مقاله پیشینه و مبانی نظری مسئوليت اجتماعی شرکت ها (docx) 61 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 61 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
HYPERLINK \l "_Toc396134957" ادبيات نظری و پيشينه تحقيق PAGEREF _Toc396134957 \h 12
بخش اول : PAGEREF _Toc396134958 \h 13
مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396134959 \h 13
2-1مقدمه: PAGEREF _Toc396134960 \h 14
2-2 مسئوليت اجتماعی شرکت : PAGEREF _Toc396134961 \h 14
2-3 ابعاد و مؤلفه های تشکيل دهنده مسئوليت اجتماعی: PAGEREF _Toc396134962 \h 16
2-4 ابعاد مسئوليت اجتماعی شرکت ها و جايگاه مسئوليت اجتماعی : PAGEREF _Toc396134963 \h 16
2-5 سير تکامل تدريجی مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396134964 \h 17
2-5-1 مسئوليت اجتماعی چگونه رشد و تغيير کرد؟ PAGEREF _Toc396134965 \h 17
2-5-2 از نوع دوستی تا نوع دوستی استراتژيک PAGEREF _Toc396134966 \h 18
2-5-3 از سرمايه گذاری به سرمايه گذاری موقعيت اجتماعی PAGEREF _Toc396134967 \h 18
2-5-4 از کارآفرينی تا کارآفرينی اجتماعی PAGEREF _Toc396134968 \h 18
2-5-5 از مسئوليت اجتماعی شرکت تا سودآوری PAGEREF _Toc396134969 \h 18
2-6 ابعاد سه گانه مسئوليت اجتماعی در سطح کلان : PAGEREF _Toc396134970 \h 18
7-2 سطوح مسئوليت اجتماعی : PAGEREF _Toc396134971 \h 19
2-8 اهميت مسئوليت اجتماعی سازمان ها PAGEREF _Toc396134972 \h 19
2-9 ديدگاه های نظری پيرامون مسئوليت اجتماعی: PAGEREF _Toc396134973 \h 21
2-9-1 ديدگاه های موافقان و مخالفان PAGEREF _Toc396134975 \h 22
2-9-2 ديدگاه به حداكثر رساندن سود خالص PAGEREF _Toc396134976 \h 23
2-9-3ديدگاه به حداكثر رساندن سود معين PAGEREF _Toc396134977 \h 23
2-9-4 ديدگاه آگاهي اجتماعي و الگوي ذينفعي PAGEREF _Toc396134978 \h 24
2-9-5 ديدگاه خدمات اجتماعي PAGEREF _Toc396134979 \h 24
2-9-6 ديدگاه ستی PAGEREF _Toc396134980 \h 24
2-9-7نظريات فريدمن PAGEREF _Toc396134982 \h 28
2-9-8 نظريات پيتردراکر PAGEREF _Toc396134983 \h 29
2-10 مدل های مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396134984 \h 30
2-10-1 مدل مسئوليت اجتماعی ديويس PAGEREF _Toc396134985 \h 30
2-10-2 مدل مسئوليت اجتماعی کارول PAGEREF _Toc396134986 \h 31
2-10-3 مدل مسئوليت اجتماعی والاس PAGEREF _Toc396134987 \h 32
2-11 مسئوليت اجتماعی، پيش فرض پاسخ گويی اجتماعی PAGEREF _Toc396134988 \h 32
2-12مسئوليت اجتماعی ذينفعان PAGEREF _Toc396134990 \h 33
2-13 پيوستار مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396134991 \h 33
2-14 اصول دهگانه مسئوليت اجتماعی: PAGEREF _Toc396134992 \h 34
2-15 ايجاد ارزش از طريق مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396134993 \h 34
2-16 رهيافت های مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396134994 \h 35
2-17 استراتژی های مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396134995 \h 36
2-18 سرمايه اجتماعی PAGEREF _Toc396134996 \h 39
2-19ابعاد و مؤلفه هاي تشكيل دهنده سرمايه اجتماعي PAGEREF _Toc396134997 \h 40
2-20 مسئوليت اجتماعي و سرمايه اجتماعي PAGEREF _Toc396134999 \h 40
2-21مسئوليت اجتماعی شرکت به عنوان مزيت رقابتی PAGEREF _Toc396135001 \h 42
2-22 مزايای مسئوليت اجتماعی در تجارت PAGEREF _Toc396135003 \h 44
2-23 مسئوليت اجتماعی و حمايت از حقوق مصرف کننده : PAGEREF _Toc396135004 \h 45
2-24 تأثير برنامه های مسئوليت اجتماعی شرکت بر خرده فروش و مشتری PAGEREF _Toc396135005 \h 47
2-24-1 ارتباط بين مسئوليت اجتماعی و تصوير فروشگاه نزد خرده فروش PAGEREF _Toc396135006 \h 47
2-24-2 تصوير فروشگاه نزد خرده فروش ،رضايت و وفاداری مشتری PAGEREF _Toc396135007 \h 48
2-25 اثر مسئوليت اجتماعی در کسب و کار PAGEREF _Toc396135008 \h 48
2-26 دلايل روی آوردن شرکت ها به مسئوليت اجتماعی PAGEREF _Toc396135012 \h 50
2-27 تأثير مسئوليت اجتماعی در بازاريابی و رفتار خريد مصرف کننده PAGEREF _Toc396135013 \h 51
2-28مدل تحقيق PAGEREF _Toc396135014 \h 53
بخش دوم: PAGEREF _Toc396135015 \h 54
2-29 مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای PAGEREF _Toc396135017 \h 55
2-29-1 تاريخچه ايجاد مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای: PAGEREF _Toc396135018 \h 55
2-29-2 انواع فروشگاه ها : PAGEREF _Toc396135019 \h 56
30-2اصول مکان يابی مراکز خريد و فروشگا ه ها: PAGEREF _Toc396135020 \h 57
31-2مصرف کنندگان و عوامل موثر بر جذابيت مراکز خريد PAGEREF _Toc396135021 \h 59
بخش سوم : PAGEREF _Toc396135022 \h 60
هايپراستار PAGEREF _Toc396135023 \h 60
2-31 مرکز خريد هايپر استار PAGEREF _Toc396135024 \h 61
2-32مسئوليت اجتماعی مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای: PAGEREF _Toc396135025 \h 63
بخش چهارم : PAGEREF _Toc396135026 \h 66
پيشينه داخلی و خارجی PAGEREF _Toc396135027 \h 66
بخش اول :
مسئوليت اجتماعی
2-1مقدمه:
چون سازمان ها جزئی از جامعه می باشند و اثر عمده ای برسيستم اجتماعی دارند، تمامی اقدامات آنها بايد به گونه ای باشد که اثرات مثبت حاصل از فعاليت خود را به حداکثر رسانده و اثرات منفی را نيز به حداقل برسانند و تلاششان در جهت برطرف کردن نيازها، خواسته ها و نگرانی های جامعه باشد.بنابراين مسئوليت اجتماعی شرکت ها تدابير و اقدامات خاصی در زمينه کارکنان ،مصرف کنندگان ،سهامداران ،تأمين کنندگان، حمايت های زيست محيطی، حقوق بشر ، اخلاق،اطاعت از قوانين و مقررات و کمک های خيريه می باشد. در واقع توسعه و اجرای اين استراتژی ها در اين حوزه ها از ابعاد کليدی مسئوليت اجتماعی شرکت ها می باشد. مفهوم مسئوليت اجتماعی شرکت ها اين اجزاء را به هم وصل کرده و فعاليت های سازمان ها را حول يک چارچوب خاص که حمايت کننده کسب و کارها و ذينفعان اصلی است را سامان می بخشد.
در اين فصل ابتدا به تعريف مسئوليت اجتماعی و شناخت مفهوم آن و اهميت ، مؤلفه ها و ارزش های مسئوليت اجتماعی می پردازيم. در ادامه اين فصل مباحث مربوط به جذابيت مراکز خريد و معرفی مرکز خرید هايپراستارمی پردازيم. در انتها به ادبيات موجود درخصوص اين تحقيق در داخل و خارج می پردازيم .
2-2 مسئوليت اجتماعی شرکت :
مسئوليت اجتماعي شرکت ها با روابط بين شرکت ها و جامعه سر و کار دارد. به طور مشخص اين مفهوم به بررسي تأثيرات فعاليت هاي شرکت ها روي افراد و جامعه مي پردازد.. اين مفهوم از طيفي با معاني اقدامات نوع دوستانه و بشردوستانه و آگاهي و وجدان عمومي شرکت ها تا متعهد بودن به رعايت اخلاق و قانون وفعاليت نوع دوستانه اي که به بهبود رفاه اجتماعي و عمومي منجر شود را در بر مي گيرد.
بسياري آن را معادل يك نوع مشروعيت و متعلق بودن مي دانند و عده محدودي نيزآن را معادل مجموعه اي از تعهدات سپرده شده به شرکت ها براي اجراي استاندارد رفتاري درتجارت مي دانند. بعضي از آن معني تعهد يا مسئوليت قانوني را برداشت مي کنند، براي ديگران اين به معني رفتاري مسئولانه و اجتماعي بر حسب رعايت مسائل اخلاقي است. براي برخي ديگر معني آن مسئول بودن است، خيلي ها آن را معادل هداياي صدقه اي و کمك هاي خيريه مي دانند، بعضي آن را به معني آگاهي اجتماعي مي پندارند. بسياري از آناني که مشتاقانه اين مفهوم را پذيرفته اند آن را به معني مشروعيت و مقبوليت مي دانند، تعدادی هم آن را به مثابه نوعي وظيفه محول شده براي اعمال ضوابط رفتاري عالي تر بر روي بنگاههاي اقتصادي وبازرگانان و نه شهروندان می پندارند. (اميدوار ، 1387،32 )
کميسيون اروپا مسئوليت اجتماعی شرکتها را مفهومي می داند که به موجب آن،شرکت ها مسائل زيست محيطي و اجتماعي را با فعاليت هاي تجاري و تعاملات خود با ذينفعان، بر مبنايي داوطلبانه، توأم مي کنند. کميسيون اروپا معتقد است علي رغم آنکه در اين مفهوم، تعداد روزافزوني ازشرکتها مشمول فرهنگ مسئوليت اجتماعی شرکتها مي گردند و طيف گسترده ای از رويكردها به مسئوليت اجتماعی شرکتها وجود دارد ، اما توافق گسترده اي درباره خصوصيات اصلي آن وجود دارد: مسئوليت اجتماعی شرکتها حرکتي توسط شرکتهاي تجاري، فراتر رفتن از حداقل الزامات قانونی است که به صورت داوطلبانه پذيرفته شده است، زيرا موسسات اقتصادي آن را جزو منافع بلند مدت خود تلقي مي کنند. بدين ترتيب کميسيون اروپايي عملكرد دروني (واقعيت اصلي) مسئوليت اجتماعی شرکتها را به رفتارهاي تجاري مربوط مي داند که آن را از امور بشر دوستانه وخير خواهانه شرکت ها جدا کرده و آن را در عملكردهاي خود شرکت تعريف مي کند. تأکيد بر روي منافع اقتصادي از ملاحظات سياسي و زيستي ناشي مي شود که بطور خاص به قضيه مسئوليت اجتماعی شرکت ها اشاره مي کند. (کميسيون اروپا،2001 ،5 ) گريفن و بارنی مسئوليت اجتماعی را چنين تعريف می کنند؛ «مسئوليت اجتماعی، مجموعه وظايف و تعهداتی است که سازمان بايستی در جهت حفظ و مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعاليت می کند، انجام دهد». درک فرنچ و هينر ساورد در کتاب:فرهنگ مديريت در مورد مسئوليت اجتماعی می نويسند، مسئوليت اجتماعی، وظيفه ای است بر عهده موسسات خصوصی، به اين معنا که تأثير سوئی بر زندگی اجتماعی که در آن کار می کنند، نگذارد. ميزان اين وظيفه عموماً مشتمل است بر وظايفی مانند: آلوده نکردن، تبعيض قائل نشدن در استخدام، نپرداختن به فعاليتهای غيراخلاقی و آگاه کردن مصرف کننده از کيفيت محصولات. همچنين وظيفه ای است مبتنی بر مشارکت مثبت در زندگی افراد جامعه.
مسئوليت اجتماعی در حقيقت تصميم گيری کسب و کارها به ارزش های اخلاقی ،برآورد نياز ها به صورت قانونی ، احترام به حقوق مردم ، جوامع و محيط زيست می باشديا اقدامات آشکار کسب و کارها بر اساس ارزش های اخلاقی و احترام به کارمندان، جوامع و محيط که ارزش های توسعه پايدار را برای جوامع و سهامداران ايجاد می کند .همچنين در برخی تعاريف آمده است که مسئوليت اجتماعی روش راهبردی در مديريت بازار برای توانمند سازی بنگاه و ايجاد و رشد و توسعه پايدار اقتصادی ،زيست محيطی واجتماعی است و تعهد دائمی شرکت برای رفتارهای اخلاقی در کسب و کار است تا زمانی که به بهبود کيفيت زندگی کاری کارکنان در سازمان به عنوان بخشی از جامعه منجر شود .در اينجا منظور از جامعه ،مشتريان و ساير افراد غير از مشتريان نيز می باشد. (www.csriran.com)
از نظر دفتر بين المللی تجاری ، مسئوليت اجتماعی يعنی تعهدات داوطلبانه از طريق تجارت برای مديريت کردن فعاليت های شرکت در امر پاسخ گويی است . در حقيقت يک التزام عملی را برای افزايش سطح رفاه در جامعه از طريق افزايش بصيرت اجتماعی در کسب و کار ايجاد می کند.
شورای جهانی توسعه پايدار ، مسئوليت اجتماعی را تعهد تجاری برای مشارکت و همکاری توسعه اقتصادی پايدار ، کار با کارگران و خانواده هايشان ، جوامع محلی و در سطح وسيع تر، برای بهبود کيفيت زندگی تعريف می کند.
انجمن کيفيت امريکا ، مسئوليت اجتماعی را به عنوان رفتار مشارکت تجاری مردم و سازمان ها از نظر اخلاقی با در نظر گرفتن جامعه ، فرهنگ و اقتصاد تعريف کرده و آن را تلاشی در جهت توسعه و تجارت جامعه از طريق سازمان ها و افراد و دولت می داند.(اميدوار، 1387 ،9)
2-3 ابعاد و مؤلفه های تشکيل دهنده مسئوليت اجتماعی:
مسئوليت اجتماعی شامل سه بعد اقتصادی ،اجتماعی و محيط زيستی به شرح زير است :
1- بعد اقتصادی : صداقت ،کنترل و نظارت سازمان،توسعه اقتصادی جامعه،شفافيت،جلوگيری از رشوه خواری و فساد،انجام پرداخت های لازم به مقامات محلی و ملی ، استفاده از تأمين کنندگان محلی ،استخدام نيروی کار محلی وغيره.
2- بعد اجتماعی :حقوق بشر ،حقوق کارگر ،آموزش و توسعه محلی ، کمک به تخصص های مربوط به برنامه های جامعه و غيره .
3- بعد زيست محيطی : رويکرد های احتياط آميز برای جلوگيری يا به حداقل رساندن عوارض نامطلوب،حمايت از اقدامات و ابتکاراتی که مسئوليت بيشتر زيست محيطی را ترويج می دهند، توسعه و انتشار فن آوری های مطلوب و مساعد زيست محيطی و غيره (گروه کارشناسان ايران ،1386، 5)
2-4 ابعاد مسئوليت اجتماعی شرکت ها و جايگاه مسئوليت اجتماعی :
1- مسئوليت اقتصادی:
نخستين بعد مسئوليت سازمان ها،بعد اقتصادی است که در آن فعاليت ها و اقدامات اقتصادی مد نظر قرار می گيرد . به عبارت ديگر مسئوليت اوليه هر بنگاه اقتصادی کسب سود است. در حقيقت اهداف اوليه سازمانی در اين بعد مورد توجه قرار می گيرد.
2- مسئوليت قانونی:
دومين بعد مسئوليت سازمان ها بعد قانونی (حقوقی )است و سازمان ها ملزم می شوند که در چارچوب قانون و مقررات عمومی عمل کنند.جامعه اين قوانين را تعيين می کند و کليه شهروندان و سازمان ها موظفند به اين مقررات به عنوان يک ارزش اجتماعی احترام بگذارند. بعد قانونی مسئوليت اجتماعی را "التزام اجتماعی " نيز می گويند.
3- مسئوليت اجتماعی:
سومين بعد مسئوليت سازمان ها بعد اجتماعی است که مجموعه وظايف و تعهداتی است که سازمانها بايد در جهت حفظ و کمک به جامعه با نگرش همه جانبه و رعايت حفظ وحدت و مصالح عمومی کشور انجام دهند.
4- مسئوليت اخلاقی:
چهارمين بعد مسئوليت سازمان ها ، بعد اخلاقی است .از سازمان ها انتظار می رود که همچون ساير اعضای جامعه به ارزش ها ، هنجارها ، اعتقادات و باورهای مردم احترام گذاشته و شئونات اخلاقی را در کارها و فعاليت های خود مورد توجه قرار دهند .بعد اخلاقی مسئوليت اجتماعی را " پاسخ گويی اجتماعی" می گويند.
2-5 سير تکامل تدريجی مسئوليت اجتماعی
2-5-1 مسئوليت اجتماعی چگونه رشد و تغيير کرد؟
در طول دهه های گذشته مسئوليت اجتماعی به عنوان يک مفهوم پيچيده بين صاحب نظران دانشگاهی و ساير افراد توسعه يافته است . از بين اولين صاحبنظران اين مفهوم می توان به پرفسور آدلف و برل (استادان دانشگاه هاروارد )اشاره کرد که آنها معتقد بودند مديران تنها مسئول سهامدارن شرکت خود هستند ، در حالی که پروفسور داد معتقد بود مديران نه تنها مسئول سهامداران هستند بلکه مسئول کل جامعه هستند.او همچنين معتقد بود مديران علاوه بر مسئوليت اقتصادی ، مسئوليت اجتماعی نيز در قبال جامعه دارند چون قانون به شرکت ها اجازه می دهد و آنها را ترغيب می کند تا به جامعه خدمت ارائه دهند.( Dodd ,1932,1145)
در طول دهه های 1950و 1960 آمريکا شاهد جنبش های فعال و مدرن بود که اين جنبش ها شامل جنبش مصرف کنندگان ، جنبش محيط زيست وجنبش های اجتماعی بود.همچنين سازمانهای غير انتفاعی که تأکيدشان روی اعمال اخلاقی کسب و کارهاست ، بوجود آمد و با همکاری اين سازمانها با رسانه های عمومی ، آگاهی های مردمی از فعاليت ها و اقدامات شرکتها افزايش يافت . توجه رسانه ها به اقدامات شرکت ها می تواند موجب لکه دار شدن اعتبار شرکتها شود که اين به نوبه خود منجر به کاهش فروش و کاهش رضايت کارمندان و مصرف کنندگان می شود و منجر به وضع قوانين و مقرراتی می شود که به ضرر شرکت ها است.از دهه 1970" مسئوليت اجتماعی شرکت ها " به" پاسخ گويی اجتماعی شرکت ها " تغيير يافته است .
عملکرد اجتماعی شرکت اولين بار توسط ستی در سال 1975 وضع شد و توسط کارول در سال 1979 تغيير کرد و توسط وارتيک و کچران در سال 1985 دوباره تعريف شد. ايده عملکرد اجتماعی شرکت شناخت اين مسأله است که شرکت ها تعهدات اخلاقی دارند و بايد پاسخ گوی اقدامات خود و فشار های اجتماعی باشند.
2-5-2 از نوع دوستی تا نوع دوستی استراتژيک
يکی از مفاهيم مسئوليت اجتماعی شرکت ها نوع دوستی شرکتی است که شامل کمک های خيريه شرکت ها به دانشگاه ها و امور اجتماعی به منظور بهبود سلامت جامعه به صورت انفرادی می باشد که منجر به افزايش سود شرکت ها می شود. در مقاله ای از پورتر و کرامر آمده است که اهداف اجتماعی و اقتصادی به صورت يکپارچه به نوع دوستی شرکتی مربوط می شود و بسياری ازسرمايه اقتصادی ، بازگشت اجتماعی دارد و بسياری از سرمايه های اجتماعی ، بازگشت اقتصادی دارد.شرکت ها بايد به بازگشت اجتماعی وبازگشت مالی خود توجه کنند.آنها همچنين معتقدند اگر شرکت ها هيچ مزيت رقابتی در زمينه نوع دوستی نداشته باشند ، سرمايه ای که بدست می آورند بلندمدت نخواهد بود و سازمان ها بايد استراتژی شرکتی داشته باشند تا سود اجتماعی و سود شرکتی بدست آورند.
2-5-3 از سرمايه گذاری به سرمايه گذاری موقعيت اجتماعی
اين مفهوم با افزايش تعداد تحريم شرکت ها در دهه 1960 بوجود آمد. ايده اصلی سرمايه گذاری اجتماعی اين است که شرکت ها به صورت انفرادی با اقدامات و سياست گذاری هايشان در بازار اثر بگذارند. سرمايه گذاری موقعيت اجتماعی به شرکت ها کمک می کند تا از توليد کالا و خدماتی که به محيط زيست ضرر می رساند و به حقوق انسان ها تجاوز می شود ، دوری کنند.
2-5-4 از کارآفرينی تا کارآفرينی اجتماعی
کارآفرينی اجتماعی يک اصل در فرآيند کاربردی کسب و کارهاست تا بدين وسيله مشکلات اجتماعی را حل کند و اثرات اجتماعی مثبت بگذارد و سازمان ها را به سرمايه گذاری در امور اجتماعی دعوت کند.
2-5-5 از مسئوليت اجتماعی شرکت تا سودآوری
تحقيقات بسياری در زمينه رابطه بين مسئوليت اجتماعی وسودآوری نشان داده که شرکت ها از اقدامات مسئوليت اجتماعی سود بدست می آورند و هزينه هايشان هم کاهش می يابد.در حقيقت سازمان ها با داشتن مسئوليت اجتماعی می توانند رابطه بهتری با کارمندان داشته باشند و نرخ جابجايی آنها کمتر شده ،خدمات بهتری به مشتريان داده ،دولت ها نيز قوانين و مقرراتی که برضد سازمان هاست را کاهش می دهند. (Cochran,1984,42)
2-6 ابعاد سه گانه مسئوليت اجتماعی در سطح کلان :
1- مسئوليت های اقتصادی :
صداقت ،کنترل و نظارت سازمان ، توسعه اقتصادی جامعه، شفافيت ، جلوگيری ازرشوه خواری و فساد ، انجام پرداخت های لازم به مقامات محلی و ملی ،استفاده از تأمين کنندگان محلی ، استخدام نيروی کار محلی وغيره.
