صفحه محصول - مقاله انواع حساب‌ها و کدینگ آنها در حسابداری 19 ص

مقاله انواع حساب‌ها و کدینگ آنها در حسابداری 19 ص (docx) 19 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 19 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

HYPERLINK "http://afsharm.blogspot.com/2008/10/blog-post_26.html" انواع حساب‌ها و کدینگ آنها در حسابداری (حساب‌های اصلی و فرعی) حساب‌های اصلی: در سیستم حسابداری یک حساب اصلی داریم که عبارت است از مجموعه سلسله مراتبی گروه حساب، دفتر کل، تعدادی طبقه معین (وجود آن اجباری نیست) و نهایتا خود حساب معین. در این مجموعه «حساب معین» نقش اصلی را بازی می‌کند و بقیه فقط برای دسته بندی به کار می‌روند. کلیه اسناد حسابداری حتما باید با استفاده از حداقل یک «حساب معین» و تعدادی حساب فرعی اختیاری ثبت شوند. کد هر حسابی (چه در حساب‌های اصلی و چه در حساب‌های فرعی) در ساختار سلسله مراتبی حساب‌ها به صورت پیمایش از ریشه درخت تا حساب مورد نظر به دست می‌آید. به این صورت که کد همه حساب‌ها و طبقه بندی‌های پیمایش شده به ترتیب از ریشه تا برگ کنار هم چیده شده و کد حساب مورد نظر به دست می‌آید. دقت شود که «گروه حساب» اولین سطح درخت حساب‌ها را تشکیل می‌دهد و فقط و فقط همین یک ردیف هم از آن وجود دارد نه کمتر و نه بیشتر. «حساب کل» هم که زیر مجموعه «گروه حساب» است در ردیف دوم درخت قرار داشته و رفتارش کاملا مشابه «گروه حساب» می‌باشد. زیر هر «حساب کل» هم می‌توان هیچی، یکی یا هر تعداد «طبقه معین» به صورت درختی و نامحدود داشت. در واقع «طبقه معین» (در صورت وجود) از سطح سوم شروع و به تعداد دلخواه ادامه دارد. «حساب‌های» معین هم بلافاصله زیر مجموعه یک «حساب کل» یا به صورت زیر مجموعه یکی از «طبقات حساب معین» تعریف می‌شوند. یادآوری می‌گردد که در اسناد حسابداری چیزی که ثبت می‌گردد حساب معین است نه حساب کل یا طبقه معین یا گروه حساب. به عکس زیر دقت کنید: حساب‌های فرعی: حساب‌های فرعی برای کمک به روشن شدن جزییات اسناد حسابداری به وجود آمده‌اند و ثبت آنها برای اسناد حسابداری ضروری نیست. با کمک حساب‌های فرعی می‌توان گردش مالی را به تفکیک مراکز هزینه، پروژه‌ها، افراد، حساب‌های مختلف و... به دست آورد. سه دسته از حساب‌های فرعی عبارتند از حساب تفصیلی (تفضیلی هم گفته می‌شود)، حساب پروژه و حساب مرکز هزینه. ساختار هر سه تای این حساب‌ها کاملا مشابه با هم و به صورت درختی است. هر درخت با هیچی، یکی یا هر تعداد طبقه حساب تودرتو شروع شده و به یک حساب فرعی منتهی می‌شود. به عکس زیر دقت کنید: انواع طبقه بندی حسابها در سیستم بانکی طبقه بندیهای مختلفی دررابطه با حسابهای تراز وجود دارد که برخی از آنها عمومیت داشته و برخی صرفاٌ در بانکها مورد استفاده قرار می گیرد . شمایل زیر مهمترین طبقه بندیهای موجود در رابطه با سرفصلهای حسابداری در بانک را نمایش می دهد. •طبقه بندی اول •دارائیها • بدهیها •حقوق صاحبان سهام •هزینه ها •درآمدها •حسابهای دوگانه •حسابهای انتظامی •طبقه بندی دوم •حسابهای دائم •حسابهای موقت •طبقه بندی سوم •حسابهای بالا خطی •حسابهای زیرخطی طبقه بندی چهارم ( تطبیقی بانک مرکزی ) •موجودی نقد   •موجودی نزد بانک مرکزی   •مطالبات از بانک مرکزی   •موجودی نزد بانکها   •اوراق بهادار    •مطالبات از دولت    •تسهیلات اعطائی به بانکها   •تسهیلات دولتی   •تسهیلات غیر دولتی   مطالبات معوق دولتی مطالبات معوق غیر دولتی اموال غیر منقولاموال منقولدارائیهای