صفحه محصول - مقاله بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی 44 صفحه word

مقاله بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی 44 صفحه word (docx) 39 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 39 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی تعاریف و مفاهیم : لغت بازاریابی در زبان انگلیسی به معنی به بازار رساندن، بازار پیدا کردن یا کلیه عملیاتی است که در فاصله تولید تا مصرف باعث تسریع جریان انتقال کالا ها از تولید تا مصرف برای نشان دادن سهولت و سرعت در کار توزیع و فروش و حذف واسطه ها استفاده می شود (بلوریان تهرانی، 1378). شفرد و فوترل (1969) مفهوم بازاریابی و بازاریابی محصولات کشاورزی را از دو دیدگاه بررسی کردهاند، بازاریابی براساس تعریف محدود آن، به کلیه خدماتی که از زمان برداشت محصول تازمانی که به دست مصرف کننده نهایی می رسد اطلاق می شود. در حالی که براساس تعریف گسترده آن بازاریابی به کلیه فعالیت ها و عملیاتی که از مرحله شروع تولید و نیزتصمیمگیری در مورد تولید بر روی محصول انجام مي شود تا زمانی که به دست مصرف کننده نهایی می رسد و بنابراین براساس این تعریف تصميم گیری در مورد نوع واریته توليدي و چگونگی تولید نیز شامل بازاریابی می باشد. براساس تعریف جامع این دو اقتصاددان آمریکایی، بازار مکان خاصی نبوده بلکه شامل مجموعه ای از خریداران و فروشندگان با تسهیلات خاص در حال مبادله با یکدیگر بوده و در اینجا کیفیت ارتباط بین عاملان بازار نیز مورد تأکید قرارگرفته است. انجمن بازاریابی آمریکا، بازاریابی را مجموعه فعالیت ها و عملیاتی دانسته که جریان کالا و خدمات را از مرحله تولید تا مرحله مصرف هدایت می کند که براساس این تعریف مجموعه فعالیتهای قبل از تولید (تصمیم گیری در مورد نوع محصول و نوع واریته محصول) و بعد از فروش (تحقیقات بازاریابی) جزء مراحل بازاریابی محسوب نکرده است (سعادت اختر، 1372). مبادله خود مفهومی است که انسان توسط آن سعی در ارضای نیازهای خود می کند و زمانی بوجود می آید که حداقل دو طرف وجود داشته باشند و با اعمال مبادله، وضع خود را بهبود بخشند و حداقل وضعشان بدتر نشود و مبادله فرآیندی ارزش زا محسوب می شود چرا که به منظور بهبود وضعیت انجام می پذیرد. از فرآیند مبادله كه در محلی به نام بازار انجام می شود و پرداختن به مقوله مبادله و چگونگی تشکیل بازار ما را به مفهوم بازاریابی می رساند. بازاریابی را بصورت فرآیند بازاریابی به معنای کارکردن با بازار و تلاش به منظور از قوه به فعل درآوردن مبادلات برای ارضای نیازها و خواسته های بشر تعریف کرده اند کاتلر (1976) به عنوان یکی از صاحبنظران علم بازاریابی در کتاب مدیریت بازاریابی، بازاریابی را دربرگیرنده تجزیه و تحلیل، ساماندهی، برنامه ریزی و کنترل تقاضای مصرف کننده می داند که با یکسری خدمات و سیاست ها کالا را به دست مصرف کننده می رساند تا رضایت او را جلب کند. در تعریف بازاریابی اجماع نیست یعنی همگان علم بازاریابی را همگن و یک گونه تعریف نمی کنند، بازاریابی مدرن به مفهوم فرآیند مدیریتی است که نیازهای مصرف کنندگان را به نحوی تعریف، تهیه و عرضه می نماید که دسترسی به استانداردهای کارایی، سودمندی و مطلوبیت امکان پذیر گردد با توجه به این تعریف؛ بازاریابی یک فرایند اجتماعی و مدیریتی تشخیص (مصرف، رفتار مصرفی و کردار مصرفی)، تدارک و عرضه نیازهای مشتریان به شرط بهره وری و سودآوری، یک سیستم توزیع، یک حوزه عظیم از وظایف مدیریت، یک فلسفۀ فعالیتی و یک سیستم تخصیص منابع است (محمدرضایی، 1373 ( بازاریابی یک فرآیند اجتماعی و مدیریتی است که به وسیلۀ آن افراد و گروه ها، نیازها و خواسته های خود را از طریق تولید، عرضه و مبادله کالاهای مفید و باارزش با دیگران تأمین می کنند بازار رسانی محصولات کشاورزی به معنای وسیع کلمه شامل کلیه فعالیت هایی است که از مرحله برداشت مواد خام از مزرعه تا مرحله مصرف نهایی فراورده های کشاورزی وجود دارد. به عبارت دیگر بازار رسانی محصولات کشاورزی شامل کلیه عملیاتی است که موجبات انتقال فرآورده های کشاورزی اعم از محصولات زراعی، دامی، سردرختی وغیره را از مراکز تولید به مراکز مصرف (مصرف نهایی) فراهم می کند. البته باید توجه داشت که این عملیات در مورد محصولات مختلف که به شکل خام قابل مصرف نیست، متفاوت و متنوع می باشد. فاصله و دوری تولید کنندگان ومصرف کننده گان از یکدیگر از نظر زمان یا مکان وظیفه سنگینی را به عهده شبکه توزیع می گذارد. از آنجایی که طبق تعریف، امر توزیع وبازار رسانی محصولات کشاورزی از طرفی در ارتباط مستقیم با گروه تولیدکنندگان و از طرف دیگر با گروه مصرف کنندگان می باشد. لذا در اینجا ضروری است که شناختی اجمالی از وضع تولیدکنندگان وهمچنین مصرف کنندگان فراورده های کشاورزی داشته باشیم. به علاوه محصولات کشاورزی از نظر اقتصادی دارای ویژگی هایی است که امر بازاررسانی آن را به کلی از سایر کالاها متمایز می کند. مطالعه این ویژگی ها، پیچیدگی و پرهزینه بودن مسئله بازار رسانی فراورده های کشاورزی را کاملا روشن می سازد. قيمت از نظرلغوي يعني سنجش، ارزيابي، اندازه و معيار. قيمت در بازار عبارت است از ارزش مبادله‌اي كالا و خدمت كه به صورت واحد پول بيان مي‌شود. بر اين اساس، ‌قيمت‌گذاري‌ بطور ساده‌ يعني‌ تعيين‌ قيمت‌ براي‌ كالا يا خدمت‌. قيمت‌گذاري‌ فعاليتي‌ است‌ كه‌ بايد تكرار شود و فرايندي‌ مداوم‌ و پيوسته‌ است. اين‌ تداوم‌ ناشي‌ از تغييرات‌ محيطي‌ و نبود‌ ثبات‌ در شرايط‌ بازار است‌ كه‌ لزوم‌ تكرار اين فرايند را توجيه مي‌كند. اهداف قيمت گذاريبطور كلي اهدافي كه شركتها از قيمت‌گذاري دنبال مي‌كنند به پنج گروه زير تقسيم مي‌شود: 1 - ادامه حيات اين هدف براي شركتهايي مناسب است كه با ظرفيت مازاد، رقابت شديد و تغييرات دائمي مصرف كنندگان دچار مشكل شده‌اند. چنانچه قيمت بتواند هزينه‌هاي متغير و برخي از هزينه‌هاي ثابت را پوشش دهد، شركت مي‌تواند همچنان به حيات تجاري خود ادامه دهد. 2 - به حداكثر رساندن سود فعلي براي اينكه شركتي بتواند سود كنوني خود را به حداكثر برساند، بايد تقاضا و هزينه‌هاي مربوط به قيمتهاي مختلف را برآورد كند و آنگاه قيمتي را انتخاب كند كه بيشترين سود جاري، جريان نقدي يا بازده سرمايه را براي شركت به ارمغان آورد. البته در صورت تاكيد بيش از حد بر سود جاري و عدم توجه به اثرات ناشي از ساير متغيرهاي آميزه بازاريابي، واكنشهاي احتمالي رقبا و محدوديتهاي قانوني، در بلندمدت عملكرد شركت را به مخاطره خواهد انداخت. 