2- مسئوليت اجتماعی :
حقوق بشر ، حقوق کارگر ، آموزش و توسعه محلی ، کمک به تخصص های مربوط به برنامه های جامعه و غيره
3- مسئوليت زيست محيطی : رويکرد های احتياط آميز برای جلوگيری يا به حداقل رساندن عوارض نامطلوب، حمايت از اقدامات و ابتکاراتی که مسئوليت بيشتر زيست محيطی را ترويج مي دهند توسعه و انتشار فن آوری های مطلوب و مساعد زيست محيطی و غيره (گروه کارشناسان ايران ،1386 ،5 )
7-2 سطوح مسئوليت اجتماعی :
مسئوليت اجتماعی در سه سطح سازمان ها ،ناحيه ای بخشی و ملی مطرح می شود .
1- سازمان ها
مديريت استراتژيک نوآوری ، مديريت استراتژيک منابع انسانی ، ايجاد شايستگی ، مدل های جديد برای سازمان دهی کار و موافقت های نوآوری.
2- ناحيه ای و بخشی :
توسعه گروهی (خوشه ای ) ، شبکه ها و مشارکت ها برای نوآوری ، برنامه هايی برای توسعه بخشی ( ناحيه ای) و يادگيری ناحيه ای .
3- ملی :
هماهنگی (سازگاری ، نوآوری ، تحصيلات و سياست های بازرگانی) ، سيستم های ذينفعان در جهت تغيير ، سيستم های پيش بينی برای منابع جديد جهت اشتغال ، برنامه های فعال برای تعليم و تربيت و آموزش ، استراتژی يادگيری در طول زندگی ، تنظيم بازار نيروی کار ، انتقال و ايجاد صلاحيت ها و شايستگی ها. Moftalen,2007,9))
2-8 اهميت مسئوليت اجتماعی سازمان ها
مطالعه موضوع مسئوليت اجتماعی به دلايلی چند دارای اهميت می باشد.
1- تصميمات مديران در بخش های مختلف جامعه تأثيرات عميق می گذارد ، بنابراين توجه مديران به مسئوليت اجتماعی شان در زمان اتخاذ تصميم اهميت زياد دارد تا از تحميل خسارت به جامعه جلوگيری شود.
2- چنانچه افراد ،گروه ها ، سازمان ها و مؤسسات جامعه خود را نسبت به رويداد ها ، اتفاقات و بحران های مختلف مسؤل دانسته و در حل بحران ها تلاش نمايند ، بسياری از بحران ها در زمان کوتاه حل شده و جامعه ای سالم و آرام بوجود می آيد.
3- سازمان ها برای حفظ و بهبود جايگاه خود در جامعه بايد به مسئوليت اجتماعی شان توجه کنند تا جامعه دامنه فعاليت های آنها را محدود نکرده و از مشروعيت در جامعه برخوردار باشند.
4- سازمان ها به هر نحوی که عمل کنند ، عملکردشان روی جامعه تأثير می گذارد و اين تأثير خوب يا بد ، به خود سازمان منعکس می گردد. بنابراين بد عمل کردن مديران موجب مشکلاتی برای جامعه می شود که در نهايت گريبان خودشان را نيز خواهد گرفت.
5- هزينه جامعه با مديرانی که نسبت به آن احساس مسئوليت نمی کنند ، به طور شديد و غير معمولی بالاست.(الوانی ،1377 ،21)
سازمان ملل دلايل زير را برای با اهميت بودن و ضرورت توجه به جامعه از سوی شرکت ها لازم می داند :
1- سرمايه گذاری در يک محيط سالم و نوين برای فعاليت بخش خصوصی :
شرکت های توليدی و رقابتی در جامعه ای با ثبات و امن ، قابل پيش بينی و بدون تبعيض و اقتصاد نافاسد و قانونمند بهره بسيار می برند.
2- مديريت مستقيم هزينه و خطر :
چالش هايی نظير نابودی محيط زيست ، تغييرات جوی ،ايدز، ناسازگاری قومی و نبود نظام با کفايتی برای حفظ و ارتقاء سلامتی و آموزش می تواند سبب افزايش هزينه های اجرايی ، هزينه های خريد مواد اوليه ، استخدام، آموزش و ساير هزينه های پرسنل ، ايمنی ، بيمه و سرمايه گذاری می شوند. اين عوامل همچنين می توانند سبب بروز خطرهای مالی کوتاه و طولانی مدت ،تزلزل در بازار، پيگرد های قانونی و سلب اعتبار و شهرت گردند. شرکت های آگاه و پيگير مقابله با اين چالش ها ، قادر به کاهش خطر ريسک ، مديريت شهرت و اعتبار ، کم کردن هزينه ها ، اصلاح کارايی منابع و افزايش توليد می باشند.
3- فراهم آوردن فرصت های جديد :
برخی از موفق ترين و نوآورترين شرکت های جهان برای مقابله با دشواری های اجتماعی و محيط زيستی، اقدام به توليد کالاها ، خدمات و فن آوری های ويژه ای نموده اند و در برخی موارد حتی الگو کار خود را تغيير می دهند. برای اين شرکتها مسئوليت اجتماعی يک فرصت اجتماعی برای نوآوری ، ايجاد ارزش و رقابت پذيری است . Nelson,2003,59))
مسئوليت پذيری اجتماعی ازدو جهت کلان اهميت دارد و برابعاد عملکرد سازمان تأثير می گذارد:
1) واضح است که مصرف کنندگان خواهان خريد کالا از شرکت های مورد اعتماد هستند. تأمين کنندگان خواهان کالا برای سازمان هايی هستند که مورد احترام باشند . سرمايه گذاران کالا خواهان حمايت از سازمان هايی هستند که از لحاظ اجتماعی مشروع باشند و سازمان های غيردولتی و انتفاعی خواهان همکاری با سازمان هايی هستند که به دنبال راه حل های عملی برای اهداف مشترک اجتماعی باشند.
2) مسئوليت اجتماعی شرکت ها به عنوان يکی از عناصر استراتژی و به دليل داشتن چهار روند معين در مباحث سازمانی موضوعی مهم و به روز به شمار می آيد:
الف) افزايش ثروت : مصزف کنندگان ثروتمند می توانند کالا های خود را انتخاب و خريداری کنند و اغلب مايلند برای مارکی که به آن اعتماد دارند و حسن شهرت دارد ، مبلغی اضافه تر بپردازند.
ب) جهانی شدن و جريان آزاد اطلاعات : هرگونه سهل انگاری سازمان ها در رابطه با مسئوليت اجتماعی شرکت ها به طور سريع قابليت انتشار در سراسر جهان را دارد و علاوه بر آن ارتباطات بين گروه های فعال و هماهنگ سازی جمعی بسيار تسهيل شده است.
ج) استفاده معقول از انرژی و منابع اکولوژيکی : کره زمين به لحاظ اکولوژيکی محدود است . سازمان ها و شرکت هايی که نسبت به محيط زيست مسئوليت پذير نباشند از طريق جريمه های تعين شده توسط دادگاه، تبليغات منفی و برخوردهای گروه های فعال اجتماعی قرار می گيرند. (Chandler,David,2006,19)
2-9 ديدگاه های نظری پيرامون مسئوليت اجتماعی:
نظريات و ديدگاههاي مختلفي در ارتباط با موضوع و مفهوم و كاركرد مسئوليت اجتماعي شركتها به ويژه از سوي صاحب نظران مديريتي ، سازمان هاي بين المللي ، جنبش هاي اجتماعي ، نهادهاي مالي و سياستگذاران عمومي ارايه شده است .ديدگاههايي كه به طور كامل با مسئوليت اجتماعي مخالفت مي ورزند تا ديدگاههايي كه شركتها را به دليل تأثير وقدرتشان در جامعه جايگزين كاركردهاي حكومت مي كنند و ديدگاه هاي ميانه اي كه سعي كرده اند حد و مرزي براي مسئوليت اجتماعي قائل شوند ، مسئوليت اجتماعي را تاحدي بپذيرند كه به سودآوري شركت لطمه اي نخورد.
دور نمايي از ديدگاههاي مختلف در مورد مسئوليت اجتماعي شركتها در جامعه
جدول زير دورنمايي از نظرات مختلف را با توجه به نقش مناسب كسب و كار در جامعه نشان مي دهد. در يک طرف كساني هستند كه معتقدند كسب و كار تنها مسئوليت اقتصادي دارد و بايد در كنار رعايت قانون سوددهي داشته باشند( ديدگاه سود دهی خالص) ودر قسمت وسط كساني هستند كه به سادگي از مديران شركت ها مي خواهند كه نسبت به اثرات اجتماعي تصميماتشان حساس تر باشند؛ بويژه در مورد زيانهاي بالقوه به ذينفعان (ديدگاه اخلاقي) و در طرف ديگر ديدگاه كساني است كه مي خواهند نقش شركت ها را بطور فعال در برنامه هايي كه مشكلات مختلف جامعه را برطرف مي كند، مشاهده كنند؛ مثلاً از طريق ايجاد فرصت هاي شغلي، بهبود وضعيت محيط زيست، ارتقاء سطح عدالت در سراسر جهان، حتي در صورتي كه اين فعاليت ها هزينه هايي را براي سهامداران در پي داشته باشد(ديدگاه خدمات اجتماعي يا بشردوستانه). در يك طرف اين ديدگاه ها پيرامون نگراني اساسي در مورد ارزش هاي اقتصادي مانند بهره وري و كارآيي است و از پرداختن به مسائل اجتماعي اجتناب مي شود. در طرف ديگر اين ديدگاه ها نگراني اوليه در مورد رفاه اجتماعي است، حتي به قيمت استفاده از سودها Lantos,2001,16)).
چگونگي نقش حكومت در جامعهنويسندهديدگاه سوددهي خالص اقتصادي:كسب و كار از استانداردهاي اخلاقي پاييني نسبت به جامعه برخوردار است و هيچ مسئوليت اجتماعي جز پيروي ازقانون نداردAlbert Carrديدگاه سوددهي معين اقتصادي: كسب وكار بايد دارايي سهامدار را به حداكثر برساند، از قانون پيروي كند، اخلاقي باشد.Milton Friedmanديدگاه آگاهي اجتماعي اخلاقي: كسب و كار بايد در مقابل زيان هاي بالقوه فعاليت هايش بر روي گروه هاي مختلف ذينفع هوشيار باشد.R.Edward Freemanبشردوستانه: ديدگاه خدمات اجتماعي / ديدگاه عملكرد اجتماعي شركت ها : كسب و كار بايد از منافع گسترده اش براي خدمت به جامعه استفاده كند.Archie Carooll
جدول2-1 نقش حکومت در جامعه
2-9-1 ديدگاه های موافقان و مخالفان
کلاسيکها معتقدند نبايد هيچ محدوديتی برای بنگاه ايجاد شود. بنا به اعتقاد آنها «دست نامريی» بازار، بنگاه را وادار میکند کالا يا خدمتی را عرضه کند که جامعه نيازمند آن است. از طرفی کسانی هستند که به طور خلاصه معتقدند حيات بنگاه بستگی مستقيمی به حيات جامعه دارد و بنگاه، درون دادهای خود را از جامعه میگيرد و برون دادهای خود را به درون جامعه میريزد. بنابراين، مسئوليتهای اجتماعی بنگاهها، همهجانبه و فراگير است و آنها بايد در حل معضلات اجتماعی، با جامعه مشارکت ورزند.
در ميانه اين طيف، ميانهروها قرار دارند که فرد شاخص آنها، پيتر دراکر است. دراکر نخستين و مهمترين مسئوليت اجتماعی هر موسسه را عملکرد وظيفه و کار آن میداند و میگويد اگر بنگاهی نتواند کار اصلی خود را بهخوبی انجام دهد، توان هيچ کار ديگری را ندارد.از نظر دراکر، نخستين قيد مسئوليت اجتماعی بنگاه، بالا بودن حجم و ميزان مسئوليت آن در انجام موفقيت آميز رسالت خويش است. دومين قيد مسئوليت از نظر دراکر، قيد شايستگی و اهليت است. او میگويد پذيرفتن مسئوليتهايی که شايستگی انجام آن را نداريم، عين مسئوليت ناشناسی است، زيرا هم سطح توقع را بالا میبرد و هم در نهايت زمينهساز سرخوردگی و يأس متوقعان میشود.از نظر دراکر، مهمترين قيد مسئوليت اجتماعی، قيد مشروعيت و اقتدار است. مسئوليت بدون اقتدار معنا ندارد، لذا مسئوليت همواره با اقتدار همراه است. به همين دليل، هرکس که دعوی مسئوليت میکند، در واقع دعوی اقتدار دارد. درواقع، هرکس اقتدار دارد، مسئول است. او به طنز میگويد فقط نظامهای خودکامه و شهامتخواه هستند که در عين اقتدار کامل، خود را در برابر هيچکس و هيچ چيز، مسئول نمیدانند! بنابراين، از نظر دراکر وقتی از بنگاهی خواسته میشود مسئوليت حل يکی از گرفتاریها و معضلات جامعه را بپذيرد، بايد با دقت بينديشد و ببيند آيا اقتدار مستتر در اين مسئوليت، مشروع است يا خير. اگر اين اقتدار مشروع و موجه نباشد، پذيرش مسئوليت مشکلگشايی، درواقع غصب مسئوليت است. آشکار است که حتی اگر سازمان يا بنگاه دارای اقتدار انجام کاری باشد، بايد در منشاء اقتدار خود دقت کرده و از مشروعيت آن اطمينان يابد. از نظر دراکر، مسئوليتهای اجتماعی بنگاهها را میتوان به شرح زير برشمرد:
1) پرداختن تمام و کمال به مسئوليت، وظيفه و رسالت اصلی بنگاه
2) مسئوليت فرآوردهها و خدمات
3) مسئوليت فرآيندها
4) مسئوليت اخلاقی (Robbins,2007,35)
2-9-2 ديدگاه به حداكثر رساندن سود خالص
آلبرت كار درمقاله منحصر بفرد خود در مركز مطالعات كسب و كار هاروارد در سال 1999 افراطي ترين موضع پيرامون « آيا كسب و كار در مورد مسئوليت هاي اخلاقي بلوف ميزند؟ » را اتخاذ كرد . كار مي گويد كه تنها هدف كسب و كار بدست آوردن سود است. او بدليل گسترش رقابت ومعاملات، كسب و كار كنندگان را افرادي می پنداشت كه نسبت به ديگر افراد از معيارهاي اخلاقي پاييني برخوردار بودند. او بحث كرد معيارهاي پايين اخلاقي باعث می شود تا مسائلي مانند اظهار نظر غلط و مخفي نگه داشتن حقايق درطي معاملات، دروغ گفتن در مورد سن در شرح حال نويسي، غفلت شركت هاي خودروسازي در مورد ايمني خودروها، و بطور خلاصه فريب دادن ها بوجود می آيند. وظايف يك مدير بعنوان نماينده وفادار كارفرمايان، تعهدات براي مسئوليت اجتماعي ، رعايت قانون بود.( Lantos,2001,87)
2-9-3ديدگاه به حداكثر رساندن سود معين
رايج ترين بحث پيرامون وضعيت سوددهي مسئوليت اجتماعی شرکت ها توسط ميلتون فريدمن اقتصاددان نئوکلاسيک در دانشكده اقتصاد شيكاگو مطرح شد. البته آدام اسميت اولين كسي بود كه از اين ديدگاه طرفداري کرد.
فريدمن در مقاله مهمي تحت عنوان "مسئوليت اجتماعی در راستای افزايش سودها" آورده است که دريک اقتصاد آزاد فقط و فقط يك مسئوليت اجتماعي در مورد كسب و كار وجود دارد. آن مسئوليت اين است كه از منابع خود استفاده كند و در فعاليت هايي كه منجر به افزايش سودش مي شود با رعايت قوانين بازي، شركت كند، و در رقابت هاي باز بدون كلاه برداري و فريبكاري درگير شود يعني با توجه به قانون و اصول اخلاقي عمل كنند. (Celho,2002,19)
2-9-4 ديدگاه آگاهي اجتماعي و الگوي ذينفعي
چيزي كه فريدمن نسبت به آن بي اعتنايي كرد اين بود كه تصميمات كسب و كار در حوزه مسئوليت هاي اجتماعي واخلاقي از بسياري از جهات، مردم، گروه ها و نهادها را تحت تاثير قرار مي دهد و به همين صورت آنها هم به نوبه خود تاثيراتي را روي عملكرد خوب آن سازمان می گذارد.از نظر فريدمن اولين دغدغه ذينفعان در تصميم گيري براي كسب و كار سهامداران/ مالكان هستند، او بر اين عقيده تاكيد كرد كه قراردادهاي اجتماعي شركت ها منافع بلند و كوتاه مدت گروههاي ديگر را نيز تحت تاثير مي گذارد. نظريه پردازان قراردادهاي اجتماعي معتقدند كه تصميمات كسب و كاري اغلب شمار گسترد ه اي از افراد ، گروهها، و نهادها وذينفعان را تحت تاثير مي گذارد. ذينفعان عبارتند از :
1) هر فرد يا گروهي كه تحت تاثير اقدامات، خط مشي ها و تصميم گيري هاي دولت قرار گيرد. (آنها نفعي را در درآمدهاي حاصل از تصميم گيريهاي شركت ها دارند).
2) هر فرد يا گروهي كه حياتش وابسته به بقاء و موفقيت شركت ها باشد.
اين مدل ذينفعي واكنشي بود در برابر الگوي سهامداران فريدمن كه در آن هيچ كس جز سهامداران مدعي كسب و كارنبودند. بنابراين به جزء سهامداران، ذينفعان ديگري نيز در شركت ها سرمايه گذاري مي كنند، كاركنان سرمايه فكري ووقت خود را سرمايه گذاري مي كنند، مصرف كنندگان اعتماد خود را سرمايه گذاري می كنند، جوامع در كنار حمايت مالياتي، امور زيربنايي و آموزشي براي كاركنان آينده فراهم مي كند و غيره . (Lantos,2001,87)
2-9-5 ديدگاه خدمات اجتماعي
اين ديدگاه را كه عمدتا كارول بيان كرده است، بر اين باور است كه كسب و كار بايد از منافع گسترده اش براي خدمت به جامعه استفاده كند. اين جامعه است كه مسئوليت اقدامات بشر دوستانه را بر عهده دارد و ملزم به اجراي تعهدات اخلاقي و قانوني است، از اين رو نبايد از شركت انتظار داشت كه به اندازه جامعه مسئوليت اخلاقي را بپذيرد. بنابراين شركت ها مستقيماً مسئول كسر بودجه هاي جامعه در امر بهسازي نيستند. با اين حال فشارها و انتظارات رو به افزايش بشر دوستانه وجود دارد ، زيرا كاستي هاي موجود در نهادهاي اجتماعي، خانواده ها، مذهب ، سازمانها ، مسئوليت اجتماعی شرکت در مورد تحولات و هر چيزي كه بطور سنتي با اجتماع در ارتباط است را تحت تاثير قرار مي دهد. از اين رو مردم بر اين باورند كه كسب و كارها را بايد براي جبران كاستي ها كمك كنند.((Lbipd,78
2-9-6 ديدگاه ستی
ستی سه رويکرد برای مسئوليت اجتماعي در مورد شركتها ارائه مي دهد و به گونه اي، شركتها را بر اساس ميزان مسئوليت پذيري دسته بندي مي كند:
1)رويكرد تعهد اجتماعي
2)رويكرد مسئوليت اجتماعي
3)رويكرد حساسيت اجتماعي يا مسئوليت اجتماعي پيش گيرانه
همانطور كه جدول زير نشان مي دهد، هر كدام از سه رويكرد ستي شامل رفتار هايی می شود که تلاش های نسبتاً دشوار را در رابطه با انجام فعاليت هاي مسئوليت اجتماعي بازتاب مي دهد.
بطور كلي شركت هايي كه از طريق رفتارها و فعاليت هاي همسو با رويكرد حساسيت اجتماعي سازماندهي شوند، نسبت به شركت هايي كه از طريق رفتارها و فعاليتهاي همسو با رويكرد مسئوليت اجتماعي يا رويكرد تعهد اجتماعي سازماندهي شدند ، از نظر اجتماعي حساسترند. همچنين شركت هايي كه از طريق رويكرد مسئوليت اجتماعي سازمان دهي شده اند، نسبت به شركت هايي كه از طريق رويكرد تعهد اجتماعي سازمان دهي شده اند، بطور كلي سطوح بيشتري از حساسيت اجتماعي بدست مي آورند.