نامشهودحسابهای داخلیحسابهای هزینهسایر دارائیهاسپرده های دریافتی از اشخاصسپرده های دولتی سپرده های دریافتی از بانکها بدهی به بانک مرکزی تسهیلات دریافتی از بانکهاپیش دریافت از مشتریان دولتی پیش دریافت از مشتریان غیردولتی وجوه دریافتیحسابهای داخلی بدهیدرآمدهاذخائرسرمایهسایر انواع حسابهای مستقل هرحساب مستقل یک واحد مالی و حسابداری مستقل با مجموعه ای از حسابهای متوازن می باشد که در آنها وجوه نقد و سایر داراییها، بدهیها، اندوخته ها، مازاد به طور کلی، منابع و مصارفی که به منظور اجرای فعالیتها و عملیات خاص یا نیل به اهداف معین طبق قوانین و مقررات تفکیک شده اند، ثبت می شود. شروط لازم و کافی ایجاد هر حساب مستقل: 1- وجود یک واحد مالی مستقل شامل وجوه نقد و سایر دارایی هایی که طبق مقررات به مقاصد و مصارف معین و یا برنامه ها، فعالیتها و طرحهای خاص تخصیص یافته اند. 2- وجود یک واحد حسابداری دوطرفه مستقل که فعالیتهای مربوط به واحد مالی مستقل در آن ثبت می شوند.  سه نوع کلی حسابهای مستقل : الف- وجوه دولتی ب- وجوه سرمایه ای ج- وجوه امانی حساب مستقل برای وجوه دولتی: معمولا شامل حسابهای مستقل زیر می باشد: 1- حساب مستقل عمومی 2- حساب مستقل درامد اختصاصی 3- حساب مستقل پروژه های عمرانی 4- حساب مستقل تامین مالی و بازپرداخت دیون بلندمدت 5- حساب مستقل وجوه دریافتی بابت خدمات خاص  1- حساب مستقل عمومی: یک واحد حسابداری و مالی مستقل است که در آن فعالیتهای مالی مربوط به داراییها، درامدها و منابع معینی که طبق مقررات برای تامین مالی عملیات، فعالیتها، خدمات جاری، عادی و عمومی هر سازمان دولتی یا غیرانتفاعی مورد استفاده قرار می گیرند ثبت می شوند. این حساب ممکن است عناوین دیگری چون: "حساب مستقل عملیاتی" ، "حساب مستقل جاری نامحدود"، "حساب مستقل درامد عمومی" یا "حساب مستقل کل" نیز داشته باشد. مالیاتها، عوارض، جرایم، کمکهای دریافتی از دولت، حق الزحمه خدمات و سایر دریافتها معمولا منابع حساب مستقل عمومی و هزینه های مربوط به اجرای برنامه ها، فعالیتها و عملیات جاری سازمان دولتی معمولا مصارف این حساب مستقل را تشکیل می دهند. تفاوتهای حساب مستقل عمومی با واحدهای حسابداری مستقل در حسابداری بازرگانی: 1- این حساب مستقل علاوه بر حسابهای عادی، شامل حسابهای بودجه ای برای ثبت درامدهای پیش بینی شده، اعتبارات مصوب و تعهدات قطعی نشده می باشد. 2- هزینه های حساب مستقل عمومی معمولا به منظور تحصیل درامد انجام نمی شود بلکه هدف اصلی اجرای برنامه ها، فعالیتها و عملیاتی است که در بودجه مصوب پیش بینی شده است بنابراین اصل "تطبیق هزینه ها با درامدهای دوره مالی" به منظور تعیین سود ویژه که هدف اصلی موسسات بازرگانی است، در حسابداری حساب مستقل عمومی دارای کاربرد نیست. 3- با وجود اینکه حساب مستقل عمومی دارای عمر نامحدود می باشد، تداوم فعالیتهای مالی حساب مستقل مذکور مستلزم تصویب بودجه سالانه است. 4- در حساب مستقل عمومی شناخت درامد معمولا بر اساس یکی از مبانی حسابداری تعهدی تعدیل شده یا نقدی صورت می گیرد.  2- حساب مستقل درامد اختصاصی: معمولا برای ثبت فعالیتهای مالی مربوط به دریافت و مصرف درامدهای خاصی که معمولا برای مصارف و مقاصد عملیاتی معین وصول می گردند نگهداری می شود. خصوصیات این حساب مستقل اساسا مشابه با حساب مستقل عمومی می باشد و فعالیتهای مالی آن تا زمانی که مجوز قانونی ایجاد حساب مستقل و وصول درامدهای آن به قوت خود باقی است ادامه می یابد.  3- حساب مستقل پروژه های عمرانی: این حساب