پاورپوینت اهم مطالب فارسی دهم (pptx) 26 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 26 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
اهم مطالب فارسی دهم
درس اول
حس آمیزی
آمیختن دو یا چند حس است به گونه ای که با ایجاد موسیقی معنوی به تأثیر سخن بیفزاید و سبب زیبایی شود مثال: حرف هایم مثل یک تکّه چمن روشن بود. سپهری - سهراب از روشنی حرف خود سخن گفته است . روشنی دیدنی و حرف شنیدنی است.
آشنا هستم با، سرنوشت ترِ آب ، عادت سبز درخت. سپهری. گر دشنام فرمايي و گر نفرين دعا گويم جواب تلخ مي زيبد لب لعل شكر خارا - حافظ به ترانه های شیرین ، به بهانه های رنگین بکشید سوی خانه مه خوب خوش لقا را (ترانه های شیرین: چشایی و شنوایی ) ( بهانه های رنگین شنوایی و بینایی)
درس سوم
تحول معنایی واژگان
واژه ها در بستر تاریخ و فرهنگ درحال تولد و تبدیل و تحولات آوایی و معنایی هستند و این امکان وجود دارد که واژه ای از پس تغییرات مختلف حتی به فراموشی و مرگ دچار آید یا معنا و معناهایی تازه بیابد؛ پس زبان هر ملت ها مثل خود ملت ها در گذر زمان دچار تغییر و تحول می شود؛ شوخ در قدیم به معنی چرک بوده و امروز به معنی شاد است. یکی از تحولات واژه ها تحول معنایی است یعنی معنای قدیم واژه چیز دیگر بوده و امروز معنای دیگر دارد که در این جا به چند واژه اشارت می شود.
درس پنجم
(واو) ربط و عطف
وقتی که (واو) بین دو یا چند جمله می آید و بین آن ها ارتباط برقرار می کند به آن حرف ربط همپایگی می گویند.
مانند: می گویند قدر وقت را بدانید [و] دقایق گرانبها را بیهوده از دست مدهید.
امّا گاهی (واو) بین دو یا چند کلمه که دارای یک نقش هستند قرار می گیرد. در این صورت به آن واو عطف می گویند.
بیش تر بدانیم
انواع واو
1- تفریق: عمرو 2-عطف= من و او
3-معدوله: خواهر 4 –پسوند تحقیر و تصغیر: دخترو
5-ربط: من به کتاب فروشی رفتم و کتاب خریدم
6-استبعاد(مباینت): من و تنبلی؟ 7-تقابل:عمر برق است و آفتاب تموز
8-وند اشتقاقی با معنی نسبت و کثرت: ریشو، هندو 8-معیت: من و طالع نگونسارم
10-حالیه: محبوسم و طالع است منحوسم 11-میانوند: جست و جو
كنايه
در لغت به معناي پوشيده سخن گفتن است و در اصطلاح سخني است كه دارای دو معني دور و نزديك است . كه معني نزديك آن مورد نظر نيست اما گوينده جمله را چنان تركيب مي كند و به كار مي برد كه ذهن شنونده از معني نزديك به معني دور منتقل مي شود. نكته: در كنايه الفاظ همه حقيقي اند، اما مقصود گوينده معناي ظاهري آن نيست
نكته: كنايه معمولا در يك جمله يا يك تركيب به كار مي رود
عابدانی که روی بر خلقند پشت بر قبله می کنند نماز هردو مصرع کنایه از ریاکاری
نپندارم ای در خزان کشته جو که گندم ستانی به وقت درو
این بیت کنایه از انتظار بیش از حد داشتن و غیر معقول است.
درس ششم
جهش ضمیر
ضماير متصل در سه نقش ظاهر مي‌شوند 1- مفعول مثل:
ديدمش خرم و خندان قدحِ باده به دست
ش در ديدمش او را ديدم
نقش آن مفعول مي‌باشد
2- نقش متمّم گفتمش سلسله‌ي زلف بتان از پي چيست؟
ش در گفتمش يعني به او گفتم نقش آن متمم مي‌باشد.