3 - به حداكثر رساندن سهم بازار برخي شركتها اين هدف را در پيش مي‌گيرند، زيرا بر اين باورند كه دست‌يابي به حجم فروش بيشتر باعث خواهد شد، بهاي تمام شده هر واحد كاهش يابد و درنتيجه در بلندمدت به سود بيشتري دست ‌يابند. به عبارت ديگر چنين شركتهايي براي رسوخ در بازار ، قيمتهاي خود را در پايين‌ترين سطح تعيين مي‌كنند. اين استراتژي مي‌تواند در شرايط زير مناسب باشد: _ بازار بيش از اندازه نسبت به قيمت حساسيت نشان مي‌دهد، در نتيجه قيمت پايين موجب رشد بازار خواهد شد. _ با كسب تجربه هزينه‌هاي توليد و توزيع كاهش خواهد يافت. _ قيمت پايين موجب از صحنه خارج شدن رقبا مي‌شود. 4 - كشيدن عصاره بازار برخي از شركتها ترجيح مي‌دهند قيمتها را در سطح بالا تعيين كنند و بدين وسيله عصاره بازار را بكشند. شركتها در شرايط زير مي‌توانند به اين هدف دست يابند: _ وجود تعداد زيادي خريدار و بالا بودن ميزان تقاضا در بازار _ تعيين قيمت اوليه در سطح بالا باعث جلب توجه شركتهاي رقيب به بازار نشود. _ تعيين قيمت در سطح بالا اين تصور را در ذهن خريداران ايجاد كند كه شركت و محصولات آن نسبت به رقبا در سطحي بالاتر قرار دارد. 5 - پيشرو شدن از نظر كيفيت شركتهايي كه هدف آنها عرضه محصولات باكيفيت بالاست و مي‌خواهند از اين نظر در بازار پيشرو شوند، محصولاتي برتر و با قيمتهاي بالاتر به بازار عرضه مي‌كنند. آنها محصولاتي باكيفيت بسيار بالا به بازار عرضه مي‌كنند و نيز اين محصولات داراي ويژگيهاي خاصي هستند كه مي‌توانند منافع و مزاياي بيشتري به خريداران ارائه كنند. چنين شركتهايي مي‌توانند قيمتها را در سطحي بالاتر تعيين كنند. عوامل‌ موثر بر قيمت‌گذاري‌ ‌ ‌براي‌ قيمت‌گذاري‌ درست‌ و رضايت‌بخش‌ بايد عوامل‌ موثر بر قيمت‌گذاري‌ را شناسايي‌ و آنها را تنظيم‌ كرد. سه‌ دسته‌ كلي‌ عوامل‌ بر تصميمات‌ قيمت‌گذاري‌ موثرند. كه‌ عبارتند از: 1 - عوامل‌ سازماني: آنهايي‌ هستند كه‌ بر قيمت‌گذاري‌ موثرند و با منابع‌ و اهداف‌ سازمان‌ سروكار دارند. مانند: چرخه‌ عمر محصول، و پورتفوليوي‌ قيمت‌گذاري‌ خط‌ محصول‌. 2 - عوامل‌ مشتري: عواملي‌ هستند كه‌ از طرف‌ مشتري‌ بر قيمت‌گذاري‌ موثرند زيرا بين‌ قيمت‌ و تقاضا رابطه‌ معكوس‌ وجود دارد. 3 - عوامل‌ بازار: عواملي‌ هستند كه‌ از طرف‌ بازار بر قيمت‌گذاري‌ موثرند. مانند: محيط‌ و رقابت‌. اين‌ عوامل‌ را به‌ دو دسته‌ تقسيم‌ مي‌كند: _ عوامل‌ دروني: اهداف‌ بازاريابي، استراتژي‌ آميخته‌ بازاريابي، هزينه‌ و ملاحظات‌ سازماني _ عوامل‌ بيروني: ماهيت‌ تقاضا و بازار رقابت، اقتصاد، دولت، واسطه‌ها مراحل قيمت‌گذاري مرحله اول: تعيين هدف بلندمدت قيمت گذاري در اولين مرحله بايد هدف از قيمت گذاري تعيين شود. اهداف قيمت گذاري از تنوع بالايي برخوردارند كه در قسمت قبل توضيح داده شد. مرحله دوم: تعيين ميزان تقاضا هر قيمتي منجربه ايجاد سطح متفاوتي از تقاضا مي‌شود و از اين رو، بر هدفهاي بازاريابي شركت اثري متفاوت خواهد گذاشت. رابطه بين قيمت و تقاضا باعث مي‌شود كه يك منحني تقاضا به وجود آيد. براي تعيين ميزان تقاضا لازم است كه حساسيت تقاضا نسبت به قيمت، برآورد منحني تقاضا و كشش تقاضا در برابر تغيير قيمت نيز مورد بررسي قرار گيرد. مرحله سوم: برآورد هزينه‌ها در حالي كه تقاضا سقف قيمتي را كه شركت براي محصولات خود در نظر مي‌گيرد، تعيين مي‌كند، هزينه‌ها، كف را تعيين خواهند كرد. بر اين اساس هر شركتي بايد قيمتي را در نظر بگيرد كه بتواند هزينه‌هاي توليد، پخش و فروش محصول را پوشش دهد و براي كار و ريسكي كه شركت پذيرفته است، بازده معقولي ارائه كند. مرحله چهارم: تجزيه تحليل محصولات، قيمت‌ها و هزينه‌هاي شركت رقيب هنگامي كه شركت با توجه به تقاضاي بازار، قيمت و هزينه‌ها را برآورد مي‌كند، بايد هزينه‌ها و قيمتهاي شركت‌هاي رقيب و واكنش آنها در برابر قيمت محصولات خود را مورد توجه قرار دهد و در محاسبات خود منظور كند. مرحله پنجم: انتخاب روش قيمت گذاري در اين مرحله بايد از بين روشهاي متنوع قيمت‌گذاري روش مناسب را انتخاب كرد. بطور كلي روشهاي قيمت‌گذاري عبارتند از: _ قيمت‌گذاري بر مبناي افزودن به بهاي تمام شده: در اين روش كه ابتدايي‌ترين روش قيمت‌گذاري نيز محسوب مي‌شود، قيمت با افزودن يك عدد استاندارد به بهاي تمام شده تعيين مي‌شود. اين روش تنها زماني كارساز واقع مي‌شود كه قيمت تعيين شده بتواند فروش مورد انتظار را تضمين كند. _ قيمت‌گذاري بر مبناي بازده مورد نظر: در اين روش، شركت، قيمتي را تعيين مي‌كند كه به يك نرخ بازده از سرمايه‌گذاري برسد. در اجراي اين روش اگر شركت بتواند هزينه‌ها و فروش را به صورتي دقيق برآورد كند، بازده سرمايه مورد انتظار تحقق خواهد يافت. در غير اين‌صورت شركت به نتايج مورد انتظار دست پيدا نخواهد كرد. _ قيمت‌گذاري بر مبناي ارزش مورد تصور: در اين روش، قيمت‌گذاري بر مبناي پنداشت خريداران در مورد ارزش محصول و نه بر پايه بهاي تمام شده آن صورت مي‌گيرد. سپس با استفاده از ساير اجزاي تشكيل دهنده آميزه بازاريابي، مانند تبليغات، تلاش مي‌شود تا بر ارزش مورد تصور در ذهن مشتريان افزوده شود. در بكارگيري اين روش براي محصولات جديد به تحقيقات بازار نياز است. _ قيمت‌گذاري بر مبناي ارزش: اين روش بر اين پايه قرار دارد كه قيمت بايد نشان دهنده ارزش بالاي محصول براي مشتريان باشد. در اين روش شركت بايد به اقداماتي دست بزند كه بدون اينكه به كيفيت محصول لطمه‌اي وارد آيد، محصولات را با هزينه كمتري توليد كند و يا با عرضه آنها را به قيمت پايين‌تر، تعداد بيشتري از مشتريان حساس به قيمت را جذب كند. اين روش بيشتر در خرده‌فروشيها مشاهده مي‌شود. _ قيمت‌گذاري بر مبناي نرخ رايج: در اين روش فروشگاهها قيمتهاي محصولات خود را بر مبناي قيمت محصولات شركتهاي رقيب مي‌گذارند. در اين حالت امكان دارد شركتي محصولات خود را يكسان، بيشتر يا كمتر از قيمت شركتهاي عمده و رقيب عرضه كند. اين روش هنگامي كه نتوان به راحتي هزينه‌ها را محاسبه كرد يا واكنش رقبا نامشخص است بكار برده مي‌شود. _ قيمت‌گذاري بر مبناي پيشنهادهاي مهر و موم شده: اين روش در مناقصه‌ها كاربرد دارد. هنگامي كه شركتها براي انجام پروژه‌ها، پيشنهادهاي مهر و موم