سه رويكرد مسئوليت اجتماعي و انواع اقدامات همراه آن به صورت ذيل است
رويكرد 1: تعهدات اجتماعي تجويزياهميت و ابعاد رفتاريمنحصر كردن مشروعيت تنها به ملاك هاي قانوني و اقتصادي؛ عدم نقض قوانين؛ همسان كردن عملكرد سودهي از طريق تحقق انتظارات اجتماعيجستجو براي مشروعيتانتظار مي رود مديران طبق استانداردهاي اخلاقي شان عمل كنندمعيارهاي اخلاقيتا حدي به عنوان محدوديت سهامداران تعبير مي شود؛ رقابت، امتيازات ويژه آن را در برابر ديگران تضمين مي كندمسئوليت اجتماعي براي فعاليت هاي شركتتنظيم تدافعي و استثمار گرايانه؛ به حداكثر رساندن بيروني سازي هزينه هااستراتژي اجرادورنماي عمومي را كمي حفظ می كند، اما اگر تحريك شود، از روش روابط عمومي ورسانه اي استفاده مي كند تا افكار عمومي را در مورد خودش ارتقاء دهد؛هرگونه عدم اثر بخشي را رد می كند؛ نارضايتي عمومي را در مورد بي اعتنايي يا شكست در درك عملكرد شركت را سرزنش مي كند؛ تنها زماني اطلاعات فراهم مي كند كه از نظر قانوني ملزم شده باشد.واكنش به رفتارهاي اجتماعيقوياً در برابر هرگونه نظارت بر فعاليت هايش مقاومت مي كند، مگر اينكه براي حفاظت از موقعيت بازاري اش مفيد باشد؛ از ارتباطات خودداري مي كند؛ در برابرهر گونه ارائه اطلاعات كه فراتر از التزام قانوني باشد، مقاومت مي كند.فعاليت هايي که شايسته اقدامات دولت استبه دنبال حفظ وضعيت موجود است ؛ كاملاً مخالف قوانيني كه هزينه هاي بيروني سازي شده قبلي را دروني سازي مي كند است؛ به دنبال ادامه فعاليت هاي مخفي نفوذي است.فعاليت هاي سياسي و قانونيتنها زماني كمك مي كند كه آن منافع مستقيم و آشكاري را در پي داشته باشد؛ در غير اين صورت كمك ها را به عنوان مسئوليت در قبال كاركنان شخصي مي پندارد.بشر دوستيرويكرد 2: مسئوليت اجتماعي تجويزياهميت و ابعاد رفتاريجستجو براي مشروعيت مايل به بررسي و پذيرش گسترده تر ملاكهاي فرا بازاري و فرا قانوني جهت ارزيابي عملكرد شركت و نقش اجتماعي آن استجستجو براي مشروعيتمعيارهاي مربوط به جامعه را توصيف مي كند: براي مثال شهروندي شركتي خوب؛ ازاقدام اخلاقي در مورد مسائلي كه ممكن است به منافع اقتصادي صدمه بزند يا برخلاف معيارهاي اجتماعي (ديدگاه اكثريت) غالب باشد، خودداري مي كند.معيارهاي خلاقيتا حدي منحصر به اهداف قانوني است، اما آن قدر گسترش يافته كه شامل گروه هايي مي شود كه تحت تاثير اقدامات قرارگرفته اند؛ مديريت بيشتر بصورت ظاهري استمسئوليت اجتماعي براي فعاليت هاي شركتتنظيم واكنش؛ هر جا كه قابل شناسايي باشد، هزينه هاي قبلي را دروني سازي مي كند؛ استانداردهاي جاري محيط زيست اجتماعي و فيزيكي را حفظ مي كند؛ به قربانيان آلودگي ها و ديگر فعاليتهاي مربوط به شركت غرامت ميپردازد، حتي درصورت عدم وجود قوانين واضح در اين زمينه؛ استانداردهاي گسترده صنعتي را توسعه مي دهداستراتژي اجرامسئوليت حل مشكلات جاري را مي پذيرد؛ عدم اثربخشي را در اقدامات قبلي مي پذيرد و تلاش مي كند تا جامعه را متقاعد كند كه اقدامات كنوني اش مطابق معيارهاي اجتماعي است؛ تلاش براي دلجويي از منتقدان؛ ارائه اطلاعات آزادانه تر به جامعهواكنش به رفتارهاي اجتماعياختيار مديريتي را در تصميمات شركتي حفظ مي كند، اما با دولت نيز براي تحقيق جهت بهبود استاندارد صنعتي همكاري مي كند؛ در فرآيندهاي سياسي مشاركت مي كنند و كاركنان را نيز تشويق مي كند به همين صورت عمل كنندفعاليت هاي شايسته اقدامات دولتمايل به همكاري با گروههاي غير عضو براي قوانين خوب زيست محيطي است؛لزوم تغيير را در برخي قوانين موجود تصديق مي كندفعاليت هاي سياسي و قانونيبه برنامه هاي غيرجنجالي و پايدار كمك کرده ؛ كمك هاي كاركنان را هماهنگ مي كندبشر دوستي
رويكرد 3: مسئوليت اجتماعي پيشگويانه و پيشگيرانهاهميت و ابعاد رفتارينقش خودش را همانطور كه توسط سيستم اجتماعي توصيف شده، مي پذيرد وبنابراين وابسته به تغيير است، اهميت اقدامات سوددهي را سازماندهي مجدد مي كند اما شامل ملاكهاي ديگر نيز مي شود..جستجو براي مشروعيتقدم هاي قاطعي در مورد مسائل جامعه برمي دارد؛ از معيارهاي اخلاقي و سازماني پيروي مي كند حتي اگر احتمال رود اين موارد براي منافع مستقيم اقتصادي خود مضر باشد.معيارهاي اخلاقيمايل به توجيه اقدامات در برابر ديگر گروه ها، حتي كساني كه بطور مستقيم تحت تاثير اقداماتش قرار نگرفته استمسئوليت اجتماعي براي فعاليت هاي شركتتنظيم كنشي، در توسعه و تنظيم فناوري جديد براي حفاظت كنندگان محيط زيست، پيشتاز است؛ عوارض جانبي فعاليتهاي شركت را ارزيابي مي كند و آنها رامحدود به اقدامات قبلي می كند؛ تغييرات اجتماعي آينده را پيش بيني مي كند وساختارهاي دروني را در راستاي آن توسعه مي دهداستراتژي اجرابا رغبت تمام فعاليت ها با گروه هاي غير عضو را مورد بحث قرار مي دهد؛ آزادانه اطلاعات در اختيار جامعه قرار مي دهد؛ نظرات رسمي و غير رسمي گروههاي غيرعضو را درتصميم گيري ها مي پذيرد؛ مايل به ارزيابي آشكار فعاليت هاي متنوعش است.واكنش به رفتارهاي اجتماعيآشكارا با دولت ارتباط برقرار مي كند؛ به تقويت قوانين موجود و توسعه ارزيابي هاي عملكرد كسب وكارها كمك مي كند؛ آشكارا در برابر فعاليت هاي دولتي كه احساس كند به صلاح منافع عمومي نيست، اعتراض مي كندفعاليت هايي که شايسته اقدامات دولت استاز مداخله سياسي خودداري مي كند و قوانين منافع ويژه را دنبال نمي كند، به نهادهاي قانون گذاري براي توسعه قوانين مربوط كمك مي كند، صادقت و شفاف سازي را درفعاليت هاي نفوذي خود و دولت ارتقاء مي دهد.فعاليت هاي سياسي و قانونيبه گروههاي جديد و بحث انگيزي كمك و حمايت مي كنند كه واقعاً نياز بدان را داشته باشند.فعاليت هاي نوع دوستانه را به راحتي انجام مي دهد و تشويق مي كند.بشر دوستي
(سرتو،1992، 8)
جدول2-2 رويکرد های مسئوليت اجتماعی
مكتب قرارداد اجتماعي
در نيمه دوم قرن بيستم موضوع قراردادهاي اجتماعي شركت ها به ميان آمد، قراردادهاي اجتماعي شركت ها به تعهدات بين دولت و شهروندان را باهم مرتبط می كند. قراردادهاي اجتماعي بطور سنتي توسط فيلسوفاني كه تعهدات دو جانبه دولت و شهروندان را مطرح كردند، بحث شده است. نظريه قرارداد اجتماعي بنا را بر اين مي گذارد كه سنگ پايه اخلاقيات ريشه در يكسان سازي اجتماعي دارد به صورتي كه بيشترين خدمت را به منافع كساني كه بيشترين همنوايي و سازگاري را دارند، بايد رساند. اين قراردادهاي اجتماعي مبنا را بر اين قرار می دهند كه پيشرفت اجتماعي بايد بطور مساوي معادل پيشرفت اقتصادي باشد. بنابراين اينگونه پيشنهاد شد كه كسب و كارها به عنوان يك نهاد اجتماعي به منظور كمك به ارتقاء سطح زندگي و برطرف كردن نياز مردم، بايد با ساختارهاي اجتماعي نظير خانواده نظام تعليم و تربيت و انجمن هاي مذهبي هماهنگ شود. از آنجايي كه در الگوي آدام اسميت دارايي در اختيار اشخاصي بود كه مستقيماً تصميم مي گرفتند چگونه بايد از آن استفاده كنند، الگوي شركتي مدرن توسط مديراني حرفه اي بوجود آمد كه آنها از جانب سهامداران تصميم گيري كنند. اين تصميمات ده ها هزار شهروند را تحت تاثير قرار مي داد. علاوه بر اين شركت ها اگر می خواستند باقي بمانند و رشد كنند به منابع اجتماعي نياز دارند. ظاهرا مالياتی كه شركتها مي پردازند براي پرداختن به اين منابع اجتماعي كافي نيست، بنابراين شركت ها بايد از روي قدرشناسي براي حل مشكلات اجتماعي كمك كنند. علاوه بر اين شركت هاي چند مليتي كه منابع با ارزش و عظيم اقتصادي مانند فناوري، سرمايه و نيروي كار را در اختيار دارند، بايد طوري كنترل شوند كه ذره اي از مالياتهاي آنها كم نشود. بنابراين نظريه پردازان قرارداهاي اجتماعي احساس می كنند كه اين منابع بايد كاربردي فراتراز توليد انواع مختلف وسايل تميزكننده خانگي براي مصرف كنندگان و فراهم كردن ثروت براي سهامداران داشته باشد. قراردادهاي اجتماعي شركتها كسب و كار و جامعه را بعنوان شركاي برابر در كنار هم قرار مي دهد، كه هر كدام از مزايايي برخوردارند و مسئوليت هاي دوجانبه دارند ( 19Mah,2002 ,)
طبق مكتب قراردادهاي اجتماعي ، مسئوليت هاي شركت ها بايد متناسب با قدرت سياسي،اجتماعی و اقتصادي باشد حتي برخي مي گويند به دليل اندازه و وضعيت قانوني خاص آن، شركت هاي مدرن بايد بعنوان يك مؤسسه عمومي بجاي اينكه سازماني خصوصي باشد يك نهاد عمومي باشند. بنابراين نسبت به شركت هاي كسب و كاري سنتي مي تواند مسئوليت هاي اخلاقي و قانوني را درسطح وسيع تري انجام دهد. به هر حال طرفداران مسئوليت هاي اجتماعي بحث مي كنند كه شركت بايد در مورد مسئوليت هاي اجتماعي به سطح استاندارد بالايي برسند. با اين حال مفهوم قرارداد اجتماعي تا حدي مبهم است نظريه مشروعيت تا حد زيادي با مفهوم قرارداد اجتماعي ارتباط دارد. اين نظريه (مشروعيت) معتقد است كه تجارت به وسيله قراردادهاي اجتماعي محصور است كه به موجب آن شركت ها به منظور تأييد اهداف و ساير خواسته هايشان به اقدامات مطلوب اجتماعي متنوعي مبادرت مي ورزند. در نتيجه اين اقدامات، آنها ماندگاري و دوام خود را تضمين مي كنند.معتقدند كه نقض قرارداد اجتماعي ممكن است منجر به فسخ قرارداد شود. لذا شركت ها در معرض نيروهاي اجتماعي مجازات كننده قرارمي گيرند. براي مثال، محدوديت هاي قانوني كه ممكن است اعمال شود، عبارتند از كاهش منابع انساني و مالي وتقاضاهاي خريد. در مواردي كه جامعه متوجه بشود كه زيان هاي يك شركت براي جامعه به مراتب بيشتر از نفع آن براي جامعه مي باشد، چنين سازمان و شركتي به شدت اقتدارش را روي منابع طبيعي و نيروي كاري كه تاكنون به خدمت مي گرفت از دست می دهد و ادامه حياتش به خطر مي افتد. برعكس، شركت هايي كه مطابق با تعهدات اجتماعي فعاليت مي كنند و بر حسب قراردادهاي اجتماعي رفتار مي كنند و منافعشان براي جامعه بيشتر از مضارتشان است، باعث بهبود عملكرد مالي و سودآوري بيشتر براي شركت مي شوند .بر حسب نظريه مشروعيت، شركتها براي اينكه در چشم جامعه مشروعيت داشته باشند، مي توانند به شيوه هاي متنوعي عمل كنند. سازمان هاي كنش گرا و موثر به تغيير ذائقه، علاقه و ارجحيت هاي جامعه واكنش نشان مي دهند. كسب مشروعيت ارتباط زيادي با كسب ادراك (مثبت) اجتماعي دارد.((Lbid
2-9-7نظريات فريدمن
ميلتون فريدمن اقتصاد شناس نامدار آمريكايي و برنده جايزه نوبل اقتصاد، در سال 1970 طي مقاله كه در نيويورك تايمز منتشر شد، نظر خود را در باره وظايف بنگاه ها و از جمله مسئوليت اجتماعي آن ها بيان داشت. همان گونه كه دربخش هاي قبلي توضيح داده شد ، فريدمن در تعريف مسئوليت اجتماعي نوشت : شركت ها تنها و تنها يك مسئوليت دارند، و آن اين است كه منابع و انرژي خود را در راه هايي به مصرف برسانند كه بتوانند سود را بالا ببرند، ولي نبايد درخارج از محدوده قوانين و مقررات مربوطه اقدام كنند، و بايد رقابت آزاد وجود داشته باشد، بدون كلاه برداري، نيرنگ ومسئوليت اجتماعي كسب و كار، افزايش سود است، تحصيل درآمد بايد تا جايي كه ميسر است بيشتر شود .ديدگاه فريدمن يك ديدگاه تند است كه در انتهاي يك طيف قرار دارد . همانطور كه ديده شد اين تعبيرچيزي شبيه ترمز در برابر روند افزايش سود بنگاه ها است و حاكي از وجود نوعي تقابل بين فعاليت اقتصادي و مسئوليت اجتماعي است. به هر حال فريدمن كه مي توان او را پرچمدار نئوکلاسيک ها ناميد، وجود نوعي مسئوليت اجتماعي را براي بنگاه ها تأييد مي كند. اما در باره حد و مرز آن بحث مي كند .( الواني، قاسمي نژاد، 1377 ،76)
فريدمن معتقد بود كه فعاليت هاي مسئوليت اجتماعي شركتي، نشان دهنده مشكلاتي است كه ناشي از جدايي مالكيت و كنترل مي شود؛ يعني تضاد بين منافع مديران و سهامداران كه در آن مديران از مسئوليت اجتماعي شركتي بعنوان ابزاري براي پيشبرد برنامه هاي شخصي خود و با هزينه سهامداران استفاده مي كنند.فريدمن معتقد است كه مقامات و مسئولان شركت ها در وضعيتي نيستند كه بتوانند نيازهاي نسبي، ضرورت مسائل اجتماعي يا مقدار منابعي را كه سازمان بايد صرف مساله خاصي بنمايد، تعيين كنند. او همچنين اصرار مي ورزد، مديراني كه منابع شركت را صرف خواسته هاي شخصي خود مي نمايند، احتمالاً در مسيري نادرست قدم بر می دارند و يا گمراه هستند. در چنين حالتي، فكر اين كه چنين افرادي بخواهند به نفع اجتماع يا خير جامعه قدم بردارند موجب مي شود تا به صورتي نامعقول ميزان ماليات هايي را كه بر سهامداران، كاركنان و مشتريان تحميل مي شود افزايش دهند. به طورخلاصه سازمان هاي تجاري بايد با راندماني بالا، خدماتي را ارائه نمايند و حل مسائل اجتماعي را به افراد علاقه مند و سازمان يا نهادهاي دولتي واگذار كنند.
پس از نشر مقاله فريدمن بحث ها شدت گرفت و اصحاب نظر، آراء خود را در اين باب مطرح كردند و به تدريج طيفي از آراء گوناگون پديد آمد. در يك سر اين طيف، فريدمن و شاگردان او قرار دارند كه در واقع نماينده نئوكلاسيك ها هستند. نظرات فريدمن با انتقاد شديد طرفداران توسعه مسئوليت اجتماعي بنگاه هاي اقتصادي روبرو شد. آن ها فريدمن را متهم به دفاع از رفتار غير اخلاقي در محيط كار، دفاع از رواج سود جويي حتي به بهاي قانون شكني و موظف کردند. (همان منبع)
2-9-8 نظريات پيتردراکر
مطابق نظر دراكر ، بنگاه در مسير تحقق هدف و رسالت خود، در برابر عوارض و پيآمد وجودي خود و عملياتش،مسئول است و نمی تواند از زير بار اين مسئوليت شانه خالي كند اما توضيح مي دهد كه اين مسئوليت پذيري به منزله پذيرش مسئوليت سازمان ها و نهادهاي ديگر نيست. به سخن ديگر پذيرش مسئوليت اجتماعي از منظر دراكر بايد مرتبط و با معنا باشد و به هيچ روي نبايد سبب ضعف و ناتواني بنگاه گردد و آن را از رسيدن به هدف اصلي خود باز دارد. او مي افزايد: هركس مسئول پي آمد و عوارض كار خويش است چه آن عوارض آگاهانه باشد و چه ناخواسته. پس در مسئوليت مديريت نسبت به آثار و پيآمدهاي اجتماعي شركت ترديد نيست. به همين سبب شركت ها و مديران مي كوشند تا از ميزان پيآمدهاي جنبي و ناخوشايند كار شركت بكاهند. هرچه عوارض اجتماعي مرتبط بر وظيفه اصلي سازمان كمتر باشد، اداره آن آسان تر، مسئوليت پذيري آن بيشتر و بنابراين به عنوان يك اندام اجتماع، عضو، همسايه يا شهروند، مقبول تر است. مي توان پيامد و عوارض قابل اجتناب را به شرطي كه با تحقق هدف بنگاه ملازمه نداشته باشد به كم ترين حد رساند. اما بايد توجه داشت كه وظايف اجتماعي هر واحد توليدي در قياس با هدف اصلي آن، جنبه فرعي و جانبي دارد. وضع هر نوع محدوديت كه با تحقق هدف بنگاه، ملازمه قطعي و مسلم نداشته باشد، باري است بر دوش بنگاه كه اگر نتوان به كلي آن را از بين برد، بايد آن را به كم ترين حد كاهش داد.
دراكر افزودن بارهاي غير سازماني بر دوش سازمان را مزاحمت و محدوديت تلقي مي كند: محدوديت ها و تحميل ها، در بهترين حالت جنبه تزاحمي و سربار دارند و در بهترين حالت زيان آورند و در نتيجه هيچ وقت (براي بنگاه) سودمند نيستند. تحميل ها همواره هزينه بر و مخاطره آفرينند، و منابع را مي بلعند، مواد خام را هدر مي دهند و كم ترين ضررآنها عقيم كردن تلاش مديريت است. در نهايت دراكر معتقد است كسب و كار نبايد به يك شركت رفاه عمومي تبديل شود و تلاش كند كه تمامي جنبه هاي زندگي افراد را در بر بگيرد. يك شركت بايد به گونه اي سازماندهي شود كه كاملاً ، به طور خودكار در جهت تحقق تعهدات اجتماعي در حين تعقيب منافع شركتي عمل كند.( رضايي نژاد ، 1382 ،54)
جمع بندي نظريات مرتبط به مسئوليت اجتماعي سازمان ها و بنگاه هاي اقتصادي
از بررسي آراء متفكران در حوزه كسب وكار و مسئوليت هاي آن مي توان نتيجه گرفت :
1) اصل مسئوليت اجتماعي سازمان هاي اقتصادي به طور عام پذيرفته شده و در اين مورد اختلاقي وجود ندارد.منظور از مسئوليت اجتماعي يعني تعهد مدير بنگاه براي انجام كارهايي كه حافظ و ارتقاء دهنده رفاه جامعه باشد ضمن حفظ و ارتقاء منابع سازمان.
2) اختلاف اصلي آراء ياد شده در تعيين مرز مسئوليت ها اجتماعي است. مديران تا كجا بايد وارد مسائل اجتماعي شوند و از كجا به بعد مسئوليت به نمايندگان اجتماعي و مسئولين حكومتي متصل مي شود؟ فعالان اجتماعي و سردمداران جنبش هاي حمايت از مصرف كنندگان (مثل جنبش سبزها) خواهان بيشينه كردن مسئوليت اجتماعي بنگاه ها و مديران آن ها و كساني چون فريدمن طرفدار محدود كردن آن هستند..
3) مشاركت در مسئوليت هاي اجتماعي هزينه آور است. اين هزينه ها از دو راه تأمين مي شود اگر بنگاه مسئوليت را بپذيرد، با افزودن هزينه ها برقميت تمام شده كالا ،آن را از مشتري مي گيردو اگر مسئوليت به عهده دولت باشد، هزينه ها از راه ماليات و عوارض تأمين مي شود.
4) كشش سازمان هاي اقتصادي در بخش خصوصي به سمت نظريه كلاسيك ها ونئوكلاسيك ها به رهبري ميلتون فريدمن است و كشش جامعه به سوي بيشينه كردن مشاركت سازمان هاي اقتصادي در مسائل مبتلا به جامعه است، بنابراين بين اين دو كشش همواره مي تواند شكاف و فاصله وجود داشته باشد اما وجود اين شكاف به منزله معوق ماندن يا اختلاط مرز مسئوليت هاي اجتماعي در هر مقطع نيست.
2-10 مدل های مسئوليت اجتماعی
2-10-1 مدل مسئوليت اجتماعی ديويس
مدل مسئوليت اجتماعی ديويس شامل پنج پيش فرض است.
پيش فرض اول : مسئوليت اجتماعی از توانايی و قدرت اجتماعی ناشی می شود.شرکت ها به طور کلی به خاطرتأثير زيادی که روی مسائل مختلف جامعه از جمله بی کاری ، وضعيت محيط زيست ، کيفيت زندگی و ... دارند ، در رفاه جامعه سهيم اند.
پيش فرض دوم : شرکت ها به عنوان يک سيستم باز دو طرفه عمل می کنند .آزادانه ورودی های خود را از جامعه دريافت و آزادانه نتيجه کار خود را به جامعه عرضه می دارند.
پيش فرض سوم : فايده اجتماعی هر کار ،کالا يا خدمت بايستی کاملا محاسبه و به منظور تصميم گيری در مورد اين که آيا اين کار انجام شود يا خير مورد توجه قرار گيرد .
پيش فرض چهارم : هزينه اجتماعی هر کار ،کالا يا خدمت بايد به مصرف کننده انتقال يابد.
پيش فرض پنجم : مؤسسات بازرگانی مثل هر شهروندی اين مسئوليت را دارند که در خصوص حل مشکلات اجتماعی خارج از محدوده کاريشان مشارکت داشته باشند. (الوانی، قاسمی نژاد ،86،1377)
2-10-2 مدل مسئوليت اجتماعی کارول
بر اساس نظر کارول هنگامی می توان ادعا کرد که کسب و کار به مسئوليت اجتماعی خود پايبند است که :
1) پاسخ گوی توقعات اجتماعی جامعه باشد ، يعنی کالا و خدمت را با بازدهی خوب عرضه کند و فرآيند توليد به گونه ای باشد که انواع گروه ها را منتفع کند.
2) مقيد به قانون باشد به خصوص در امر بهداشتی و ايمنی کارکنان و مصرف کنندگان ، حفظ محيط زيست، پرهيز از تبعييض نژادی و جنسی و فروش و قيمت گذاری.
3) به اصول اخلاقی پايبند باشد ، يعنی همه جنبه های کسب و کار متأثر از صداقت ، انصاف و احترام باشد.
4) خيرخواه و نوع دوست باشد . برخی دارنده اين صفت را شهروند خوب می نامند. يعنی مشارکت بنگاه در امور عمومی و طرح و برنامه ريزی هايی است که اثر آنها به طور مستقيم در بهبود کيفيت زندگی جامعه ظاهر شود.
