مقاله اينترنت و امنيت فرهنگي ـ سياسی 25 ص

مقاله اينترنت و امنيت فرهنگي ـ سياسی 25 ص (docx) 32 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 32 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

اينترنت و امنيت فرهنگي ـ سياسی: بررسی ‌ها و راهبردهايی برای جمهوری اسلامی ايران‌ شايد آنگاه كه يك پژوهشگر آفريقايي در كنفرانس باشگاه رم تحت عنوان «جهان در آستانه قرن بيست و يكم» گفتار خود در باره «عصر نوين فرهنگ و ارتباطات » را با اين جملات به پايان برد كسي سخنان او را چندان جدي نگرفت؛ او معتقد بود: «دوران كنوني تمام مي شود و عصر تازه اي آغاز مي گردد. تاكنون در هيچ زماني بشر براي بقا تا اين حد به قدرت انطباق و تخيل نياز نداشته است. عصر جديد فرهنگ و ارتباطات، در مرحله نخست عصري است كه انسان بايد در آن شجاعت خود را متحول كند.» (پچي155:1370) اما سرعت تغييرات ارتباطي و فرهنگي در پايان قرن گذشته و سالهاي آغازين سده جديد، اهميت سه مفهوم كليدي قدرت تخيل، قدرت انطباق و شجاعت تحول را براي تداوم حيات دولتها، فرهنگهاي ملي و حتي -در سطحي انتزاعي تر- تمدنها بخوبي نشان داده است. حكومتها و حاكماني كه توانايي آينده‌نگري، ارايه هويت فرهنگي مناسب در عرصه جهاني و شجاعت ترك پاسخهاي كهنه به پرسشهاي نو را نداشتند با جهل مركب ، ملتشان را به جاي دروازه هاي تمدن بزرگ به آستانه انقلاب سوق دادند و لا جرم خود به حاشيه تاريخ رانده شدند. انقلاب اسلامي پاسخ خلاق، متناسب و شجاعانه مردم ايران به الزامات تمدني و تاريخي خودبود. آخرين انقلاب قرن بيستم، اولين انقلاب سياسي بود كه براساس درك و تدبير عميق رهبري و نواوريهاي درون‌زا، با تركيبي بي‌بديل از ارتباطات ماهواره‌اي (تلفن بين‌المللي)، رسانه‌هاي كوچك(نوار كاست – فتوكپي- اعلاميه) و ارتباطات سنتي(راهپيمايي- منبر- ديوارنويسي)، شبكه عظيم ارتباطات جمعي دولتي ازجمله سازمان راديو و تلويزيون را در هم شكست و پيامهاي سنت‌گرايانه اسلامي و انقلابي را- بسيار موثرتر از آنچه شرام و لرنر در مورد تاثير تجددگرايانه رسانه‌ها مي پنداشتند(شرام 1356و lerner1956) و بسيار سريعتر و عميقتر از آنچه راجرز و شوميكر در مورد چگونگي گسترش نوآوريها يافته بودند(راجرز و شوميكر 1369)- تا عمق روستاهاي فاقد جاده و برق، پادگانهاي ارتش آمريكا محور و دانشگاههاي غرب بنياد منتقل كرد و در يك كلام انقلاب ارتباطات را به خدمت ارتباطات انقلاب درآورد.(tehranian1998، mohammadi1996، مولانا1371، آشنا1377) پيروزي ناگهاني و غيرمنتظره انقلاب، فقدان زود هنگام نظريه‌پردازان و ساختارسازان جمهوري اسلامي، هجوم ستيزنده رسانه هاي غربي، ندرت و غربت فزاينده آفرينشگران و آفرينشهاي بومي، كاهش چشمگير سرمايه‌گزاريهاي آينده‌نگرانه در زيرساختهاي ارتباطي و رسانه اي در اثر جنگ ديرپاي تحميلي و مهمتر از همه بروز شكاف فرهنگي ميان نسلها و عدم انتقال ارزشها، از يك طرف موجبات نااميدي رهبران از امكان رقابت و احساس حقارت نسبت به فراورده‌هاي ارتباطي و كالاهاي فرهنگي غربيان، وتقديس تمركز گرايي دولتي در عرصه فرهنگ و ارتباطات را از طرف ديگر فراهم آورد،درنتيجه نوآوري هاي رسانه اي اوليه جاي خود را به محافظه كاري، اصالت نظارت و هراس انديشي از رسانه هاي نظارت ناپذيرو تسلط نظريه هنجاري رسانه هاي شبه اقتدار گرا برذهن و زبان نخبگان و مسولان حكومتي داد. ممنوعيت درازپاي ويديو، بازيهاي رايانه‌اي، لوحهاي فشرده و تجهيزات دريافت از ماهواره، سياستهاي محدود كننده مطبوعات، اعمال نظارت پيش از انتشار در مورد كتاب ،سياست هدايت و نظارت همه جانبه بر تاتر و صنعت سينما و انحصار حكومتي سازمان صدا و سيما را در اين چارچوب مي توان تحليل كرد (محمدي1379، آشنا1377، محسنيان 1376 و 1377 ) آخرين موج فناوري اطلاعاتي و ارتباطي در حالي به ايران رسيد كه عليرغم پايان جنگ و وجود توانايي ملي براي غلبه بر محدوديتهاي اقتصادي ، سياسي و تكنولوژيك، آمادگي كافي براي سياستگزاري متناسب با سير تحولات جهاني آن وجود نداشته است؛ اكنون پس از گذشت دو دهه از پيروزي انقلاب اسلامي و استقرار جمهوري اسلامي در ايران اين مسئله استراتژيك بطور جدي در مقابل سياستگزاران ارتباطي، امنيتي و فرهنگي كشور مطرح است كه: - گسترش زيرساختهاي پيشرفته ارتباطي در داخل كشور و افزايش امكانات تبادل اطلاعات وداده ها در سطح بين‌المللي چه تاثيراتي بر امنيت كشور خصوصا در ابعاد سياسي-فرهنگي دارد؟ - در اثر افزايش حجم و سرعت تبادل و ورود به بزرگراههاي جهاني چه تغييرات محتملي را در اين ابعاد متحمل خواهيم شد؟ - چه سياستهاي ارتباطي كمترين زيان و بيشترين فايده را براي منافع ملي خواهد داشت ؟ - اولويتهاي ملي در اين حوزه بايد چگونه تعيين شود؟ متاسفانه تا كنون حتي در سطوح كلان سياست گزاري پاسخهاي سريع و سطحي متعددي از جانب سياستمداران،نظاميان و مهندسان برا ي اين پرسشها ارايه شده است(مجمع تشخيص مصلحت نظام1380 )اما باتوجه به ماهيت فرهنگي و ارتباطي اينترنت شايسته است آن دسته از پژوهشگران فرهنگ و ارتباطات كه متعهد به حفظ و شكوفايي نظام و آرمانهاي جمهوري اسلامي ايران هستند پيشتاز شناخت و ارايه راهبردهاي ملي در مورد اينترنت باشند. در اين راه پرداختن به امور زير گريز ناپذير است: - باز شناسي انتقادي ماهيت، تاريخچه تحولات و روندهاي جهاني جاري و آتي اينترنت - پس ازآن باز نگري ادبيات متحول امنيت پژوهي - سپس ارايه رويكردي متناسب با شرايط خاص ايران اسلامي مقاله حاضر كوششي ابتدايي در اين راه است. اينترنت: ويژگيها و تاثيرات جهاني اينترنت را مي توان از محصولات دوران جنگ سرد و حاصل هراس وزارت دفاع آمريكا ازخطرات جنگ هسته اي دانست. آرپانت سلف اينترنت يك شبكه آزمايشي بود كه به عنوان يك پروژه ملي از طرف آژانس پروژه هاي تحقيقاتي پيشرفته وابسته به وزارت دفاع آمريكا از سال 1971 آغاز بكار كرد. و طي دهه 70 به يك پروژه فراگير ملي و تا حدودي بين المللي تبديل شد درسال 1986 موسسه ملي علوم آمريكا، NSFNET را براي ارائه ارتباطات شبكه اي به مراكزتحقيقاتي بيشتر و گسترش شبكه بين المللي تاسيس نمود. در سال 1987 شبكه اينترنت مشتمل بر ده هزاركاربر بود و در سال 1989 اين تعداد به صد هزار رسيد. در سال 1990 آرپانت به زندگي خود خاتمه داد ولي اينترنت به رشد خود ادامه داد تا جاييكه در دهه نود هر ساله تعداد كامپيوترهاي موجوددر شبكه اينترنت دو برابر شده است. از سال 1997 با تجاري شدن اينترنت خدمات آن بشدت تنوع و افزايش يافت وهزينه هاي دسترسي به آن بشدت كاهش يافت. در واقع در آمريكا هردو ثانيه يك host به اينترنت اضافه مي شود. از ميان سرويسهاي متعدد اينترنت، سرويس وب با شبكه جهان گستر بخاطر توان گرافيكي بالا و ارائه خدمات متون مرتبط رشد چشمگيري داشته است (ITU1999.) تقريبا هر سه ماه يكبار توسعه وب دو برابر مي شود. (www.mit.edu/.../web-growth-summary) اما اين رشد روز افزون بطور كاملا نابرابر توزيع شده است. در حالي كه آمريكا و كانادا63درصد، اروپا 4/22درصد و استرليا، ژاپن و نيوزلند 4/6درصد از كامپيوترهاي متصل به اينترنت را در اختياردارند. بقيه كشورهاي آسيايي و آفريقايي تنها 9/5درصد از اين كامپيوترها را در خود جاي داده اند(ITU1999.