واسطه این مدیریت، توسعه پایدار، كارآمد و عادلانه منابع آب حاصل شود. مبانی مدیریت تلفیقی برپایه تركیب‌پذیری مدیریت تامین بامدیریت تقاضا استوار بوده كه جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را در نظر می‌گیرد.
مصرف و تلفات آب شهری
بر طبق برنامه سوم توسعه، الگوی مصرف آب هر خانوار ۵/۲۲ متر مكعب در ماه تعیین شده كه در نتیجه هر نفربطور متوسط در شبانه‌روز می‌تواند ۱۵۰ لیتر آب مصرف كند. متاسفانه با توجه به رشد بی‌رویه شهرنشینی در كشور، آمار چند ساله اخیر نیز از مصرف سرانه ۲۵۰ تا ۳۰۰لیتر در شبانه‌روز (بطور متوسط) می‌دهد
مفهوم صرفه جویی :
صرفه جويي به مفهوم مصرف چيزي به شكل درست و مناسب آن است. اين مساله براي ايجاد تعادل ميان درآمد و هزينه بسيار مهم و اساسي است و در حوزه اقتصاد خانواده نيز مي تواند تاثيرگذار و سرنوشت ساز باشد. با اين همه صرفه جويي علاوه بر اينكه در حوزه اقتصاد شخصي معنا و مفهوم مي يابد در حوزه اقتصاد عمومي نيز معنا دارد. امام خميني (ره) بر اين اساس است كه مصرف زياد و بيش از نياز در آب و برق را نه تنها نادرست و حرام مي داند بلكه آن را ضمان آور دانسته و شخص را نسبت به جامعه مديون مي شمارد.
قرآن نيز به اين مساله از ابعاد مختلف پرداخته است؛ زيرا قرآن كتاب هدايت و راهنمايي آدمي به سوي كمال است و به مساله اقتصادي كه ارتباط تنگاتنگي با مساله آسايش و آرامش دارد، توجه داشته و براي اين كه انسان در مسير كمالي حركت كند به مساله اقتصاد و روش هاي مناسب و درست كسب درآمد و هزينه هاي آن نيز پرداخته است. بازخواني نگرش و تحليل قرآن مي تواند در اين زمينه براي دست يابي به شيوه هاي درست كمك كند. نوشتار حاضر تلاشي است تا اين مساله را از ديدگاه قرآن واكاوي نمايد.
واژه عربي صرف كه به معناي تغيير و تحويل آمده است در علوم مختلف معاني و مفاهيم گوناگوني را بيان مي كند. به عنوان نمونه در علم صرف و نحو به معناي ساختن صيغه هاي مختلف از يك اصل مي باشد كه در ادبيات عربي معروف و مشهور است.
در علوم قرآني صرفه به معناي بازداشتن شخص از آوردن آيه و يا سوره اي است كه در مقام تحدي انجام مي گيرد. در اين كه اين نظريه درست و يا نادرست است سخني نيست بلكه تنها بيان اين كه صرفه به معناي بازداشتن شخص به شكل تكويني از آوردن سوره و يا آيه نيز به كار رفته است.
در علم اقتصاد چون سخن از توليد و توزيع و مصرف است واژه صرفه جويي به معناي مصرف درست و مناسب چيزي است كه در اختيار شخص قرار دارد و در ازاي آن كار و يا هزينه اي پرداخت شده است. بنابراين صرفه جويي در ارتباط با مصرف چيزي است كه داراي ماليت مي باشد و انسان در قبال آن كار و يا هزينه اي پرداخته و يا مي پردازد.
صرفه جويي، كم مصرف كردن نيست :
عده اي صرفه جويي را به معناي كم مصرف كردن معنا كرده اند ولي به نظر مي رسد اين معنا نمي تواند اقتصادي باشد؛ زيرا هدف از توليد يك شي اقتصادي، مصرف آن است و مصرف چيزي زماني به وقوع مي پيوندد كه آدمي به آن نياز داشته باشد و با مصرف آن چيز نيازي از نيازهاي وي برآورده مي شود. بنابراين شخص لازم است تا در حد نياز و برآورد آن، چيزي را مصرف نمايد و كم مصرف كردن نمي تواند نياز وي را برآورده سازد، مگر آن كه در مساله نياز به نيازهاي اساسي و نيازهاي غير اساسي و يا نيازهاي لازم و غير لازم توجه داده شود. در اين صورت مي توان گفت كه مصرف چيزي مي بايست در حد برآورد نيازهاي اساسي و لازم باشد.