شده مي‌دهند، قيمتها بصورت رقابتي تعيين مي‌شود. در مناقصه، هر شركتي قيمت پيشنهادي را بر اساس انتظاراتي كه نسبت به قيمت شركتهاي رقيب دارد تعيين مي كند نه بر مبناي رابطه دقيق قيمت با هزينه‌هاي شركت يا تقاضاي موجود. مرحله ششم: انتخاب قيمت نهايي روشهاي قيمت‌گذاري مورد بحث در مرحله قبل، باعث مي‌شوند كه دامنه قيمتهايي كه شركت مي‌تواند انتخاب كند محدود شود و به قيمت نهايي برسد. البته شركت هنگام انتخاب قيمت نهايي ناگزير است عوامل ديگر تاثير گذار را نيز مورد توجه قرار دهد. برخي از اين عوامل تاثيرگذار عبارتند از: قيمت‌گذاري بر مبناي روان‌شناسي، ساير اجزاي آميزه بازاريابي تاثيرگذار بر قيمت، سياستهاي قيمت‌گذاري شركت و اثر قيمت بر ساير گروهها انواع بازار محصولات کشاورزی در ایران در حال حاضر يكي از چالش هاي اصلي درآمدي كشاورزان، نحوۀ عرضۀ محصولات توليدي در بازار مصرف و پايين بودن سهم دريافتي آنها از قيمتي است كه مصرف كنندگان نهايي پرداخت مي نمايند . بيشتر كشاورزان و كارشناسان، اين امر را ناشي از نقائص موجود در ساختار بازار محصولات كشاورزي مي دانند . از طرفي با توجه به اهميت موضوع و جايگاه مهم تنظيم بازار محصولات كشاورزي كه هم اكنون يكي از چالش هاي اساسي در اقتصاد ملي محسوب مي گردد . فقدان جايگاه و رويكرد بازاريابي محور در بخش كشاورزي بويژه در تشكل ها و شركت هاي تعاوني روستايي و كشاورزي بعنوان متوليان قانوني امر خريد و فروش و بازاريابي در بخش كشاورزي و ضعف مفرط در آشنايي مديران عامل و اعضا هيئت مديره حدود 6500 شركت تعاوني و اتحاديه هاي تعاون روستايي و كشاورزي با بازاريابي، حتي در سطح ملي و داخلي و مهم تر از همه بين المللي، لزوم توجه هرچه بيشتر به ورود علمي و عملي به مبحث بازاريابي را مي طلبد . در ایران با توجه به گسترش شهرنشینی در دهه های اخیر و گذار کشاورزی از وضعیت سنتی به مرحله نوین و در نتیجه با افزایش سهم محصولات عرضه شده به بازار مصرف از کل محصولات تولیدی این موضوع اهمیت فزاینده ای یافته است. در حال حاضر شکوه اصلی کشاورزان درباره ی چگونگی عرضه محصولات تولیدی آنان در بازار مصرف، پایین بودن سهم دریافتی آن ها از قیمتی است که مصرف کننده پرداخت می کند، بیشتر کشاورزان و کارشناسان این امر را ناشی از نقایص موجود در ساختار بازار محصولات کشاورزی می دانند؛ برای نمونه، اندک بودن میزان محصول عرضه شده به بازار مصرف توسط هر کشاورز سبب گردیده تا بسیاری از کشاورزان محصول خود را در بازار سر مزرعه با قیمتی پائین در معرض فروش گذارند. علاوه بر این در زمان برداشت نیز حجم زیادی از محصول به سبب نبود انبار برای نگهداری، روانه بازار شده و موجب کاهش شدید قیمت ها شده است. از سویی تعداد زیاد واسطه ها نیز در مسیرهای بازاریابی سبب افزایش هزینه بازاریابی شده است. خرید تضمینی محصولات کشاورزی به عنوان یک ابزار مداخله دولت در بخش کشاورزی، مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان کشورها و از جمله ایران بوده است. دولتها به منظور حمایت از کشاورزان، تنظیم بازار و اعمال مدیریت در تولید محصولات کشاورزی و با قیمت مصوب به صورت تضمینی اقدام به خرید برخی محصولات کشاورزی می نمایند. در بازار محصولات کشاورزی ایران اصلی ترین عوامل خرید محصولات کشاورزی به شرح زیر هستند.  الف) پیله وران با خریداران محلی  ب) عمده فروشان  ج) موسسه های بسته بندی محصولات  د) حق العمل کاران  ه) دلالان ویژگی های محصولات کشاورزی فصلی بودن : یکی از ویژگی های محصولات کشاورزی آن است که در دوره کوتاه تولید شده، اما مصرف آنان در زمان طولانی انجام می گیرد. برای نمونه گندم که غذای اصلی در سبد خانوار مصرف کنندگان ایرانی است، در دوره کوتاهی تولید، ودر همه ایام سال مصرف می شود. یکی از مسایل فصلی بودن محصول آن است که در فصل برداشت، تقاضا برای وسایل حمل ونقل افزایش یافته و موجب افزایش هزینه حمل می شود. علاوه براین اگر محصول سریعا به انبارها حمل نشود میزان ضایعات افزایش خواهد یافت. بنابراین اگر وضعیت جاده ها نامناسب بوده و وسایل حمل کافی وجود نداشته باشد، میزان ضایعات ودر نتیجه هزینه بازاررسانی به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. افزون براین چون تولید یکباره، اما مصرف بتدریج انجام می گیرد. به منظور ایجاد تعادل میان تولید و مصرف مساله انبارداری، هزینه عمده ای را در بازاریابی محصولات کشاورزی ایجاد می کند چرا که نگهداری از محصول در انبار نیاز به اعمال روش های خاصی برای مبارزه با آفات انبارداری دارد. فساد پذیری : محصولات کشاورزی برخلاف محصولات صنعتی باید خیلی سریع برداشت و به بازار عرضه می شوند، مثل شیر و گوشت که برای حمل آن ها نیاز به کامیون های سردخانه دار و برای نگهداری آنان نیاز به سردخانه بوده و یا باید به سرعت مصرف و یا تبدیل شوند، گروه دیگراز محصولات مانند میوه و سبزی نیزهر چند با سرعت کمتری فاسد می شوند. اما در صورت عدم عرضه به بازار باید در سردخانه نگهداری شده و یا در صنایع تبدیلی مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین نبود امکاناتی همچون سردخانه و کارخانه های تبدیلی موجب افزایش ضایعات،هزینه های بازاریابی و قیمت مصرف کننده می شود. حجم زیاد : یکی از ویژگی های محصولات کشاورزی حجم زیاد آن ها است، زیرا این موضوع باعث می شود که تقاضا برای وسایل حمل و نقل افزایش یابد. و سبب افزایش هزینه حمل و همچنین افزایش هزینه بازاریابی می شود. از سوی دیگر حجم زیاد محصول بر هزینه انبارداری نیز اثر گذاشته و موجب می شود که محصول فضای بیشتری را در انبار اشتغال کرده و هزینه انبارداری آن افزایش یابد . فعالیتها و عملیات بازاریابی انبارداری؛ ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا محصولاتی که زمان تولید و مصرف آن ها همانگ نیست که دلایل زیر را می توان برا ی آن ها عنوان کرد. الف) تامین نیاز تولید کنندگان محصولات کشاورزی ب) ایجاد تعادل در عرضه محصول در زمان تولید و در فصل خاص و همچنین مصرف آن در سایر فصول ج) ایجاد تعادل میان تولید و تامین نیاز در نقاط و مراکز مختلف د) کاهش نوسانات قیمت ه) افزایش قیمت و کسب سود بیشتر - حمل و نقل؛ حمل ونقل نقش مهمی درعملیات بازاریابی محصولات کشاورزی دارد، چرا که ویژگی این محصولات باعث می شود که برای حمل و نقل آنان وسایل خاصی به کار گرفته شود، برای نمونه برای حمل و نقل احشام نیاز به کامیون سرباز و برای حمل گل و سبزی نیاز به کامیون سردخانه دار داریم. ازجمله ویژگی های حمل و نقل کالاهای کشاورزی، تمرکز یافتن فعالیت های مربوط به حمل محصولات دریک فصل معین است این امرباعث تقاضای شدید برای وسایل شده و مخارج حمل و نقل افزایش یابد. لذا سازماندهی مناسب وسایل حمل ونقل درفصل برداشت ضروری بوده و می تواند مانع از گسترش دامنه بازاریابی شود به همین علت کشاورزان اغلب سعی در فروش محصولات در بازارهای نزدیک به خود کرده و از انتقال آن به بازارهای دورتر خوداری می کنند. تبدیلات؛ این روش به دلیل متفاوت بودن شکل تولید آن نسبت به شکل مصرف آن می باشد مانند برنج یا برای نگهداری طولانی مدت و در مواردی محصول مورد نظر را مطابق سلیقه مصرف کننده کردن چرا که برخی از محصولات با اقدام هایی چون خشک کردن کنسرو، ترشی، که در واقع افزایش استفاده از این گروه محصولات رابطه مستقیمی با میزان درآمد افراد دارد. درجه بندی محصول؛ بسته بندی؛ استاندارد کردن؛ عبارت است از یکنواخت کردن محصول براساس ویژگی های کمی و کیفی محصولات است. استاندارد کردن بسته به نوع محصول متفاوت بوده و بر اساس معبارهای گوناگونی صورت می گیرد. اعتبارات؛ این موضوع دارای اهمیت فراوانی است چرا که عوامل بازار (تولید کننده، واسطه ها، عمده فروشان، خرده فروشان) برای بهبود وضعیت خود نیاز به سرمایه و منابع مالی و اعتبار دارند. درحال حاضر کشاورزان به علت ضعف بنیه مالی مجبورند محصولات خود را قبل یا در زمان برداشت با قیمت های نازلی به فروش برسانند و علاوه براین به سبب توان مالی اندک برای خرید نهاده هایی همچون ماشین آلات و تسهیلات با مشکلات عدیده ای روبه رو اند. شیوه های حمل و نقل محصولات کشاورزی به بازار مصرف به طوري که گفته شد تعداد توليد کنندگان و مصرف کنندگان محصولات کشاورزی خيلي زياد و فاصله آنها خيلي از هم دور است روي اين اصل بهبود وسائل حمل و نقل نقش بزرگي را در اين زمينه ايفا مي نمايد. هر چه وسائل حمل ونقل سريعتر و ارزانتر باشد امکان دسترسي به بازارهاي دورتر بيشتر مي گردد و در نتيجه هر کشاورز محصولي را که برتري نسبي در توليد آن دارد به عمل مي آورد. وسايل حمل و نقل که باعث ايجاد پيوند بين مراکز توليد با مراکز مصرف گرديده اند نقشي کليدي در بازار بين الملل بر عهده دارند. چراکه حمل و نقل سريعتر ، ارزانتر و بهتر باعث فروش بيشتر و راحت تر محصول توليدي خواهد شد. امروزه مهمترين وسائل حمل و نقل محصولات کشاورزی عبارتند از : کاميون - کاميونها به علت سرعت زياد و ظرفيت هاي مختلف و انعطاف پذيري نقش بسيار مهمي را در حمل و نقل داخلي محصولات کشاورزی دارند . بعضي از توليد کنندگان براي خود کاميون شخصي دارند اما براي توليد کنندگان کوچک منطقي تر است که از وسائل شرکت هاي حمل و نقل و پيمانکاران استفاده بکنند. البته به دليل محدود بودن زمان برداشت و افزايش تقاضاي ناگهاني براي کاميون ، افزايش هزينه هاي حمل و نقل اجتناب ناپذير است. يکي از امتيازات مهم کاميون ها در اين است که با يک بار بارگيري و تخليه مي توانند محصول را مستقيماً از مزرعه تا انبار حمل کنند؛ چراکه اصولا خسارات وارده به محصول ، ناشي از چندين دفعه بارگيري و تخليه زيادتر است. در بخش صادرات نيز کاميون ها قادر خواهند بود در مراحل اوليه صادرات کمک شاياني بنمايند. همسايگان ايران که نيازمند واردات محصولات کشاورزی هستند مي توانند از طريق مرزهاي خود بسرعت به محصولات کشاورزی ايران از طريق حمل با کاميون دسترسي پيدا نمايند و مزيت حمل کاميوني در اين است که با يکمرتبه بارگيري از ايران مي توانند محصول را مستقيما در انبارهاي کشور مقصد تخليه نمايند اما درمورد قطار ، هواپيما و کشتي اين موضوع صدق نمي کند و هزينه هاي زيادي در بر دارد. ترن- ترن عموماً در تمام دنيا وسيله ارزانتري براي حمل و نقل محصولاتي که زود فاسد نمي شوند ( مثل گندم و جو) بخصوص براي مسافتهاي دور مي باشد . چون اهميت محصولات فساد پذير ( مثل ميوه ها ، سبزي ها ، لبنيات و انواع گوشت ها ) در مقايسه با محصولات فساد ناپذير به علت رشد درآمد مردم زيادتر شده است ( چون کشش درآمدي تقاضا براي محصولات نوع اول بزرگتر از نوع دوم است ) در نتيجه ترن اهميت خود را در حمل و نقل محصولات کشاورزي در مقايسه با کاميون ها از دست داده است با اين حال ، اخيراً در نتيجه افزايش قيمت مواد سوختي مايع در دنيا ، ترن وسيله اقتصادي تر شده است چون ميزان سوخت ترن براي حمل يک تن بار براي يک کيلومتر راه در حدود يک چهارم کاميون و يک صدم هواپيما مي باشد. در بخش صادرات محصولات کشاورزی قطعا يکي از گزينه هاي ايران براي حمل ، ترن خواهد بود. کشتي – کشتي وسيله ارزان قيمتي براي حمل و نقل محصولات کشاورزي کمتر فساد پذير مثل گندم ، بخصوص در تجارت بين المللي است. کشتي براي حمل و نقل انبوه محصولات خيلي مناسب مي باشد. وسايل دريايي در حمل و نقل محصولات فساد ناپذير کشاورزي و محصولات تبديل شده و يخ زده در بين کشورهاي مختلف اهميت زيادي کسب کرده است. سواحل طولانى، قابليت تبديل شدن بنادر ايران به بنادر (مادر) منطقه، وجود راهگذر شمال به جنوب و غرب به شرق و برخوردارى از ناوگان ملى ويژگى هايي است که ايران مي تواند با اين ويژگيها و با تهيه کشتي هاي مناسب و ايجاد بندرگاههاي مجهز به يک حمل و نقل کننده قوي بين المللي تبديل شود. هم اکنون ايران از نظر ظرفيت حمل و نقل در منطقه خاورميانه رتبه اول را دارد و كشتيرانى جمهورى اسلامى در بخش ظرفيت كانتينرى در دنيا رتبه ۲۴ ، ظرفيت كشتى هاى پاناماكس رتبه ۱۳ و ناوگان هندى ماكس رتبه 7 دنيا را در اختيار دارد و در عين حال ظرف دو سال گذشته رتبه اول خاور دور را از نظر سهم بازار از آن خود كرده است. گفتني است حضور كشتى هاى نسل جديد با ظرفيت بالا، پيچيدگى بازار، ضرورت سرمايه گذارى در ايجاد زيرساخت هاى بندرى، محدوديت هاى قانون بين المللى، لزوم بازنگرى در قوانين داخلى و تقويت رقابت پذيرى صنايع داخلى از ديگر حوزه هايى است كه بايد در آن به طور جدى وارد شد تا بتوان آينده حمل و نقل دريايى در كشور را تضمين كرد. هم اکنون در سطح بين الملل بهترين و ارزانترين وسيله حمل ، کشتي مي باشد که ايران نيز در بلند مدت نياز دارد براي صادرات محصولات کشاورزی خود از اين وسيله استفاده نمايد. هواپيما – هواپيما اخيراً در امر حمل و نقل محصولات