( بررسي ويژگيهاي كاربران اينترنت نشان مي دهد كه تحصيلات و ثروت دو عامل مهم در ميزان استفاده است. كاربران اينترنت بيشتر از طبقه متوسط بالا، جوان، تحصيلكرده، مرد و شهرنشين هستند.(ucla2000) 83درصد كاربران اينترنت در آمريكا 6درصد اروپا 3درصد در اقيانوسيه و 8درصد در بقيه قاره هاي دنيا قراردارند. ( (www.iranonline.com نگاهي به وضعيت و موقعيت زبانهاي مختلف در اينترنت ميزان سلطه زبانهاي غربي رانشان مي دهد. در ميان كساني كه از اينترنت استفاده مي كنند و حدود 288 ميليون نفر برآورد مي شوند 3/51درصد به انگليسي سخن مي گويند و عرب زبانان كمتر از 1درصد استفاده كنندگان را تشكيل مي دهند.((www.glreach.com اينترنت جهان جديدي خلق كرده است.خوشبينان مي گويند در اين جهان جديد كه آنرا جامعه اطلاعاتي ناميده اند آزاديهاي فكري، تحقيقاتي، آموزشي، تفريحي، شغلي رو به رشد خواهد بود و تجارت الكترونيك، خدمات بهداشتي و پزشكي راه دور و خدمات تلفن بين‌المللي از طريق اينترنت جاي اشكال سنتي را خواهد گرفت اما منتقدان اينترنت را بيشتر در تركيبهاي اضافي و بعنوان مضاف به مناطق جغرافيايي،سياسي و اقتصادي بكار ميبرند؛ با اين وصف مانند ديگر پديده هاي وارداتي از جهان صنعتي ميتوان از اينترنت اغنيا و فقرا،اينترنت آمريكايي، اروپايي،آفريقايي و در سطوح ملي مثلا اينترنت ايراني سخن گفت؛ مطالعه تاثير پذيري متقابل اينترنت و فرهنگهاي مختلف از آخرين پروژه هاي كلان دانشگاه UCLAدر آمريكا است .(www.ccp.ucla.edu) در تحليل مسايل مربوط به اينترنت در كشورهاي در حال توسعه عليرغم برخي مشابهت‌هاي ظاهري بايد تفاوتهاي ساختاري و عميق آنها را با كشورهاي صنعتي در نظر گرفت. اينترنت و كشورهاي در حال توسعه در كشورهاي در حال توسعه به علت فقدان زيرساختهاي ملي مخابرات و فقدان رونق اقتصادي و توسعه اجتماعي هزينه تمام شده براي اتصال به اينترنت براي كاربر نهايي بسيار گرانتر از كشورهاي توسعه يافته است. خصوصا اگر اين هزينه با درآمد سرانه سنجيده شود. مثلا در آمريكا يك كاربر نهايي براي يك ماه اتصال به اينترنت بايد بطور متوسط 29 دلار معادل 2/1درصد از درآمد خود را بپردازد ولي در اوگاندا همين كاربر با 92 دلار معادل 107درصد درآمد خود را بابت اتصال ماهانه به اينترنت بپردازد(ITU1999) در بسياري از كشورهاي در حال توسعه كه با مشكلاتي بنيادي نظير كمبود تغذيه،ارتباطات جاده اي، برق، بهداشت، اشتغال، مهاجرت، جنگ، نظامهاي سياسي فاقد مشروعيت و بي ثبات درگير هستند هزينه هاي سنگين براي تجهيزات مخابراتي و كامپيوتري امكان ندارد و اين گونه امكانات به طبقه بالا و مستقل از اقتصاد ملي اختصاص دارد. ميلتون مولر استاد مخابرات و مديريت شبكه‌ها در دانشگاه سيراكوس معتقد است: >تفاوت راديو و تلويزيون با اينترنت در اين است كه آنها به محض خريد قابل بهره برداري هستند ولي خريد يك كامپيوتر اولين قدم براي اتصال به اينترنت است. اگر شما جاده، برق، خط تلفن، سرويس دهنده ملي نداشته باشيد سخن گفتن از اينترنت دشوار است (Muller1999) مخابرات در بسياري كشورها جزء انحصارات دولتي است ودولت به خاطر در اختيار داشتن لايه فيزيكي، معمولا مدعي خطوط ارتباطي داده‌ها نيز مي باشد و عدم امكان رقابت و ناكافي بودن دستمزدها موجب افت شديد كيفيت نيروي انساني شاغل در بخشهاي تخصصي مخابرات مي شود و اين نيروها در ابعاد ملي توان ارائه راه حلهاي جامع و ارائه سرويسهاي متنوع را ندارند. در نتيجه سرويسهاي ارائه شده در اين كشورها اغلب بي ثبات و غير فني است. در كشوري مانند هاييتي بخش خصوصي با نصب شبكه‌هايي با مودمهاي بي سيم تلاش كرده ارتباط اينترنتي را از انحصار دولت خارج كند. تشكيل مراكز كوچك ولي فعال كه با هزينه هاي كم و براي استفاده در مدت اندك خدمات پست الكترونيك و دريافت اطلاعات در اينترنت را ارائه مي دهد راه حل ديگري براي شكستن انحصار مخابراتي بوده است (techweb.com) كامپيوتر و به دنبال آن اينترنت هم نياز به نوعي خاص از سواد و مهارت دارد و هم الگوهاي فرهنگي و رفتاري ويژه اي را به دنبال مي آورد. مهمترين مسائل اينترنت از لحاظ فرهنگي عدم تطابق محتواي ارائه شده با الگوهاي فرهنگي و هنجارهاي رفتاري جوامع مختلف است.تكنولوژي اينترنت براي بيشترين سرعت و كمترين كنترل طراحي شده است لذا اعمال كنترلهاي اخلاقي در آن دشوار است. حجم بالاي محتواي مستهجن تجاري و مجاني در اينترنت يكي از معضلات اخلاقي و خانوادگي است (no.) مشكل ديگر فرهنگي اينترنت غلبه زبان انگليسي و فقدان منابع غني بر زبانهاي ديگر است در نتيجه سلطه زبان انگليسي بر زبانهاي ديگر به وسيله اينترنت تقويت مي شود. (www.ifi.uib) از امنيت ملي تا امنيت فرهنگي ديدگاههايي وجود دارد كه اساسا براي واژه امنيت مفهوم و مصداقي واقعي قائل نيست و هر گونه مفهوم سازي در حوزه امنيت را از جنس بازيهاي زباني و گفتمان‌هاي غير ثابت مي‌داند.(تاجيك، بهار114:1377) اما در چارچوب ادبيات مطالعات استراتژيك مفهوم امنيت را مي توان از خلال بررسي نظرات متفكراني چون افلاطون: عدالت ورزي، هابز: محفوظ بودن در مقابل تجاوز خارجيان، لاك: دستيابي به رفاه و آسايش، روسو: اعتماد، نظاميان در جنگ جهاني دوم: رهايي از تهديدات نظامي خارجي، هافمن: تاكيد بر محفوظ ماندن فعاليتهاي اقتصادي يك ملت از جريانات ويران كننده بيروني، مك نامارا: تكيه بر توسعه سياسي و اقتصادي به عنوان عامل و حاصل امنيت و پيروان فوكو: تكيه بر رابطه معرفت، قدرت و امنيت، جستجو كرد (بوزان1378: 14-44). در سالهاي اخير تمركز تحقيقات بر ابعاد غير نظامي امنيت ملي بيشتر شده است. دو بعد مهم امنيت ملي امنيت سياسي و فرهنگي است؛ ويور تعريف زير را براي اين دو بعد ارايه كرده است: «توانايي جامعه براي تداوم بخشيدن به ويژگيهاي سياسي و فرهنگي بنيادي خود تحت شرايط متحول و در مقابل تهديدات احتمالي يا واقعي ».