ولي مشكلي كه در اين جا خود را نشان مي دهد آن است كه همان گونه كه نيازهاي آدمي به دو دسته نيازهاي اساسي و لازم و غير اساسي و غير لازم دسته بندي مي شود و به شكلي اولويت خود را تحميل مي كند، در حوزه چيزهايي كه به عنوان مواد مصرفي مورد توجه قرار مي گيرد نيز اولويت بندي صادق است. به اين معنا كه هرچه نياز شخص و يا جامعه به چيزي اساسي و ضروري و لازم باشد آن چيز به شكل امري با ماليت بيش تر و اساسي تر مطرح مي شود. از اين رو ارزش نيازي انسان به چيز اقتصادي، آن چيز را ارزشمندتر مي سازد چنان كه كم اهميتي آن نيز آن را در درجه دوم اهميت قرار مي دهد.
البته اين امر به چيزهايي برمي گردد كه ارزش مالي داشته و براي توليد و تهيه آن نيازمند كار و پرداخت هزينه هستيم. بنابراين با آن كه هوا و اكسيژن براي آدمي داراي ارزش و اهميت بسيار و حياتي است ولي از آن جايي كه درحال حاضر براي آن هزينه اي پرداخته نمي شود و نياز به توليد آن نداريم و كاري براي آن انجام نمي دهيم چيزي بي ارزش بوده و از ماليت خارج مي شود و سخن از صرفه جويي در آن معنا و مفهومي ندارد؛ ولي اگر فرض كنيم كه در آينده براي توليد اكسيژن مصرفي انسان نيازمند توليد و يا كار براي آن باشيم مي بايست براي آن ماليت قرار داده و درباره شيوه هاي مصرف و استفاده آن سخن بگوييم.
ديدگاه اقتصاددانان درباره صرفه جويي :
به هرحال صرفه جويي ارتباط تنگاتنگي با مسأله ماليت و مقدار توليد و توزيع دارد. هر چيزي كه ازنظر مالي ارزشمند و از نياز بشر به آن بيش تر باشد درباره نحوه و چگونگي مصرف آن نيز مسايل و مطالب بيش تري مطرح مي شود.
اقتصاددانان درباره نحوه مصرف به اين نكته توجه مي دهند كه مراد از صرفه جويي، كم مصرف كردن نيست؛ زيرا مي بايست در هر چيزي كه بخشي از نياز آدمي را برطرف مي سازد به مقدار موردنياز از آن استفاده كرد. بنابراين شخص مي بايست در حد نياز طبيعي خود از هر چيز اقتصادي استفاده كند. تنها مسأله اي كه اقتصاددانان آن را مطرح مي سازند اين است كه در زمان بحران هاي اقتصادي و كاهش توزيع و يا توليد چيزي، مي بايست به حد اقل بسنده كرد و درحد رفع حاجت و نياز ضروري از آن استفاده نمود تا فرصت بيش تري به ديگران داده شود.
در حقيقت در زمان بحران سخن از مصرف درحد ضرورت و رفع نياز است ولي اين بدان معنا نيست كه شخص آن چيز را كم مصرف كند. صرفه جويي در اين زمان به شكل ضرورت خود را تحميل مي كند و اگر در زمان هاي ديگر صرفه جويي به معناي مصرف درست و متناسب از كالاي اقتصادي است در زمان بحران اين نكته از جهات ديگر مورد تأكيد قرار مي گيرد تا شخص به حد ضرورت بسنده كرده و به قول معروف به مستحبات نپردازد.
به سخن ديگر صرفه جويي در همه حال و هر زماني چه بحران و چه غيربحران به معناي مصرف درست كالاي اقتصادي همانند آب و برق است ولي در زمان بحران تنها برآورد نيازها درحد ضرورت به معناي صرفه جويي است كه نوعي محدوديت را نيز سبب مي شود كه تحميلي از سوي بحران است.
بنابراين صرفه جويي ازنظر اقتصاددانان به معناي استفاده درست و مناسب از كالاي اقتصادي و بهره وري و آگاهي نسبت به نيازهاي واقعي است.
در اين جاست كه مسئله آگاهي و شناخت، خود را بر اقتصاد مصرف تحميل مي كند. در حوزه اقتصاد توليد مسئله اين است كه چگونه و چه چيزي را در چه مقدار و حجم توليد كنيم اصلي است كه هر توليدكننده اقتصادي بدان توجه دارد. در اقتصاد مصرف نيز شخص مي بايست به اين نكته توجه كند كه چه چيزي نياز واقعي است و تا چه مقدار مي تواند نياز واقعي او را برآورده كند و افزون بر آن امري بيرون از نياز واقعي او مي باشد؟ به عنوان نمونه مصرف 7 تا 15 ليوان آب براي سلامت مفيد و سازنده است. بنابراين 7 ليوان آب نياز واقعي او را تشكيل مي دهد كه شخص مي بايست آن را مصرف كند و كم تر از آن مي تواند به او زيان برساند. بر اين اساس مي توان برنامه ريزي در اقتصاد مصرف را اين گونه داشت كه در زمان بحران شخص به جاي بيش از 7 ليوان مي بايست در همان اندازه مصرف كرده و صرفه جويي نمايد. در اين صورت نوعي كم مصرفي را مي توان در مفهوم صرفه جويي در زمان بحران استنباط كرد ولي اين كم مصرفي زيانبار نيست بلكه كم مصرفي در راستاي بهينه سازي مصرف در زمان بحران است.
