پاورپوینت نسب اربع (pptx) 18 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 18 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
نسب اربع
مجموعه صدق:
تعريف وجهي: مجموعه صدق گزاره p = مجموعه جهان‌هاي ممكني كه p در آنها صادق است.
تعريف ربطي: مجموعه صدق گزاره p = مجموعه حالت‌هايي كه p در آنها صادق است.
تناظر ميان نسب اربع مصداقي و صدقي
نسبت صدقي ميان دو گزاره = نسبت مصداقي ميان مجموعه صدق‌هاي آن دو گزاره:
دو گزاره مساوي‌اند ات‌ا مجموعه صدق آنها مساوي باشند
دو گزاره متباين‌اند ات‌ا مجموعه صدق آنها متباين باشند
گزاره الف عام‌تر از گزاره ب است ات‌ا مجموعه صدق الف عام‌تر از مجموعه صدق ب باشد
مجموعه صدق يك گزاره همان مصداق گزاره است! (مقايسه كنيد با اين آموزه فرگه كه ارزش گزاره مصداق گزاره است.)
مثال:
گزاره «هر الف ب است» خاص‌تر است از گزاره «برخي الف ب است» زيرا مستلزم آن است.
ميان «الف داراي قلب است» و «الف داراي كليه است» عموم و خصوص جزيي برقرار است نه تساوي زيرا هيچ يك از اين دو مستلزم ديگري نيست.
معناي استلزام در نسب اربع صدقي
1. مراد از «استلزام»، استلزام ربطي است نه استلزام تابع ارزشي
زيرا منطق‌دانان قديم غالبا استلزام ربطي را مورد توجه داشته‌اند.
2. مي‌توان، مانند منطق جديد، نسب اربع صدقي را بر اساس استلزام تابع ارزشي نيز بنيان نهاد.
در اين صورت، دو گزاره مربوط به قلب و كليه، به دليل هم‌ارزي در جهان واقع، مساوي خواهند شد.
3. در اصول فقه، به عكس (2) عمل شده است: ميان مفاهيم، نسب اربعي برقرار شده است كه معنايي است نه مصداقي
در اين معنا، ميان دو مفهوم «داراي قلب» و «داراي كليه» ديگر تساوي برقرار نيست بلكه عموم و خصوص جزيي برقرار است
زيرا هرچند در جهان واقع اين دو مفهوم هم‌مصداق هستند اما در جهان‌هاي ممكن ديگر و اوضاع و احوال ديگر، مصداق‌هاي غير مشترك مي‌توانند داشته باشند. مي‌توان تصور كرد كه در جهاني ديگر، نوعي حيوان باشد با قلب و بدون كليه و برعكس.
تقسيم‌هاي فوق را به صورت زير مي‌توان خلاصه كرد:
ص121 س 14 سور زماني براي شرطي
ارسطو -› گزاره‌هاي حمل
منطق رواقي- مگاري --› گزاره‌هاي شرطي بدون سور
ابن سينا ---› گزاره‌هاي شرطي به همراه سور
سورهاي زماني: «هميشه»، «هرگز»، و «گاهي»
سورهاي زماني شرطي: «هرگاه»، «همواره اگر»، «گاهي اگر»، «هرگز چنين نيست كه اگر»، «هرگز چنين نيست كه الف و ب» و «گاهي چنين نيست كه اگر».
افزودن سور زماني به شرطي‌ها = انحراف در منطق
دليل انحرافي بودن سورپردازي زماني براي شرطي‌ها:
اولا، كليت و جزئيت زماني اختصاصي به شرطي‌ها ندارد و در حملي‌ها نيز به كار مي‌رود (همواره هر انسان حيوان است و گاهي همه دانشجويان اين كلاس حاضر هستند!)
دليل دوم: سورپردازي زماني براي شرطي‌ها، اصولا، ممكن نيست زيرا شرطي‌هاي داراي سور زماني، در حقيقت، گزاره‌هاي حملي سوردار هستند كه محمول آنها شرطي است: گزاره «هرگاه الف آنگاه ب» معادل است با «هر زمان، اگر الف آنگاه ب» و يا «هر زمان زماني است كه در آن، اگر الف آنگاه ب».
دليل سوم: ابهام در سور زماني جزيي: «گاهي اگر» -- «گاهي و»
حُسن اين سورپردازي:
بسياري از ناگفته‌هاي منطق قديم در باب تحليل گزاره‌هاي حملي و سورها و جهت‌ها، در مبحث شرطي‌ها گفته مي‌شود
ص 122 س 2 تعبير سور زماني براي شرطي از خواجه
كلية الحكم الايجابي في المتصلة اللزومية بحصول التالي عند وضع المقدم في جميع اوقات الوضع بل و بتعميم الاحوال التي يمكن فرضها مع وضع المقدم :
كليت حكم ايجابي در شرطي متصل لزومي، معادل صدق تالي در همه زمان‌هاي صدق مقدم است؛ بلكه معادل صدق تالي در همه حالت‌هايي است كه صدق مقدم در آنها ممكن است.
منطق رواقي، شرطي‌ها، سور زماني در برابر تعبير زماني
ديودورس، گزارة «اگر الف آنگاه ب» را به «هرگز چنين نيست كه الف و نقيض ب» تعبير كرده است
ديودوروس مفهوم ضرورت را با «دوام» و «هميشگي» يكي مي‌دانسته است.
شايد به همين دليل باشد كه ابن سينا قيد احوال را مي‌افزايد.
احوال به معناي خاص = جهان‌هاي ممكن possible worlds
احوال به معناي عام = situations يا states of affairs، (چه ممكن باشد يا نباشد و چه جهان باشد يا نباشد)
اگر «احوال» = جهان‌هاي ممكن كليت شرطي = ضرورت شرطي فيلوني
اگر احوال = احوال به معناي عام كليت شرطي = شرطي ربطي
خروسيپوس، اولين كسي كه مفهوم ربط (connection) را به تعبير شرطي ها افزوده است.
گزاره‌هاي فاقد زمان يا جهت = مهمل زماني يا وجهي
در گزاره مهمل، متغيرهاي آزادي وجود دارد كه مي‌توان آنها را ظاهر كرد.
«اين گل زيبا است» = «در لحظه t، اين گل زيبا است»
و يا بسيار دقيق‌تر، «در لحظه t و در جهان ممكن w و در وضعيت s، اين گل زيبا است».
گزارة P = Pt، Pwt، Pwts ... و Ps
گزارة «هرگاه P آنگاه Q»
تقسيمات وضعيت
ص 122 سالبة اللزوم و لازمة السلب
سالبة اللزوم مانند: «چنين نيست كه هرگاه روز باشد خورشيد ديده شود».
اين تركيب كه لزوم را سلب مي‌كند نقيض لزومي ايجابي است: ~s(Ps Qs)
لازمة السلب مانند: «هرگز چنين نيست كه اگر روز باشد شب باشد».
اين تركيب معادل مانع جمع است: s(Ps ~Qs)
به زبان منطق ربط، P→~Q.
اين قسم، نقيض لزومي ايجابي نيست.