کارول برای هر بنگاه چهار دسته مسئوليت قائل است و می گويد برآيند اين چهار مؤلفه يا مسئوليت همان مسئوليت اجتماعی بنگاه است که اين مؤلفه ها عبارتند از :
مسئوليت های اقتصادی
مسئوليت های قانونی
مسئوليت های اخلاقی
مسئوليت های نوع دوستانه
او همچنين معتقد است که شرکت ها برای انجام مسئوليت اجتماعی خود از چهار نوع استراتژی استفاده می کنند که عبارتند از استراتژی های تدافعی ، واکنشی ، انطباقی و اثر گذار. در استراتژی تدافعی شرکت ها در تلاشند با استفاده از حربه های مختلف از انجام مسئوليت خود شانه خالی کنند. در استراتژی های واکنشی سازمان ها تنها در زمانی که توسط عامل خارجی (مثل قوانين و مقررات ، گروه های فشار و دولت ) مجبور می شود که به مسئوليت اجتماعی خود عمل کند. در استراتژی های انطباقی سازمان بدون آن که از سوی عامل خارجی تهديد شده باشد مسئوليت خود را انجام می دهد. بر اساس استراتژی اثر گذار پيش از آن که مسائل يا مشکل اجتماعی بخواهد به طور ناخواسته رخ دهد ، سازمان نسبت به آن مسئولانه واکنش داده و سعی در ازبين بردن آن دارد.(همان ،89)
2-10-3 مدل مسئوليت اجتماعی والاس
آلن والاس از صاخب نظران مسئوليت اجتماعی معتقد است که دو دليل منطقی کاملأ متفاوت برای مسئوليت اجتماعی شزکت وجود دارد . بعضی ها معتقدند که سهمی از ثروت به منافع عمومی بدون توجه به اثرات سود اقتصادی آن اختصاص يابد . در مقابل عده ديگری معتقدند که بايد با طراحی و اجرای استراتژی هايی برای گرفتاری های اجتماعی ،چرخه سالمی از سرمايه گذاری در جامعه ايجاد شود که به نوبه خود به سود دهی تجاری منجر شود و اين سود در دراز مدت هم به جامعه و هم به شرکت ها برگردد.(Wallace, 2002, 63)
2-11 مسئوليت اجتماعی، پيش فرض پاسخ گويی اجتماعی
يک سازمان زمانی به تعهد اجتماعی اش عمل می کند که به مسئوليت های قانونی و اقتصادی خود عمل نمايد و نه بيشتر. او به حداقل مسئوليتی که قانون از او خواسته عمل می کند. مسئوليت اجتماعی با ورود خود يک چارچوب حاکميت اخلاقی را اضافه می کندکه بر اساس آن سازمانها به فعاليت هايی اقدام می کنند که وضع جامعه را بهتر کرده و از انجام کارهايی که باعث بدتر شدن وضعيت جامعه می گردند پرهيز می کنند و نهايتا پاسخ گويی اجتماعی اشاره به توان و ظرفيت سازمان در جهت عمل و اقدام نسبت به خواسته ها و انتظارات جامعه دارد.( Robbins & Coutler, 2007, 11)
اختلاف مسئوليت و پاسخ گويی اجتماعی را بر اساس چهار معيار اساسی می سنجيم :
پاسخ گويی اجتماعیمسئوليت اجتماعیشاخص هابرنامه های عملیابزار و وسايلپاسخ و واکنشکوتاه مدت و ميان مدتضوابط اخلاقیاهداف و نتايجالتزام و تعهدبلند مدت1- توجه عمده2- تمرکز ها3- تاکيد ها4- چارچوب تصميم گيری
جدول 2-3 تمايز مسئوليت اجتماعی و پاسخ گويی اجتماعی (همان منبع،12(
2-12مسئوليت اجتماعی ذينفعان
24479252066290مسئوليت پذيری اجتماعی00مسئوليت پذيری اجتماعیاز ويژگی های مسئوليت اجتماعی اين است که کليه طرف های ذينفع بايد مورد توجه قرار گيرند. مفهوم طرف های ذينفع که به صورت گروه هايی از مردم که به نحوی بر سازمان و فعاليت های آن تأثير می گذارند و يا تحت تأثير آنها قرار می گيرند،تعريف شده است ،در سازمان های مختلف با يکديگر تفاوت دارند. اين مفهوم شامل مالکان ، اعضای هيأت امنا ، کارکنان واتحاديه های کارگری ، مشتريان ، اعضاء ، شرکای تجاری، تأمين کنندگان ، رقبا، دولت و نظام های امنيتی ، سازمان های غير دولتی و غير انتفاعی و جوامع محلی و ملی و بين المللی می شود.
بيشتر کمتر
980440339725مالکين00مالکين809625247014002171700339725کارکنان00کارکنان3615055339725محيط00محيط8763009207400
44126151270009804407747000487680077470جامعه00جامعه
(همان منبع)
2-13 پيوستار مسئوليت اجتماعی
94297511042652002در پيوستار زير نحوه عملکرد بنگاه در شرايط و عدم شرايط مسئوليت اجتماعی نشان داده شده است.در نقطه شروع بنگاه بدون مسئوليت پذيری اجتماعی هدفش تنها حداکثر نمودن سود می باشد و در گام ها و مراحل بعد با مسئوليت پذيری و در نظر گرفتن اهداف اجتماعی توازنی بين سود و ارزش های اجتماعی برقرار می نمايد.
116205036639500296227536639500217169934480500-65722578105حداکثرسازی سود بنگاه00حداکثرسازی سود بنگاه4286250401955توازن بين سود 00توازن بين سود 2809875781056006205740078105400469532558293000
329565045656570072457450501015500514668505010153003523875456565100135242517081400339090017081500257175017081500163829917081500
472376560325(همان منبع)00(همان منبع)3295650603250024479256032500154305060325005810256032500
نقطه شروع (عدم وجود مسئوليت اجتماعی ): فقط توجه به حداکثر سازی سود.
شرح 1 - سازمان بدون در نظر گرفتن مباحث اجتماعی و در چارچوب قانون فعاليتهای سودآور انجام می دهد.
شرح 2 - پيکار ونبرد جهت ايجاد مسئوليت اجتماعی
شرح 3 - موافقت سازمان برای آنچه به لحاظ قانونی بدان نياز است.
شرح 4 - سازمان بيشتر از نيازش انجام می دهد.
شرح 5 - اهداف ارزش اجتماعی را تدوين می کند.
شرح 6 - انسجام بين اهداف اجتماعی و اهداف تجاری ايجاد می کند.
شرح 7- هدايت صنايع و ديگر فعاليت ها با بهترين عملکرد ها.
نقطه پايانی (وجود مسئوليت اجتماعی ) :توجه به سود با در نظر گرفتن اهداف اجتماعی .
2-14 اصول دهگانه مسئوليت اجتماعی:
پيمان جهانی سازمان ملل متحديک چارچوب کاری برای تجارت و کسب وکار محسوب می شود که متعهد به هماهنگ و همسو کردن عمليات کار واستراتژی های ساده اصل پذيرفته شده جهانی در سطح حقوق بشر ، محيط ، مبارزه با فساد و جرائم و نيروی کارهستند.اين پيمان اولين و بهترين ارتباط بين ايجاد مسئوليت اجتماعی و قانونی سازمان ها در تجارت و بازار است.
اصول ده گانه شامل موارد زير می باشد :
اصل 1 : سازمان ها بايستی حقوق بشر اعلام شده از سوی جوامع بين المللی را رعايت نموده و مورد حمايت قرار دهند.
اصل 2 : ايجاد اطمينان از اينکه سازمان ها در سوء استفاده از حقوق بشر مشارکت و همدستی ندارند.
اصل 3 : سازمان ها بايستی آزادی انجمن و شناسايی مؤثر نسبت به حقوق مذاکره گروهی را ارتقاء دهند.
اصل 4 : کاهش و حذف همه شکل هايی از کارهای اجباری و قهری .
اصل 5 : لغو مؤثر کار کودک.
اصل 6 : حذف تبعيض در رابطه با استخدام و شغل .
اصل 7 : تجارت می بايد به عنوان يک رويکرد پيشگيرانه از چالش های محيطی حمايت کند.
اصل 8 : تعهد و انجام ابتکارات جهت تقويت و ارتقاء مسئوليت پذيری محيطی.
اصل 9 : تقويت تکنولوژی های سازگار با محيط جهت توسعه و انتشار.
اصل 10 : سازمان ها بايد در مقابل همه اشکال فساد مبارزه نمايند.(گروه کاری سازمان ملل ،200531,)
2-15 ايجاد ارزش از طريق مسئوليت اجتماعی
فضای سازمان ها به سرعت در حال تغيير بوده و بر اثر روند های جاری به سوی نشان های تجاری جهانی و سازمان های چند مليتی با زنجيره های تأمين جهانی نيز تشديد می گردد. بسياری از سازمان ها به نحو فزاينده ای از ارزش اقتصادی مسئوليت اجتماعی آگاهی يافته و با ادغام آن به منزله سرمايه گذاری راهبردی با راهبرد اصلی کسب و کار و فعاليت های مديريتی خود می توانند تأثير مثبتی بر جامعه و محيط خود داشته باشند که باعث سودآوری و تثبيت موقعيت خود در آينده می شوند.(گروه کارشناسان ايران ،1386،57)
2-16 رهيافت های مسئوليت اجتماعی
دو رهيافت مسلط به موضوع مسئوليت اجتماعی شرکت ها وجود دارد که اولی بنام رهيافت شرکتی است که توسط شرکت های فرا ملی ، سازمان بين المللی استاندارد ، سازمان های تجاری و نهاد های بين المللی مورد حمايت قرار گرفته که در نهايت به سود آوری منجر می شود و دومی رهيافت زيست محيطی - اجتماعی است که مورد حمايت روشنفکران وصاحب نظران، گروه های مشاوران مديريت و سازمان های سوسيال دموکرات يا ليبرال دموکراتيک است که به موضوعات زيست محيطی و اجتماعی مرتبط است.(مهردوست، 1387،36)
غالب تحقيقات درباره مسئوليت پذيری شرکتی به دليل امکانات و مقدورات بيشتر توسط طرفداران رهيافت شرکتی صورت گرفته است.دامنه اين تحقيقات از حمايت اندک يا هيچ از مسئوليت پذيری اجتماعی شروع شده و تا ميزان زيادی حمايت از مسئوليت پذيری اجتماعی ادامه می يابد، اما انگيزه سود شرکت بدون استثناء اصل هدايتگر اين قضيه است.
رهيافت شرکتی يک رويکرد تدريجی ضعيف به توسعه پايدار و بانک جهانی می باشد .سازمان ملل و مجمع جهانی به شدت در اين زمينه فعاليت می کنند.(Mah, 2004, 29)
معاهده جهانی سازمان ملل متحد با مشارکت شرکت ها ، موسسات بازرگاني، سازمان هاي غير دولتي/حكومتي و اتحاديه هاي صنفي، کارگري يا سنديكايي است. اين معاهده متشکل از ٩ اصل است که معطوف انجام فعاليتهاي مسئولانه تحت قلمرو و موازين حقوق بشر، استاندادهای کار و عملكردهاي همخوان با محيط زيست است. اين معاهده از شرکت ها می خواهد که در چارچوب حوزه تاثيرشرکتي خود به اين نه اصل که تمامي آن مبتني بر معاهده نامه هاي بين المللي بين دولتها مي باشد، پايبند باشند.
سازمان ملل متحد معاهده جهانی را در 9 اصل بوجود آورد که به صورت زير است :
اصل اول : حقوق بشر- شرکت ها ، بنگاه هاي اقتصادي و بازرگانان بايد در حوزه فعاليت و نفوذ خود از حقوق بشر حمايت کنند و به آن احترام بگذارند.
اصل دوم : شرکت ها و بنگاه هاي اقتصادي تضمين نمايند که نقشي در نقض حقوق بشر ندارند.
اصل سوم : معيارهاي کار- شرکت ها و بنگاه ها و بطور کلي بخش خصوصي بايد از آزادي انجمن ها و سنديکاها و شناسايي مؤثر حقوق مذاکره و قدرت عمل دسته جمعي حمايت نمايد و حق چانه زنی متقابل را به رسميت بشناسد .
اصل چهارم : شرکتها بايد در حذف کامل هر نوع کار اجباری بکوشند.
اصل پنجم : شرکت ها بايد به طور موثری کار کودکان را ملغی کند.
اصل ششم : شرکت ها بايد هر گونه تبعيض شغلي را منع کنند.
اصل هفتم : محيط زيست- شرکت ها و بنگاه هاي اقتصادي بايد حامي رويكرد پيشگيرانه در مقابله با مشكلات محيط زيست باشند.
اصل هشتم : متعهد گردند که در محافظت از محيط زيست مسئوليت بيشتری را بر عهده بگيرند و پيشقدم شوند.
نهم: شرکت ها بايد در تشويق توسعه و گسترش فن آوري سازگار با محيط زيست بکوشند.
محيط زيستاستاندارهاي کارحقوق بشرتجارت بايد از نگرش هاي پيش احتياط ملي در خصوص چالش زيست محيطي حمايت کند.ابتكارات به منظور بهبودمسئوليت پذيري زيستمحيطي قبول کند.گسترش توسعه و اشاعهتكنولوژي هاي سازگار بهمحيط زيست .تجارت بايد آزادي تجمعات وحقوق شناخته شده اتحاديه ها و چانه زني را قبول کند .حذف تمامي اشكال کار اجباري منع موثر و قاطع کارکودکان.حذف تبعيض در عرصهاستخدام و اشتغال.تجارت بايد به اعلاميه جهاني حقوق بشر احترام بگذارد و از حمايت بين المللي آن دفاع کند.تجارت بايد اطمينان بدهد کهدر فعاليت هاي ضد حقوقبشر همدستي نكند.
(White House, 2002,15)
جدول2-4 معاهده جهانی حقوق بشر
2-17 استراتژی های مسئوليت اجتماعی
استراتژی هايی که جهت ايجاد مسئوليت اجتماعی در ميان جوانان ،دانشکاه ها، مدارس و نوآوران معرفی شده است به صورت زير می باشد :
1- جوانان
جلب تشويق دانشجويان و دانش آموزان برای کارهای علمی ، فنی به صورت فرآيندی و سيستمی
خدمات حمايت از نوآوری به ويژه انتقال و انتشار تکنولوژی
بکارگيری گسترده تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات در خدمت عمومی ،بنگاه های کوچک و متوسط
ايجاد مسيرهای شغلی برای جوانان و کاهش بيکاری آنها
فعال کردن ابزارهای بازار نيروی کار شامل شناسايی نياز ها ،مساعدت و همياری در جستجوی شغل
راهنمايی و آموزش به عنوان بخشی از برنامه های فعال پرسنلی
توسعه منابع جديدی از مشاغل خدماتی برای افراد و تقويت امور تجاری به طور برجسته در سطح ملی
کاهش موانع جابجايی برای کارگران در سرتاسر اروپا
تقويت و انتشار نوآوری و روز آمد کردن فرم سازمان های کاری
حمايت برای انتقال در وضعيت های شغلی به ويژه آموزش،خود اشتغالی،تجارت و تحرک جغرافيايی
تسهيل کردن معنادار در دست يابی به مقدمات شغلی ، تعليم و تربيت بالاتر، مشاغل آموزش کارآفرينان و کارآموزی
کاهش ميزان ترک تحصيل کنندگان
گسترش عرضه فرصت های آموزشی ،تعليم و تربيت و اطمينان يافتن از مسير های يادگيری منعطف
پاسخ به نياز های جديد ،صلاحيت های کليدی و نياز های مهارتی آينده به وسيله پيشرفت در تعريف و شفافيت در شايستگی ها (Moftalen,2007,16)
2- دانشگاه ها
کارايی و اثربخشی بيشتر مخارج عمومی مربوط به تحقيق و توسعه
توسعه و تقويت بخش های عالی مؤسسات آموزشی و پژوهشی در راستای گسترش همکاری و انتقال تکنولوژی های بين مؤسسات پژوهشی خصوصی و عمومی
نوسازی مديريت مؤسسات پژوهشی و دانشگاه ها
مطمئن شدن از عرصه محققان کارآمد (کيفی)به وسيله جذب تعدادی زيادی از دانشجويان در رشته های علمی و فنی و مهندسی و تقويت و توسعه کارراهه شغلی در کشور ،انتقال و جابجايی محققان در بخش های داخلی به مثابه بخش های بين المللی
پايه های نوآوری ،شبکه هاو انکوباتورهايی که دانشگاه ها ، شرکت ها و مؤسسات پژوهشی را گرد هم جمع می کنند
پيش بينی بهتری از نياز ها و مهارت ها ،گلوکاه ها و کمبود در بازار نيروی کار
مطمئن شدن از جذابيت ، بازبودن و استانداردهای کيفيت آموزش و پرورش و مطمئن شدن از راه های يادگيری منعطف
پاسخ گويی به نياز های جديد شغلی ، قابليت های کليدی، الزامات مهارتی آينده به وسيله تعريف و شفافيت کيفيت (همان منبع)
3- مدارس
تشويق به کار گيری گسترده تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در مدارس
تقويت آموزش کارآفرينی
پيش بينی بهتری از نياز ها و مهارت ها ،گلوکاه ها و کمبود در بازار نيروی کار
آموزش فراگير، در راستای تسهيل نمودن امور ،آموزش های ثانويه (دبيرستانی ) و تحصيلات عالی شامل پيش بينی و آموزش کارآفرينی
کاهش تعداد ترک تحصيل کنندگان
استراتژی های کارا و باز يادگيری در طول زندگی در مدارس
رشد دادن و مطمئن شدن از جذابيت ، بازبودن و استانداردهای کيفيت آموزش و پرورش و مطمئن شدن از راه های يادگيری منعطف
پاسخ گويی به نياز های جديد شغلی ،قابليت های کليدی، الزامات مهارتی آينده به وسيله تعريف و شفافيت کيفيت (موفتالن ،همان منبع)
4- سازمان ها
بکارگيری بهتر انگيزه ها و مشوق ها جهت تحقيق و توسعه خصوصی
خدمات حمايت نوآوری به ويژه برای انتقال و انتشار تکنولوژی
پايه های نوآوری ، شبکه ها و انکوباتورهايی که دانشگاه هاو شرکت ها و مؤسسات پژوهشی را گرد هم جمع می کند
رويه های عمومی برای خدمات و محصولات نوآوری
دست يابی به منابع مالی داخلی و بين المللی خارجی
ابتکارات تکنولوژی جديد بر پايه مشارکت بخش عمومی
شبکه های ناحيه ای ،خوشه ای و محلی در راستای اتحاديه اروپا با به کارگيری شرکت های کوچک و متوسط
انرژی کارا و مؤثر و توليد مجدد
سرعت گرفتن و عبور از رهنمود های بازار داخلی
حذف موانع برای فعاليت های ميان مرزی
به کاربردن قوانين عمومی اتحاديه اروپا به نحو کارا
تقويت بازار داخلی عملياتی از خدمات با حمايت از مدل های اجتماعی اروپايی
اجرا و تقويت و پشتيبانی از برنامه عملياتی خدمات عمومی
رفع و کاهش قوانين تجارت و ديگر سدها و موانعی که بی جهت رقابت را به تعويق می اندازد
حمايت از اهداف افقی خاص از قبيل تحقيقات ،نوآوری و بهينه کردن سرمايه انسانی
کاهش امور اداری در سازمان ها و شرکت های نوپا
بهبود کيفيت قوانين جديد و موجود
ترغيب و تقويت سازمان ها در توسعه مسئوليت اجتماعی
تقويت انگيزه ها و مشوق های اقتصادی شامل تسهيل در سيستم های مالياتی و کاهش هزينه های غير دستمزدی نيروی کار
ايجاد يک نقطه تعامل يک طرفه و مشوق و انگيزه برای شبکه های حمايت ملی برای سازمان ها
تقويت آموزش و پرورش کارآفرينان
تسهيل انتقال مالکيت ، مدرنيزه کردن ، ضرورت قوانين ورشکستگی و بهبود آنها و پيشرفت و روند ساختاردهی مجدد
تقويت و گسترش نوآوری و روز آمد کردن شيوه های سازمان کاری
5- نوآوران
خدمات حمايت از نوآوری ، انتقال و انتشار تکنولوژی
رويه های عمومی برای خدمات و محصولات نوآور
شبکه های ناحيه ای يا گروه های محلی در سطح کشور با درگير نمودن گسترده آنها
کاهش هزينه های اداری شرکت ها به ويژه در بنگاه ها و شرکت های نوپا
بهبود دست يابی به منابع مالی به ويژه وام های خرد و اشکال ديگر از ريسک سرمايه
حمايت برای گذار از وضعيت های شغلی ،ايجاد تجارت و تحرک جغرافيايي
پاسخ به نيازهای شغلی ، صلاحيت های کليدی و نيازمندی های مهارت آينده ، شناخت مؤثر آنها و ارزش گذاری اعتبار و يادگيری رسمی و غير رسمی (همان منبع)
2-18 سرمايه اجتماعی
در اينكه سرمايه انساني در موفقيت يك سازمان و يك ملت اهميت استراتژيك ويژه اي دارد ، ترديدي نيست ، ولي اين سرمايه زماني از اولويت بالاتري برخوردار است كه منسجم و يكپارچه باشد و اين يكپارچگي درسايه همبستگي، همكاري، تعاون و اعتماد متقابل به وجود مي آيد ؛در اين صورت است كه سرمايه به سرمايه اجتماعي مبدل مي شود و اين سرمايه است كه سينرژي زا است. در غير اين صورت ، سرمايه هاي انسان حتي اگر درسازمان و يا در كشور ماندگار شوند و فرار نكنند، به قول آقاي رابينز، ايجاد سينرژي منفي مي كنند. (ميرسپاسی،1384 ،6)
فوكوياما در تعريف سرمايه اجتماعي، آن را مجموعه معيني ازهنجارها يا ارزش هاي غيررسمي ميداند كه افراد ، گروهي كه همكاري ميان آنها مجاز است، در آن سهيم هستند . وي هنجارهاي اجتماعي را به دو دسته هنجارهاي مولد و هنجارهاي غيرمولد تقسيم مي كند و تأكيد مي كند كه مشاركت در هنجارهاي غيرمولد و ارزش هاي منفي موجب توليد سرمايه اجتماعي نمي شود. يكي از تعاريف مطرح اين است كه سرمايه اجتماعي مجموعه هنجارهاي موجود در سيستم هاي اجتماعي است كه موجب ارتقاي سطح همكاري اعضاي آن جامعه شده وموجب پايين آمدن سطح هزينه های تبادلات و ارتباطات مي شود. براساس اين تعريف، مفاهيمي نظير جامعه مدني و نهادهاي اجتماعي نيز داراي ارتباط مفهومي نزديك با سرمايه اجتماعي هستند.