از اين رو آگاهي بخشي نسبت به كالاهاي مصرفي در حوزه اقتصاد مصرف ضروري و مناسب است. درباره مصرف كالاهايي همچون برق و ايجاد محيط مناسب از نظر روشنايي و يا گرمايي و يا سرمايي مي بايست آگاهي درستي به افراد داده شود تا در حوزه اقتصاد مصرف نيز همانند اقتصاد توليد بهينه سازي و بهره وري در دستور كار قرار گيرد.
قرآن و صرفه جويي :
اصولا نگاه قرآن به مسئله اقتصادي نگاهي در راستاي بهره وري مناسب و درست از امكانات و وسايلي است كه خداوند در اختيار بشر به طور مستقيم و يا با توليد و كار قرار داده است. از اين رو از مردم مي خواهد كه هر چيزي را درست و به شكل مناسب آن مورد استفاده قرار داده و از اتراف و تبذير و عدم بهره مندي از آن خودداري ورزند.
به سخن ديگر در اسلام همواره سخن از اقتصاد است. اقتصاد كه از واژه قصد گرفته شده به معناي ميانه روي و اعتدال است. (مفردات راغب اصفهاني ذيل واژه قصد) از اين رو بنياد امور در حوزه توليد و توزيع و مصرف كالا در بينش و نگرش قرآني ميانه روي است. هرگونه رفتارهاي بيرون از اين چارچوب از نظر قرآن نه تنها نادرست و نابهنجار بلكه گناه و گاه جرم قانوني تلقي مي شود. همان گونه كه زياده روي و اتراف و اسراف و تبذير امري مردود و نادرست و گناه شمرده شده است همينطور عدم استفاده از نعمت هاي حلال خداوند و عدم بهره مندي از آن در راستاي آسايش و آرامش و كمال، امري مذموم و ناپسند دانسته شده و شخص مورد نكوهش و توبيخ قرار گرفته است كه چرا حلال خدا را بر خود حرام مي سازد و از آن ها بهره مند نمي شود؟
خداوند در آياتي چون آيه 141 سوره انعام از مردم مي خواهد كه از اسراف و تبذير دوري ورزيده و هزينه هاي خويش را در چارچوب اعتدالي قرار دهند. در آيه 31 سوره اعراف از مردم مي خواهد كه از نعمت هاي خداوند استفاده كرده و از آن بخورند و بياشامند ولي اسراف نكنند؛ زيرا اسراف امري ناپسند در نزد خداوند است و اهل اسراف را خداوند دوست نمي دارد.
ضرورت اعتدال در مصرف :
آيه 141 سوره انعام به مسئله اعتدال در مصرف اشاره دارد كه همان معناي صرفه جويي و بهينه سازي مصرف در اقتصاد امروز جهان است. خداوند در اين آيه اعتدال در مصرف و دوري از اسراف و تبذير را اصلي مهم در هزينه كرد اموال اقتصادي برشمرده و در آيه 31 سوره اعراف و نيز 26 سوره اسراء و همچنين 67 سوره فرقان برآن تأكيد مي ورزد.
درحقيقت ازنظر اسلام و قرآن، اعتدال در مصرف و ميانه روي و صرفه جويي به معناي مصرف درست و متناسب، اصلي اساسي و از اصول نخستين اقتصاد اسلامي مي باشد كه مؤمنان براي دست يابي به كمال شخصي و جمعي و امت اسلامي براي رسيدن به جامعه نمونه و برتر مي بايست آن را در نظام اقتصادي خويش درنظر گيرند.
از آن جايي كه قرآن كتاب هدايت آدمي و جامعه بشري به سوي تعالي و كمال است، برنامه ها و نظام اقتصادي آن نيز در همين چارچوب مي باشد. از اين رو خداوند بر لزوم وسيله قرار گرفتن ابزارهاي اقتصادي براي تحصيل امر معنوي واخروي تأكيد مي كند (قصص آيه 77) و مي كوشد تا با جمع ميان دنيا و آخرت در حوزه اقتصادي مردم را به سوي كمال سوق دهد (بقره آيه 201 و نساء آيه 134 و آيات ديگر)
اگر از نظر اسلام، سلامت اقتصادي و پرهيز از فسادانگيزي در حوزه اقتصادي (اعراف آيه 85 و هود آيه 84 تا 86) و تصحيح روابط اقتصادي جامعه، هم پاي مسايل اعتقادي و عبادي در صدر برنامه هاي پيامبران قرار دارد (اعراف آيه 85 و هود آيات 84 تا 87 و شعراء آيات 177 تا 183 و ده ها آيه ديگر) اين امر نمي تواند جز با صرفه جويي و بهينه سازي مصرف همراه باشد؛ زيرا اقتصاد در هرحال بستري براي تكامل بشري است و به عنوان هدف ابزاري و يا مياني مطرح مي باشد كه مي بايست آدمي با بهترين شيوه مصرف و استفاده درست و مناسب، خود را در جايي قرار دهد كه بتواند رشد و كمال خويش را ادامه دهد. از اين رو همان اندازه كه اسراف و اتراف و تبذير زشت و ناپسند است استفاده نكردن درست از نعمت هاي خداوندي نيز به معناي ناديده گرفتن ابزارهاي كمالي است.