3- نقش مضاف‌اليه مي‌روي و مژگانت خون خلق مي‌ريزد
(ت) در مژگانت مي‌شود مژگانِ تو نقش آن مضاف‌اليه
توجه:جهش ضمیر یک گرایش زبانی مربوط به شعر قدیم است که ضمیر در جایگاه اصلی خود به کار نمی رود که این نوعی هنجارگریزی است.
الا اي طوطي گوياي اسرار /مبادا خاليت شكّر ز منقار
ضمير ت در خاليت براي كلمه‌ي منقار است و نقش مضاف اليه دارد.
تولّاي مردان اين پاك بوم بر انگيختم خاطر از شام و روم
(م) در برانگيختم مضاف‌اليه براي خاطر است
ایهام
در لغت به معناي درشك و گمان افكندن است اما در اصطلاح علم بديع ، آوردن واژه اي است با حداقل دو معني مناسب با كلام، يكي نزديك به ذهن و ديگري دور از ذهن . معمولاً مقصود شاعر معني دور آن است و گاهي نيز هر دو معني مورد نظر مي باشد . ايهام نوعي بازي با ذهن است به گونه اي كه ذهن را بر سر دوراهي قرار مي دهد .و اين امر باعث لذت بيشتر خواننده مي شود . شرط شناخت ايهام در آن است كه خواننده معاني مختلف واژه را بداند .
ز گریه مردم چشمم نشسته در خون است ببین که در طلبت حال مردمان چون است مردم در مصراع دوم به دو معنی "انسان" و "مردمک چشم" است
امشب صدای تیشه از بیستون نیامد شاید به خواب شیرین، فرهاد رفته باشد
شیرین هم "اسم معشوق خسرو" وهم به معنای "لذت بخش" است.
درس هفتم
سجع : آوردن كلماتی در پایان جملات نثر كه در وزن یا حرف یا هر دو با هم یكسان باشد .
نكته 1 : سجع در كلامی دیده می شود كه حداقل دو جمله باشد نكته 2 : سجع باعث آهنگین شدن نثر می شود به گونه ای كه دو یا چند جمله را هماهنگ سازد .
نكته 3 : سجع در نثر حكم فافیه در شعر را دارد .
نكته 4 : اگر در پایان جمله ها كلمات تكراری وجود داشته باشد ، سجع پیش از آن می آید .
الهی اگر بهشت چون چشم و چراغ است بــی دیــدار تــو درد و داغ اســت
نكته 5 : گاهی در جملات مسجّع ممكن است افعال به قرینه ی لفظی یا معنوی حذف شوند .
منت خدای را عـزووجل كه طاعتـش موجب قـربت است و به شكر اندرش مزید نعمت .
اوّلین بار سجع در مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری ( قرن پنجم ) به كار گرفته شد و بعدها سعدی در « گلستان » ، جامی در « بهارستان » ، نصرالله منشی در « كلیله و دمنه » آن را به حد كمال خود رساندند . و در ادامه كسانی چون قائم مقام فراهانی در « منشآت » و قاآنی در كتاب « پریشان » از آنها پیروی كردند
انواع سجع
الف ) سجع متوازن : كلمات سجع فقط در وزن اشتراك داشته دارند .
ملك بی دین باطل است و دین بی ملك ضایع .
هر دو كلمه دارای دو هجای بلند می باشند لذا هم وزن اند .
ب) سجع مُطَرّف :كلمات سجع در حرف یا حروف پایانی با هم مشترکند
محبت را غایت نیست از بهر آنكه محبوب را نهایت نیست .
« غایت » دارای دو هجا و « نهایت » دارای سه هجا می باشد؛ پس دو كلمه هم وزن نیستند بلكه فقط در حرف آخر مشترك اند .
ج )سجع متوازی:كلمات سجع هم در حرف پایانی و هم در وزن یكسانند
باران رحمت بی حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی دریغش همه جا كشیده .
كلمات مورد نظر دارای سه هجا و حرف پایانی یكسان می باشند
توجه : از آن جایی كه سجع متوازی ، زیباتر و خوش آهنگ تر است و در متون فارسی كاربرد بیشتری دارد .