(توسلی،1379و2)
واژه سرمايه دلالت بر اين دارد كه سرمايه اجتماعي همانند سرمايه انساني يا سرمايه اقتصادي ماهيتي زاينده و مولد دارد ؛ يعني ما را قادر مي سازد ارزش ايجاد كنيم، كارها را انجام دهيم، به اهدافمان دست يابيم، مأموريت هايمان را در زندگي به اتمام برسانيم وبه سهم خويش به دنيايي كه در آن زندگي مي كنيم، ياري رسانيم. وقتي مي گوييم سرمايه هاي اجتماعي زاينده و مولد هستند، منظور اين است كه هيچ كس بدون آن موفق نيست و حتي زنده نمي ماند. (Celman,1996,300)
2-19ابعاد و مؤلفه هاي تشكيل دهنده سرمايه اجتماعي
فلورا ابعاد سرمايه اجتماعي را حاصل پديده هاي زير در يك سيستم اجتماعي مي داند: اعتماد متقابل؛ تعامل اجتماعي متقابل ؛ گرو ه هاي اجتماعي؛ احساس هويت جمعي و گروهي ؛ احساس وجود تصويري مشترك از آينده؛ و كار گروهي .
وي سرمايه اجتماعي را در دو بخش زير بررسي مي نمايد :
1- سرمايه اجتماعي درون گروهي
2- سرمايه اجتماعي بين گروهي
سرمايه اجتماعي درون گروهي شامل تعاملاتي است كه دردرون گروه هاي خاص ايجاد مي شود، تمايز قوي بين درون و بيرون گروه گذاشته، تمايل به ممانعت از دخول ديگران (غير خودي ها) دارد و مايل است همگني را حفظ نمايد . در حالي كه سرمايه اجتماعي بين گروهي شامل تعاملات ميان گروه هاي اجتماعي است و به گردهم آوردن مردم از بخش هاي مختلف اجتماعي تمايل دارد .
در جدول مقايسه بين دو سرمايه اجتماعي مطرح شده را تشريح مي نمايد :
جدول 2-5: سرمايه اجتماعي درون گروهي و بين گروهيسرمايه اجتماعي درون گروهيسرمايه اجتماعي بين گروهي- شبكه هاي بسته و فشرده- شكاف گسترده ميان دروني ها و بيروني ها- تمركز بر روي يك پاسخ گزينه- شبكه هاي باز و منعطف- مرزهاي باز و نفوذپذير- مشروعيت بخشي به گزينه هاي مختلف
جدول 2-5 سرمایه اجتماعی درون گروهی و بین گروهی (فلورا،64،1999)
2-20 مسئوليت اجتماعي و سرمايه اجتماعي
جدول زير مقايسه بين وجود و عدم وجود هر دو سرمايه اجتماعي بين و درون گروهي را نشان ميدهد. بر اين اساس ، بهترين حالت درايجاد سرمايه اجتماعي زماني است كه علاوه بر تعاملات درون گروهي، تعاملات بين گروهي نيز وجود داشته باشد؛ امري كه منجر به مشاركت وكار گروهي مي شود. بدترين حالت زماني است كه گرايش به هيچ كدام ازحالت ها وجود نداشته باشد كه موجب فردگرايي و بي تفاوتي افراطي شده و در مقايسه با دو حالت ديگر، زماني كه تعاملات بين گروهي مسلط ترباشد، در جهت ايجاد سرمايه اجتماعي خواهد بود.
جدول 2-6: ماتريس سرمايه اجتماعي
زياد کم
350520374015كار گروهي/ كار مشاركتي00كار گروهي/ كار مشاركتي-742950374015زیاد00زیاد47625269875تعارض با بيرون/ دسته بندي داخلي00تعارض با بيرون/ دسته بندي داخلي190500207645كنترل بيروني به وسيله نخبگان / و يا رؤسا(سرپرستان00كنترل بيروني به وسيله نخبگان / و يا رؤسا(سرپرستان26035257810بي تفاوتي/ فردگرايي افراطي00بي تفاوتي/ فردگرايي افراطي-525780-1079600-725805259715کم00کم
با توجه به موارد مطرح شده فلورا پيامدها و نتايج سرمايه اجتماعي را به صورت زير مطرح مي كند:
1- سرمايه اجتماعي از طريق روابط ، ارتباطات و مشاركت موجب تقويت روابط مي شود.
2- سرمايه اجتماعي باعث توسعه ابتكار عمل، مسئوليت پذيري ، انعطاف و انطباق پذيري می شود.
موضوع مسئوليت اجتماعي شركت ها و سازمان ها، موضوعي است بسيار گسترده كه دلايل رعايت يا عدم رعايت آن ، ريشه در مسائل گوناگون دارد . مسائلي چون اقتصاد ، قانون ، آموزش هاي مديريتي، ارتباطات و غيره . حال اين پرسش مطرح است كه چگونه سرمايه اجتماعي منجر به مسئوليت اجتماعي خواهد شد؟
352425013271500سرمايه اجتماعي مسئوليت اجتماعي
هر سازمان داراي گروه هاي بسياري است، هر گروه در مورد رفتارهاي صحيح و مناسب خود، هنجارهايي را به وجود مي آورد و اين هنجارها براساس نوع كاري كه لازم است انجام گيرد، توسعه مي يابند. چون فرد به تنهايي قادر نيست تمامي احتياجات و آرزوهاي خود را برآورده سازد وبراي دستيابي به اين هدف، فاقد توانايي، قدرت، زمان و مقاومت كافي است، بنابراين ناگزير است نيازهاي خود را به كمك ديگران و با اتكا به آنها برآورده سازد . مي دانيم زماني كه چند نفر تلاش هاي خود را با يكديگر هماهنگ مي سازند، متوجه توانايي خود در انجام كارهايي مي شوند كه از توان هريك از آنان به تنهايي خارج است . بزرگ ترين سازمان ها يا جوامع نيز از طريق ايجاد هماهنگي ميان فعاليت هاي بسياري از افراد خود به اهدافشان دست مي يابند. تلاش هماهنگ افراد باعث مي شود تا اهداف هريك از اعضاي آنها نيز محقق شود ، چرا كه هدف، قصد يا اعتقاد اصلي و زير بنايي مفهوم سازمان و هماهنگي بين تلاش افراد درجهت ارضاي نياز جامعه است . امروزه ساختار سازمانها تغيير كرده است و سازمان ها نيز در داخل سازمان هاي ديگر قرار دارند. به عبارتي، هر سازمان جزئي از يك سازمان ديگر است. جامعه كه بزرگ ترين واحد زندگي بشري است نيز در درون خود ، سازمانها و مؤسسات اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، توليدي، سياسي و دولتي بسياري را جاي داده است . بنابراين مي توان نتيجه گرفت سازمانها براي ارضاي نيازهاي انسان ها شكل گرفته اند.
(ساعتچي،118،1384)
از اين رو، يكي از عواملي كه باعث ادامه حيات سازمان ها مي شود، مسئوليت پذيري آنها در مقابل ساير انسان ها، افراد و گروه هاي داخل وخارج از سازمان است . به عبارتي، پيوند، تعامل، ارتباط و مشاركت بين اعضاي سازمان ها، باعث ايجاد سرمايه اجتماعي بين گروهي ودرون گروهي شده و از اين طريق موجب ايجاد مسئوليت پذيري وپاسخگويي اجتماعي مي شود.( طلوعي،1386،102)
2-21مسئوليت اجتماعی شرکت به عنوان مزيت رقابتی
عواملی چون مشتريان ،رقبا ،بازار ، تکنولوژی ،دولت ،عوامل فرهنگی و نظائر آن باعث تغييرات در محيط خارجی سازمان به صورت تدريجی و نامحسوس می شوند و شکل تازه ای در محيط رقابتی ايجاد نموده که تعيين کننده استراتژی هاو فعاليت های تحول يافته سازمانی می شوند که از لحاظ اجتماعی پذيرفته شده باشند. طبق نظر کارول اين تغييرات در انتظارات اجتماعی از بعد مصلحتی و داوطلبانه فراتر رفته و به مرور ابعاد اخلاقی و يا حتی اجباری (قانونی و مصلحتی ) به خود می گيرد و زمانی که مسائل مصلحتی تبديل به موانع قانونی می شوند از بعد داوطلبانه خارج و به امری ضروری برای برآورده کردن نيازهای جامعه می شوند.مسأله دشوارتر تشخيص مسائلی است که هنوز تحت حکم قانونی قرار نگرفته اند.اگر مديران از اقتدار خود بدون توجه به بعد مصلحت های اجتماعی برای دست يابی به اهداف اقتصادی بهره بگيرند ، از لحاظ اجتماعی غير مسئول شناخته مي شوند وپيامد آن باعث آسيب به فروش کالاها ،استخدام کارکنان ،اعتماد و حمايت مالی سرمايه گذاران و ... می شود.بر اين اساس همان طور که پيش از اين نيز طرح نموديم سازمان به لحاظ اهداف اقتصادی و اجتماعی خود و نگرش دقيق به فرصت ها و تهديدات بيرونی و توانمندی های و ضعف های درونی مسيری را طراحی می کند که در اين محيط متغيير و رقابتی امکان بقاء و توسعه داشته باشند.امروزه چهار عامل محيطی رشد ثروت ، جهانی شدن ،تکنولوژی های ارتباطی و مارکهای تجاری موجب به پيش راندن مسئوليت اجتماعی به صدر تصميمات استراتژيکی سازمان شده اند. اين عوامل به طور گروهی به علت تغييرات باعث سرعت بسيار زيادی که قابل پيش بينی بهترين استراتژيست های سازمانی نيست اتفاق می افتد. اثرات تعاملی اين عوامل با يکديگر ، اهميت مسئوليت اجتماعی بنگاه را برای استراتژی های سازمانی مورد تأکيد قرار مي دهد.
مسئوليت پذيری اجتماعی شرکت ها وسيله ای بسيار مؤثر در افزايش محبوبيت شرکت ها و بالا بردن ارزش مارک تجاری آنها و نيز حفظ سرمايه شرکت در طولانی مدت می باشد.
نمودار2-1مدل مسئوليت اجتماعی راهبردی
1831975294640چشم انداز سازمان00چشم انداز سازمان
256603553086000
1831975300990مأموريت سازمان00مأموريت سازمان
256984555118000
1937385316865استراتژيک00استراتژيک
4177030125730قابليت ها00قابليت ها-66675125730عوامل محيطی و ذينفعان00عوامل محيطی و ذينفعان
3540760254000013716002603500
253047433147000
1169035134620فعاليت های شرکت: بازاريابی،منابع انسانی،امور مالی، اقدامات و برنامه ها00فعاليت های شرکت: بازاريابی،منابع انسانی،امور مالی، اقدامات و برنامه ها
253555534988500
1164590149860ضروت های مسئوليت اجتماعی استراتژيک شرکت(اهداف استراتژيک) 00ضروت های مسئوليت اجتماعی استراتژيک شرکت(اهداف استراتژيک)
259969047625000
122872573025ابتکار عمل های استراتژيک (پروژه های عملی)00ابتکار عمل های استراتژيک (پروژه های عملی)
موفقيت شرکت ها بر پايه اين امر است که استراتژی های آنها بتواند بين قابليت های درونی سازمان و فرصت های بيرونی آن به نحوی هماهنگی ايجاد کند که آن شرکت بتواند در تلاش بر مبنای چشم انداز و بينش خود،به موفقيت در مأموريت خود دست يابد. يک خط مسئوليت اجتماعی مؤثر نياز هست تا با اقدامات اثر گذار در مورد تدابير استراتژيک بتواند شرکت را به اهداف استراتژيکی و مسئوليت های اجتماعی اش برساند. مسئوليت اجتماعی شرکت نوعی عامل تماييز رقابتی برای شرکت می باشد و نيز نوعی بيمه و تضمين برای مارک تجاری شرکت هست . مسئوليت اجتماعی شرکت وسيله ای است تا سازمانها قادر به تحليل و بررسی محيط کلی تجاری باشند و استراتژی مناسب سازمانی را تدوين کنند تا علاوه بر محاقظت از شرکت و دارايی آن نوعی تماييز رقابتی را پديد آورند.(Chandler & David, 2006,7)
2-22 مزايای مسئوليت اجتماعی در تجارت
بر اساس تحقيقات و پيمايشی که در سال 2002 در صنعت هند صورت گرفته ، نشان می دهد مسئوليت اجتماعی اثر مثبتی بر تجارت و فعاليت های سازمان ها دارد ،به طوری که به موجب تنظيم مقررات چارچوب کاری ،اثر بخشی سيستم های قضاوتی ، اثر بخشی جداول حسابداری و استانداردهای گزارش دهی – حساب رسی و کاهش فساد تجاری و کاری خواهد شد.
بر اساس گزارشات حاصله از مؤسسه بانک جهانی ، مسئوليت اجتماعی می تواند در موارد زير مؤثر واقع شود و موجب بهبود عملکرد تجاری سازمان ها شود:
1- بهبود عملکرد مالی:
يک ارتباط واقعی و مثبت بين کاربرد مسئوليت پذيری اجتماعی در تجارت و عملکرد مالی شرکت ها وجود دارد.مطالعات انجام شده در سال 2002 در دانشکاه ديپال نشان می دهد که عملکرد مالی شرکت هايی که از مسئوليت اجتماعی بهره مند بودند بسيار بهتر از شرکت هايی است که از اين سهم بی بهره بودند.
2-کاهش هزينه های عملياتی :
مسئوليت اجتماعی می تواند باعث کاهش هزينه های عملياتی شده ، برای مثال بهبود عملکرد محيطی از قبيل کاهش نشر گاز که موجب تغيير آب و هوا کی گردد و يا کاهش ورود آلايندهای شيميايی به خاک و در سطح منابع انسانی برنامه های تثبيت و ساير برنامه های زندگی کاری که کاهش در کنارگيری و افزايش حفظ و نگهداری نيروی کار را نتيجه می دهد و موجب افزايش اعتبار شرکت ها از طريق افزايش بهره وری و کاهش هزينه های آموزش و استخدام مي شود.
3- تقويت اعتبار و برند شرکت :
شرکت هايی که به مسئوليت اجتماعی اهميت می دهند ، می توانند از نظر تقويت شهرت و اعتبار سود کسب کنند که خود باعث افزايش توانايی شرکت برای جذب سرمايه و مشارکت شرکاء مي شود .
4- افزايش فروش و وفاداری مشتريان :
چون تجارت باعث برآورده کردن شاخص های کليدی خريد مصرف کنندگان از قبيل : قيمت ، کيفيت ، ايمنی ، در دسترس بودن و راحتی می باشد، مطالعات نشان می دهد که تمايل برای خريد يا (نخريدن ) بر پايه شاخص های ارزش محور از قبيل آزادی کار کودکان ،کاهش اثرات زيست محيطی و آزادی در خريد افزايش می يابد.
5 - افزايش بهره وری و کيفيت :
تلاش شرکت ها برای بهبود شرايط کاری است ، کاهش اثرات محيطی يا افزايش به کار گيری نيروی کار موجب افزايش بهره وری می شود.
6-افزايش توانايی برای جذب و نگهداری کارکنان :
شرکت های معتقد به مسئوليت اجتماعی بالا ، اغلب در حفظ و نگهداری کارکنان ، کاهش جابجايی و تعهدات استخدام و هزينه های آموزش به نتايج مثبتی رسيده اند.
7-کاهش مقررات دست و پا گير :
يکی از مزايای مهم مسئوليت اجتماعی ،کاهش مقررات مکانی و محيطی و بجای آن تعيين برنامهای رسمی وشناخته شده از جمله اختصاص پاداش به شرکتهايی است که فعاليت آنها در راستای کاهش اثرات منفی زيست محيطی و سلامت و ايمنی می باشد.
8- دست يابی به سرمايه :
شرکت های دارای مسئوليت اجتماعی بالا به سرمايه هايی دست می زنند که ديگران به آن سرمايه ها دست نيافتندWorld Bank Institute ,2005,45))
2-23 مسئوليت اجتماعی و حمايت از حقوق مصرف کننده :
حقوق مصرف كننده يعني مجموعه اختيارات و امتيازاتي كه مصرف كننده درقبال عمل خريد يك كالا يا خدمت بروزاشكال، معلوم شدن عيب و نقص، احراز ضرر و زيان، عدم كارآيي، و ثمر بخشي و يا ايراد خسارت، براي جبران ضررخود از آن استفاده كند. در صورتي كه از حقوق مصرف كننده حمايت گردد ، مصرف كننده از حقوقي چون حق برخورداري از انتخاب ، حق برخورداري از كالا و خدمات ايمن ، حق برخورداري از اطلاعات درست ، حق برخورداري از حمايت دولت و تشكل هاي مدني در جهت احقاق حقوق خود برخوردار است براي داشتن تعريف صحيح و دقيق حقوق مصرف كننده لازم است اين نكته يادآوري شود كه حقوق مصرف كننده درمعناي عام خود تنها به حقوق مصرف كنندگان نهايي كالاها و خدمات منحصربه فرد نمی شود. بلكه شركت ها در برابر تمامي افراد جامعه حتي افراد نسل بعد مسوول هستند. به عنوان مثلا آسيب رسانيدن به محيط زيست يا آلودگي آب ها ولو با توليد كالايي با كيفيت براي استفاده نهايي گروه معدودي از افراد جامعه غير قابل توجيه و تفسير است .از طرفي توليدكنندگان بايستي منافع بلند مدت مشتريان را در فرآيند توليد كالا و خدمات در نظر داشته باشند. از اين روست كه اگر برخي از مشتريان به دليل دانش محدود در مورد بعضي از محصولات مورد نياز خود نتوانند به درستي منافع بلند مدت خود را تشخيص دهند. توليدكنندگان كه عموماً از سطح دانش تخصصي بيشتري نسبت به رعايت حقوق مصرف كنندگان برخوردار هستند. ملزم به رعايت حقوق مصرف كنندگان و حتي توجيه آنان هستند، پس ديدگاه كلي حقوق مصرف كننده عبارت است از در نظر داشتن منافع بلند مدت تمامي افراد جامعه اعم از مصرف كنندگان محصولات نهايي كالا و خدمات يا ساير افراد جامعه. در سالهاي اخير، فشارهاي فزاينده اي بر كارخانه ها و مجتمع هاي توليدي اعمال شده است تا نه تنها براي معرفي كامل توليدات خود اقدام كنند، بلكه هر گونه خطرات فيزيكي احتمالي كه ممكن است به دنبال مصرف و در اختيار قرار گرفتن آن فرآورده ها براي انسان پديد آيد را نيز بيان دارند. سازمانهاي حمايت از مصرف كننده محلي و ملي، فعاليتهاي گسترده اي را در جهت شكل دهي به عمليات تجاري، حكومتهاي محلي و ايالتي و صنايع خدماتي به منظور آگاهي از اهميت كيفي و ايمني توليدات به عمل آورده اند.
(کاتلر وارمسترانگ،859،1385))
موسسات استاندارد نيز توانسته اند سازمانها را به رعايت حداقلها وادارند . در آينده، روند افزايش حجم اطلاعات مربوط به معرفي و افشاي واقعيت توليدات و كالاها، پهنه وسيعتري از كالاها وخدمات را در بر خواهد گرفت. گسترش فزاينده كاربرد نابجاي توليدات از نظر ايمني و سلامتي، همراه با توسعه قدرت حاميان مصرف كننده، باعث اعمال فشار به مديران همه سازمانها شده است تا نسبت به خواسته هاي ايمني و كيفي مصرف كنندگان، مسئوليت بيشتري را احساس كنند. افزون بر توجه به تمايلات و خواسته هاي مصرف كننده ، گروه هاي حامي مصرف كننده قادرند از طريق حق اعلام فشارها يا برگشت جنس فشارهای فوق العاده اي را بر شركت ها اعمال كنند. صنايع اتومبيل سازي، با هزينه هاي بسيار زيادي مواجه شده است كه از اجباربه پس گرفتن اتومبيل های معيوب نشأت می گيرد. فشار براي پس گرفتن اتومبيل ها بشدت به وسيله حاميان مصرف كننده، پشتيباني و هدايت مي شده اما در واقع با حمايت شديد احساسات عمومي بوده كه موجبات گسترش و تحكيم آن فراهم آمد.
در بيشتر كشورهاي صنعتي سه موضوع مستقل اما مرتبط با هم كه توجه عملي به حقوق مصرف كنندگان را بيش ازپيش قابل رديابي و پيگيري مي نمايد که عبارتند از :
افزايش سطح سواد و دانش دراين جوامع كه تمامي توليدكنندگان و مصرف كنندگان نقش و حقوق خود را بهتر درك مي نمايند.افزايش رقابت بين شركتهاي بزرگ توليدي در هر رشته خاص از صنعت و افزايش كميت و كيفيت توليدات افزايش نقش سازمان ها و تشکل حمايت از مصرف کننده غير دولتی. (ايکاف،253،1382)
در جوامع صنعتي حقوق مصرف تنها توسط خود مصرف کننده دفاع نمی شود و گروه های متعددی هستند كه به دنبال دفاع از حقوق مصرف كنندگان هستند. حتي گروه هاي داوطلبانه در اين كشورها ايجاد مي شود كه افراد به طورمجاني فعاليت هايي را در راستاي كسب حقوق مشتريان انجام مي دهند. اين سيستم هاي حمايت كننده كاملاً از دولت مجزا هستند و از طريق پرداخت حق عضويت اعضاي خود ادامه حيات مي دهند و سعي مي كنند با وجود تبليغات گسترده تري به مصرف كننده اطلاعات صحيح را برسانند و آنها را از نامرغوبي كالاي توليد شده آگاه سازند.(سايت مسئوليت اجتماعی)
2-24 تأثير برنامه های مسئوليت اجتماعی شرکت بر خرده فروش و مشتری
تصوير فروشگاه نزد خرده فروش براساس ويژگی های عملياتی فروشگاه است و اقدامات و سياستهای مسئوليت اجتماعی شرکت در شکل گيری تصوير فروشگاه نقش عمده ای دارد.نتايجی که از تحقيق 460 مصرف کننده بدست آمده نشان می دهد که مسئوليت اجتماعی شرکت بر تصوير فروشگاه نزد مصرف کننده اثر دارد .همچنين اين اقدامات در تأثير گذاری تصوير فروشگاه وقتی خرده فروش ادراک مثبتی در بين مشتريانش دارد ،نقش بسزايی دارد. ادراک مصرف کننده از برنامه های مسئوليت اجتماعی در فروشگاه ها منجر به رضايت و وفاداری بيشتر مصرف کننده می شود.