ازنظر قرآن، اقتصاد و ثروت مايه قوام جامعه است (نساء آيه 5) و امور ا قتصادي و معيشتي مردم داراي جايگاهي مهم در حد مسايل اعتقادي و عبادي (بقره آيه 3و 31و 43و 83و 177و 277) دارد و براين اساس مي بايست همگان از شخص و جامعه و دولت در مسير اقتصاد سازنده و مثبت حركت كنند تا فرصت هاي برابر براي همگان جهت دست يابي به همه ابزارهاي رشد و تكامل فراهم آيد. بنابراين هركسي كه با مصرف زياد و اتراف و تبذير و اسراف بخشي از ابزارهاي رشدي و كمالي را از ميان ببرد مي بايست پاسخ گوي خدا و جامعه انساني باشد.
صرفه جويي در بحران :
چنان كه گفته شد صرفه جويي در زمان بحران معنا و مفهوم تازه اي پيدا مي كند. اگر جامعه اي دچار بحران در يك يا چند كالاي اقتصادي شد مي بايست همگان چنان تلاش كنند تا از آن برهند. در اين زمان است كه صرفه جويي گاه به معناي كم مصرف در حد اعتدال و ميانه است كه تنها نيازهاي اساسي و اصلي شخص و يا جامعه پاسخ داده شود.
در آيه 47 سوره يوسف خداوند به ضرورت صرفه جويي در زمان بحران هاي اقتصادي اشاره مي كند و در آيات 47 و 48 بر لزوم برنامه ريزي ازسوي دولت مردان براي مقابله و يا حل بحران هاي اقتصادي تأكيد مي ورزد.
اين آيات ضمن اشاره به مسئوليت هاي دولت نشان مي دهد كه عوامل طبيعي بوجودآورنده بحران نمي تواند توجيه گر رفتارهاي دولت باشد و دولت ها موظف هستند كه حتي براي شرايط فوق العاده چون خشكسالي برنامه ريزي كنند.
بنابراين بهره مندي از ابزارهاي پيش بيني اوضاع و آمادگي دايمي براي حالت هاي فوق العاده، از ضروريات و مسئوليت هاي دولت است كه در آيه مورداشاره قرار گرفته است.
لزوم جيره بندي از ارزا ق و كالاهاي اقتصادي در وضعيت كمبود و تنگناهاي اقتصادي از مطالبي است كه در آيات 60 سوره بقره و نيز 160 سوره اعراف بدان توجه داده شده است.
لزوم نظارت حكومت و دولت بر امور اقتصادي از توليد گرفته تا توزيع و مصرف آن ازجمله وظايف و مسئوليت هاي دولت است كه در آيه 47 و 55 سوره يوسف آمده است. مديريت توزيع و اصلاح در توليد و توزيع و مصرف به عنوان وظايف پيامبران و دولت هاي اسلامي امري است كه در آيات مختلف به ويژه 84 تا 86 سوره هود و آيات ديگر بدان اشاره شده است.
از همه اين مطالب و بسياري مطالب و آيات ديگر كه در حوصله اين نوشتار نيست مي توان دريافت كه وظيفه همگاني ايجاب مي كند تا در مصرف درست و بهينه كالاهاي اقتصادي تلاش كنيم و هريك از ما موظف است تا براساس چارچوب هاي مورد پذيرش اقتصادي عمل كند و در مصرف كالاي اقتصادي زياده روي و اسراف نكند.
بحران کم آبی و تاثیر آن در جهان :
حجم آب در کره زمین ثابت و در مداری بسته به طور دایم در حال گردش است. همچنین تنها ٣درصد از کل آب های کره زمین که برای مصارف انسانی مانند کشاورزی و صنعت و شرب مناسب است شیرین می باشد از این مقدار نیز سه چهارم در یخ های قطبی و خارج از دسترس انسان است. بنابراین درصد بسیار کمی از آب دنیا برای ما قابل استفاده می باشد.