مستقل جهت ثبت فعالیتهای مالی مربوط به وجوه و منابع مالی که برای ایجاد یا خرید اموال، ماشین آلات و تجهیزات سرمایه ای اساسی به مصرف می رسند نگهداری می شود. بنابراین این حساب مستقل شامل دریافتها و پرداختهای حاصل از فروش اوراق قرضه عمومی صادره جهت خرید یا احداث اموال و تجهیزات سرمایه ای و کمکهای دریافتی و وجوه انتقالی از سایر حسابهای مستقل برای پروژه های عمرانی می باشد. عمر این حساب مستقل از تاریخ تصویب قانونی هر پروژه شروع و تا تاریخ تکمیل پروژه و انتقال رسمی دارایی های سرمایه ای به سازمان دولتی ادامه می یابد، ولی حسابهای اسمی حساب مستقل مذکور جهت تسهیل در تهیه صورتهای مالی سالانه معمولا در پایان سال بسته می شوند. دارایی های ثابت یا بدهی های بلندمدت حصل از اجرای پروژه ها معمولا در حساب مستقل پروژه های عمرانی ثبت نمی شود ولی دارایی هایی که به وجه نقد تبدیل و برای پروژه مصرف می شوند در حساب مستقل مذکور منعکس می گردند. به همین ترتیب فقط بدهیهایی که باید از محل داراییهای حساب مستقل پداخت شوند در این حساب مستقل نگهداری می شوند. در نتیجه مازاد این حساب مستقل نمایانگر مابه التفاوت داراییهای جاری با بدهی های جاری یا به عبارت دیگر نشان دهنده وجوه و منابع مالی موجود برای انجام هزینه های حساب مستقل مذکور می باشد.   4- حساب مستقل تامین مالی و بازپرداخت دیون بلندمدت: در این حساب مستقل فعالیتهای مالی مربوط به منابع مالی و درامدهایی که برای بازپرداخت اصل و فرع اوراق قرضه و بدهیها و تعهدات بلندمدت عمومی وصول می گردند ثبت می شود. در این حساب مستقل علاوه بر حسابهای عادی، حسابهای بودجه ای مربوط به درامدهای پیش بینی شده و اعتبارات مصوب نیز ثبت می شوند ولی نگهداری حساب تعهدات قطعی نشده ضرورتی ندارد زیرا مشخص است که اعتبارات مصوب فقط جهت بازپرداخت دیون و اوراق قرضه بلندمدت مصرف می شوند. درامدها و منابع مالی حساب مستقل مذکور شامل مالیاتهای قابل وصول و سود سرمایه گذاری های انجام شده می باشد. فعالیتهای مالی این حساب مستقل معمولا با استفاده از حسابداری تعهدی تعدیل شده ثبت می شود و ترازنامه آن مانند حساب مستقل عمومی و پروژه های سرمایه ای فقط شامل دارایی های جاری و بدهیهای جاری می باشد. حسابهای دیون بلندمدتی که از محل منابع مالی این حساب مستقل بازپرداخت می گردند بجای انعکاس در حساب مستقل مذکور معمولا در گروه بدهیهای بلندمدت عمومی ثبت می شوند.  5- حساب مستقل وجوه دریافتی بابت خدمات خاص: این حساب که "حساب مستقل عوارض مخصوص" نیز نامیده می شود برای ثبت عملیات حسابداری آن گروه از خدمات و تاسیسات عمومی نگهداری می شود که تمام یا قسمتی از منابع مالی ایجاد یا تحصیل آنها از محل مالیاتها، عوارض و یا سایر وجوه وصولی از صاحبان اموال و مستغلات استفاده کننده از خدمات و تاسیسات مذکور تامین می شود. وجوه قابل وصول از صاحبان اموال منتفع از تاسیسات ایجاد شده ممکن است توسط سازمان دولتی به اقساط طویل المدت دریافت شود بنابراین احتمال دارد این حساب مستقل وامهایی از بانکها و سایر موسسات مالی دریافت نماید. سود و بهره وامهای دریافتی معمولا به حساب هزینه دوره مالی که موعد پرداخت آنها فرا رسیده است منظور می گردد. به همین ترتیب شناخت درامد حاصل از مالیاتها و عوارض قابل وصول از صاحبان اموال در سالی که موعد دریافت آنها فرارسیده است صورت می گیرد. دارائی های ثابتی که از محل منابع مالی مستقل وجوه دریافتی بابت خدمات خاص خریداری یا احداث می شوند معمولا در این حساب مستقل ثبت نمی گردند. عمر مفید این حساب معمولا تا پایان عملیات مالی مربوط به دریافت مالیاتها و عوارض مخصوص، خرید یا احداث دارایی ثابت از محل درامد مذکور و بازپرداخت دیون و وامهای دریافتی دارای تداوم باشد.  