2-24-1 ارتباط بين مسئوليت اجتماعی و تصوير فروشگاه نزد خرده فروش
در ادبيات خرده فروشی يک توافق عمومی وجود دارد که نشان ميدهد تصوير فروشگاه: "راهی است که منجر به درک فروشگاه توسط خريداران می شو".(Pen & Zinkhan, 2006, 231) و ويژگی کاربردی است که يک فروشگاه مورد ارزيابی ساير فروشگاه ها قرار مي گيرد.
(Bloemer & DeReyter, 1998,501) در اين جا دو مفهوم توانايی شرکت و مسئوليت اجتماعی شرکت شکل می گيرد. توانايی شرکت به مهارت سازمان در ساخت و توليد محصول يا ارائه خدمات بر می گردد ، در حالی که مسئوليت اجتماعی شرکت به حمايت شرکت از مباحث اجتماعی بر می گردد. تصوير فروشگاه از منظر توانايی شرکت بر آميخته خرده فروشی (محصول ، برند ،خدمت ، طرح مغازه ...)دلالت دارد .به عنوان مثال تصوير فروشگاه شامل انواع و کيفيت محصولات فروخته شده ،ظاهر فروشگاه ،خدمات ارائه شده به مشتری و فعاليت های بازاريابی فروشگاه می باشد .ابعاد تصوير فروشگاه شامل کالا،خدمت ،ارباب رجويان ،تسهيلات فيزيکی، راحتی، ترفيع فضای مغازه و رضايت می شود.( Doyle & Fenwick, 1974) علاوه بر 5 بعد تصوير مغازه که شامل محصول ،قيمت، چيدمان ، نوع و موقعيت می شود Bearden, 1977)) مي توان کيفيت کالا ،محيط ، پارکينگ و کارکنان را هم به آن نسبت داد. Ailawardi & Keller,2004)).
در تحقيقی که توسط آرنولد در سال 1996 انجام شده، آمده است که ادراک مصرف کننده از تصوير فروشگاه فقط به ويژگی فروشگاه مربوط نمی شود بلکه به نقش فروشگاه در محيط اجتماعی بزرگ برمی گردد و مصرف کنندگان در جستجوی خرده فروشانی اند که نه فقط قيمت پايين دارند بلکه در اقداماتی که از ارزش های جامعه حمايت می کنند فعاليت دارند. اقدامات مسئوليت اجتماعی بيشتر جنبه تشخيصی دارد تا جنبه آگاهانه ، چون اين اقدامات به خرده فروش اجازه می دهد تا تعهداتش نسبت به جامعه را نشان دهد. (Arnold et al,1996)
در نهايت برنامه های مسئوليت اجتماعی همان طور که راهنمايی برای ارزيابی مصرف کننده از خرده فروشان است ، به عنوان راهنمايی برای تصوير فروشگاه ها می باشد و تصوير فروشگاه بايد هم شامل عنصر توانايی شرکت و هم عنصر مسئوليت اجتماعی شرکت باشد تا يک تصوير ذهنی خوب نزد مصرف کننده داشته باشد .
2-24-2 تصوير فروشگاه نزد خرده فروش ،رضايت و وفاداری مشتری
مسئوليت اجتماعی شرکت از ويژگی اساسی در تصوير فروشگاه است که می تواند منجر به ادراک مثبت بيشتر خرده فروش و افزايش تعهدات مصرف کننده نسبت به سازمان شود. تصوير ذهنی يک عامل پيش بينی کننده رضايت مشتری تعريف می شود که خود باعث افزايش رضايت مشتری می شود.يافته ها نشان می دهد که رضايت و وفاداری نقش مثبت در تصوير فروشگاه نزد مصرف کننده دارد.((Martenson, 2007,45
مصرف کنندگان شکل های مختلفی از حمايت خرده فروشان از اقدامات مسئوليت اجتماعی را بوسيله خريد بيشتر از فروشگاه هايی که مسئوليت اجتماعی بيشتری دارند ، را گسترش می دهند.
( Ellen et al, 2000,2003)
اقدامات مسئوليت اجتماعی فقط شامل رفتار حمايتی مصرف کننده نيست بلکه شامل رضايت و وفاداری مصرف کننده نيز می باشد .
رضايت مشتری معانی مختلفی دارد ، می تواند تطابق انتظارات و عملکرد متصوره باشد (Oliver,1999,37) ،يا ادراکی است که نتايج آن استاندارد های مورد نظر مصرف کننده مي باشد. در اينجا رضايت از عوامل مهم تأثيرگذار بر وفاداری مصرف کننده می باشد . وفاداری مشتری در دو زير گروه فرايندی و روان شناسی قرار می گيرد . از نظر فرايندی (عملياتی )وفاداری، رفتار مصرف کننده است که منجر به تکرار خريد می شود.از نظر روان شناسی (تئوريکی) وفاداری، بر اساس واقعيتی تعريف می شود که مصرف کننده برند مشابهی را تکرار خريد مي کند.
در نهايت رضايت و وفاداری مصرف کننده از مؤلفه های توانايی شرکتی است که خود از ابعاد تصوير فروشگاه است ، نشأت می گيرد .(Baker et al ,2003,67)
2-25 اثر مسئوليت اجتماعی در کسب و کار
در کنفرانسی که برای مديران اجرايی شرکت ها در مورد گزارشات مسئوليت اجتماعی شرکت ها درلندن برگزارشده بود، آمده است که تعداد شرکت هايی که در زمينه مسئوليت اجتماعی اقدام کرده اند روز به روز در حال افزايش است و کيفيت گزارشات مسئوليت اجتماعی به صورت چشمگيری ظرف 5 سال گذشته افزايش يافته است .( Elkington,2003 ,71)
بيش از 30 سال پيش ميلتون فريدمن در نيويورک تايمز نوشت که مسئوليت اجتماعی کسب و کارها باعث افزايش سود شرکت ها شده است .هر نوعی از شرکت ها که در برنامه اجتماعی ، کمک های خيريه و ديگر فعاليت های غير انتفاعی اقدام کرده اند، ماليات هايی را به مصرف کنندگان و سرمايه گذاران اختصاص دادند.( ( Fridman ,197,40
نظريه فريدمن بر اساس تئوری بازار آزاد است و باعث می شود که استراتژی های جهانی سازی کسب و کارها را به دسترسی بيشتر به بازارها و هزينه های توليد کمتر سوق دهد.
(Day &Motogemry ,1999 ,53) همچنين اين مسأله به واقعيت مفهوم دهکده جهانی که اولين بار در دهه 1960 مطرح شد ، نزديک می باشد .با اقدامات مسئوليت اجتماعی توسط شرکت ها ، کسب و کارها می توانند بيشتردر معرض حمايت مشتريان، کارمندان، فراهم کنندگان ، سهامداران ، سازمان های غير انتفاعی و دولت ها قرار بگيرند.
سازمان های غير انتفاعی در طول سال های اخير قدرتمند شدند و کسب و کارها را به حساب پس دادن در مورد سياست های مربوط به خريد و فروش ،حقوق انسان ها ، حقوق کارمندان ، اثرات محيطی و صورت حساب های مالی دعوت کرده اند.
در رابطه با مسئوليت اجتماعی و عملکرد کسب و کارها می توان گفت :
1- ترجيح مشتری بيشتر روی محصولات و خدمات از شرکت های قابل اعتماد و با مسئوليت اجتماعی بالا است. Mitchell,2000 ,32))
2-کارمندان بلقوه بيشتر جذب شرکت ها و سازمان ها با مسئوليت اجتماعی بالا می شوند. (دپارتمان صنعت و تجارت ،2001)
3- سهامدارانی که در شرکت های با مسئوليت اجتماعی بالا همکاری می کنند ،باعث افزايش خلاقيت می شوند .
4- زمانی ريسک کمتر می شود که سازمان ها مورد اعتماد سهامداران قرار گيرد و سهامداران شرکت ها را به داشتن سياست های مسئوليت اجتماعی ترغيب کنند.
نمودار 2-2 ارتباط بين مسئوليت اجتماعی و عملکرد کسب و کار
4948555212725وابستگی مشتری00وابستگی مشتری.
4890135318135خلاقيت00خلاقيت45485057746900418655547688500439102547180400344233519050افزايش درامد00افزايش درامد2871470408939002346960932815001537970406400شهرت شرکت00شهرت شرکت
5069205184785حفظ مشتری00حفظ مشتری4595495380999002636520250190001219200166370003175138239500
5182235316865افزايش استراتژی رشد00افزايش استراتژی رشد518223515875نوسانات درامد00نوسانات درامد481965010604500481964910604500442912545529400344233515875کاهش درامد و ريسک00کاهش درامد و ريسک287083546926400146431076136500174752010604500-478790564515عملکرد مسئوليت اجتماعی شرکت00عملکرد مسئوليت اجتماعی شرکت
4919980422275محيط زیست 00محيط زیست 4791075182244003191510464820کاهش ريسک و هزينه00کاهش ريسک و هزينه79184544449900
4705350812800047053498128000431482535940900205232038671500
4948555366395حفظ کارکنان00حفظ کارکنان489013566040اجتماع و کارکنان00اجتماع و کارکنان4729480243840003310255417195کاهش هزينه00کاهش هزينه
4615180368290045954943683000415925027495400122301012573000
47815505080اتلاف و انرژی00اتلاف و انرژی458533518478400
(European Management Journal vol 22, N5,510)
2-26 دلايل روی آوردن شرکت ها به مسئوليت اجتماعی
دلايل متعددی وجود دارد که به شرکت ها انگيزه فعاليت در زمينه مسئوليت اجتماعی را می دهد.اول اين که شرکت ها نيت و هدف خيرخواهانه دارند چون تلاش سازمان ها در زمينه مسئوليت اجتماعی باعث می شود که آنها جزئی از شهروند جهانی محسوب شوند.به عنوان مثال کمپانی گپ در راستای مسئوليت اجتماعی خود بيش از5/2ميليون دلار برای ريشه کن کردن بيماری های خاص در افريقا و امريکای لاتين سرمايه گذاری کرد . همچنين می توان به کمک های کمپانی های هوندا و وال مارت به زلزله زدگان هائيتی اشاره کرد.( Merck, 2010,28).
دوم اين که شرکت ها با انجام فعاليت مسئوليت اجتماعی رضايت بيشتر گروه های سهامداران از جمله سازمان های غير انتفاعی را جلب مي کنند. البته اقدامات مسئوليت اجتماعی برای شرکت ها هزينه دارد ولی اين اقدامات باعث ايجاد تصوير ذهنی مثبت می شود. سوما در راستای مسئوليت اجتماعی منافع بلقوه ای برای سازمان ها ايجاد می شود. سازمان ها معتقدند مسئوليت اجتماعی به استخدام ، ايجاد انگيزه وحفظ کارکنان کمک می کند. به عنوان مثال کمپانی تيمبرلند فرصت هايی را برای کارکنان خود فراهم کند تا آنها در برنامه های بلند مدت به منظور بهبود مهارت ها و استعدادها شرکت می کنند. (Dizik,2009,53) .
چهارم اين که مسئوليت اجتماعی انگيزه ارتباط با مصرف کنندگان را به شرکت ها می دهد.فعاليت های مسئوليت اجتماعی باعث تشويق مصرف کنندگان برای خريد محصولات و خدمات می شود. کمپانی لويی ويتان محصولات سازگار با محيط زيست را توليد کرده و از اين طريق توانسته مشتريان را به خريد محصولات لوکس خود ترغيب نمايد .(Dodes & Schechner ,2009,126).
در آخر شرکتهايی که تمرکزشان روی حفاظت از محيط زيست است می توانند هزينه های توليدشان را کاهش داده ، همچنين شرکت ها با اقدامات داوطلبانه مسئوليت اجتماعی ،قوانين و مقرراتی سفت و سختی که به صورت استاندارد تحميل شده است را کاهش مي دهند. ( Bradsher & Revkin, 2001,42)
2-27 تأثير مسئوليت اجتماعی در بازاريابی و رفتار خريد مصرف کننده
نتايج حاصل از پژوهش ها نشان می دهد که به کارگيری الگوهای ارزشی و اخلاقی در شرکت های خصوصی به درک بهتر خواسته های مصرف کنندگان کمک نموده و منجر به بررسی و تأمين نياز های آنها شده است به طوری که با تأثير بر رفتار خريد مصرف کنندگان آنها را به خريد محصولات شرکت ترغيب نموده و ميزان سودآوری شرکت ها را افزايش داده است . در پژوهشی که توسط گازنته و رانچهود در سال 2000 انجام شده آمده است که در بلند مدت با افزايش فعاليت های اخلاقی در شرکت ،احساس توانمندی و اعتماد مصرف کنندگان به محصولات افزايش يافته که علاوه بر ايجاد مزيت رقابتی برای شرکت ، رضايت مشتريان را فراهم کرده است . در مطالعه موردی که ميزان مسئوليت اجتماعی را در خرده فروشان مواد غذايی انگلستان بررسی کرده ، نشان می دهد که تمامی فروشگاه های موادغذايی به مسئوليت اجتماعی به عنوان عنصر جدايی ناپذير و هسته اصلی کارمی نگرند و در عمل يافته اند که با درک مسئوليت اجتماعی رضايت همه ذينفعان را فراهم می کنند و ارتباطات بازاريابی هم تقويت می شود.
از پژوهش های صورت گرفته مشخص می شود که در واقع خريد ، واکنش احساسی مصرف کننده به توليدکنندگانی بوده که با رعايت مسئوليت اجتماعی خود به ارزش های اخلاقی جامعه به صورت عملی پايبند بوده اند.
وظيفه يک شرکت ايجاب می کند که با تشخيص خواسته های هدف بازار به صورت مؤثرتر از رقبا به تأمين آنها بپردازد.در اين راه اگر شرکت بخواهد مشتريانش را نگهداری کند و يا به تعداد آنها بيفزايد، راهی جز ايجاد تصوير مطلوب اجتماعی از خود ندارد. شرکت هايی که بتوانند از خود چنين تصويری را در ذهن مصرف کننده به جا بگذارند به نتايجی چون افزايش اعتماد مصرف کننده ،افزايش فروش، سودآوری ،رضايت مشتری ، رضايت عموم جامعه دست يافته اند ( Parck,2005 ,45) .در نتيجه می توان متوجه شد که برای پايبندی به مسئوليت اجتماعی و محدويت های قانونی لحاظ کردن آنها در بيانيه و مأموريت سازمان کافی نيست ، بلکه بايستی اين موارد به عنوان جزئی از برنامه راهبردی و راهکارهای بازاريابی شرکت ها قرار گيرد .بدين صورت که مسئوليت اجتماعی به عنوان يک راهبرد جداگانه در کنار راهبردهای رقابتی شرکت لحاظ شده و نوعی فرهنگ راهنما را درون سازمان نهادينه کند.
مسئوليت اجتماعی در حقيقت يک نوع پيشرفته ای از دموکراسی و حقوق شهروندی است که نابرابری های موجود بين افراد دارا و ندار را کاهش می دهد. علی رغم اهدافی که مديران در ذهن خود متصور بوده اند ، از آرمان های موجود در ذهن خود فاصله گرفته اند که دليل آن تمرکز بيش از حد شرکت ها در فعاليت های سودگرايانه در کوتاه مدت است که مانع تحقق آرمان ها و مسئوليت اجتماعی شرکت شده و اين روند از ميزان سودآوری کاسته شده است. (Scot,2007,69)
لذا برای جلوگيری از آثار مخرب ناشی از عدم رعايت اصول اخلاقی در شرکت لازم است که فرآيند برنامه ريزی استراتژيک سازمان ، ارزش های اخلاقی شرکت به صورت جداگانه و جدا از آرمان های شرکت ، وارد برنامه راهبردی شوند.(Parson, 2007,68)
به عنوان مثال شرکت هايی مثل نستله و مک دونالد به خاطر عدم توجه به اصول اخلاقی و مسئوليت اجتماعی دچار ميليون ها دلار ضرر شدند و شرکت کوکاکولا از شرکت هايی است که به صورت گسترده در کشورهای مختلف با حمايت از بيماران خاص ، سازمانهای غيرانتفاعی و يونيسف به فعاليت های عام المنفعه اجتماعی برای محبوبيت نام و نشان تجاری در راستای مسئوليت اجتماعی خود فعاليت کرده است . اين شرکت ها با لحاظ کردن سياست هدايت عمومی نه تنها موجب توسعه بازار خود شده اند بلکه رضايت ذينفعان و مشتريان خود را افزايش داده و راه رسيدن به اين اهداف را در به اجرا گذاشتن معيارهای اخلاقی يافته اند. به عبارت ديگر بازارياب خوب در دهه حاضر يک بازارياب متعهد به اصول اخلاقی است.( Hellen, 2008, 14)
بنابراين رعايت اخلاقيات و مسئوليت اجتماعی در بازاريابی در دراز مدت به نفع شرکتها است و لذا سازمان های امروزی بايد در يک بازنگری کلی ،شبکه ذينفعان خود را دوباره بررسی کرده و با توجه به مسئوليت اجتماعی در قبال جامعه،منافع جامعه را نيز به عنوان يک ذينفع مهم و جديد در نظر قرار دهد و بتواند از اين طريق با کاهش نگرانی های مشتريان به افزايش سهم بازار و افزايش سودآوری دست يابند. Mackdonald, 2008, 170))
3051810298450H300H32-28مدل تحقيق
127571542037000-30480029845محلی بودن فعاليت های مسئوليت اجتماعی شرکت00محلی بودن فعاليت های مسئوليت اجتماعی شرکت1466850193484400-2571751534795فعاليت های مسئوليت اجتماعی شرکت 00فعاليت های مسئوليت اجتماعی شرکت
2552065-13335عملکرد متصور از مسئوليت اجتماعی شرکت: حمايت از محيط و جامعه محلی00عملکرد متصور از مسئوليت اجتماعی شرکت: حمايت از محيط و جامعه محلی1732915260350H500H5
418147538735000
4181475213995004667250394335H2H200H2H2
3051810200025H100H13923030226060H400H4
2487930313690کيفيت خريد متصور:کيفيت تجارت و کيفيت محيط خريد00کيفيت خريد متصور:کيفيت تجارت و کيفيت محيط خريد4490720313690جذابيت مرکزخريد00جذابيت مرکزخريد-257175123190فعاليت های اجرايیمسئوليت اجتماعی00فعاليت های اجرايیمسئوليت اجتماعی
144399011049000401256511049000
مدل مفهومی روابط بين فعاليت های اجرايی و مسئوليت اجتماعی شرکت و جذابيت مرکز خريد
( Oppewal , Alexander , Sullivan , 2006, 261)
بخش دوم:
جذابيت مراکز خريد
در اين پژوهش جذابيت مرکز خريد متغيير وابسته می باشد. اين متغيير خود شامل متغيرهايی چون مکان خريد، کيفيت کالا ،کيفيت محيط خريد و حمايت مرکز خريد از جامعه محلی و محيطی می باشد.
در اين قسمت ابتدا به تعريفی از مراکز خريد و اصول مکان يابی يک مرکز خريد و سپس به تعريف متغيير ها می پردازيم.
2-29 مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای
فروشگاه زنجيرهای و مراکز خريد مفهومی مدرن است که در قرن هفدهم و همراستا با دوران صنعتی شدن اروپا پديد آمد؛ از آنجا که در غرب سنت «بازار» به معنای شرقی آن وجود نداشته است شکلگيری فروشگاه زنجيرهای آن هم با ساز و کاری متفاوت از مفهوم و کارکرد بازار، يکی از شاخصههای مدرنيته غربی در بخش توزيع و پخش کالا میتواند قلمداد شود. در سايت «ويکيپديا» برای فروشگاه زنجيرهای چند مشخصه تعريف شده است از جمله؛ سهولت دسترسی به طيفهای مختلف کالايی برای مشتری، ارزانی قيمت به دليل حذف واسطهها، خدمات بهتر و امکانات گستردهتر .
مرکز خريد(پاساژ) به معنی گذرگاه يا ميانه دو چيز می باشد. در دوران گوناگون تيمچهها يا گذرهای، با جای دادن حجره ها و مغازه ها در درون خود نقش نوعی بازارچه يا مرکز خريد را ايفا می کردند. امروزه پاساژ ها در درون يک ساختمان يا مجموعهای از ساختمانها قرار دارند. که شامل فروشگاههای گوناگون هستند و با راهروهای مرتبط با هم باعث آسانی ديدار مشتريان از فروشگاهها میشوند. که اين راهروها میتواند بن بست يا مرتبط با راهروهای ديگر باشد. مراکز خريد امروزی معمولاً چندطبقه بوده و راهروها در طبقات گوناگون بر روی هم قرار گرفتهاند.(سايت ويکيپديا)
2-29-1 تاريخچه ايجاد مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای:
تفکر اوليه ايجاد فروشگاه های بزرگ توسط بازرگان فرانسوی آريستود بوسکيو در سال 1852 با تأسيس فروشگاهی به نام بن مارشه برای فروش اجناس خرازی و پارچه تحقق يافت و اين فروشگاه کوچک اساس فروشگاه های بزرگ شد که ويژگی های زير را داشت:
- قيمت کالاها ثابت بود و به منظور سرعت بخشيدن به گردش کالاها سود کمی در نظر گرفته شده بود.
- نصب برچسب قيمت که عامل تعيين کننده عدم تبعيض بين مشتريان به وسيله فروشندگان بود.
- بدون اينکه مشتری قصد خريد کالايی را داشته باشد اجازه ورود به فروشگاه را داشت و می توانست اجناس را ببيند و بررسی کند.
- اجناس فروخته شده در صورت عدم استفاده قابل تعويض بود.
با اضافه کردن کالاهای مختلف در فروشگاه بن مارشه تحول شکل گرفت. بعد از آن شوخارد و هرايو به تقليد از بن مارشه فروشگاهی به نام لوی تأسيس کردند و سپس فروشگاه های پرنتان ، کونياک و مارفين تأسيس شدند.هدف اصلی اينها فروش اجناس متنوع در زير يک سقف و افزايش سود کل بود.
سال 1861 در انگلستان سال تأسيس فروشگاه های بزرگ بودوسال 1870 فروشگاه هايی مثل هارودس ، لوئيس و وايت لی قسمت های فروش خود را توسعه داده و اجناس مختلف از سوی اين فروشگاه ها در يک مکان به فروش می رسيدند.به تدريج بازرگانان ديگر از اين فکر پيروی کردندو فروشگاه های مختلفی در کشورهای مختلف ايجاد شد.