پیش بینی محققان دانشگاه کلرادو، حاکی است که ذخائر آب شیرین جهان هر سال کاهش می یابد و تا ٢٥سال دیگر نیمی از جمعیت جهان با مشکل کمبود آب شیرین مواجه خواهند بود. مطالعات نشان می دهد اکنون یک سوم جمعیت دنیا در نقاطی زندگی می کنند که آب کافی ندارند. در نواحی روستایی وضع به مراتب وخیم تر است. تنها ٢٩درصد مردم به منابع آب دسترسی دارند و تعداد کسانی که از تاسیسات بهداشتی استفاده می کنند، حتی به ١٣درصد هم نمی رسد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد یادآور می شود، نیمی از مردم جهان سوم حتی برای نوشیدن به آب پاکیزه دسترسی ندارندو با وجود این که سه چهارم بیماری های انسانی به دلیل فقدان آب سالم، می باشد، مع هذا ٧٥درصد مردم جهان سوم از داشتن آب بهداشتی محروم اند.
بر پایه تخمین های سازمان بهداشت جهانی، ٨٠ درصد بیماری هایی که گریبان گیر انسان است، مستقیما با آب در ارتباط هستند. اگر آب آشامیدنی سالم در اختیار همه انسان ها باشد، بی شک مرگ ومیر کودکان از بیماری های مختلف از جمله اسهال به نصف کاهش پیدا خواهد کرد.
؛میزان متوسط بارندگی سالانه در اروپا حدودا ٧٥٠میلی متر، در آسیا ٥٠٠میلی متر، در ایران ٢٥٠میلی متراست؛ بنابراین در مقایسه با کشورهای پرباران، ایران از حداقل ریزش های جوی برخوردار است با توجه به تقسیم بندی های اقلیمی، استان ما جزو مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود و تامین آب در چنین اقلیمی واقعا دشوار و پرهزینه است.
در هر حال ما موظف هستیم، هیچ قطره آبی در هیچ گوشه ای از این کشور بیهوده هدر نرود لذا باید درچگونگی مصرف آب و در فعالیت های شخصی و روزانه در راستای صرفه جویی از آب پاکیزه مسئولانه و دل سوزانه عمل کنیم.
همچنین با رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی مصارف آبی افزایش می یابد. از سوی دیگر اعداد و ارقام حکایت از گران بودن هزینه های تامین آب دارد.
تحقیقات انجام شده در باره کمبود آب در سراسر جهان :
تحقیقات نشان می‌دهد، کمبود آب در سراسر جهان یک مسئله کاملاً جدی و اساسی است. هرچه زمان می‌گذرد آب آشامیدنی بیشتر کمیاب می‌شود. در کشورهای در حال توسعه نظیر چین و هند این نگرانی بسیار پررنگتر نمایان می‌شود زیرا رویکرد فرهنگی اینگونه کشورها به سمت مصرف‌گرایی است. یافته‌های مطالعات انجام گرفته به روشنی بیان میکند که نگهداری از منابع آبی موجود تاچه حد از اهمیت برخوردار است. اگر همین روند همچنان ادامه یابد در سال ۲۰۲۵ حدود ۳ میلیارد نفر از انسانهای روی زمین در معرض رویارویی با مشکل کم‌آبی قرار خواهند گرفت.
بنابراین برای اجتناب از این مسئله و نیز مدیریت منابع آبی موجود باید راهکارهای مؤثری را جست و آنها را به کار بست. هیچ منبعی با ارزش‌تر از آب نیست. علاوه بر این هیچ یک از منابع طبیعی مانند آب به هدر نمی‌رود و در راه غیرمعمول مصرف نمی‌شود. تأمین آب آشامیدنی، داشتن اکوسیستم سالم و دست‌نخورده و ثبات تأمین تغذیه مردم تنها بخشی از عوارض ناشی از به خطر افتادن منابع آبی است. اگرچه تصویر محتملی که از آینده منابع آبی ترسیم می‌شود به نظر بسیار ناراحت‌کننده می‌رسد اما فرصت مناسبی برای اندیشیدن و استفاده بهینه از منابع آبی به وجود می‌آورد. صرفه‌جویی در مصرف آب در بعضی از جوامع نهادینه‌شده و از برخی کشورها به دیگر مناطق منتقل می‌شود بنابراین می‌توان امیدوار بود که با معرفی و ترویج برخی از راهکارهای صرفه‌جویی و ذخیره آب و نیز به کارگیری تکنولوژی پیشرفته در این راه، پیشرفت‌های مهمی در این زمینه حاصل شود. در اینجا برخی از راهکارهای مؤثر در صرفه‌جویی آب را ذکر می‌کنیم به این امید که توانسته باشیم در سال اصلاح الگوی مصرف، گامی مؤثر برای صرفه‌جویی در مصرف این مایه حیات برداشته باشیم.