خصوصیات مشترک حسابهای مستقل برای وجوه دولتی: 1- گردش و مصرف منابع مالی اساس حسابداری حسابهای مستقل برای وجوه دولتی را تشکیل می دهند 2- درامدهای حسابهای مستقل برای وجوه دولتی معمولا با مبنای حسابداری نقدی یا تعهدی تعدیل شده و هزینه های حسابهای مستقل برای وجوه دولتی با حسابداری تعهدی یا نقدی تعدیل شده در حسابها منعکس می شود. 3- وصول درامدها و انجام هزینه های حسابهای مستقل برای وجوه دولتی تابع محدودیتها و مقررات بودجه ای و قانونی حسابهای مستقل مذکور می باشند. بنابراین سیستم حسابداری این حسابهای مستقل باید کنترل بودجه ای مناسب به خصوص در ورد هزینه ها را ایجاد نماید. 4- فقط اقلامی به عنوان دارایی در حسابها و ترازنامه های حسابهای مستقل برای وجوه دولتی ثبت می شوند که به صورت وجوه نقد یا قابل تبدیل به وجوه نقد در عملیات عادی دوره جاری باشند. همچنین اقلامی به عنوان بدهی در ترازنامه های حسابهای مستقل مذکور ثبت می شوند که از محل دارایی های جاری مورد بحث قابل پرداخت باشند. بنابراین موجودی اموال و دارایی های ثابت و بدهیهای بلندمدت معمولا در حسابها و صورتهای مالی حسابهای مستقل برای وجوه دولتی نشان داده نمی شوند. 5- در حسابهای مستقل برای وجوه دولتی مابه التفوت میان داراییها و بدهیها "ارزش ویژه حساب مستقل" نامیده می شود. قسمتی از ارزش ویژه هر حساب مستقل ممکن است برای مصارف معین اختصاص داده نشده است " مازاد حساب مستقل" یا " مازاد تخصیص نیافته" نامیده می شود.  حسابهای مستقل برای وجوه سرمایه ای: واحدهای حسابداری مستقلی هستند که حسابها و صورتهای مالی آنها مشابه با موسسات بازرگانی می باشد و معمولا شمل حسابهای مستقل زیر می باشند: 1- حساب مستقل خدمات و تدارکات داخلی 2- حساب مستقل انتفاعی  1- حساب مستقل خدمات و تدارکات داخلی: این حسابها جهت ثبت فعالیتهای مالی مربوط به وجوه و درامدهایی که به منظور ارائه خدمات و کالا به سایر سازمانهای دولتی یا حسابهای مستقل تفکیک گردیده اند نگهداری می شود. هدف مالی این حساب مستقل معمولا دریافت قیمت تمام شده خدمات و کالای ارائه شده به علاوه سود کافی برای جایگزین نمودن موجودیها و دارایی هایی است که در عملیات عادی و جاری مورد استفاده قرار می گیرند.  2- حساب مستقل انتفاعی: عملیات حسابداری مربوط به وجوه و منابعی که جهت ارائه خدمات و کالا به مردم در مقابل دریافت قیمت تمام شده خدمات به علاوه سود کافی برای جایگزین نمودن و نگهداری موجودی ها و تاسیسات در این حساب ثبت می گردند. در این حساب فعالیتها و عملیات مربوط به ارائه خدمات به نحوی مشابه با موسسات بازرگانی تامین مالی می شوند و عمر این حساب مستقل نیز نامحدود است.  خصوصیات مشترک حسابهای مستقل برای وجوه سرمایه ای: 1- بودجه باید به منظور اعمال کنترل بودجه ای برای حسابهای مستقل وجوه سرمایه ای تهیه شود ولی نگهداری حسابهای بودجه ای در سیستمهای حسابداری حسابهای مستقل مذکور الزامی نیست. 2- مانند موسسات بازرگانی، داراییهای جاری و بلندمدت و نیز بدهی های جاری و بلندمدت متعلق به حسابهای مستقل برای وجوه سرمایه ای باید در حسابها و ترازنامه حساب مستقل مذکور منعکس گردد. 3- حسابهای مستقل برای وجوه سرمایه ای دارای صورتحسابهای سود و زیان می باشند که در آنها درامدها و هزینه هایی که با مبنای