(ماندل149:1377) در تشريح اين تعريف بايد به نكات زير توجه كرد: - امنيت سياسي و فرهنگي نيز مانند ابعاد ديگر امنيت امري نسبي هستند؛ يك فرهنگ خود محور و بيگانه ترس ممكن است دايما از توهم هجوم فرهنگهاي رقيب در هراس باشد و هر تغيير در هر سطح و لايه از فرهنگ را تهديدي براي امنيت فرهنگ ملي تلقي كند و حكومتي كه نسبت به هويت فرهنگي بي مبالات است از تهديدات جدي و فوري نيز غافل بماند. - در ميان دو حيطه امنيت سياسي و امنيت فرهنگي ميتوان نوعي تقابل احتمالي را مشاهده كرد؛ اگر حاكميت دچار بحران مشروعيت و كارايي باشد امكان تامين همزمان انسجام اجتماعي و تنوع فرهنگي بسيار دشوار مي شود. - اگر جامعه اي نسبت به امنيت فرهنگي خود تهديدي را احساس كند نسبت به تقويت و تشديد هويتهاي مورد تهاجم حساسيت بيشتري نشان مي دهد و ميزان وفاداري نسبت به آنها در عكس‌العمل به فشارهاي خارجي بشدت افزايش ميابد. تبيين ويژگيهاي بنيادي سياسي و فرهنگي نيز بسيار مهم است؛ ديتريك فيشر در تحقيقي براي سازمان ملل متحد با تفكيك تهديدات داخلي، خارجي و بين‌المللي، پنج بعد: بقاء، سلامت، بهزيستي اقتصادي، محيط زيست قابل زندگي و حقوق سياسي را در امنيت اساسي دانسته و در مقابل نابودي، بيماري، فقر، تخريب محيط زيست و سركوب داخلي را عوامل اصلي تهديد امنيت ملي مي داند. (رنجبر72:1378-78) امنيت، فرهنگ و ارتباطات در ميان ابعاد مختلف امنيت آنچه در اين مقاله مورد تاكيد خواهد بود بعد حقوق سياسي در جدول فيشر به اضافه امنيت فرهنگي است كه در جدول شماره 1 تشريح شده است. منابع منابع داخلي منابع خارجي منابع جهاني ابعاد حقوق سياسي كودتا تقلب انتخاباتي ديكتاتوري تبعيض سانسور شكنجه انهدام خرابكاري تبليغات منفي تحريمهاي بين‌المللي امنيت فرهنگي استبداد رسانه‌اي يكسان سازي فرهنگ ملي عمليات رواني تهاجم فرهنگي و رسانه اي مبادله نابرابر اطلاعات يكسان سازي فرهنگ جهاني جدول شماره -1 طبقه‌بندي اصلاح شده فيشر از تهديدات امنيت ملي ماخذ: رنجبر،7813 تاكيد بر حقوق سياسي به جاي حقوق بشر نشان از توجه ويژه به آزادي بيان و اجتماع، دسترسي به اطلاعات، حق تشكيل احزاب سياسي و حق راي برابر مي باشد و با اضافه كردن مفهوم امنيت فرهنگي به جدول فيشر مي توان از مسائل امنيتي جديد كه بيشتر ناشي از انقلاب اطلاعات و گسترش ارتباطات بين‌المللي است سخن گفت چرا كه تعارض ميان فرهنگ ملي و يكپارچه سازي فرهنگي در سطح جهاني مهمترين مسئله دولتها در عرصه سياستگذاري فرهنگي است. جريان بين‌المللي اطلاعات بنا به نظر منتقدانه مولانا و ديگر همفكرانش جرياني است مركز - پيراموني از شمال و غرب به سوي جنوب و شرق، از كشورهاي توسعه يافته بسوي كشورهاي در حال توسعه. در واقع اين جريان به شدت يكسويه، عمودي، تحقيرگر، منفي‌گرا و سلطه‌جويانه است (مولانا66:1371-60) اين جريان توانايي منابع خارجي جهت اجراي اقداماتي نظير كنترل و نفوذ را در كشورهاي هدف بسيار افزايش داده است. كشورهاي در حال توسعه معتقدند جريان آزاد اطلاعات آنها را در يك رقابت نابرابر و بي فايده با دولتهاي ديگر و شركتهاي خارجي و چند مليتي قرار مي دهد و با تهديد ثبات جامعه از لحاظ فرهنگي، ناامني فزاينده اي را بر اين كشورها تحميل مي كند. فروريختن مرزهاي فرهنگي كشورهاي هدف در برابر تكنولوژيهاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي تاثيرات شگرفي بر امنيت سياسي، اقتصادي و فرهنگي اين كشورها داشته است و تلاشهاي انفرادي كشورهايي نظير كانادا و فرانسه و جهت گيري هاي جمعي اتحاديه هاي بين‌المللي نظير جنبش غيرمتعهدها و سازمان كنفرانس اسلامي در برابر سلطه جويي ارتباطي برخي كشورها كه در يونسكو نيز بازتاب پر دامنه‌اي داشته است نشانه نگراني جدي اين دولتهاست.(مك برايد1370، سازمان كنفرانس اسلامي 1378) از طرف ديگر در داخل كشور نيز به بهانه حفظ امنيت ملي، امنيت فرهنگي و سياسي از سوي دولتها و گروههاي تماميت خواه تهديد مي شود. در برخي كشورهاي جنوب مشروعيت سياسي حاكمان مبتني بر توان سركوب مخالفان و يكپارچه سازي سياسي و فرهنگي بخصوص در مورد ناراضيان، رقباي سياسي و اقليتها است. در اين كشورها ساختار دولت بگونه اي است كه قدرت، شخصي تلقي شده و اين به نوبه خود باعث اختلاط امنيت حاكمان با امنيت ملي شده و در بسياري موارد حمله به شخص، حزب يا هيئت حاكمه مهمترين تهديد امنيت ملي تلقي مي شود. در كشورهايي كه حكومت فاقد مقبوليت و مشروعيت كافي است، بي ثباتي داخلي سر چشمه اصلي ناامني بوده و زمينه ساز آسيب پذيري در برابر فتنه‌ها و فشارهاي خارجي است. مساله در اين كشورها تقابل امنيت حكومتگران با امنيت فردي و فرهنگي حكومت شوندگان است. براي درك عميقتر اين مفهوم مي توان به تعاريف فرهنگ محور از امنيت نيز توجه كرد؛ اين رويكرد، امنيت فرهنگي را زير بخش امنيت ملي ارزيابي نمي كند بلكه آنرا جزيي از مفهوم وسيع تر امنيت انساني قرار مي دهد و به اين ترتيب به دوران پس از سيطره دولت – ملتها، حاكميت جهاني(global governance )، تكامل پروژه جهاني گرايي و هويت بخشي به انسانها توسط سازمانهاي بين‌المللي مي‌انديشد. تهرانيان معتقد است: «امنيت فرهنگي بعدي از امنيت انساني است كه دائما ناديده گرفته مي شود. امنيت فرهنگي شامل - و نه محدود به - آزادي عقيده، وجدان، زبان، بيان، شيوه زندگي، قوميت، جنسيت، شراكت، اجتماع و مشاركت فرهنگي و سياسي است. اگر چه قوانين اساسي جوامع مدرن معمولا اين آزاديها را تضمين كرده است اما پيشداوريهاي مدرن و پيش مدرن باعث اختلال در عملي شدن اين آزاديها در عرصه حيات ملي شده است.» (Tehranian: 1997) امنيت فرهنگي مهمترين مولفه براي ساختن مفهوم جديد مردم سالاري فرهنگي است. بنا به يك تعبير مردم سالاري فرهنگي عبارت است از: 1- حفاظت و تشويق تنوع فرهنگي و حق دسترسي به فرهنگ براي همه افراد داخل كشور و جهان 2- تشويق مشاركت فعال در حيات فرهنگي جامعه 3-توانا ساختن مردم براي مشاركت در تصميم سازيهايي كه كيفيت زندگي فرهنگي آنان را تحت تاثير قرار مي دهد. 4- تضمين دسترسي برابر و عادلانه به منابع و حمايتهاي فرهنگي ( http://www.wwcd.crg/cddef.htm ) به اين ترتيب در امنيت فرهنگي نيز بايد به دو بعد ملي و جهاني توجه كرد. امنيت فرهنگي و سياسي: رويكردها و راهبردها ظهور تكنولوژي‌هاي نوين ارتباطي و اطلاعاتي چالش بزرگ نظامهاي سياسي در عرصه سياستگذاري ملي است. وفاق يا اختلاف تصميم سازان و سياستگذاران در مورد تعريف و كاركردها، آينده و تاثيرات تكنولوژي جديد بر ابعاد داخلي و خارجي امنيت سياسي و فرهنگي منجر به ارائه استراتژيهاي كاملا متفاوتي خواهد شد.