۱) جالب است بدانیم شیرهای آبی که چکه می‌کنند روزانه حدود ۲۰ گالن آب را هدر می‌دهند. پس حتماً هرچند وقت یک بار شیرهای آب را وارسی کنید و در صورتی که چکه می کنند واشر شیر و دوش آب را حتماً تعویض کنید. مهم‌تر از آن این است که از تجهیزاتی که در این زمینه در اختیار دارید به خوبی مراقبت کنید، این راه ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه برای شروع صرفه‌جویی در مصرف آب است.
۲) نصب دوش‌هایی که آب کمتری از آنها جاری می‌شود و نیز خرید ماشینهای لباسشویی و ظرفشویی که آب کمتری را مصرف میکند، موجب صرفه‌جویی فراوانی در مصرف آب و پائین آمدن هزینه زندگی می‌شود. بر روی بعضی از دوش‌ها دکمه‌هایی وجود دارد که جریان آب را هر وقت که لازم باشد قطع کرده و مجدداً وصل میکند. محاسبات نشان داده است که صرف هزینه اندکی برای نصب شیرهای آب و دوش‌هایی که جریان آب کمتری از آنهاجاری می‌شود موجب کاهش ۱۸درصدی مصرف آب در هر خانوار می‌شود.
۳) تمام آبی که از شیر آب خارج می شود چه تمیز و چه کثیف با فاضلاب مخلوط شده و هدر می رود سعی کنید که با آگاهی از این منبع باارزش، بسیار محتاطانه عمل کنید. مثلاً هنگامی که مسواک می زنید یا اصلاح می کنید شیر آب را ببندید. همیشه ماشین لباسشویی و ظرفشویی خود را وقتی روشن کنیدکه ظرفیت آنها تکمیل باشد. هنگامی که ظرف‌هایتان را با دست می‌شویید، سینک ظرفشویی را از آب پرکنید و بعد شیر آب را ببندید. مدت کوتاهی در حمام بمانید. اگر به این توصیه‌ها عمل کردید، به قبض آب بعدی خود توجه کنید. متوجه خواهید شد هرماه مقدار زیادی در مصرف آب خود و هزینه مصرفی خانوار صرفه‌جویی کرده‌اید.
۴) اگر می خواهید در حیاط خانه خود گیاهی بکارید و یا گلدانی در آپارتمان خود داشته باشید سعی کنید از گیاهانی استفاده کنید که متناسب با آب و هوای محل زندگی شما باشد و نیاز به آب فراوان نداشته باشند. علاوه بر این در سردترین ساعات روز گیاهان را آبیاری کنید این کار باعث می شود میزان آب کمتری تبخیر شود.
۵) ظرفی زیر ناودان خانه خود قرار دهید و آب بارانی را که در آن جمع می‌شود برای آبیاری گیاهان استفاده کنید.
۶) تا جایی که ممکن است از مصرف آبهای بطری شده اجتناب کنید. در اغلب کشورهای پیشرفته، آبی که از شیرهای آب جاری می شود توسط شرکت‌های دولتی تأمین می‌شود و کیفیت آن دائماً بررسی می‌شود. بررسی‌ها همچنین نشان داده است که این آبها مزه بهتری نسبت به آبهای بطری شده دارند. آبهای بطری چندان قانونمند تهیه نمی‌شوند و آزمایشات نشان داده که حتی خالص هم نیستند. نتیجه تحقیقات و آزمایشاتی که روی آبهای بطری در امریکا انجام شد نشان داد یک‌پنجم از آنها حاوی مواد شیمیایی آلی هستند. بعضی از این آبها حتی از چشمه‌های معدنی استخراج نشده‌اند و آب معمولی شیر هستند. به یاد داشته باشیم، مقدار زیادی از سوخت فسیلی برای حمل و نقل این بطریها مصرف می‌شود. علاوه براین دفع بطری‌های استفاده شده نیز خسارات فراوانی به طبیعت وارد میکند.
۷) آبهایی که حداقل یک بار مورد استفاده قرار گرفته‌اند ولی هنوز برای مصارف دیگر قابل استفاده هستند آبهای خاکستری نامیده می‌شوند. مانند آبهایی که از سینک، حمام، ماشین ظرفشویی و یا لباسشویی خارج می‌شود. این آبها را یا می توان با استفاده از سیستم‌های خاصی بازیافت کرد و یا این که از روش ساده‌تری برای برخی از این گونه آبها استفاده کرد مثلاً به جای این که آب آکواریوم ماهی‌ها را داخل سینک تخلیه کنیم آن را در باغچه بریزیم.