حسابداری تعهدی کامل ثبت گردیده اند منعکس می شود  حساب مستقل برای وجوه امانی: واحدهای حسابداری و مالی مستقلی هستند که سازمان دولتی نگهدارنده آنها ملزم می باشد فعالیتهای مربوط به وجوه و اموالی را که بدون داشتن حق مالکیت بر آنها برای مصارف خاص در اختیار خود گرفته است در آنها ثبت نماید. منابع اصلی حساب مستقل برای وجوه امانی: 1- وجوه دریافتی توسط صندوقهای بازنشستگی، وظیفه، تامین اجتماعی، پس انداز، بیمه و غیره از کارکنان دولت و از محل اعتبارات مصوب سازمانهای دولتی طبق مقررات مربوط 2- مالیاتها، عوارض و سایر وجوه دریافتی توسط یک سازمان دولتی با حساب مستقل به نمایندگی از طرف دولت و سایر سازمانها و حسابهای مستقل 3- سپرده هایی که به عنوان تضمین یا وثیقه در اجرای مقررات و قراردادهای منعقده توسط سازمانها و حسابهای مستقل از اشخاص حقوقی و حقیقی دریافت می شوند. 4- هدایا، کمکها و اعانات دریافتی توسط سازمانها و حسابهای مستقل جهت صارف خاص 5- درامدها و منابع حاصل از سرمایه گذاریهای انجام شده در سهام شرکتها، اوراق قرضه، اموال غیرمنقول و غیره 6- وجوه و اموال موقوفه که برای مصارف خاص در اختیار سازمان دولتی قرار می گیرد.   انواع حسابهای مستقل برای وجوه امانی: 1- حساب مستقل وجوه امانی قابل مصرف 2- حساب مستقل وجوه امانی غیرقابل مصرف 3- حساب مستقل وجوه امانی بازنشستگی 4- حساب مستقل وجوه وصولی به نمایندگی از سایر سازمانها   1- حساب مستقل وجوه امانی قابل مصرف: این حساب مستقل شامل نوعی از درامدها، داراییها و وجوه امانی است که طبق قوانین قابل مصرف برای مقاصد معین می باشد.  2- حساب مستقل وجوه امانی غیرقابل مصرف: این حساب مستقل شامل نوعی از وجوه و داراییهای امانی می باشد که طبق قوانین مربوط اصل منابع آنها را نمی توان مصرف نمود ولی درامدهای آن ممکن است قابل مصرف یا غیرقابل مصرف باشد. بنابراین فعالیتهای مربوط به اصل سرمایه که برای مقاصد خاص نگهداری می شود، در این حساب مستقل ثبت می گردد و درامدهای خالص حاصل از اصل سرمایه وجوه امانی غیرقابل مصرف معمولا به یک حساب مستقل قابل مصرف انتقال داده می شود تا به مصارف خاص خود برسد.  3- حساب مستقل وجوه امانی بازنشستگی: این حساب مستقل شامل حسابهای متوازن مربوط به صندوق بازنشستگی متعلق به کارکنان دولت می باشد. درامدها و هزینه های مربوطه چه اصل منبع قابل مصرف یا غیرقابل مصرف باشد در همین حساب ثبت می گردد. 4- حساب مستقل وجوه وصولی به نمایندگی از سایر سازمانها: در این حساب مستقل فعالیتهای مالی مربوط به وجوه و درامدهایی که توسط یک سازمان دولتی به نمایندگی از سایر سازمانهای دولتی وصول می شوند ثبت می گردد.حساب مستقل مذکور معمولا مازاد ندارد زیرا وجوه وصولی برای سایر سازمانهای دولتی بلافاصله یا بعد از مدتی عینا به حسابهای آنها منتقل می شود. در سازمانهای دولتی اکثر کشورها فعالیتهای مالی مربوط به این حساب مستقل در حساب مستقل عمومی یا سایر حسابهای مستقل برای وجوه دولتی با استفاده از حسابداری تعهدی تعدیل شده ثبت می گردند و از نگهداری حساب مستقل خاص برای وجوه مذکور اکثرا خودداری می گردد.  خصوصیات مشترک حسابهای مستقل برای وجوه امانی: 1- حسابداری حساب مستقل وجوه امانی قابل مصرف و حساب مستقل وجوه وصولی به نمایندگی از سایر سازمانها اساسا با حسابداری حسابهای مستقل وجوه دولتی مشابه است. 2- حسابداری حساب مستقل وجوه امانی غیرقابل مصرف و حساب مستقل وجوه امانی بازنشستگی اساسا مشابه با حسابداری حسابهای مستقل وجوه انتفاعی می باشد.