کشاورزي وارد شده است . چون اکثريت مردم دنيا در مناطق معتدله ساکن هستند و محصولات آنها در يک موقع زماني مشابه به دست مي آيد بنابراين بعضي از ممالک مي توانند چند روزي زودتر از سايرين محصولات خود را توليد کنند اگر بتوانند اين محصولات را سريعاً به بازار برسانند نفع زيادي به دست مي آورند . مثلا کشورهاي الجزاير و مغرب در آفريقاي شمالي به علت نزديکي به اروپا و همچنين زودرسي محصولات کشاورزي امتياز زيادي بر ساير توليد کنندگان اين محصولات دارد . البته امروزه با پيشرفت تکنيک ساخت هواپيما مي توانند از نقاط دور دست محصولات کشاورزي را وارد کنند ، ولي هنوز هزينه حمل بار با هواپيما قابل مقايسه با وسائل آبي و زميني نيست و روي اين اصل فقط محصولات گران قيمت ، بخصوص گل ها و دامها و طيور اصيل را با هواپيما حمل مي کنند. بنابراين هواپيما به دليل گراني و همچنين قدرت حمل و نقل محدود هنوز جايگاهي در حمل محصولات کشاورزي ندارد اما قطعا اينده اينطور نخواهد بود و هواپيما جاي تمامي وسيله هاي ديگر را خواهد گرفت. وسايل ارتباط جمعي – وسايل ارتباط جمعي مثل اينترنت ، راديو ، تلويزيون ، نشريات ، تلفن ، تلکس و فاکس گرچه در حمل و نقل محصولات کشاورزي مستقيماً دخالتي ندارند ولي به علت انتقال اطلاعات (که خود از مهمترين عوامل تصميم گيري است) به بازاريابي محصولات کشاورزي کمک موثري مي کنند. وسائل مزبور با انتقال اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضاي محصولات کشاورزي در بازارهاي مختلف سبب تنظيم عرضه اين محصولات در تمام نقاط دنيا مي شوند. بايد خدمات پستي را هم جزو وسائل ارتباطي منظور کرد. اگر خدمات پستي سريع و قابل اطمينان باشد بخشي از خريد و فروشها از طريق سفارشات پستي انجام مي گيرد . امروزه با وصل شدن بورس هاي کالاهاي کشاورزي جهان با يکديگر و همچنين به روز بودن اطلاعات قيمت ، توليد ، عرضه و تقاضاي محصولات کشاورزي از طريق اينترنت، صادر کنندگان و وارد کنندگان با اطلاعات کامل تصميم گيري مي کنند و حتي بسياري از کشورها امروزه مناقصه هاي خريد محصولات کشاورزي را از طريق اينترنت اعلام و برگزار مي نمايند. الگوهاي حمل و نقل – تعيين محل انبارهاي محصولات کشاورزي که کمترين هزينه را از لحاظ توزيع داشته باشد مهم مي باشد و براي اين منظور الگوهاي مختلف حمل و نقل که با استفاده از برنامه ريزي خطي و ساير انواع برنامه ريزيهاي رياضي ساخته شده اند مورد استفاده واقع مي شوند اين الگوها حالت ويژه اي از برنامه ريزي خطي هستند که داراي جنبه هايي مي باشند که اجازه مي دهند مسايل مربوط به حمل و نقل را به طرز ميان بري حل کرد . جزئيات اين الگوها در اينجا مورد بحث قرار نمي گيرد. اساس اين الگوها مبتني بر اين است که محصولات را بايد از محل توليد به بازاري که حداقل هزينه حمل را دارد ، فرستاد . البته اين اصل خيلي شبيه قانون " فون تانن " است ، در قانون فون تانن آمده است که اگر مصرف را بصورت نقطه اي در نظر بگيريم؛ توليد محصولات مختلف به ترتيب فسادپذيري و حجيم بودن در حلقه هاي متحدالمرکز ( که مرکزشان همان مرکز مصرف است) انجام خواهد گرفت. يعني در نزديکترين حلقه به مرکز مصرف ، محصولات فساد پذير و حجيم مثل شير و تخم مرغ توليد مي شوند و هر چه فاصله محل توليد از مرکز مصرف زيادتر بشود محصولات فساد ناپذير تر توليد مي شوند. منتهي اختلاف اين دو در اين است که در قانون " فون تانن " محل توليد به صورت دواير متحدالمرکز در نظر گرفته شده است در صورتيکه در الگوهاي حمل و نقل اين مراکز به صورت نقطه هايي مجسم مي شوند. هزینه های بازاریابی و عوامل موثر بر آن بازاریابی و هزینه کردن متعادل در این خصوص نقطه گم شده شبکه تعاونی روستایی در چند سال اخیر بوده که موجبات عقب افتادن این شبکه از بخش خصوصی گردیده است . داشتن برنامه مشخص به بازاریابی کسب‌و‌کار هدف می‌دهد، بودجه بازاریابی کمک می‌کند تا گام‌های عملی برای دستیابی به این اهداف برداشته شود . حال چقدر باید برای بازاریابی هزینه کرد ؟ و در کجا باید هزینه شود؟ چه چیز‌هایی در بودجه بازاریابی وجود دارد؟ بودجه بازاریابی به طور معمول هزینه‌های تبلیغات، ترفیع و روابط عمومی را پوشش می‌دهد. میزان بودجه بازاریابی نسبت به اندازه کسب‌و‌کار، فروش سالانه و میزان رقابت متفاوت است. بسته به نوع صنعت، بودجه بازاریابی می‌تواند حداقل یک درصد از فروش تا حداکثر 30 درصد متغیر باشد. شرکت‌های جدید ممکن است تا 50 درصد از فروش برای برنامه‌های بازاریابی مقدماتی در سال اول صرف کنند. کسب‌و‌کار کوچک ممکن است سعی کند این هزینه را فقط برای تطبیق با رقبای مستقیم خود صرف کند.  بودجه بازاریابی به طور کلی شامل موارد زیر است: • چاپ و پخش تبلیغات • طراحی و هزینه‌های چاپ برای تمام مواد چاپ، مانند خبرنامه‌ها، روزنامه‌ها، مجلات، و منتشر شده در مطبوعات، هزینه‌های پست مستقیم • توسعه وب‌سایت • روابط عمومی • معرفی کسب‌وکار • هر روش خاص مورد نیاز دیگر به خاطر داشته باشید، معمولا ساده‌ترین روش آن است که با یک مقدار پایه برای بودجه بازاریابی آغاز کنید و سپس آن را به زیر شاخه تقسیم کنید. بودجه بازاریابی برای هر کسب‌و‌کار متفاوت خواهد بود، در زیر چهار روش معمول مورد استفاده برای تخصیص بودجه بازاریابی معرفی می‌شود: درصد فروش  اختصاص یک درصد مشخص از درآمد فروش یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای توسعه بودجه بازاریابی است. این میزان به طور متوسط معمولا بین 9 تا12 درصد از بودجه سالانه است، در حالی که ممکن است در کسب‌و‌کار‌های کوچک به کمتر از 2درصد هم برسد.اگر کسب‌و‌کاری در حال راه اندازی یک محصول یا خدمت جدید باشد، به تبلیغات بیشتری نیازمنداست، بنابراین این درصد افزایش خواهد یافت. مزیت اصلی استفاده از یک درصد از فروش این است که بودجه بازاریابی با درآمد فروش شرکت، افزایش یا کاهش خواهد یافت. روش پولی بسیاری از کسب‌و‌کارها به سادگی مقداری پول برای بودجه بازاریابی خود تخصیص می‌دهند. این روش مخصوصا برای کسب‌و‌کارهای کوچک مفید است، کسب‌و‌کارهای کوچک به این نگاه می‌کنند که از عهده چه مقدار هزینه بازاریابی می‌تواند برآید. تخصیص یک نرخ ثابت معمولا برای شرکت‌ها و آن قسمت‌هایی که به دنبال هزینه یک دفعه هستند، از قبیل روابط عمومی، بازاریابی یا نشان تجاری، موثر است، ولی برای یک برنامه بازاریابی بلندمدت موثر نیست.  