۸) شست وشوی ماشین در ماشین‌شویی ها یا همان کارواش‌های پیشرفته اغلب بهتر از شست‌وشوی ماشین در خانه است. آنها معمولاً آب مصرف شده را بازیافت کرده و دوباره استفاده می‌کنند اما قبل از رفتن به این گونه مراکز بروید اطمینان حاصل کنید آب مصرفی آنها تمیز و بازیافت شده است.
۹) هرگونه شکستگی در لوله‌های آب را که موجب هدررفت آب می‌شود سریعاً به اداره آب گزارش دهید. از این که به دوستانتان و فامیل اطلاع دهید شیر آب درمنزل یا محل کارتان چکه می کند هرگز خجالت نکشید.
۱۰) منابع آبی که اطراف شهر و محل زندگی ما قرار دارند بسیار باارزش‌تر هستند. در بعضی از نقاط دنیا که سیستم محلی دارند آب استفاده شده به دریاچه‌ای که آب تازه از آن استخراج می‌شود برگردانده می شود. هرگز زایدات شیمیایی را در منابع آبی این چنینی نریزید.
روشهای صرفه جویی در مصرف آب
از آب حفاظت کنید، چون زندگی ما به آن وابسته است. هیچگاه به دلیل اینکه فرد دیگر مسئول پرداخت آب بهاء است، آب را هدر ندهید.
5027295390525001- موقع مسواک زدن شیر آب تصفیه شده را باز نگذارید.
2- موقع شامپو و چنگ زدن موهای سر در هنگام استحمام، شیر آب را ببندید.
4319905571500
3- سعی کنید مدت استحمامتان کوتاه باشد. آب پخش کن دوش حمام را با نوع جدید آن (سردوش کاهنده مصرف) تعویض کنید.
4- برای آب دادن به درختان، درختچه ها، بوته ها و گل ها از آبیاری قطره ای صرفه جویی کننده آب استفاده کنید.
5- برای دوش گرفتن در حمام، زمان بگیرید و آنرا به کمتر از ٥ دقیقه برسانید، چون در این صورت ماهیانه حدود ٤٠٠٠ لیتر آب صرفه جویی خواهد شد.
6- بهتر است برای شستن سبزیجات ابتدا آنها را در ظرفی بخیسانید و سپس آب بکشید.
7- از جریان آب به منظور آب شدن یخ گوشت یا دیگر مواد غذایی منجمد استفاده نکنید؛ و برای آب شدن یخ مواد خوراکی منجمد، انرا در هوای آزاد قرار دهید.
8- فرزندانتان را در مورد نیاز به حفاظت از آب آگاه سازید. از خرید اسباب بازیها و سرگرمیهایی که به جریان ثابت آب نیاز دارند، اجتناب کنید.
9- هنگام استفاده از دستشویی شیر آب را بطور مداوم باز نگذارید چون جریان دائم آب موجب اتلاف آن می شود.
10- اگر دوش حمام شما بتواند در طی کمتر از ٢٠ ثانیه یک ظرف چهارلیتری را پر از آب کند در آنصورت حتماً آنرا با یک سر دوش کاهنده مصرف تعویض نمایید.
33578804241800011- برای نظافت حیاط بجای مصرف آب، بهتر است از جاروب استفاده شود.
12- در باغچه خانه، درختان، بوته ها و چمن های بومی و مقاوم به خشکی که به آب کمتری نیاز دارند و تحمل ماههای گرم تابستان را دارند؛ بکارید. این گونه ها هنگام کاشت، نیازی به آبیاری مرتب ندارند و معمولاً یک دوره خشکی را بدون آبیاری، به خوبی تحمل می کنند در یک منطقه گیاهانی را در کنار هم بکارید که نیازی مشابه داشته باشند. بهتر است از روش آبیاری قطره ای استفاده شود. از کاشت گیاهانی مانند چمن و شمشاد که هر روز نیاز به آبیاری فراوان دارند؛ خودداری کنیم.
4344035-381000
13- تمام شیلنگها، اتصالات و شیرها را بطور مرتب کنترل کنید تا از نشتی آب جلوگیری شود.
14- ضروری است برای اطمینان از سلامت لوله ها و شیرهای آب؛ آنها مرتبا کنترل شوند.
15- در مواقع جایگزینی یا افزودن گل و گیاه در باغچه خانه، گیاهی را انتخاب کنید که آب کمتری را مصرف کند. به این طریق سالیانه تا ٢٢٠٠ لیتر آب برای هر گیاه قابل صرفه جویی خواهد بود.
16- از نصب سیستم های آب تزیینی (مثل فواره ها) اجتناب کنید. مگر اینکه آب در سیستم بازیافت شود. همچنین سیستم را درجایی نصب کنید که تلفات کمی در اثر تبخیر و باد داشته باشیم.
17- لوله های آب منزلتان را عایق بندی کنید، عایق کاری لوله های گرم، روشی است که هدر رفتن آب را قبل از خروج آب گرم کاهش می دهد.