در سال 1962 سام والتون اولين فروشگاه خود به نام وال مارت را در نيويورک افتتاح کرد.او معتقد بود که مصرف کنندگان خواهان فروشگاه های زنجيره ای حقيقی هستند و اگر کالای مصرفی مورد نياز آنها با قيمت نازل و در محيط آرام و دوستانه ارائه شود، فروشگاه با سيل اشتياق مشتری روبه رو خواهد شد و گروه های بزرگ مصرف کننده را به خود جذب خواهد کرد. اين فروشگاه بزرگترين خرده فروش و بزرگترين شبکه زنجيره ای جهان شد.(سايت ويکيپديا)
2-29-2 انواع فروشگاه ها :
1- فروشگاه زنجيره ای :
فروشگاه زنجيره ای به يک واحد بزرگ بازرگانی ، خدماتی و توزيعی اطلاق می شود که دامنه فعاليت خود را در يک مقياس فراگير اقتصادی مبنی بر مديريت متمرکز و کارآمد تحقق می نمايد.دارا بودن ساختمان مرکزی مديريت ، نظام مدرن انبار و نگهداری و توزيع کالا ف تدوين و تبيين راهبرد ها و راه کارهای عملی و مبتنی بر وظيفه اداری ،مالی ، پرسنلی و ترسيم و تصوير استراتژی و قيمت گذاری و بسته بندی و توزيع بهينه از جمله ويژگی فروشگاه های زنجيره ای محسوب می شود.
2- سوپرمارکت :
سوپرمارکت عبارت است از يک واحد اقتصادی که فعاليت خود را در زمينه توزيع کالا و خرده فروشی و مواد خوراکی در فضای وسيعی مشتمل بر يک طبقه بر مبنای قيمت های نازل ، گردش سريع کالا و عرضه انواع و اقسام مواد غذايی ،لوازم بهداشتی و آرايشی و فروش به طريق سلف سرويس قرار داده و معمولا کالا های ارزان قيمت عرضه می کنند.
-3 فروشگاه چند بخشی:
به واحد های بازرگانی اطلاق می شود که عمليات خود را در مقياس وسيع مبتنی بر مديريت متمرکز انجام می دهند و از طريق ايجاد بخش های گوناگون ، تهيه و تدارک ، عرضه و فروش مجموعه متنوعی از مايحتاج و کالاهای مصرفی مردم را در يک ساختمان عهده دار می شود.
4- هايپر مارکت :
فروشگاه بسيار بزرگی است که از تلفيق سوپرمارکت و فروشگاه چند بخشی بوجود آمده که کالاهای آن عبارتند از پوشاک،مواد خوراکی و انواع نوشيدنی ،فراورده های لبنی و پروتئينی، انواع شوينده ، لوازم آرايشی و بهداشتی ،لوازم خانگی و مبلمان ، محصولات الکترونيکی و اسباب بازی.
(صحرايی،1374 ،34)
به عنوان مثال در حال حاضر از فروشگاههای زنجيرهای «وال مارت»، «کی مارت» و «تارجت» به عنوان بزرگترين فروشگاههای زنجيرهای دنيا نام برده میشود که هر سه آمريکايی هستند. فروشگاه وال مارت با 2 ميليون و 100 هزار کارمند و کارگر و 180ميليارد و 663 ميليون دلار دارايی، بزرگترين شرکت درآمد زای دنيا در سال 2010 بود و پيشبينی شده که درآمد خالص آن حدود 17 ميليارد دلار باشد. وال مارت در حال حاضر 8500 فروشگاه در 15 کشور جهان با 55 نام متفاوت دارد که شعبههای آن در کانادا، انگلستان و چين آوازهای چشمگير دارند. (اصغرزاده،1377 ،49)
30-2اصول مکان يابی مراکز خريد و فروشگا ه ها:
برنامه ريزی مکانی به ساماندهی نقاط توزيع فروشگاه ها و ترتيب قرار گرفتن و توزيع مراکز خريد به منظور رفاه و آسايش مصرف کنندگان می پردازد. يکی از معيار های اساسی و مهم در موفقيت يک فروشگاه و مرکز خريد موقعيت آن است . زيرا موقعيت مناسب علاوه بر اينکه خدمات رفاهی قابل توجهی را برای مشتری ايجاد می نمايد ، اهميت ويژه ای نيز از لحاظ ميزان فروش برای فروشگاه دارد.
اتخاذ تصميم در خصوص موقعيت فروشگاه بسيار مهم است . زيرا تغيير دادن محل فروشگاه ها بسيار مشکل است و يا زيان بالايی به همراه دارد .اگر فروشگاه در خصوص قيمت گذاری و تأمين کالاها دچار اشتباه و مشکل شود اين معضل قابل جبران است ، اما اگر چنين اشتباهی در خصوص انتخاب محل و موقعيت فروشگاه صورت پذيرد جبران آن بسيار دشوار و پرهزينه خواهد بود.
تصميم گيری در مورد محل و موقعيت مرکز خريد و فروشگاه به سه عامل اساسی زير بستگی دارد :
مشتريان
محيط عمومی شهر
محل اختصاصی فروشگاه
1- موقعيت فروشگاه و مشتری
بزرگترين عامل تعيين کننده در موقعيت ايده آل يک مرکز خريد و فروشگاه هدف بازار ان است.به طور مثال اگر هدف بارز آسايش و رفاه مشتری باشد ، در انتخاب محل مرکز خريد بايد توجه ويژه ای به آن شود.
در واقع آنچه آسايش مشتری محسوب می شود، بستگی به نياز و توقع مشتری از فروشگاه دارد واين آسايش از ديدگاه مشتريان متفاوت است که با تحقيق روی خواسته های مشتريان می توان به يک نياز سنجی واقعی رسيد و سپس با تحليل شاخص های مورد نظر به يک جمع بندی واقعی برای احداث مرکز خريد رسيد. به طور مثال عوامل ( کيفيت ، خدمات ، سرويس های رفاهی ، پارکينگ و...)می تواند تأمين کننده خواسته های مشتری باشد.
2- موقعييت مرکز خريد و محيط شهری
عوامل تعيين کننده محيط عمومی شهر در جهت تصميم گيری موقعيت مرکز خريد عبارتند از
الف)تجزيه و تحليل ناحيه پوششی
ب) تعيين پتانسيل فروش در سطوح مختلف
ج)انتخاب محل مرکز خريد متناسب با اهداف بازار
الف)تجزيه و تحليل ناحيه پوششی:
تجزيه و تحليل ناحيه پوششی با مسائل جغرافيايی بسياری در ارتباط است . عوامل موثر و اساسی بر اندازه و شکل ناحيه تحت پوشش عبارتند از :
جاذبه های تجاری مرکز خريد که شامل :
اشکال فروش گاه های بزرگ
تنوع و جداسازی کالاهای پيشنهادی
نحوه تحويل کالا و ساير خدمات خرده فروشی
اعتبار و شهرت خرده فروشی های بزرگ و عمده
تسهيلات بانکی
تسهيلات پارک اتومبيل
- محدوديت های ترافيکی
2)جذابيت های اجتماعی و تفريحی
3)توزيع و پراکندگی جمعيت
4)ميزان رشد و تراکم جمعيت
5)الگو مصرف منطقه و شهر
6)بعد مسافت برای دسترسی به مرکز خريد
7)خطوط حمل و نقل (جاده ،سيستم ريلی ، اتوبوس و ...)
8)ميزان دسترسی به وسايل ارتباط جمعی (روزنامه ، کتاب ، مجلات ، راديو ، تلويزيون..)
9)ميزان استفاده از وسايل نقليه شخصی
10)ساير مراکز خريد رقيب در نزديکی بازار هدف
3)شرايط اختصاصی محل فروشگاه :
شرايط اختصاصی محل فروشگاه که شامل
1)متناسب بودن محل فروشگاه و مرکز خريد با هدف از تأسيس آن
2)تناسب اجاره بها و يا قيمت خريد زمين که در اين صورت هزينه های سنگينی به مجموعه تحميل نمی شود.
3)هماهنگی و تناسب محل از لحاظ سمت ، جهت و اندازه محل مرکز خريد که می تواند به تقويت و يا تضعيف فروش منجر شود.(همان منبع)
31-2مصرف کنندگان و عوامل موثر بر جذابيت مراکز خريد
مراکز خريد از جمله اماکن عمومی با مسئوليت های مشخصی هستند که مصرف کنندگان و مشتری ها وقت زيادی را در آن صرف می کنند. بنابراين مراکز خريد نيازمند آشنايی کامل با احتياجات مصرف کنندگان هستند و اين بدين معناست که بايد در مکان خوبی از مناظرذيل تأسيس شوند :
1- عرضه (سری محصولات و خدمات و سرگرمی ها)
2- علايق و سلائق مصرف کنندگان
3- دسترسی خوب و راحت برای مشتری از نظر امنيت و پاکيزگی
مراکز خريد در فراهم کردن خدمات به مشتری ها بايد کوشا باشند که شامل امکانات خوب ، پارکينگ ،توالت ، صندوق و اطلاعات ، وجود امکانات و برنامه هايی جهت گذراندن اوقات فراقت مشتريان ، امکان دريافت نظرات ، سوالات ،پيشنهادات و انتقادات باشد. (CSR Annual Report CORIO, 2008)
بخش سوم :
هايپراستار
در اين قسمت ابتدا به معرفی مرکز خريد هايپراستار می پردازيم و سپس در مورد اقدامات مراکز خريد و فروشگاههای زنجيره در زمينه مسئوليت اجتماعی اشان می پردازيم .
2-31 مرکز خريد هايپر استار
کارفور اسآ (به فرانسوی: Carrefour SA) يک مجموعه از ابربازار زنجيرهای فرانسوی است. مقر اين شرکت در لووالوا- پره فرانسه است و بزرگترين ابربازارهای زنجيرهای از لحاظ تعداد، دومين از لحاظ درآمد، و سومين از لحاظ سوددهی بعد از وال- مارت و تسکو است. کارفور در فرانسوی به معنی «چهارراه» است.
در سال ۱۳۸۸ کارفور و ماجد الفطيم امارات با نسبت مشارکت ۲۵% و ۷۵% اقدام به افتتاح اولين ابربازار (هايپرمارکت) در ايران بنام هايپراستار در بلوار فردوس در غرب تهران با سرمايهگذاری اوليه ۶۰ ميليون دلار کردند.همچنين دومين شعبه اين ابربازار در شهر شيراز و در محل مجتمع بزرگ تجاری - تفريحی خليج فارس در حال راه اندازی میباشد.
گروه ماجد الفطيم در سال 1992 توسط ماجد الفطيم تاسيس گرديد و شركت با تركيبي از خريد و تفريح، مفهوم جديدي را در خردهفروشي ايجاد كرد زيرا مجموعه اين مطلب را درك نموده است كه مشتريان به چيزي بيش از خريد نيازمندند.
سياست كلي هايپراستار ارايه محصولات متنوع، با كيفيت بالا و قيمت بسيار مناسب در ايران ميباشد. در اين فروشگاهها مشتريان علاوه بر برخوداری از قيمت مناسب، دامنه انتخاب متنوعی خواهند داشت.
از اصول کلی گروه ماجد الفطيم مي توان به موارد زير اشاره كرد:
تخفيف ، مجموعهای وسيع ، خدمات ، كنترل بهداشت ، پارکينگ رايگان
ارزش هاي هايپر استار
ارزشهای شركت هايپراستار عبارتند از شنيدن، يادگيری و رهبری:
شنيدن ، به اين معنی که چيزی که برای مشتری مهم است برای کسب و کار هايپراستار هم مهم است.
يادگرفتن ، چون با يادگيری رشد ايجاد می شود.
مديريت ، چون با مديريت و برنامه ريزي موفقيت فردا ساخته می شود.
تعهد عميق هايپر استار به جامعه به عنوان يك بازيگر اقتصادي، مسئوليت پذير و يك شهروند سازماني است.
ازديگر ارزشهای هايپراستار می توان به آزادی، مسئوليت پذيری،سهيم کردن،احترام ،صداقت، همبستگی و پيشرفت.
مأموريت اصلی هايپر استار برآوردن انتظارات مشتريان است تا با ارايه خدمت به گروههای زير، در زمينه خرده فروشی مدرن ، الگو شود؛
به مشتريان: تجربه خريد رضايتبخش با ارايه بهترين قيمت و بهترين کالا در هر فروشگاه.
به کارکنان: ايجاد شغلهای متنوع و متناسب با دانش و كارايي افراد، امکان رشد و ارتقا در محيطی سرشار از اعتماد و ارايه پاداشهای انگيزشي.
به تأمين کنندگان: امكان بهرهبرداري از بازارهای مختلف، و همکاری در جهت بهبود محصولات از طريق روابط سودمند دوطرفه بلندمدت.
به جوامع ملی و محلی : تعهد عميق به جامعه به عنوان يک بازيگر اقتصادی مسئوليتپذير و يک شهروند فعال.
دلايلی كه بر تصميمگيری تاثيرگذار هستند:
كيفيت بالا، محصولات متنوع و قيمت ارزان
1) امكان خريد طيف وسيعی از محصولات غذايی و غير غذايی با برندهای متنوع تنها در زير يك سقف
2) امكان خريد محصولات با كمترين قيمت نسبت به بازار به خصوص در بخش خوراكی
3) فراهم نمودن امكانات رفاهی و تفريحی به منظور تجربه خريدی بیدغدغه از جمله صرف غذا در رستورانهای متنوع، كافیشاپ، امكان بازی برای كودكان و نوجوانان، استفاده از امكانات بانكی، دستگاه خود پرداز ( ATM) ...
4) امكان خريد محصولات مختلف با تخفيفهای متنوع: هر دو هفته يكبار ليست جديدی از محصولات با تخفيفات جديد در دسترس شما می باشد .
5) امكان خريد تازهترين و جديدترين محصولات.
6) پاركينگ رايگان با ظرفيت بيش از 1500 دستگاه خودرو
7) دارنده گواهينامه بين المللی HACCP در بخش مواد غذايی
8) تحويل رايگان محصولات بزرگ از جمله: سيستمهای تهويه، يخچال، ماشين لباسشويی و ظرفشويی، اجاق گاز، تلويزيونهای بزرگتر از 37 اينچ، تجهيزات ورزشی بزرگ، امكان تحويل رايگان در درب منزل را دارا می باشند.
9) امكان عودت محصولات خريداری شده تا دو هفته
10) حمايت از توليدكنندگان داخلی (حدود 80 درصد توليدكنندگان هايپراستار، توليدكننده داخلی هستند)
11) اولين مركز تجاری در ايران كه دارنده گواهينامه و لوح ايمنی با درجه كيفيت خوب در برابر آتشسوزی جهت افزايش امنيت خاطر مشتريان گرامی می باشد.
(www.hyperstar.com)
2-32مسئوليت اجتماعی مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای:
تا سال ها پيش بنظر می رسيد که مسئوليت اجتماعی يک نوع خط مشی و سياست مطلوب است ، اما با رشد آگاهی مصرف کنندگان از طريق رسانه ها و سازمان های غير دولتی ، خرده فروشان نياز به تفکر دوباره در مورد نقش خودشان در محيط زيست و اثر آن بر فعاليت کسب و کارشان دارند.بدون شک عدم انجام فعاليت های مسئوليت اجتماعی توسط شرکت ها ، سازمان ها و مراکز خريد و ساير ارگان ها باعث ايجاد ريسک های زيادی می شود.
در صورتی که فروشگاه ها و مراکز خريد به مسئوليت های اجتماعيشان پايبند نباشند ، اخبار و گزارش عملکرد منفيشان توسط روزنامه ها، اينترنت ،رسانه های گروهی در سرتاسر جهان پخش می شود.
امروزه مشتريان و مصرف کنندگان در مورد محصولاتی که خريداری می کنند ، کارمندان محلی که کار می کنند و همچنين سرمايه گذارانی که در مکانی خاص سرمايه گذاری می کنند ، نگرانی های بسياری دارند. همچنين مصرف کنندگان و مشتريان انتظار دارند که کسب و کارها به روش هايی که باعث ايجاد اثر مثبت بر پايداری در جامعه و محيط زيست شود روی بياورند. بنابراين طراحان و سازندگان مراکز خريد بايد نگرانی ها ی مصرف کنندگان و مشتری ها را مد نظر قرار دهند و با انجام فعاليت های مسئوليت اجتماعی باعث کاهش خطر در معرض قرار گرفتن رويکرد غير مسئولانه قرار گيرند.
در اين بخش به چند نمونه از راه کارهايی که به مراکز خريد کمک می کند تا به يک مرکز خريد با مسئوليت اجتماعی بالا تبديل شود ، اشاره می کنيم .
توليد محصول و برچسب گذاری آن :
امروزه نگرانی مشتری ها از اصل محصولی که می خرند بيشتر شده است . اين نگرانی شامل مواردی چون چگونگی توليد محصول ، منشاء پيدايش محصول ، چگونگی اثر گذاری بر محيط زيست و شرايطی که تحت آن محصول توليد می شود ، می باشد.
مصرف کنندگان و مشتری ها خواستار اطلاعاتی در مورد دوام ، کيفيت و ماندگاری محصولات هستند. بنابراين شرکت ها و سازمان ها بايد به اين نکته توجه کنند که مصرف کنندگان آينده نيازمند اطلاعات بيشتری در زمينه چرخه عمر محصول ،اثرات بلند مدت مواد غذايی که مصرف می کنند و تجارت با رعايت اصول اخلاقی ، خواهند بود.همچنين مباحثی مانند کالری، چربی موجود در غذا و داشتن گواهی نامه های استاندارد مورد توجه مصرف کنندگان می باشد. بنابراين برچسب گذاری محصولات از اهميت ويژه ای برخوردار می شود و بايد با کمال دقت صورت گيرد چون در صورت غفلت ممکن است شأن و حيثيت و تصوير ذهنی که مصرف کنندگان از سازمان و شرکت مربوطه دارند ، آسيب ببيند.
در تحقيقات انجام شده آمده است که مصرف کنندگان 29 % محصولات و خدماتی که در 21 کشور جهان توليد و ارائه می شود را به علت ضعف اخلاقی در عملکردشان تحريم کرده اند.
2)مشاوره و انجام مباحث اجتماعی :
سازمان ها ، شرکت ها و مراکز خريد با ارتباطات دو طرفه و مؤثری که با کارمندان خود دارند، باعث افزايش توسعه مهارت اجتماعی و اعتماد به نفس آنها شده که اين امر منجر به افزايش انگيزه کارکنان در ارائه خدمات بهتر و همچنين توليد محصولات بهتر برای مصرف کنندگان و مشتری ها می شود.
3)ايجاد تنوع و عدم تبعيض بين کارمندان :
از برنامه های مهم شرکت ها افزايش تنوع در نيروی کار است . به موجب اين امر شرکت ها با کاهش نرخ جابجايی ، غيبت و همچنين افزايش سود روبه می شوند.
4)توجه به مباحث محيطی و محيط زيست :
تمامی سازمان ها و خرده فروشان مسئوليتی در زمينه مشارکت و حفلظت از محيطی که در آن فعاليت می کنند، دارند. در اين راستا اقدامات و فعاليت های کسب و کارها بايد با نيازمندی های اکولوژيکی و محيطی هم خوانی داشته باشد. به عنوان مثال ازتوليد تا ارائه محصول،از خريد تا اتلاف مواد قابل بازيافت، از بسته بندی تا حمل محصولات و ... همه و همه بايد با نيازهای محيطی طبيعی هماهنگ باشد.
در نتيجه امروزه سازمان ها ، مراکز توليد و ارائه خدمت و همچنين مراکز خريد به داشتن سياست ها و استراتژی های محيطی روی آورده اند.با داشتن اين سياست ها سازمان ها به گرفتن استاندارد های در زمينه کيفيت ،استاندارد ايمنی ، استاندارد مسئوليت اجتماعی و ساير استاندارد ها اقدام کرده اند.توجه به اين امور باعث افزايش تصوير ذهنی مثبت و جايگاه و منزلت سازمان ها و مراکز بين مشتريان و مصرف کنندگان می شود.
5) مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای به عنوان مرکز اجتماعی
مراکز خريد و فروشگاه های زنجيره ای به عنوان نقطه کانونی برای جامعه محلی و محيطی می باشند. به منظور ايجاد يک رابطه قوی بين جامعه محلی و فروشگاه ها و مراکز خريد ، اقدامات زير بايد انجام شود:
1- حمايت از فعاليت های محلی مربوط به سلامت افراد از قبيل تست سرطان و تست چشم و ساير تستها برای سکنه های محلی.
2- حمايت از فرزندان والدين کارمند
3- برگزاری کلاس هايی از قبيل زبان و کامپيوتر برای سکنه های محلی
4- برگزاری نمايشگاه برای هنرمندان محلی با مواد و لوازم مجانی
5- سازماندهی خيرين و داوطلبان به منظور کمک به مدارس محلی
6- اهدای کالا و وسايل و تجهيزات به خيريه های محلی
7- برگزاری حراج های آخر فصل و اهدای سود اين حراج ها به خيريه های محلی
(International Group of department Store, www.igds.org)
بخش چهارم :
پيشينه داخلی و خارجی
اگرچه خواستگاه مسئوليت پذيری به لحاظ فردی و اجتماعی به زمان آفرينش انسان در چارچوب نظام الهی عالم و تشکيل اولين اجتماعات بشر بر می گردد، اما پيشينه مسئوليت پذيری سازمانی ،با توجه به عمر کوتاه سازمان ها و بنگاه های امروزی کوتاه می باشد .در بعد مسئوليت پذيری انسان و جامعه، مفاهيم و موضوعات عظيمی نظير ميثاق الهی انسان، صالحيت جامعه انسانی ،عزم و حرکت انسان ها ، خير رسانی و محبت به ديگران ، دوری از اسراف و وجدان انسانی و هزاران موضوع ديگرو يا استفاده از راه ها و روش هايی نظير خمس ، زکات ، وقف ،صدقه ،علم آموزی و نظاير آن در مکاتب الهی بالاخص اسلام مؤيد اهميت اين مهم می باشد.اما در بعد سازمانی با توجه به عمر کوتاه سازمان های امروزی پيشينه موضوع به دهه 1920 بر می گردد. از اوايل دهه 1920 محققين مديريت به مسئوليت پذيری اجتماعی بنگاه ها تأکيد کرده اند و تحقيقات انجام شده پيرامون موضوع مسئوليت اجتماعی در جوامع توسعه يافته ابعاد بسيار زيادتری دارد تا در جوامع ديگر مثل ايران که تحقيقات گسترده ای را مشاهده نمی کنيم .