تعریف یک مقدار مشخصی هزینه برای بودجه بازاریابی در سال اول یک کسب‌و‌کار ممکن است آن را به چالش کشیده، زیرا هیچ سابقه‌ای از فروش و هزینه‌های بازاریابی وجود ندارد.  برخی از صاحبان کسب‌و‌کارها در سال اول تاسیس خود، به افرادی که در این صنعت فعال هستند مراجعه می‌کنند و در مورد پروژه‌های بازاریابی و فروش آنها پرس‌و‌جو می‌کنند و به این وسیله هزینه‌های بازاریابی خود را تخمین و برآورد می‌کنند. تطبیق با رقبا روش دیگر برای ایجاد یک بودجه بازاریابی این است که به تجزیه و تحلیل و برآورد آنچه رقبا برای بازاریابی خود هزینه می‌کنند، بپردازند و آن را برای خود کپی کنند. این روش یکی دیگر از راه‌های ساده برای تنظیم بودجه است، که با تطبیق هزینه بازاریابی خود با هزینه رقبای خود به نوعی خود را در صف رقابت با رقیب نگه می‌دارد. به هرحال این روش فرض می‌کند که رقبا مبلغ مناسبی را به این امر اختصاص می‌دهند و دارای یک کسب‌و‌کار برابر هستند. اگر شما دارای یک خرده فروشی کوچک باشید و رقبای قدرتمندی مانند وال مارت داشته باشید، بدیهی است که شما نمی‌توانید از بودجه بازاریابی وال‌مارت کپی کنید. هنگام استفاده از این روش، درآمد و اندازه یک کسب‌و‌کار هم باید در نظر گرفته شود. اهداف برنامه بازاریابی این روش اغلب به عنوان موثرترین روش بودجه بندی در نظر گرفته شده است، در این روش ازاهداف برنامه بازاریابی برای تعیین بودجه بازاریابی استفاده می‌شود. این بودجه، برآورد هزینه‌های مورد نیاز برای دستیابی به اهداف بازاریابی مطلوب و موردنظر است. اگر چه این روش از بودجه‌بندی، بسیار واقع بینانه است و اغلب محدود به سرمایه موجوداست. البته گاهی بودجه مطلوب مورد نظر ممکن است از پولی که برای یک سال کنار گذاشته شده است، تجاوز کند. با این حال، بسیاری بر این باورند این روشی منطقی برای تعیین بودجه بازاریابی است. به هر حال اختصاص یک بودجه بازاریابی دقیق قبل از شروع هر سال مالی و سالانه ممکن است به موازات رشد یا افت شرکت تغییر کند. نظارت بر هزینه‌های بازاریابی و نتایج در طول سال باعث اثر بخشی بهتر بودجه‌تان می‌شود. مدیریت خوب بازاریابی یک کسب‌و‌کار خود باعث می‌شود که کسب‌و‌کار در محیط دلخواه قرار گیرد و به درآمد بالا دست یابید. امروزه برای بازاریابی راه هایی از روش های اینترنتی تا چاپ تبلیغات مختلفی وجود دارد. بیان ویژگی های شرکت و محصولات به طرق مختلف امکان پذیر است. اگر پول زیادی برای تبلیغات و بازاریابی ندارید نگران نباشید، تاکتیک های کم هزینه فراوانی وجود دارد که می توانید در کسب و کار خود به کار ببرید و باعث موفقیت شما شود. در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می کنیم.  با برنامه بازی کنید یک برنامه بازاریابی به وجود آورید که در آن اهداف و بودجه اختصاص یافته به زمان سپری شده آماده باشد. با این کار دید وسیع تری نسبت به نیازمندی های بازاریابی خود و هزینه ای که صرف آن کرده اید پیدا خواهید کرد. با در دست داشتن این اطلاعات پیش از اینکه زمان آن فرا برسد، شما وقت کافی خواهید داشت از مزیت تخفیف گرفتن در تبلیغات و خدمات چاپی بهره مند شوید. از خود سوال کنید پس از طراحی نقشه بازی از قابل اجرا بودن آن اطمینان حاصل کنید. خود را به جای مشتری بگذارید و از خودتان سوال کنید. از خود بپرسید چرا باید روی این موقعیت های بازاریابی سرمایه گذاری کنید. آیا شما را به سوی مقصدتان هدایت می کند؟ آیا به اندازه کاری موثر خواهد بود؟ نتیجه آن برای کسب و کار شما چه خواهد بود؟ اگر ایده شما از این آزمون موفق بیرون نیامد، پس در مورد آن بازنگری کنید. به مشتریان خود جایزه بدهید هزینه به دست آوردن یک مشتری جدید پنج برابر نگهداشتن یک مشتری قدیمی است. برنامه جایزه دادن به مشتری، یک گزینه بسیار خوب بازاریابی است. با ایجاد یک برنامه خوب جایزه دادن به بهترین مشتریان در آنها انگیزه به وجود آورید. این راه بسیار خوبی در نگهداری مشتریان است خصوصاً اینکه اگر به آنها همان چیزهایی را جایزه بدهید که می توانند از شرکت شما تهیه کنند. بازاریابی مجازی بازاریابی مجازی یک روش بسیار خوب برای بازاریابی محصولات شرکت شماست، برای اینکه در این کار موفق شوید لازم است برای آن عنوانی برگزینید که مشتریان بتوانند از آن طریق نظرات خود را به شما منتقل کنند. یک روش برای ایجاد ارتباط استفاده از وبلاگ، ایستگاه انتقال پیام و تالارهای گفت وگوست. خودتان این کار را انجام دهید وقتی خودتان تبلیغ می کنید، هزینه ها کاهش می یابند اما این کار ممکن است وقت گیر باشد. مطمئن شوید شیوه بازاریابی شما با نیازهای بازاریابی شرکت که قبلاً فهرست کرده اید سازگاری دارد، سپس آن را اجرا کرده و پیگیری کنید. این تماس ها و پیگیری های اولیه بسیار مهم و حیاتی هستند و به موفق شدن شما در کار کمک می کنند. تبلیغات دهان به دهان تبلیغات دهان به دهان بهترین شکل بازاریابی است. ایجاد تفکر مناسب در افراد بسیار حائز اهمیت است. این می تواند به صورت به راه انداختن یک مسابقه یا یک رویداد باشد. مشتریان خود را برای دریافت این اطلاعات در اولویت قرار دهید، آنها در مورد شما به همه خواهند گفت. روی بهترین مشتریان احتمالی خود تمرکز کنید سعی کنید تعداد بیشتری از مشتریان جدید خود را شبیه به بهترین مشتریان کنونی خود کنید. مشتریان فعلی را تحلیل کنید و ببینید آنها در چه مواردی با هم اشتراک دارند و چرا این خصوصیات باعث شده است آنها را به بهترین مشتریان شما بدل سازد. پیام بازاریابی خود را با سلیقه آنها اصلاح کنید. این باعث افزایش میزان فروش شده و موفقیت شما را در مورد مشتریان جدید سبب می شود. شراکت با یافتن شرکای دیگر از بین سایر کسب و کارها در برنامه های بازاریابی خود می توانید دامنه کار خود را وسعت ببخشید، در عین حال هزینه شما کاهش می یابد. می توانید شرکای خود را از بین مشاغلی انتخاب کنید که خدمات و محصولات جانبی و مکملی شما را ارائه می دهند و فهرست مشتریان احتمالی خود را با هم ترکیب کرده و حتی در هزینه های تبلیغات با هم شریک شوید. این تاکتیک ها، کم هزینه ولی موثر هستند. هم به گردش کار شما کمک می کنند و هم به شما یاری می دهند که از سرمایه خود در تولید محصولات بیشتر و توجه بیشتر به کارکنانتان استفاده کنید. نحوه تعیین و قیمت گذاری محصولات کشاورزی قیمت یکی از عوامل اصلی در ایجاد انگیزه برای فعالیت های