(لي1356) بر مبناي سه نوع رويكرد: ثبات گرايي، تحول گرايي و اعتدال گرايي نسبت به امنيت وبا توجه به سه محور اساسي در سياستگزاري راهبردي در حوزه سياسي و فرهنگي يعني: - خط مشي سياسي / فرهنگي - تمركز قدرت سياسي / فرهنگي - شيوه مديريت سياسي / فرهنگي مي توان راهبردهاي مختلف نسبت به امنيت سياسي و فرهنگي را در جدول زير ملاحظه كرد؛ دو رويكرد ثبات گرا و تحول گرا شناخته شده هستند و دو قطب مقابل يكديگر را تشكيل مي دهند اما رويكرد اعتدال گرا كه بنظر ميرسد مناسبترين پاسخ راهبردي به چالشهاي فن‌آوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي براي ايران در دهه هشتاد باشد همواره مورد بي توجهي مستمر واقع شده است. رويكردها راهبردها بومي گرايي ثبات محور واقع گرايي اعتدال محور جهاني گرايي تحول محور اولويتها حفظ ارزشهاي سنتي و بومي حفظ ويژگيهاي منحصر به فرد جامعه حفظ ارزشهاي بنيادي افزايش نوآوريهاي درون‌زا اتخاذ ارزشهاي تجدد گرايانه افزايش تطابق يا همساني جهاني خط مشي اقتدار سياسي تحميل همساني اقتدار كارا طراحي وحدت در عين كثرت آزادي سياسي تحمل تنوع تمركز قدرت مشروعيت متمركز سياسي/ ملي مشروعيت هوشمند سياسي / ملي/ بين‌المللي مشروعيت غير متمركز سياسي/ بين‌المللي شيوه مديريت نظام تصميم گيري منزوي و غير حساس نسبت به فشارهاي داخلي و خارجي سلطه نخبگان بر سياست امنيتي نظام تصميم گيري راهبردي و حساس نسبت به تصحيح انحراف مسير ناشي از فشارهاي داخلي و خارجي مشاركت نخبگان غير دولتي در تدوين راهبردهاي ملي نظام تصميم گيري بهم پيوسته و بسيار حساس نسبت به فشارهاي داخلي و خارجي نفوذ گروههاي ذي نفع داخلي و كشورها ي قدرتمند بر سياست امنيتي و خارجي جدول شماره 2: تقابلهاي موجود در عرصه سياستگزاري با توجه به امنيت سياسي /فرهنگي همانگونه كه ملاحظه مي شود تقابل نهايي در امنيت سياسي / فرهنگي در عرصه داخلي ميان آزادي، تحمل چندگانگي و تكثر از يك طرف و حاكميت، اقتدار و نظم از طرف ديگر است. در بحث تئوريهاي هنجاري رسانه‌ها هم عينا اين تقابل به چشم مي خورد و ميزان گرايش يك سيستم رسانه اي ملي به يك طرف طيف، نمايانگر نظام سياسي حاكم برسيستم رسانه اي آن كشور است. نحوه نگرش به منشاء و آثار توسعه فن آوري و رسانه هاي نوين به خصوص اينترنت يكي از عرصه‌هاي اصلي تقابل ميان دو راهبرد ثبات گرا و تحول گرا در رويكردهاي امنيتي ايران امروزاست. درراهبرد ثبات گرايي، گسترش رسانه‌هاي نوين موجب تقدس زدايي از ارزشهاي سنتي و قديمي و اختلال در حفظ ويژگيهاي منحصر به فرد جامعه ايراني مي شود. در مقابل تحول گرايان معتقدند گسترش رسانه‌ها موجب ظهور ارزشهاي جديد و افزايش تطابق با فرهنگ جهاني مي شود. ثبات گرايان كه نگران كاهش توان حاكميت سياسي، نظم، كنترل، اقتدار، استقلال و سلطه نخبگان داخلي هستند رسانه هاي مرز شكن و جديد را عامل اصلي بي ثباتي مي دانند و از طرف ديگر تحول گرايان كه آزادي سياسي، تنوع، مشروعيت غير متمركز، اقتدار اسفنجي، بهم پيوستگي بين‌المللي و جهاني شدن را شعار خود قرار داده اند اين رسانه هاي نوين را به عنوان مهمترين عامل تحول ارزيابي مي كنند. در اين ميان رويكرد اعتدال گرا در زمينه اولويتهاي فرهنگي معتقد است ميتوان با تفكيك ارزشهاي بنيادي از سنتها و ارزشهاي ابزاري، موقتي و مصلحتي، پنداره تقابل ميان تغييرات محيطي ناشي از تقويت رسانه هاي جهاني با ارزشها را واكاوي و باز سنجي كرد و با سخت گيري نسبت به حفظ ارزشهاي بنيادي، از نوآوري‌هاي درون فرهنگي نسبت به آن دسته از سنتهاي مقدس نماي امروزي كه خود چيزي جز بدعتهاي دير پا نيستند استقبال نمود. خط مشي اعتدال گرايانه، افزايش كارايي دولت در مقايسه با بديلهاي فراملي و تحمل وحدت فرهنگي ساختاري در عين پاسداشت پاره فرهنگهاي قومي و بومي- بعنوان سرچشمه هاي زلال آفرينش‌هاي فرهنگي- در سطوح فرو ملي را لازمه اقتدار حكومت مي داند. در زمينه راهبردهاي مربوط به تمركز قدرت مشروعيت هوشمند به معناي اتخاذ الگوي اقتضايي و پرهيز از الگوهاي تماما همگرا يا تماما واگرا در قبال معادله مشروعيت ملي و بين‌المللي است. الگوي مديريت كلان در اين رويكرد متمايل به تفكر راهبردي و مديريت بر مبناي هدف و نتيجه است. در اين ديدگاه انحرافات ناشي از فشارهاي داخلي و خارجي از طريق بازنگري مستمر اهداف و مسيرها تصحيح ميشود و در اين فرايند خصوصا بر نظرات و مشاركت نخبگان غير دولتي اعم از دانشيان، فناوران حرفه اي و منتقدان و رقباي سياسي تاكيد مي شود. شناخت و تشريح چگونگي مواجهه منابع قدرت و ثروت در ايران با پديده اينترنت نشان دهنده برآيند درك ملي از فرصتها و تهديدات امنيتي ناشي از تعامل اين پديده ارتباطي با فرهنگ سياسي حاكم بر كشور و رقابت مخرب رويكردها و راهبرهاي سه‌گانه بالا است. امواج اينترنت در ايران با صرف نظر از اسراييل، ايران اولين كشور خاور ميانه بود كه در سال 1993به اينترنت پيوست (khazai1997) و در سال 1994داراي اينترانت دانشگاهي شد(burkhart1998 ) و اين اقدام را بدون سرمايه و پشتيباني فني خارجيان و تنها با خريد پنجاه هزار دلار سخت افزار، چندين جلد خودآموز و سخت كوشي چند جوان 25 ساله انجام داد(شهشهاني 1374 ). اما سرعت گسترش و ضريب نفوذ اينترنت در ايران نسبت به كشورهاي منطقه با افت و خيزهايي روبرو بوده است(burkhart1998، آشنا1378). موج اول دسترسي به شبكه هاي جهاني در سالهاي ابتدايي دهه هفتاد خورشيدي با روندي كند ولي بومي آغاز شد. بر خلاف تمامي كشورهاي منطقه و بسياري از كشورهاي جهان و كاملا شبيه تجربه آغازين امريكا در راه‌اندازي شبكه بنياد ملي علوم(NSFNET)، در ايران نيز بخش علمي و پژوهشي و نه بخشهاي بازرگاني و اقتصادي، بنيان‌گذار و پيشتاز ارتباط با اينترنت بوده است(burkhart1998)؛ در سال 1372 مركز تحقيقات فيزيك نظري و رياضيات(IPM) با پشتكار پژوهشگران جوان و پشتيباني سياسي رييس خود كه همزمان يكي از قدرتمندترين نمايندگان مجلس نيز بود توانست با گذر از موانع قانوني، از طريق شبكه علمي و آموزشي اروپا (EARN) و پس از ثبت جهاني حوزه ملي(IR )، برخي از دانشگاههاي كشور را به اينترنت متصل نمايد(شهشهاني 1374). تا سال 1374، در سطح جامعه دانشگاهي، بهره برداري صرفا علمي و پژوهشي از اينترنت تقريبا بدون هيچ سياستگذاري كلان، با پهناي باند بسيار اندك و بدون بهره گيري از امكانات گرافيكي، بطور تدريجي گسترش يافت و حدود 60 هزار كاربر دانشگاهي را پوشش داد. در سالهاي اخير مسئوليت اينترانت بين دانشگاهي به سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي واگذار شده است و شبكه علمي كشور(IROST) بيش از 140 دانشگاه و مركز پژوهشي را به يكديگر و اينترنت متصل كرده است. در اين ميان اعمال تحريمهاي اقتصادي، تكنولوژيك و حتي گاه علمي آمريكا، در كاهش كميت و كيفيت توسعه اينترنت در ايران بي تاثير نبوده است (arabshahi1996،burkhart998). موج دوم اينترنت از نهادهاي شهري سر بر داشت و به توسعه بخش خصوصي انجاميد. در سال 1374همزمان با شكستن پوسته ابتدايي و تجاري شدن سريع اينترنت در جهان ، موسسه ندارايانه وابسته به شهرداري تهران اقدامات نمايشي و بلندپروازانه‌اي را با الگوبرداري از شبكه ميني تل (minitel) فرانسه براي ارايه خدمات اطلاع رساني شهري سامان داد. پس از يك دوره تجربه و شكستي پر هزينه، شركت با تغيير استراتژي خود، راه اندازي خدمات اينترنتي بجاي توليد و اشاعه اطلاعات شهري را در اولويت قرار داد و به اين ترتيب قويترين ارايه كننده خدمات اينترنت در بخش شبه دولتي متولد شد. چندي بعد، ندا رايانه با پشتيباني شهردار مقتدر تهران و يك هيات امناي ويژه و چند منظوره تلاش كرد از طريق ارايه خدمات سريع و سهل عملا انحصار اينترنت تجاري را بدست آورد؛ اينجا بود كه مخالفت رقابت‌آميز وزير وقت مخابرات و توقف پروژه يك هزار شماره تلفني، و توقيف 200خط تلفني آن، دومين شكست تجاري- سياسي را بر اين شركت تحميل كرد(ندارايانه 1377) در اين ميان نبايد نقش تاريخي و پيشتازانه اين موسسه را در ارايه اولين خدمات عمومي e-mail, bbs, telebazar, newsgroup و روزنامه الكترونيك را از جنبه بومي سازي فرهنگ توليد و مصرف اطلاعات با بهره گيري از شبكه هاي رايانه اي فراموش كرد. تنش ميان مخابرات و شهرداري راه را براي ديگران باز كرد تضعيف رقيب اصلي، كاهش ريسك سرمايه گزاري و تداوم بلا تكليفي قانوني اين امكان را فراهم آورد كه بخش خصوصي مرتبط با دولت با بهره گيري از رانت‌هاي دولتي و سرمايه‌ها و امكانات ايرانيان خارج از كشور، با اتكا به فن‌آوري گران قيمت ارتباطات ماهواره اي و فارغ از محدوديتهاي خطوط مخابراتي درون و ميان شهري، سر رشته واقعي گسترش دسترسي شهروندان عادي، كاربران خانگي و شركتهاي تجاري به اينترنت و خدمات متنوع آن را بدست بگيرد افزايش تعداد كاربران از ده هزار به يكصد هزار نفر در فاصله چهار سال را ميتوان حاصل تلاش سودآور بخش خصوصي دانست. (rouhani2000). دولت و اينترنت در ايران به علل تاريخي، سياسي و اقتصادي حضور دولت در همه عرصه هاي زندگي اجتماعي در ايران بسيار پر رنگ است اما توجه دولت به اينترنت عليرغم اهميت آن دير هنگام، بخشي‌نگر و تابع تغييرات سياسي بوده است. در بخش دولتي، شركت مخابرات داده هاي ايران (DCI) وابسته به شركت مخابرات را مي‌توان مهمترين عامل بالقوه و در عين حال مانع بالفعل در راه گسترش اينترنت در چند سال اخير دانست. اين شركت كه از نظر حقوقي وضعيت آن روشن نشده است و بودجه جاري اندكي در اختيار دارد در سال 1374 تاسيس شد و به سرعت مدعي انحصار اطلاع رساني الكترونيكي در كشور شد. پروژه‌هاي گران قيمت سويچ‌هاي X.25 و شبكه ايران پك - BBS شارع، شبكه صوتي صبا و...- علاوه بر ايجاد امكان انتقال داده‌ها از طريق مراكز مخابراتي سراسر كشور با استفاده از يك ارتباط9600|b/s با كانادا اتصال 20000 مشترك را در سال 1995 فراهم كرده و در سالهاي بعد با راه اندازي يك خط Kb/s Vsat64 از طريق Gulf Net كويت خدمات خود را گسترش داد. در حال حاضر DCI در ميان مدت براي ظرفيت 44 مگا بيت در ثانيه برنامه ريزي كرده است. DCI در برنامه سوم توسعه براي چندمين بار طرح شبكه ملي ديتا را ارايه كرد و با اجراي فاز اول آن كه قرار بود تا انتهاي سال 1380 تكميل شود چهار ويژگي اصلي شبكه ديتا را به شرح زير تعهد كرد: 1- ارايه سرويسهاي شبكه ديتا در 420 نقطه در بيش از 180 شهر كشور 2- ايجاد زير ساخت لازم براي شبكه هاي داخل سازماني و ارتباطات نقطه به نقطه با ظرفيت 7000پورت و سرعتهاي 64 كيلو بيت بر ثانيه با توان پوشش يك ميليون كاربر انتهايي 3- ارايه خدمات اينترنت و شبكه ملي IP در سراسر كشور با ظرفيت10000 پورت با توان پوشش1000 ISP ويك ميليون كاربر انتهايي اينترنت 4- ارايه بيش از 200 پورت نامتقارنِِِِِِِِِِِ ADSL با سرعت8 مگا بيت بر ثانيه در هشت شهر بزرگ كشور براي سرويسهاي مالتي مديا و ويديوي زنده(شركت مخابرات ايران 1379) اگر چه اين هدف‌گذاري‌ها در مقايسه با طرحهاي توسعه بسياري از كشورهاي جهان و منطقه بسيار محافظه‌كارانه است، تحقق عيني همان هم در شرايط فعلي به عزمي جدي نياز دارد وگرنه تنها كاركرد آن قطورتر شدن پرونده وعده هاي انجام نشده مخابرات است. سياست گزاري ملي در بستر جهاني واقعيت اين است كه بدون ملاحظه چند الگوي ملي در برخورد با اينترنت نميتوان از سياستگزاري مبتني بر فهم جهاني سخن گفت لذا معرفي اجمالي چند نمونه كه با سه رويكرد تحول‌گرا، ثبات‌گرا و اعتدال‌گرا تناسب بيشتري دارند ضروري است. الگوي آمريكايي اينترنت در امريكا نه به عنوان تهديد امنيتي بلكه به عنوان بزرگترين فرصت ملي تلقي مي شود. كاخ سفيد در پنجم ژانويه 2000 بيانيه اي را تحت عنوان استراتژي امنيت ملي در قرن جديد منتشر كرد. در اين بيانيه ضمن بر شمردن منافع حياتي آمريكا، از اينترنت به عنوان مهمترين ابزار ديپلماسي مردمي Public diplomacy نام برده شده است. «پيشرفت جهاني تكنولوژيهاي آزاد و اطلاع رساني چون اينترنت توانايي شهروندان و موسسات را براي تاثير گذاري بر سياستهاي دولتها تا حد غير قابل تصوري بالا برده است ديپلماسي مردمي يعني تلاش براي انتقال اطلاعات و پيامهايمان به مردم جهان يكي از ابعاد مهم استراتژي امنيت ملي ما است. برنامه ريزي ما بايد به گونه اي باشد كه توانايي ما را براي اطلاع رساني و تاثير گذاري بر ملل كشورهاي ديگر در جهت منافع امريكا تقويت كند و گفتگوي ميان شهروندان و موسسات امريكايي را با نظايرشان در ديگر كشورهاي توسعه ببخشد». توسعه اينترنت در داخل و استفاده از آن براي تاثير گذاري بر ديگران بخشي مهمي از سياستهاي استراتژيك آمريكا است (us Depts. State: 2000) از طرف ديگر مراقبت الكترونيك بر حجم، جهت و محتواي ارتباطات مخابراتي و ماهواره‌اي در قالب اطلاعات سيگنال (SIGINT)امنيت