18- لوله های آب گرم را عایق بندی کنید تا برای رسیدن آب گرم به شیر آب لازم نباشد آنرا بی جهت باز بگذارید.
19- هرگز آبی را که می توان به مصارفی نظیر آبیاری و یا شستشو رسانید، فاضلاب حساب نکنید.
20- ماشینهای لباسشویی معمولاً مقداری زیادی آب مصرف می کنند. بنابراین اگر از تعداد دفعات کاربرد ماشین لباسشوئی بکاهید، عملاً در مصرف آب صرفه جویی کرده اید.
21- نیازی نیست که از میزان شست و شوی لباسها بکاهید بلکه فقط صبر کنید تا مقدار لباسهای کثیف باندازه ظرفیت کامل ماشین برسد.
22- یک بطری پر از آب یا یک کیسه نایلونی پر از شن و کاملاً در بسته را در مخزن آب توالت فرنگی و یا فلاش تانک قرار دهید تا مصرف آب را در هر بار کشیدن سیفون کاهش دهید. (لازم است این وسایل را در جایی از مخزن قرار دهید که با کار وسایل و اجزای عمل کننده درون مخزن تداخل نداشته باشد).
23- آب خنک مورد مصرفتان را همواره در یخچال نگهدارید تا هر گاه که یک لیوان آب خنک می خواهید، مجبور نباشید شیر آب را برای مدتی باز بگذارید تا آب خنک شود.
24- برای نوشیدن آب به جای آنکه شیر آب را به مدت زیادی باز بگذارید، بهتر است ابتدا چند قطعه یخ در لیوان قرار دهید و سپس شیر آب را باز کنید.
25- به کودکان آموزش دهیم تا با بستن به موقع شیر، آب را هدر ندهند.
26- می توان از آبی که برای شستن سبزیها و دست و صورت استفاده می شود به وسیله لوله کشی آنرا به سمت فلاش تانک هدایت کرد تا از آن به عنوان فلاش تانک در توالت استفاده شود.
27- نشت احتمالی فلاش تانک توالت را با افزودن مواد رنگی به آب آن بیابید. اگر فلاش تانک دارای نشت باشد، ماده رنگی ظرف مدت ٣٠ ثانیه از محل نشت پدیدار می شود. به محض اینکه آزمایش انجام شد، فلاش تانک را بکشید چون ممکن است ماده رنگی به مخزن آب آن آسیب برساند. فلاش تانکهایی که نشتی دارند آب را به داخل کاسه توالت هدر می دهند.
28- به جای شستن اتومبیل با شیلنگ آب، از یک سطل آب هم می توان استفاده کرد.
29- در حالی که کمبود آب در شهر احساس می شود لزومی به شستشوی پیاده روی مقابل مغازه و منزل نیست.
30- هنگام احداث ساختمان از کارگران ساختمانی بخواهید از آب تصفیه شده استفاده نکنند.
31- زمانی که سرگرم آب دادن باغچه و گلهای منزل هستید با شنیدن صدای زنگ تلفن یا زنگ در، بهتر است ابتدا شیر آب را ببندید وبعد به آنها پاسخ دهید.
32- تا حد امکان از آب شرب برای فضای سبز استفاده نشود. باغچه را در شب یا صبح زود آبیاری کنید تا از تبخیر آب جلوگیری شود.
34- نصب کولر در سایه و با استفاده از پوشش مناسب و جلوگیری از نشت آب کولرهای آبی، باعث صرفه جویی زیادی در مصرف آب می شود.
35- زمانی که به مسافرت می روید، ضروری است شیر فلکه بعد از کنتور آب را ببندید.تا از وقوع هر گونه حادثه پیشگیری شود.
35- لازم است گاهی اوقات از لوله کشی ساختمان خود امتحانی به عمل آورید. توصیه می شود تمام شیرهای آب را ببندید و سپس کنتور را کنترل کنید. کار کردن کنتور در زمانی که همه شیرهای آب بسته است دلیل اتلاف آب از لوله های داخل ساختمان می باشد که در نتیجه آن مقدار زیادی آب به هدر رفته و هزینه گزاف آن را شما خواهید پرداخت.
36- گروه های فرهنگی، غیردولتی را به ایجاد و ارتقاء فرهنگ حفاظت از آب در میان کودکان و بزرگسالان تشویق کنید.
37- هر گونه اتلاف قابل توجه آب را (شکستگی لوله ها، باز بودن لوله ها، هدر روی آب در هر نقطه) به مرکز ارتباطات مردمی آب و فاضلاب تهران (تلفن ١٢٢) اطلاع دهید.
منابع :
1- http://kavirpedia.ir
2- http://www.maarefquran.org
3- http://www.akairan.com/khanehdari/
4- http://www.aftabir.com/articles/
5- http://www.tpww.ir/fa