اقتصادی محسوب شده و سیاست قیمت گذاری یا کنترل قیمت ها از جمله مباحث مورد توجه در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد. اهداف به کارگیری این سیاست در کشورهای در حال توسعه شامل تثبیت قیمت های مواد غذایی برای مصرف کننده، عرضه پیوسته مواد غذایی یا ایجاد امنیت غذایی، تثبیت قیمت های تولیدکننده و یا ایجاد انگیزه تولید، افزایش حجم صادرات و کاهش واردات مواد غذایی، افزایش درآمد دولت و پیشرفت بخش صنعت می باشد که بسته به سیاست های کلی و کلان اقتصادی، دولت ها بر یک یا چند مورد از موارد بر شمرده تاکید بیشتری دارند. در کشورهای توسعه یافته نیز ثبات درآمد کشاورزی، رشد تولید، افزایش بهره وری (ترکیب و کارآیی محصول ) توسعه صادرات، خودکفایی غذایی و اهداف خاص اجتماعی _ محیطی (جلوگیری از مهاجرت، حفظ و پایداری محیط زیست، تامین غذا برای افراد فقیر و غیره) از مهمترین اهداف دخالت در بازار محصول از طریق سیاست قیمت گذاری به شمار می آید. در ایران تا پیش از دهه 60 هدف از کنترل قیمت محصولات کشاورزی مبارزه با افزایش قیمت ها بود ولیکن از سال 1368 با تصویب قانون تضمین خرید محصولات اساسی زراعی و تصویب قانون اصلاحیه آن در سال 1373 برای خرید محصولات باغی و دامی، سیاست قیمت گذاری با اهداف افزایش تولید به منظور کاهش واردات محصولات استراتژیک، ایجاد تعادل در نظام تولید و حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی مطرح شد. مشکلات اجرایی قانون در سال های گذشته موجب شد که اصلاحات دیگر ی به آن افزوده شود. در این سلسله گزارش ها اهداف قانون، سیاست قیمت گذاری، نحوه تعیین قیمت و میزان خرید و تغییر هزینه های تولید محصولات اساسی مورد بررسی قرار می گیرند. استراتژي‏هاي تعيين قيمت: سياست قيمت گذاري به اصولي اشاره مي‏كند كه بر اساس آنها تصميمات قيمتي مناسب اتخاذ مي‏شود. ايجاد يك سياست قيمت‏گذاري حاصل اهداف سازماني ، استراتژي و تاكتيك‏هاي آن سازمان است. استراتژي تعيين قميت نيز هنر پيش‏بيني و جهت دادن مقولات قيمتي در چارچوب بازار است در حالي كه نوسانات كوتاه مدت ناديده گرفته مي‏شود. تاكتيك‏هاي تعيين قيمت نيز اشاره به دستكاري در قيمت مي‏كند به نحوي كه اهداف كوتاه مدت بدست آيد. از لحاظ تئوريكي، اصولاً مي‏توان استراتژيهاي تعيين قيمت را به دو دسته كلي تقسيم كرد الف- استراتژي‏هاي مبتني بر هزينه ب- استراتژي‏هاي مبتني بر فروش عوامل تقاضا در استراتژي‏هاي مبتني بر هزينه ناديده گرفته مي‏شوند. فرض اين استراتژي‏ها اين است كه خريداران بايد كالاهاي توليد شده را از فروشندگان بخرند. بنابراين، مفهوم بازاررساني در اين استراتژي‏ها در نظر گرفته نمي‏شود. از جمله اين استراتژيها مي‏توان به قيمت گذاري مبني بر هزينه اشاره كرد. در استراتژي‏هاي مبتني بر فروش نقش قيمت در فعاليت‏هاي فروش مد نظر قرار مي‏گيرد. روشهاي قيمت گذاري را مي‏توان بصورت جزئي‏تر زير نيز تقسيم كرد: روشهاي مبتني بر تقاضا (مثلاً بالاترين قيمتي كه مصرف كنندگان مايل به پرداخت آن هستند) روشهاي مبتني بر هزينه (مثلاً اضافه كردن نسبت معيني به هزينه‏هاي توليد) روشهاي مبتني بر سود (مثلاً تعيين قيمت بر مبناي سود از پيش تعيين شده) روشهاي مبتني بر رقابت (مثلاً قيمت‏ گذاري بر اساس قيمت بازار) روشهاي دوم و سوم بطور معمول در بسياري از كشورها اعمال مي‏شود. در روش مبتني بر هزينه، نسبتي كه به هزينه‏هاي توليد اضافه مي‏شود Mark up ناميده مي‏شود و ممكن است بصورت‏هاي مختلفي آن را بيان كرد، گاهي نسبت ثابتي از هزينه‏ها به كل هزينه‏ها اضافه مي‏شود. در بعضي موارد درصدي از هزينه‏ها و گاهي نيز مبلغ معيني به هزينه‏ها اضافه مي‏شود. اما بطور كلي مي‏توان از فرمولهاي زير در اين روش استفاده كرد: (Mark up +1) هزينه = قيمت فروش (Mark up -1) / هزينه = قيمت فروش در فرمول اول، Mark up بر مبناي هزينه و در فرمول دوم بر مبناي قيمت فروش تعيين مي‏شود. در روش مبتني بر سود، براي يك فعاليت معين از قبل سود مشخصي تعيين مي‏شود. قيمتي كه از طريق آن، تفاوت درآمد كل و هزينه كل موجب ايجاد سود مزبور مي‏شود مبنا قرار مي‏گيرد. مثلاً وقتي براي يك فعاليت خاص كه هزينه‏هاي توليد آن 200 هزار ريال است و عملكردي معادل 1000 كيلوگرم دارد، براي دستيابي به سودي معادل 50 هزارريال بايستي قيمت برابر 250 ريال براي هر كيلوگرم باشد. زيرا: 50000 = 200000 - )قيمت) 1000 ملاحظه مي‏شود كه در اين روشها، هزينه‏ها و نيز سود بعنوان اجزاي تشكيل دهنده قيمت هستند. در حالت كلي مي‏توان قيمت را حاصلجمع كل هزينه‏ها و سود دانست كه در آن اقلام هزينه‏ در برگيرنده هزينه‏هاي ثابت و متغير، هزينه‏هاي مستقيم و غيرمستقيم بازاررساني و امثالهم است. بايد توجه داشت كه از نظر تئوريكي، قيمت‏هاي سربسر مي‏توانند راهنماي خوبي براي اتخاذ سياست‏هاي قيمت‏گذاري باشند. قيمت سربسر (Pb) قيمتي است كه در آن هزينه‏هاي كل برابر درآمد كل مي‏شود: كه در آن TC بيانگر كل هزينه‏هاي توليد و Y عملكرد در واحد سطح محصول مورد نظر است. سياست قيمت گذارى محصولات كشاورزى: براي سودآور كردن فعاليتهاي كشاورزي، معمولاً دولت‏ها به روشهاي مختلفي در امر قيمت‏گذاري محصولات كشاورزي دخالت مي‏كنند كه مي‏توان آنها را بصورت زير خلاصه كرد: روش مستقيم دخالت دولت بمنظور افزايش درآمد توليد كنندگان اين روش شامل سوبسيد نهاده‏ها، كنترل قيمت محصولات و ايجاد تقاضاي جديد مثلاً از طريق صادرات محصول مي‏شود. روش‏هاي غيرمستقيم كه عموماً شامل كنترل مقدار عرضه محصول مي‏شود. تجربه بسياري از كشورها حاكي از آن است كه سياست‏هاي قيمتي به تنهايي براي توسعه كشاورزي كافي نيستند، از اين رو، بطور همزمان عمليات ديگري نيز اعمال شده است. براي مثال از طريق فعال كردن بخش خصوصي در بازار نهاده‏ها و ساير خدمات در هند و بنگلادش سعي شده نهاده‏ها بطور مؤثرتري در زمان مناسب تحويل توليد كنندگان شود. همچنين در كشورهايي مثل هند و پاكستان بموازات نزديك شدن به خودكفايي سوبسيد نهاده‏ها نيز كاهش يافته است. همچنين در كره ، فيليپين و تايلند واردات آزاد شده است. با وجود اين، سياست‏هاي قيمت گذاري جايگاه ويژه خود را دارا مي‏باشند. اما از آنجا كه دخالت دولت در قيمت گذاري همراه با اثرات جانبي و كاهش كارآيي توليد است لذا بايستي دقت كافي در قيمت گذاري صورت گيرد. براساس مطالعات انجام شده در FAO روي 38 كشور در حال