مقالات و تحقيقاتی که در ايران وجود دارد، عبارتند از : کتاب فشرده ای از آقای دکتر الوانی در خصوص مسئوليت اجتماعی شرکت ها ،مقاله آقای دکتر نجف بيگی در کتاب سازمان و مديريت پيرامون اين موضوع ،مقاله ای از آقای دکتر ايران نژاد پاريزی ، مقاله ای از خانم مريم خليلی و آقای علی رضا اميدوار دبير انجمن مسئوليت اجتماعی شرکت های ايرانی و مواردی به شرح زير:
1- بررسی نقش مديران فرهنگی در ارتقای مسئوليت اجتماعی ( بررسی موردی :مديران تک پست صدا و سيما در سال 1387-1388 توسط حسين مهردوست مقطع ارشد در دانشگاه علوم تحقيقات در رشته مديريت فرهنگی )
2- بررسی تطبيقی مسئوليت اجتماعی مديران واحد های دولتی و خصوصی - فضل الله امينی- مقطع کارشناسی ارشد – مرکز آموزش مديريت صنعتی
3- بررسی عوامل مؤثر بر مسئوليت پذيری سازمان های دولتی ايران (نيروگاه برق طرشت ) توسط معصومه وزيری نظام دوست در سال 89 در رشته مديريت دولتی مقطع ارشد در دانشگاه علوم تحقيقات
4- مسئوليت اجتماعی و اخلاق حرفه ای در سازمان های دولتی توسط حسين گيوی پور در مقطع دکترا در واحد علوم تحقيقات دانشگاه آزاد
5- سياست گذاری حکومت در ترويج مسئوليت اجتماعی شرکت ها در ايران ،علی رضا اميدوار ، مقطع ارشد ، دانشگاه تهران ، 1384
6- بررسی الگوی مسئوليت اجتماعی مديران بخش صنايع نساجی سازمان صنايع ملی ،احمد رضا قاسمی ، مقطع ارشد ، دانشگاه تهران ،1374
7- مسئوليت پذيری اجتماعی در برنامه ريزی درسی کنونی دوره ابتدايی ايران و طراحی برای آينده ، مهدی سبحانی نژاد ، مقطع دکترا ،دانشگاه تربيت مدرس ، 1379
8- خود اختياری و مسئوليت اجتماعی ، اخلاقی در نمايش های آرتور ميلر ، فاطمه عبدوس، مقطع ارشد ، دانشگاه شيراز ،1383
9- ارائه الگوی مديريتی و برنامه ريزی مبتنی بر مسئوليت های فرهنگی و اجتماعی بنگاههای اقتصادی در ايران ، مجيد مطهری نژاد ، مقطع ارشد ، واحد علوم تحقيقات شيراز ، 1387
10- کتاب مسئوليت اجتماعی بنگاه های اقتصادی ، ماتسوشيتا،ترجمه مريم داداش زاده و محمد رضا سرکارآرانی ،نشر رسا،1390
11- مقاله تأثير مسئوليت اجتماعی بر نوآوری در بنگاه ها ، ديدگاه مبتنی بر منابع،حسين مهلوجی،فصلنامه علوم مديريت ايران ،سال سوم ،1387
12- مقاله پرونده ای بنام مسئوليت اجتماعی شرکت ها ،علی گلچوبيان، عصر مديريت ،1386 ،شماره 6
13- مقاله مسئوليت اجتماعی يکپارچه زنجيره تأمين،دانشگاه شيراز (دانشکده مجازی )
14- مقاله حسابداری مسئوليت اجتماعی شرکت ها ،محمد رضا عسگری،1373،تدبير ،شماره 189
15-مقاله بررسی تأثير رعايت مسئوليت اجتماعی شرکت بر حفظ محيط زيست، علی صفری و علی صنايعی، 1387، ارائه شده در کنفرانس بين المللی بهداشت و محيط زيست در سازمان ها
16- کتاب ابزار های مسئوليت اجتماعی سازمانی برای سرآمدی ، ساسان قاسمی ،نشر موسسه علمی دانش پژوهان برين ،1384
17- اخلاق و مسئوليت اجتماعی در مديريت آموزشی ، مجله روان شناسی و علوم طبيعی ،دوره 33،شماره 1،نشريه الکترونيکی دانشگاه تهران
18- مقاله مسئوليت اجتماعی سازمان ها و اهميت و توجه به آن،مجله ميثاق مديران ،1387،شماره 33،زهرا اميری
-19 مقاله حسابداری مسئوليت اجتماعی،محسن خوش طينت ،نشريه حسابداری ،شماره 10،1373
20- مقاله مسئوليت اجتماعی و اخلاق کار در مديريت نوين ،مجله فرهنگ مديريت ،دوره 5،شماره 15،سال 1386
21- مقاله رابطه ديدگاه ارزشی مديران و ايفای نقش مسئوليت اجتماعی آنها در سازمان های دولتی ،پژوهشنامه مديريت دانشگاه تربيت مدرس ،دوره 13،زمستان 88،مهناز اکبری
22- مقاله بررسی رابطه فرهنگی سازمانی و مسئوليت اجتماعی سازمان (مطالعه موردی وزارت نيرو )اصغر مشبکی و وهاب خليلی ،1388،شماره سوم
23- مقاله ادراک مصرف کننده از مسئوليت اجتماعی ، مطالعه موردی هند،2012،سارا جبت ،شر گيل ،مجله اروپايی کسب و کار ،شماره 14
24- مقاله فعاليت های مسئوليت اجتماعی چگونه موجب ايجاد ارزش برای سهامداران می شود ،جان پزولا،2011،مجله کسب و کار ،شماره 5
25- مقاله توضيح شرکت های اخلاقی / ادراک از محصول و ديد مصرف کننده از اخلاقيات شرکت ،کاتجا برانگ ،مجله کسب و کار ،2010، شماره 3
26- مقاله اثر برنامه های مسئوليت اجتماعی خرده فروش بر مفهوم تصوير فروشگاه ،مجله خدمات مصرف کننده و خرده فروشی ،2008،12،جولی پير
27- مقاله مسئوليت اجتماعی شرکت ها (فعاليت های ارزش آفرين )تحقيق سالانه صنعت توريسم،جان نيکلا،2008،4
28- مقاله کسب و کار بين المللی ، مسئوليت اجتماعی شرکت و توسعه پايدار،مجله بين المللی کسب و کار، 2010،19 ،انز کلاک
29- مقاله مفهوم و توسعه استراتژيکی مسئوليت اجتماعی شرکت ها،پيتر هسلين ،مجله توسعه سازمانی،2008،2
30- مقاله برقراری استاندارد برای مسئوليت اجتماعی شرکت ها ، مجله تحقيق کسب و کار ،2007،شماره 6،سيلويا گيجن ،پل بلک
31- مقاله تکامل تدريجی مسئوليت اجتماعی ،مجله کسب و کار هاريزن ،2007،50،فيليپ کچران
32- مقاله واکنش نيروی فروش به مسئوليت اجتماعی شرکت ،پيامد ها و نتايج آن و نقش ميانجی آن در اعتماد سازمانی در يونان، پاولس ولاخوس ،نيکولاس پناگپلس ،دانشگاه اقتصاد و کسب و کار يونان ،2010
33- مقاله ادراک مصرف کننده از مسئوليت اجتماعی در مراکز خريد شهری و اثر آن بر ارزيابی خريد در انگليس ،هرمن اپوال ،اندرو الکساندر و پالين ساليوان ، مدرسه مديريت انگليس ، 2006،13
34 - مقاله اثرات مسئوليت اجتماعی بر رفتار مصرف کننده،کرن بيکر ،اندرو کادمور و رونالد پل هيل ، دانشگاه فلوريدا ، امريکا ،مجله تحقيق کسب و کار ،59 ،2006
35- استفاده از ادراک اخلاقی مصرف کننده به عنوان راهنمايی برای اثرات مسئوليت اجتماعی شرکت ، ليندا شی ،مدرسه مديريت ايزنبرگ ، امريکا ، 2010
منابع فارسی:
الوانی ، سيد مهدی – قاسمی نژاد ، احمد رضا ،مسئوليت اجتماعی سازمان ،نشر مرکز آموزش مديريت دولتی ،1377
الوانی ،سيد مهدی ،ضرورت تدوين منشور اخلاقيات سازمانی ،مجله تحول اداری ،1379 ،شماره 19
احمدزاده ،حسين ،1387،مسئوليت اجتماعی شرکت ها ، مجله بندر و دريا، شماره 14 ، بخش ويژه
احمدی، عين الله ،مديريت فروشگاه های زنجيره ای، تدبير ، شماره 68،1375
اصغرزاده،عبداله،مديريت فروشگاه های زنجيره ای ،ماهنامه بررسی های بازرگانی ،شماره 100، شهريور 1374
اميدوار ، علی رضا ،مسئوليت اجتماعی شرکت های ايرانی ،مجموعه مقالات فرهنگ و صنعت ،شورای فرهنگی و صنعت ،1384
اميدوار ،علی رضا ،سياست گذاری حکومت در ترويج مسئوليت اجتماعی شرکت ها در ايران ،پايان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه تهران ،دانشکده حقوق و علوم سياسی ، رشته سياست گذاری عمومی ،1384
امينی ،سيد فضل الله ، بررسی تطبيقی مسئوليت اجتماعی مديران در واحدهای دولتی و خصوصی ،سازمان مديريت صنعتی ، کارشناسی ارشد ، مديريت اجرايی ،1378
ايران نژاد پاريزی ، مهدی ،مديريت رفتار سازمانی در عصر جهانی شدن ،1387،تهران
آرمسترانگ،فيليپ کاتلر ، ترجمه علی پارسائيان ، نشر آيلار تهران ،1383
چاوشی باشی ،فرزانه ،درآمدی بر مسئوليت اجتماعی سازمان ، پژوهشنامه مسئوليت اجتماعی 2، مرکز استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام ،1387
چاوشی باشی ،فرزانه ،درآمدی بر مسئوليت اجتماعی سازمان ،پژوهشنامه مسئوليت اجتماعی 1،مرکز استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام ،1387
دعايی ،حبيب الله ،فتحی ،علی ،شيخان ، علی کاظم ،1385 ،بازاريابی سبز راهی به سوی رقابت پايدار ، نشريه تدبير ،سال 17،شماره 173
دفت ،ريچارد ال ،1374،تئوری سازمان و طراحی ساختار ، ترجمه علی پارسائيان و سيد محمد اعرابی ، تهران ،مطالعات و پژوهش های بازرگانی
رابينز ، استيفن ،رفتار سازمانی ،اعرابی ، پارسائيان ،1381 ،تهران ، مرکز پژوهش های فرهنگی
رحمانی ،جعفر ،مديريت و اخلاق حرفه ای ،آيينه رشد ،شماره 8 ،1383
روستا ،احمد و ديگران ،مديريت بازاريابی ،انتشارات سمت ،تهران ،1385
ساعت چی ،محمود ،1384 ،سايه روشن هايی از مسئولیت پذيری مسئوليت اجتماعی شرکت ها ،مريم خلیلی و مهرانگيز يقين لو، تدبير ،شماره 144 ،سال 15
سايت مسئوليت اجتماعی شرکت های ايرانی www.csriran,com
کاووسی ،اسماعيل ،چاوشی باشی ،فرزانه ،مسئوليت اجتماعی و نقش آن در ارتقای بهره وری و مزيت رقابتی شرکت ها ،پژوهشنامه مسئوليت اجتماعی 3،مرکز استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام ،1388
گروه کارشناسان ايران "مسئوليت اجتماعی سازمان با رويکرد مدل مسئوليت اجتماعی شرکت ها ، انتشارات کيفيت و مديريت با همکاری نشر مرنديز ،1386
گيوريان ، حسن ،نقش اخلاقيات در توسعه سازمان ،فصلنامه مديريت دولتی ،1379 ،47
گيوريان ،حسن – ربيعی محمد رضا ، تصميم گيری و تعيين خط مشی دولتی ،نشر يکان ،1381
مطهری نژاد ، سيد مجيد ،پايان نامه ارشد ،ارائه الگوی مديريتی و برنامه ريزی مبتنی بر مسئوليت های فرهنگی اجتماعی بنگاه های اقتصادی در ايران ، رشته مديريت فرهنگی ،دانشگاه علوم تحقيقات تهران ،1387
مهردوست ،حسين ،بررسی نقش مديران فرهنگی در راستای مسئوليت اجتماعی (بررسی موردی مديران تک پست سازمان صدا و سيما ، پايان نامه ارشد ، علوم تحقيقات ،1387
مير سپاسی ،ناصر ،مديريت استراتژيک منابع انسانی و روابط کار،نشر مير ،1384،تهران
نجف بيگی ،رضا ،سازمان و مديريت ،نشر ترمه ،1386
وزيری نظام دوست ،معصومه ،بررسی عوامل مؤثر بر مسئوليت پذيری سازمان های دولتی ايران (نيروگاه برق طرشت ،پايان نامه ارشد ، مديريت دولتی ، دانشگاه آزاد علوم تحقيقات واحد تهران ،1389-1390
هربرت جی،هگس ،سيگولت ،تئوری های سازمانی و مديريت ، ترجمه اعرابی و داوود ايزدی ، تهران ،دفتر پژوهش های فرهنگی
هربرت جی،هگس ،سيگولت ،تئوری های سازمانی و مديريت ، ترجمه صائبی،مرکز آموزش مديريت دولتی ،1371
منابع لاتین:
Accountability (2002) Accountability Primer: Socially responsible investment. http://www.accountability.org. uk/ uploadstore /cms/docs/sociallyresponsibleinvestment.
Ailawadi, K.L., Keller, K.L., 2004. Understanding retail branding: conceptual insights and research priorities. Journal of Retailing 80, 331–342
Arnold, S.J., Handelman, J.M., Tigert, D.J., 1996. Organizational legitimacy and retail store patronage. Journal of Business Research 35, 229–239.
Baker, J., Parasuraman, A., Grewal, D., Voss, G.B., 2002. The influence of multiple store environment cues on perceived merchandise value and patronage intentions. Journal of Marketing 66 (2), 120–141
Baron, R.M., Kenny, D.A., 1986. The Moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic,and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology 51 (6), 1173–1182
Barone Michael J, Miyazaki Anthony D, Taylor Kimberly A. The influence of cause-related marketing on consumer choice: does one good turndeserve another? J Acad Mark Sci 2000;28(Spring):248– 62
Besser, T.L., Miller, N., 2001. Is the good corporation dead? The community social responsibility of small business operators.Journal of Socio-Economics 33, 221–241.
Boston 15-Carol. R . Anderson ,"Management : Skills, Functions Organization Performance (Allyn Bacconic , 1988)
Bradsher, K., & Revkin, A. C. (2001, May 15). A pre-emptive strike on global warming; Many companies cut gas emissions to headoff tougher regulations. The New York Times, p. C1
Brown Tom J, Dacin Peter A. The company and the product: corporate associations and consumer product responses. J Mark 1997;61(1):68 – 85.
Burke, M.C., Berry, L.L., 1974–1975. Do social actions of a corporation influence store image and profits? Journal of Retailing50(4), 62–72.
Business & The Millennium Development Goals "46-- Nelson , Jane, Prescott, Dave,2003, United Nations Development Programmer Management " (New Jursey :Prentice Hall) 15- Robbins , Stephen & Maey Coulter (2002)
Carrol , A.B ,1991, the Pyramid of Corporate Social Responsibility.
Carrol , A.B ,1991, the Pyramid of Corporate Social Responsibility.
Carroll Archie. Corporate social responsibility: evolution of a definitional construct. Bus Soc 1999;38(3):268– 95.
Carroll, A. B. (1979). A three-dimensional conceptual model of corporate performance. Academy of Management Review, 4(4), 497−505
Carroll, A., 2000. Ethical challenges for business in the new millennium: corporate social responsibility and models of management morality. Business Ethics Quarterly 10 (1), 33–42.
Cetro. C . Samuel , Modern Management , Allyn &Bacon 1992. sage publications , Colifornia
Chandler , David , 2006, Werther,
Clarkson, M. (1995) A stakeholder framework for analyzing and evaluating corporate social performance. Academy of Management Review 20(1), 92–117.
Cohran , P.L&Wood ,R.A (1984) corporate social responsivility , accounting of mamagement journal 27,42-56.
CSR , Corporate Citizenship & The Global Compact " 62-White House , Lisa, 2002, ,University of Hull, UK
Daft , Richard & Dorothy Marrcic (2001) , Concerns of Ethics , Good Governance , & Social Reform .Management 5- "(NewYork : Harcourt College Publishing)
Davis K.& Donaldson , T (1990),((Business Ethics))> Five Propositions For Social Responsibility Business Horizons , June .
Day, G. and Montgomery, D.B. (1999) Charting new directions for marketing. Journal of Marketing 63(special edition), 3–13.
Dick, A.S., Basu, K., 1994. Customer loyalty: toward an integrated conceptual framework. Journal of the Academy of Marketing Science 22 (Winter), 99–113.
Dizik, A. (2009, November 19). Education for executives: Teaching the golden rules. The Wall Street Journal, p. B8.
Dodd, E. M., Jr. (1932). For whom are corporate managers trustees? Harvard Law Review, 45(7), 1145−11
Dodes, R., & Schechner, S. (2009, July 2). Luxury-goods makers brandish green credentials: To court younger crowd, LVMHbuys stake in organic clothing maker, PPR sponsors film about environment. The Wall Street Journal, p. B8
Doyle, P., Fenwick, I., 1974–1975. How store image affects shopping habits in grocery chains. Journal of Retailing 50 (Winter), 39–52.
Elkington, J. (2003) Launch of AA1000 Conference. London. Accountability.org.uk.
Ellen, P.S., Mohr, L.A., Webb, D.J., 2000. Charitable programs and the retailer: do they mix? Journal of Retailing 76 (3), 393–406
European Commision , Corporate Social Responsibility a business contribution to sustainable development , Employment & Social Affaris , July 2002.
Frederick " 22-Davis , Keith and William (1984), Business & Society Management , Public Policy , Ethics .5thed .,(NewYork :McGraw Hill)
Frederick, W. C. (1978). From CSR1 to CSR2: The maturing of business and society thought (Working Paper 279). Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Graduate School of Business
Freeman, E. (1984). Strategic management: A stakeholder approach. Boston: Pitman.
Friedman, M. (1970). The social responsibility of business is to increase its profits (pp. SM17). New York Times Magazine,13 September
Galavielle JP. Business ethics is a matter of good conduct and of good conscience. J Bus Ethics 2004;53:9-16.
James, D.L., Durand, R.M., Dreves, R.A., 1976. The use of a multi-attribute model in a store image study. Journal of Retailing 52 (Summer), 23–32
Lantos , P, Geoffrey ,The Boundaries Of Strategic Corporate Social Responsibility, Stone Hill Collage ,June 2001.
Mah , Alice , Global Corporate Responsibility :A Hegemonic Discursive Strategy , 2002.
Martenson, R., 2007. Corporate brand image, satisfaction and store loyalty. International Journal of Retail and Distribution Management 35 (7),544–555
Merck. (2010). Fighting river blindness. Retrieved fromhttp://www.merck.com/responsibility/access/access-featuremectizan. html
Meyers-Levy Joan, Tybout Alice. Schema congruity as a basis for product evaluation. J Consum Res 1989;16(1):39–Meyers-Levy Joan, Louie Therese, Curren Mary T. How does the congruity of brand names affect evaluations of brand name extensions? J Appl Psychol 1994;79(1):46 –53.
Middleton, D. (2009, October 15). MBAs seek social change: Enterprises with a cause gain ground on campus. The Wall Street Journal Online. Retrieved from http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704107204574469602649 140462.html
Miller, N., Besser, T., 2000. The importance of community values in small business strategy formation: evidence from rural Iowa.Journal of Small Business Management 38 (1), 68–85.
Nicholls, A.J,2002. Strategic options in fair trade retailing . Journalof Retail and Distribution Management 30 (1), 6-17
Oliver, R.L., 1997. Satisfaction: A Behavioral Perspective on the Consumer. Irwin/ McGraw-Hill, New York.
Oppewal Harmen ,Alexander Andrew ,Sullivan Pauline ,”Consumer perceptions of corporate social responsibility in town shopping centers and their influence on shopping evaluations “Journal of Retailing and consumer Services 13 (2006) 261-274.
Oppewal, H., Louviere, J., Timmermans, H., 1994. Modeling hierarchical conjoint processes with integrated choice experiments .Journal of Marketing Research 31, 92–105.
Oppewal, H., Louviere, J., Timmermans, H., 1997. Modelling the effects of shopping centre and store variety on consumer choice behavior. Environment and Planning A 29, 1073–1090.
Pan, Y., Zinkhan, G.M., 2006. Determinants of retail patronage: a meta-analytical perspective. Journal of Retailing 82 (3), 229–243.
Peters, T. J., & Waterman, R. H. (1982). In search of excellence: Lessons from America’s best-run companies (1st ed.). NewYork: Harper & Row.
Porter, M. E., & Kramer, M. R. (2002). The competitive advantage of corporate philanthropy. Harvard Business Review, 80(12), 56−68.
Porter, M. E., & Kramer, M. R. (2006). Strategy and society: Thelink between competitive advantage and corporate social responsibility. Harvard Business Review, 84(12), 78—92.
Raynolds ,L.T.,2002 .Consumer /producer links in fair trade coffee networks.Scociologica Ruralis 42(4),404-424.
Samuel C.Certo , Max E.Dovglas, Stwart W.Hasted , Business , (Dubugue , LA :WCB Publication, 1987)
Sethi, S. P. (1975). Dimensions of corporate social performance :An analytical framework. California Management Review, 17(3), 58−64
Strategic Corporate Social Responsibility ".
Sullivan, P., Savitt, R., 1997. Store patronage and lifestyle factors :implications for rural grocery retailers. International Journal of Retail and Distribution Management 25 (11), 351–364.
Swindley, D., 1990. UK retailers and global responsibility. The Services Industries Journal 10, 589–598.
Wakefield, K.L., Baker, J., 1998. Excitement at the mall: determinants and effects on shopping response. Journal of Retailing 74 (4),515–539
Wallace, Alan , Two Models Of CSR To Communicaties ,Mesa State College , 2002.
Wartick, S. L., & Cochran, P. L. (1985). The evolution of thecorporate social performance model. Academy of Management Review, 10(4), 758−769.
Wood, D. (1991) Corporate social performance revisited. Academy of Management Review 16(4), 691–718.
Word Bank Institute , Final Summary Report on E-Discussion on CSR in Asia , April ,2005.
Wu, M. L. (2006). Corporate social performance, corporate financial performance, and firm size: A meta-analysis. Journal of American Academy of Business, 8(1), 163−171.
سایت اینترنتی:
www.asg.org/Social- Responsibility
http://en.Wikipedia.org/Wiki/Corporate Social Responsibility
www.hyperstar.com
www.walmart.com
www.igds.org