اطلاعات(INFOSEC) بخش مهمي از وظايف آژانس امنيت ملي(NSA) را تشكيل مي دهد. (WWW.NSA.gov) افزايش جرايم كامپيوتري در آمريكا از جمله حمله به سايتهاي Amazon و Cnn وYahoo، رييس اف بي آي را واداشت تا در فوريه سال 2000 از كنگره بخواهد 37 ميليون دلار به بودجه 100 ميليون دلاري وزارت دادگستري براي مبارزه با جرايم كامپيوتري بيفزايد و كلينتون در همان ماه درخواست يك بودجه 9 ميليون دلاري براي تاسيس مركز امنيت ملي، مشاركت شركتهاي اينترنتي و تجارت الكترونيك عليه حمله كنندگان به سايتهاي كامپيوتري را به كنگره ارائه كرد. (WWW.Cnn.com: 2000،feb،16) الگوي اسراييلي اسرائيل در فاصله سال 1994 تا 2000 تبديل به يك غول صنعت اينترنت شده است؛ در سطح داخلي اتخاذ سياستهاي كلاني از قبيل - اختصاص 3درصد از GDP كشور معادل 90 ميليارد دلار به تحقيق و توسعه در زمينه تكنولوژي پيشرفته، - آموزش مهارتهاي پيشرفته كامپيوتري در دوران سربازي و تداوم آموزش در دوران خدمت احتياط. و در سطح جهاني - توليد Checkpoint باپيشينه و ريشه دركاربردهاي نظامي- بعنوان يكي ازقابل اطمينان ترين و پر فروش ترين فايروالهاي جهان كه كشورهاي عربي نيز به آن متكي هستند- بخشي از سياستهاي اينترنتي اعلام شده اسراييل است.( wang1997) الگوي چيني چين رسما اعلام كرده است به دنبال برقراري توازن ميان جريان آزاد اطلاعات و صيانت فرهنگ و ارزشهاي اجتماعي خود مي باشد. پيتر ييپ معاون شركت دولتي اينترنت چين گفته است: ما علاقه اي به قمار، پورنوگرافي و موارد حساسيت برانگيز سياسي نداريم ما حتي محتواي فيلتر شده اينترنت را تنها و مهمترين نيرويي مي دانيم كه درهاي چين را بر روي دنيا مي گشايد و راه تغييرات اقتصادي را هموار مي كند. در اجراي اين استراتژي چين اقدامات زير را انجام داده است. - سرمايه گذاري عظيم در صنايع الكترونيك، مخابرات و كامپيوتر - اقدامات وسيع و سازمان يافته براي تكثير، شكستن قفل و شبيه سازي نرم افزارها وبرنامه هاي كاربردي كامپيوتري و تقويت صنعت عظيم نرم افزار در چين. - تاسيس شركت دولتي اينترنت چين و انحصار ورود اينترنت به كشور از طريق اين شركت - همكاري شركت با غولهاي اينترنتي آمريكا براي ايجاد خدمات مبتني بر وب با استانداردهاي كيفي AOL و استانداردهاي اخلاقي و قانوني چين. - جلب همكاري AOL و Netscape براي توليد يك پويشگر اينترنت به زبان چيني - هزينه عظيم براي فيلتر كردن محتواي نامناسب اخلاقي و سياسي در اينترنت ( www.techweb.com/news/twb ) الگوي كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس تقريبا در تمام كشورهاي حاشيه خليج فارس كنترل قوي دولتي بر محتوا و توزيع اطلاعات وجود دارد. اين كنترلها به علل مذهبي، سياسي و فشارهاي داخلي صورت مي گيرد. روش اصلي كنترل اطلاعات الكترونيك در اين كشورها انحصار مخابرات در شركتهاي دولتي است. يكي از پيامدهاي اصلي اين كنترل دولتي تاخير در رسيدن اينترنت و كندي در همه گير شدن آن در اين كشورها است. در كشورهاي عربي منطقه خليج فارس دولت و بخش دانشگاهي عامل گسترش اينترنت نبوده اند در عوض تجارت آزاد و بازرگانان خارجي مقيم بيشترين مشتاقان و كاربران اينترنت را تشكيل مي دهند، در واقع هيچ شخص، سازمان و تجارت مدرني نمي تواند بدون اتكاء به وب و اينترنت در رقابت جهاني براي دسترس به منابع طبيعي و اقتصادي خليج فارس به بقاء خود ادامه دهد. اقتصاد وابسته و ادغام منطقه در اقتصاد جهاني اتصال به اينترنت را گريزناپذيري كند. بازار مصرف اينترنت در كشورهاي عربي خليج فارس اساس تجاري است. كشورهاي خليج فارس از نظر سياستگذاري در مورد اينترنت روي يك طيف قرار دارند كه يك طرف آن عراق و طرف ديگر آن يمن و قطر است. عراق تاكنون رسم به اينترنت متصل نشده است و مودمهاي شخصي را ممنوع كرده است از طرف ديگر يمن و قطر با حذف هر گونه كنترلي بر روي اينترنت و سرمايه گذاري براي گسترش زيرساختها به منافع اينترنت بيشتر از خطرات آن بها داده‌اند. كويت با برخورداري از سيستم مخابراتي كاملا پيشرفته در 1994 ارائه خدمات عمومي اينترنت را آغاز كرد. وزارت مخابرات كويت امتياز ISP به ابتدا به گلف نت و سپس به يك كمپاني ديگر واگذار كرد. گلف نت از طريق ماهواره به Sprint آمريكا متصل است. دانشجويان كويتي بدون هيچ گونه هزينه به اينترنت دسترسي دارند. عمان به واسطه جبران عقب ماندگي نسبي از ديگر كشورهاي خليج فارس، بازسازي سيستم مخابراتي را در اولويتهاي خود قرار داده است در چارچوب يك طراحي ملي براي زيرساختها و خدمات مخابراتي GTO سازمان عمومي مخابرات طرحي را براي سال 2000 ارائه كرد كه در آن امكان دسترسي به هر اطلاعي در هر زماني در هر كجا و به هر شكل ارائه براي دولت و بخش خصوصي پيش بيني شده اند. GTO در سال 1995 يك مناقصه بين‌المللي را براي ISP اعلام كرد. در اين مناقصه Sprint آمريكا برگزيده شد و علاوه بر ايجاد سايت، اداره آن را به مدت 5 سال تعهد كرد. دسترسي عمومي به اينترنت از دسامبر 1996 فراهم شد و كاربري تجاري آن به سرعت توسعه يافت. قطر مدرنترين شبكه مخابراتي منطقه را ايجاد كرده است و انحصار مخابرات دولتي توسط Q-tel اعمال مي شود كه تنها ISP كشور را دارا مي باشد ولي بررسيهايي به منظور خصوصي سازي - ولي به صورت غيررقابتي - در حال انجام است، دولت در كنار اينترنت يك سيستم اطلاعاتي ژئوفيزيكي را با اهداف توسعه بخشي عمومي و خصوصي به سرعت توسعه داده است ولي آموزش عالي و دانشگاه بهره چنداني از آن نبرده اند. قطر تنها كشور حاشيه خليج فارس است كه خود را منطقه فارغ از سانسور اطلاعات معرفي كرده و هيچگونه كنترلي بر محتواي اينترنت اعمال نمي كند. تنها حساسيت دولت مسئله پورنوگرافي است كه با استفاده از فايروال تا حدي كنترل مي‌شود. امارات متحده عربي از سال 1995 ارزان قيمت‌ترين و نظارت شده‌ترين خدمات اينترنت منطقه را ارائه مي كند و بيشترين نسبت كامپيوتر متصل به اينترنت نسبت به جمعيت را دارا مي‌باشد. دولت بخش تجاري و دانشگاهها همه پشتيبان اينترنت هستند و از آن به خوبي بهره برداري مي كنند. وزارت مخابرات با راه اندازي چند پراكسي سرور گران قيمت تمام تبادلات داده ها را فيلتر كرده و كنترل مي كند. در عين حال امارات شاهد بيشترين مباحثات افكار عمومي درباره خطرات استفاده از اينترنت بوده است. عربستان سعودي بزرگترين و محافظه‌كارترين كشور منطقه است و خاندان حاكم بر سعودي نسبت به موارد غير اخلاقي و فعاليتهاي تبعيديان خارج‌نشين بسيار حساس هستند هنوز اينترنت در سعودي توسعه چنداني پيدا نكرده است و دسترسي عمومي در اينترنت همگاني نشده است. اما برخي از بخشهاي دولتي، پزشكي و دانشگاهي از طريق يك اتصال ماهواره اي به امريكا از خدمات اينترنت استفاده مي كنند. سعودي گرانترين طرح مطالعاتي در مورد كاربردها و استلزامات اينترنت را به مدت 2 سال پي گيري كرد و در نتيجه روش مديريت كاملا متمركز براي ورود اينترنت به كشور و كنترل كل ورودي توسط يك فايروال ملي براي جلوگيري از دسترسي به محتواي نامناسب - از نظر دولت - پذيرفته شد.