پاورپوینت فارماکوکینتیک. (pptx) 23 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 23 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
به نام خدا
فارماکوکینتیک
مقدمه
فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک دو اصل اولیه در فارماکولوژی می باشند
فارماکوکینتیک:
به کلیه اتفاقاتی گفته می شود که بدن بر روی دارو انجام می دهد؛ از زمان ورود دارو به بدن تا زمان خروج آن از بدن
فارماکودینامیک:
به کلیه اثراتی گفته می شود که دارو بر بدن می گذارد
چرا لازم است فارماکوکینتیک را مطالعه کنیم؟
برای شناخت ابزارهای لازم جهت رساندن دارو به محل اثر (نحوه مصرف دارو)
برای ایجاد غلظت مناسب از دارو در محل اثر ( تعیین دوز دارو)
تعیین فواصل مصرف دارو (dosage regimen)
اجزای فارماکوکینتیک
کلیه فرایند هایی که در بدن بر روی دارو اتفاق می افتد (فارماکوکینتیک) شامل موارد زیر است:
جذب (absorption)
توزیع (distribution)
متابولیسم (biotransformation)
دفع (excretion)
حذف (elimination)
جذب (Absorption)
جذب (absorption):
به کلیه مراحلی گفته می شود که دارو بعد از مصرف وارد گردش خون سیستمیک می شود
اکثر دارو ها توسط مکانیسم انتشار (diffusion) ( در جهت شیب غلظت) جذب گردش خون می شوند. سایر مکانیسم های جذب شامل انتقال فعال ( با مصرف انرژی) و پينوسيتوز می باشد.
فاکتور های موثر در جذب:
میزان حلالیت دارو در چربی (lipid solubility)
pH محیط:
بسیاری از داروها اسید یا باز ضعیف می باشند. بنابراین نسبت فرم یونیزه و غیریونیزه آن ها بستگی به pH محیط دارد
فرم غیریونیزه دارو می تواند از غشا عبور کند و جذب شود
جذب (Absorption)
فاکتور های موثر در جذب: (ادامه)
وزن مولکولی دارو
سطح جذب (absorption area)
مساحت معده در انسان حدودا 2 متر مربع و مساحت روده حدودا 200 متر مربع می باشد. بنابراین روده محل جذب اصلی دارو ها است
تحرک (motility) دستگاه GI
در حالت های تهوع و استفراغ و اسهال ، مصرف خوراکی دارو توصیه نمی شود
جریان خون (blood flow) و شیب غلظتی دارو
هر چه جریان خون محل جذب بیشتر باشد، شیب غظتی دارو نیز بیشتر شده و دارو بیشتر و سریع تر جذب می شود
راه های تجویز دارو (Routes of drug administration)
به طور کلی هدف از مصرف دارو رسیدن به اثر موضعی یا سیستمیک می باشد. برای اهداف موضعی از راه های تجویز موضعی و برای اهداف سیستمیک از راه های تجویز سیستمیک استفاده می شود
در رسیدن به اثرات موضعی به دنبال جذب دارو به گردش خون نیستیم ولی در مورد اثرات سیستمیک ، دارو می بایستی وارد گردش خون شود
راه های تجویز موضعی:
از طریق پوست: آنتی سپتیک ها، کرِم های نرم کننده و ...
از طریق غشاهای مخاطی: مخاط دهانی (دهان شویه ها)، مخاط بینی ( قطره ضد احتقان)، مخاط چشم ( پماد و قطره چشمی)، مخاط تنفسی ( اسپری های ضد آسم)، مخاط واژینال (کرِم های واژینال)
شیاف (suppository) از طریق رکتال استفاده می شود ولی کاربرد سیستمیک دارد چون دارو وارد گردش خون می شود
راه های تجویز سیستمیک:
شامل راه های انترال (enteral) و پارنترال (parenteral) می باشد
راه های تجویز دارو (Routes of drug administration)
راه انترال شامل راه خوراکی (oral)، زیر زبانی (sublingual)، بوکال (buccal) و رکتال است
مزایای راه خوراکی: راحتی و سادگی، عدم نیاز به مهارت خاص و هزینه کمتر
معایب راه خوراکی:
شروع اثر کند
جذب متغیر (به علت motility دستگاه GI ، تداخل با غذا یا سایر داروها)
عبور اول کبدی (first pass effect)
احساس شدن مزه و طعم بد دارو
تحریک دستگاه گوارش و ایجاد تهوع و استفراغ
احتمال آسپیره شدن دارو
تخریب آنزیمی
در افرادی که تهوع و استفراغ دارند و یا بیهوش مي باشند، راه رکتال جایگزین خوبی برای راه خوراکی است. راه رکتال و زیر زبانی و بوکال، عبور اول کبدی ندارند.
راه پارنترال (تزریقی) شامل:
تزریق داخل پوستی (intradermal)
تزریق زیر پوستی (subcutaneous)
تزریق داخل عضلانی (intramuscular, IM)
تزریق داخل وریدی (intravenous, IV)
تزریق داخل سرخرگی (intra arterial)
تزریق داخل نخاعی (intraspinal)
مزایای راه پارنترال:
سرعت اثر بیشتر
نیاز به دوز کمتر
عدم وجود عبور اول کبدی
معایب راه پارنترال:
نیاز به استریلیتی
نیاز به مهارت برای تزریق
درد و احتمال ایجاد عفونت
راه IV سریع ترین راه مصرف دارو است و مراحل جذب به کلی حذف می شود. البته راه IV خطرناک ترین راه تجویز نیز می باشد