((burkhart1998 اينترنت و امنيت فرهنگي در ايران در بحبوحه جنگ نگرشها، اين واقعيت را نبايد از نظر دور داشت كه در حال حاضر اينترنت در ايران نقش بسيار مهمي از لحاظ امنيت فرهنگي ايفا مي كند، از نظر علمي افزايش توانايي دسترسي دانشجويان، اساتيد و محققان ايراني به منابع الكترونيك و تماسهاي علمي با دانشمندان ديگر كشورها كاملا مرهون اينترنت دانشگاهي است. از نظر افزايش توان كسب آگاهيهاي سياسي و اجتماعي و دريافت آراء مختلف و امكان گفتگو و ابراز خود براي همگان نمي توان نقش اينترنت را انكار كرد. امروزه سايتهاي مختلف ايراني با تشكيل گروههاي مباحثاتي بسيار جدي در مورد مسائل جهاني و ملي عرصه وسيعي را براي آگاهي جويي و اعلام نظرهاي تخصصي و عمومي فراهم كرده اند.(sick1997) پي گيري نظر سنجي هاي اينترنتي در مورد انتخابات مجلس ششم، انتخاب رئيس مجلس فايده يا ضرر ارتباط با آمريكا، مهمترين شخصيت قرن اخيرايران و... نشان مي دهد كه اينترنت براي ايرانيان امكانات كاملا مساعدي براي ابراز آزادانه عقايد، و مشاركت سياسي و فرهنگي فراهم آورده است. حتي برخي احزاب و داوطلبان نمايندگي از جمله آقاي دكتر حداد عادل براي تبليغات انتخاباتي خود از اينترنت استفاده كردند. به اين ترتيب مي توان نقش مهمي براي اينترنت در گسترش آزاديها و مشاركت سياسي و دمكراسي فرهنگي قايل شد. معيارهاي امنيت فرهنگي در سياستگذاري براي تحليل فرآيند سياستگذاري در مورد اينترنت در ايران، پاسخ به سوالاتي در مورد آزادي بيان، كنترل جريان اطلاعات، قوانين مربوط و در يك بيان تئوري هنجاري حاكم بر رسانه‌هاي جديد ضروري است. اين سوالات به 5 حيطه اصلي قابل تحليل است - حق ارتباط خصوصي - حق ارتباط ناشناس - حق رمز گذاري در ارتباط - معافيت كانال ارتباطي از مسووليت محتوا - دسترسي عمومي و ارزان با توجه به تحقيق محسنيان‌راد، تئوري هنجاري حاكم بر رسانه هاي مرسوم در ايران در سال 1376، آميزه اي از تئوري مسووليت اجتماعي، توسعه بخش و ايدئولوژيك بوده است.(44) تغييرات سياسي سال 76 به بعد نقش تئوري مسووليت اجتماعي را تقويت كرده است ولي در مورد اينترنت وضع متفاوت است و حاكميت تئوري آزادي گرا بر دسترسي و انتشار از طريق اينترنت كاملا ملموس است تا اواخر نيمه اول سال 1380 دولت هيچگونه نظارت و دخالت محسوسي در مورد آن نداشته است. زيرا: - قوانين مربوط به مطبوعات كه عمده‌ترين قانون در حوزه محدوده محدوديتهاي آزادي بيان است در مورد گفتار روي شبكه تسري ندارد. - افراد، سازمانها و شركتها امكان دسترسي به سرويس دهندگان اينترنت را از طريق خطوط تلفن دارند. - براي دسترسي به اينترنت هيچگونه مجوز دولتي لازم نيست. - دسترسي به اينترنت بايست يا پست الكترونيك نياز به هيچ نوع تاييديه اي از طرف هيچ سازمان دولتي ندارد. - هيچ دستورالعمل يا بخشنامه اي وجود ندارد كه سرويس دهندگان را موظف كند اطلاعات مربوط به مشتركان، كاربران و محتواي داده هاي تبادل شده را به سازمانهاي دولتي ارائه دهند. - هيچ قانون يا دستورالعملي براي منع رمز گذاري محتواي داده هاي مبادله شده وجود ندارد. - هيچ قانوني وجود ندارد كه سرويس دهندگان ملزم به كنترل محتوا نمايد. - هيچ سياست و اقدام مشخصي در مورد سانسور يا بلوك كردن سايتها، گروههاي مباحثاتي و آدرسهاي پست الكترونيكي وجود ندارد و ايران فاقد يك فايروال و سيستم فيلترينگ ملي و مركزي است. - هيچ قانوني وجود ندارد كه سرويس دهندگان را مسوول محتواي سايتهاي روي سرويس بداند. - كافه هاي اينترنتي به سرعت در حال رشد است و هيچ قانون خاصي براي نحوه تاسيس و نحوه اداره آن وجود ندارد. اين كافه‌ها تابع قانون اماكن عمومي هستند. - خدمات اينترنت در ايران به سرعت ارزان شده است و دولت براي دسترسيهاي دانشگاهي سوبسيد قابل ملاحظه اي را پذيرفته است. سياست گسترش فيبر نوري و افزايش ظرفيت تبادل بين‌المللي داده‌ها از سياستهاي جاري دولت است. مشكلات فعلي سياستگذاري در امنيت فرهنگي و اينترنت در جريان سياستگذاري براي اينترنت در كشور ما موانع جدي وجود دارد. اين موانع را مي توان به شرح زير مرتب كرد: فقدان استراتژي فرهنگي كلان در مورد صنايع فرهنگي جديد فقدان سياست ملي مخابراتي روشن نبودن اولويت بندي در مورد گسترش تلفن ثابت، همراه و مخابرات داده‌ها روشن نبودن ميزان ظرفيت دولت در پذيرش مشاركت بخش خصوصي در وارد كردن و توزيع اينترنت. فقدان سياست روشن گمركي در مورد مجاز يا ممنوع بودن واردات تجهيزات دريافت و ارسال ماهواره‌اي براي خدمات اينترنت وجود رقابت تخريبي ميان ارگانهاي عمومي متولي اينترنت در كشور از جمله فيزيك نظري، شركت مخابرات و صدا و سيما فقدان سياست ملي اطلاع رساني عليرغم تشكيل شوراي عالي اطلاع رساني اين شورا به سياستگزاري تفصيلي و اعلام شده اي در زمينه اطلاع رساني دست نيافته است. وجود مدعيان و متوليان متعدد در مديريت ملي اطلاع رساني و عدم تفكيك وظايف آنها موجب كندي و بلكه عقب ماندگي جدي ايران در توليد و سازماندهي اطلاعات الكترونيك شده است. امروز به علت عدم ساماندهي اطلاعات علمي كشور دسترسي به كتابخانه كنگره امريكا بسيار ساده تر و مقيدتر از دسترسي به كتابخانه هاي ملي، مجلس و دانشگاه تهران است. فقدان سياستهاي نظارتي و امنيتي هم اكنون معلوم نيست مسوول حفاظت از داده هاي موجود در سامانه‌هاي نظامي، امنيتي و اقتصادي كشور كيست؟ چه سازماني مسوول جلوگيري، پيش گيري و پي گيري حملات الكترونيكي و نقض امنيت سامانه‌هاي ملي است؟ معلوم نيست چه سازماني متولي سياستگذاري و تعيين موارد ممنوعه در تبادل داده‌ها است؟ معلوم نيست كدام سازمان مسوول نظارت بر كيفيت فرهنگي و محتواي سايتهاي توليد شده و قابل دسترس در كشور است؟ ملاحظات فرهنگي در سياستگذاري به نظر مي رسد ملاحظات اساسي فرهنگي در سياستگذاريهاي آتي در مورد اينترنت در ايران به شرح زير مي باشد: - گسترش اينترنت در كشور ايران بايد به گونه اي باشد كه به خلاقيت گستري مدد رساند نه اينكه موجبات خلاقيت زدايي را فراهم آورد. سياستگذاري در مورد توسعه اينترنت نبايد به توسعه مصرف يا باز توليد محتواي آن محدود شود بلكه بايد گسترش فرهنگ بومي و مذهبي و مقاومت فرهنگي را به دنبال داشته باشد. - بيش و پيش از توسعه اينترنت بايد به نظام توليد و سازماندهي الكترونيك اطلاعات علمي، اداري و مالي بر اساس استانداردهاي قابل تبادل در شبكه اهتمام داشت و بودجه هاي كلاني را به اين امر اختصاص داد. - تدوين و اجراي قوانين مورد نياز و روز آمد در حوزه ارتباطات شبكه اي بسيار اساسي است. اين قوانين به خصوص موضوع حقوق تكثير و مالكيت آثار فرهنگي و نرم افزارها و اطلاعات الكترونيك تاثير قاطعي در تشويق توليد فرهنگي بر روي شبكه دارد. - در سياستگذاري فرهنگي بايد چگونگي كاربرد تكنولوژي توسط موسسات فرهنگي و تاثير آن را بر مخاطبان در نظر گرفت. معلوم نيست كه هر گونه استفاده از تكنولوژي جديد لزوم به افزايش تاثير پذيري مخاطبان منجر شود. - نظام نظارت فرهنگي بر محتواي داده هاي مبادله شده و ثبت ملي Domain نقش اساسي در پيش گيري از گسترش فساد، تهديدات امنيتي، رسوخ جاسوسي و خرابكاري الكترونيك و عمليات رواني دارد. جمع بندي بنظر ميرسد تهديد اصلي و بالفعل كشور در مورد اينترنت فقدان گفتمان امنيتي در مورد اين پديده است. اينترنت كه بطور بالقوه مي تواند هم تهديد و هم فرصتي طلايي براي امنيت فرهنگي و سياسي باشد به عرصه اي فراخ براي رقابت گروههاي فشار سياسي و اقتصادي تبديل شده است. فقدان دانش جامع نگر در مورد صورت مسئله و عدم وجود مطالعات سياستگذاري مقايسه اي در كشور حاكميت روش آزمون خطا و اعمال سلايق فردي و سازماني را به دنبال داشته است. مسووليت پذيري دولت در سياستگذاري علمي، كارشناسانه و همه‌سونگر و بهره گيري از تمام توان علمي كشور شرط اصلي تحقق بيشترين منافع و كمترين آسيبها از گسترش صنعت اينترنت در ايران است. منابع فارسي آشنا حسام الدين1378 الگوي هنجاري رسانه‌ها در كشورهاي همسايه ايران، دانشگاه امام صادق، انتشار محدود آشنا حسام الدين1374 تئوريهاي هنجاري ساخت و كاركرد رسانه‌ه، تهران: دانشگاه امام صادق، انتشار محدود آشنا حسام الدين، رضي حسين1376 بازنگري نظريه هاي هنجاري رسانه هاو ارائه ديدگاهي اسلامي، فصلنامه پژوهشي دانشگاه امام صادق، شماره چهارم، تابستان 1376، صص 207-246 اي آرلي جان،1356 به سوي سياستهاي ارتباطي واقع‌بينانه، ترجمه خسرو جهانداري، تهران: سروش بوزان باري، 1378 مردم، دولتها و هراس، تهران: پژوهشكده مطالعات راهبردي پچي آيورليو و ديگران 1370 جهان در آستانه قرن بيست و يكم، ترجمه علي اسدي، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي تاجيك محمد رضا، 1377 قدرت و امنيت در عصر پسامدرنيسم، گفتمان، شماره صفر، بهار 1377، ص 114 راجرز اورث ام و شوميكراف فلويد 1369 رسانش نوآوري‌ها ترجمه عزت الله كرمي و ابوطالب فنايي، شيراز: دانشگاه شيراز رشيد پور ابراهيم 1356 ارتباط جمعي و رشد ملي، تهران: دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران رنجبر مقصود،1378 ملاحظات امنيتي در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران، تهران: پژوهشكده مطالعات راهبردي شركت مخابرات ايران 1379 توسعه مخابرات در برنامه سوم توسعه اقتصادي اجتماعي كشور، انتشار محدود شهشهاني 1374 ايران به اينترنت پيوست، خبرنامه مركز تحقيقات فيزيك نظري و رياضيات رابرت، 1377 . ماندل چهره متغير امنيت ملي، تهران: پژوهشكده مطالعات راهبردي محسنيان راد مهدي1377 ارتباط جمعي در كشورهاي اسلامي، دانشگاه امام صادق، انتشار محدود محسنيان راد مهدي 1376 انتقاد در مطبوعات ايران، مركز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها، انتشار محدود محمدي مجيد1379 سيماي اقتدار گرايي تلويزيون دولتي ايران، تهران: جامعه ايرانيان مك برايد شون1369 يك جهان چندين صدا، ترجمه ايرج پاد، تهران: سروش مولانا حميد1371 جريان بين‌المللي اطلاعات، ترجمه يونس شكر خواه، تهران: مركز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها نصر سيد حسين زبان فارسي و هويت ملي، گلستان، بي تا، صص43-25 منابع انگليسي Burkhart Grey and Seymour E Good man، Mar 1998 The Internet gains acceptance in the Persian Gulf،Communication،New York. Mohammadi Annabelle Sreberny،Ali (Editor)1994 Small Media، Big Revolution: Communication، Culture، and the Iranian Revolution University of Minnesota Press Sick Gary 1996 Middle East Studies Association Bulletin، December Tehranian majid 1999 Global Communication and World Politics: Domination، Development، and Discourse Lynne Rienner Publishers Us Dept. of state 2000 A National security strategy for a new century منابع اينترنتي www.glreach.com/globalstats/index Global Internet Statistics (by language) http://www.iranonline.com/ http://www.itu.int/ ti publications INET - 99 ITU، Challenges to the network، 1999 http://www.mit.edu/...web-growth-summary Internet for Development www.techweb.com/wire/story/TWB/19990609 Milton Muller، Internet Growth lags In Developing Nations، 1999 www.ifi.uib.no/staff/research/delexApplicatca 98 icapaper.htm Alexander E. Voiskounsky، Internet: Diversity or unification? http://www.nsa.gov/ About the National security Agency، 2000 WWW.Cnn.com Clinton administration develops Internet security proposals as investigators pursue hackers, Feb, 16,26- www.techweb.com/news/twb/9980528 so China Seeking Filtered content, 05/28/98 WWW.georgetown.edu/research/arabtech/pgi98-1.html Burkhart Grey National security and the Internet in the Persian Gulag Region, 1998, Abstract www.iranian.com/ sep96 web internet Iran Neda News: Dramatic increasing Neda's site Traffic http://neda.net/ nedanews 30 – Peyman Arabshahi: The Internet in Iran, 1996 www.iranonline.com/magazine/issu26/internet/index.html www.ezbord.com http://www.wwcd.crg/cddef.htm What is Cultural Democracy? www.hrw.org/advocacy/internat/mena/appendix.htm www.hrw.org/advocacy/internet/mena/intro.htm www.internetworld.com/print/01/20/in/israel.htm Nelson wang، How Tiny Israel Became An internet Industry Giant,1997.