توسعه اهداف زير مد نظر واقع شده است تثبيت يا كاهش قيمت مواد غذايي براي مصرف كنندگان بمنظور بهبود توزيع درآمد و كاهش هزينه نيروي كار حفظ عرضه مواد غذايي در جهت امنيت غذايي تثبيت با حمايت از قيمت توليد كنندگان براي ايجاد انگيزه‏هاي توليد بيشتر توسعه صادرات و كاهش واردات مواد غذايي فراهم كردن منابع درآمد دولت و افزايش مبادلات خارجي از طريق كنترل بازار و ماليات تشويق صنعتي شدن ملاحظه مي‏شود كه سياست قيمت گذاري محصولات كشاورزي غالباً همراه با سياست‏هاي ديگر است. بطور كلي دخالت دولت‏ها در اثر قيمت گذاري بخاطر دستيابي به اهداف زير است: كاهش ناپايداري قيمت ها و درآمد بهبود تخصيص نهاده‏هاي توليد افزايش سطح خودكفايي در مواد غذايي كاهش ريسك مع‏الوصف، مهمترين اهداف سياست قيمت گذاري محصولات كشاورزي در اروپاي غربي و ايالات متحده آمريكا تثبيت قيمتها و درآمدها بوده است در حالي كه توليدات كشاورزي بطور بالايي تحت تأثير شرايط آب و هوايي و تغييرات ديگر قرار دارند، مقدار مصرف مواد غذايي به سادگي تحت تأثير عوامل مختلف واقع نمي‏شود. از اين رو قيمت محصولات كشاورزي مستعد نوسانات زيادي است. به همين جهت است كه دولت‏ها علاوه بر دخالت در توليد و توزيع محصولات كشاورزي، سياست‏هاي قيمتي را نيز براي پايدار ساختن قيمت‏ها اعمال مي‏كنند كه معمولاً به نوع محصول بستگي دارد. انواع سياست‏هاي حمايتي را مي‏توان به صورت زير برشمرد: سياست‏هاي كنترل مقدار محصولات كه عمدتاً بصورت كنترل مقدار عرضه اعمال مي‏شود، در دوره‏هايي كه مقدار عرضه بيش از حد است دولت آن را خريداري و در دوره‏هاي كمبود آن را عرضه مي‏كند. اين سياست را گاهي نيز سياست ذخيره احتياطي مي‏گويند. اعمال قيمت تضميني بمنظور حفظ قيمت در سطحي معين تثبيت قيمت كه از طريق آن دولت عرضه و تقاضاي محصول را كنترل مي‏كند. پرداخت جبراني كه بر اساس آن دولت يارانه‏اي معادل تفاوت بين قيمت تعيين شده توسط دولت و قيمتي كه محصول به فروش مي‏رسد به توليد كنندگان پرداخت مي‏شود. پرداخت بخشي از ضرر توليد كنندگان از محل وجوهي كه قبلاً توسط دولت و نيز توليد كنندگان ذخيره شده است. اين روش به سياست "وجوه تثبيت قيمت‏ " معروف است. علاوه بر اين، سياست‏هاي يارانه صادرات، كنترل واردات، يارانه پرداختي به نهاده‏ها و همچنين دخالت مستقيم دولت در توليد و بازاريابي و عمليات مربوط به ذخاير احتياطي مورد تجربه قرار گرفته است. بورس و محصولات کشاورزی بورس كالای كشاورزی ایران بر اساس قانون استفساریه ماده ۹۵ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۷۹ و ماده ۱۱۳ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال ۱۳۸۰ كل كشور , مصوب ۷/ ۹/ ۱۳۸۰ مجلس شورای اسلامی و همچنین قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب سال ۱۳۴۵ در شهریور سال ۱۳۸۳ تاسیس گردید. بازار محصولات كشاورزی در ایران همواره با محدودیت ها و دشواری های ساختاری زیادی روبرو بوده و بخش عمده ای از این مشكلات مربوط به عدم توسعه یافتگی اقتصاد كشاورزی كشور ما و همچنین ساختار سنتی و ناكارا بازار محصولات كشاورزی می باشد كه علی رغم تلاشهای بسیار انجام شده طی ۲ دهه اخیر و صرف میلیارد ها ریال توسط دولت در جهت اصلاح این ساختار همواره شاهد عدم بازدهی مناسب و حصول نتایج مورد انتظار در این بخش بوده ایم. با توجه به مشكلات مطرح شده در سالیان گذشته بورس كالای كشاورزی ایران به عنوان یك بازار جدید با ایجاد بازاری فراگیر، یكپارچه , متشكل و سازمان یافته در صدد رفع مشكلات موجود بر آمده و سبب سهولت در امر دادوستد كالاها گردیده است كه با استفاده از روش های گوناگون سبب حفظ و پایداری و همچنین توسعه بخش كشاورزی در سالهای آتی خواهد شد. بررسی روند پیدایش و تكامل بورسهای كالا در جهان حاكی از آن است كه ظهور و بسط فعالیتهای این گونه بازارها در عرصه اقتصاد كشورها در پی پاسخ گویی به برخی از نیازمندیهای اقتصادی و در بسیاری موارد رفع برخی تنگناها و موانع در بازار كالاها بوده است . به عبارت دیگر ، وجود برخی مشكلات در بازار كالا ( چه در بخش عرضه ، تقاضا و چه در بخش توزیع) و به تبع آن نوسانات قیمت كالاها به ویژه محصولات كشاورزی و همچنین برخی از نارساییهای بازارهای سنتی و ناكارآمدی این گونه بازارها از یك طرف و مزایا و منافع ایجاد و راه اندازی بورسهای كالا و توانمندی آنها در رفع مشكلات فوق الذكر از طرف دیگر مهمترین انگیزه و عواملی هستند كه موجب پدیدار شدن بازارهای آتی در صحنه اقتصاد كشورهای مختلف گشته اند. نارسایی های بازار سنتی و ناكار آمدی آن كه خود پیامدهایی به اشكال مختلف همچون افزایش ریسك قیمت یا همان نوسان شدید قیمت ها و ... دارد ، در اكثر كشورهای جهان به ویژه كشورهای در حال توسعه ، شاید مهمترین انگیزه راه اندازی چنین بازارهایی بوده است . چرا كه در اكثر این كشورها به دنبال اجرای سیاست های تعدیل اقتصادی ، بازار اكثر كالاها و محصولات كشاورزی دچار اختلالاتی ناخوشایند گشته است . در چنین شرایطی پتانسیل بسیار قوی وجود دارد مبنی بر راه اندازی بازارهای آتی كه عمده ترین هدف ایجاد بازارهای آتی در این حالت پایان بخشیدن به اختلالات بازار و ایجاد یك نظام سازمان یافته داد و ستد و توزیع كالاها در كشور است . البته شایان ذكر است كه در بسیاری از كشورها ، ایجاد بازارهای آتی با انگیزه و هدف كاستن هزینه معاملات نیز بوده است . راه اندازی بورس كالای كشاورزی در ایران همانند سایر كشورها جدا از مقوله فوق نیست . بخش كشاورزی ایران با مشكلات عدیده ای مواجه است . نوسان بسیار شدید قیمت محصولات كشاورزی و ناپایداری آن یكی از عمده ترین آنهاست . نوسان بسیار شدید قیمت محصولات كشاورزی به نوبه خود موجب نگرانی و عدم اطمینان كشاورزان نسبت به درآمدهای مورد انتظارشان میشود. در كنار نوسان شدید قیمت ها ، عدم شفافیت و عدم گردش اطلاعات در بازارهای محلی محصولات كشاورزی، حضور بسیار گسترده دلالان و واسطه ها در بخش های مختلف توزیع و فروش این محصولات ، وجود انكار ناپذیر پدیده سلف خری در اقتصاد كشاورزی ایران ،فقدان یك بازار رقابتی كارآمد و فراگیر برای داد و ستد محصولات كشاورزی و عدم كارآیی شبكه توزیع از جمله مشكلاتی هستند كه بخش كشاورزی ایران با آن دست و پنجه نرم می كند. این مشكلات عمدتاً در شرایط نبود یك بازار منسجم ومتشكل و رقابتی دامنگیر بخش كشاورزی ایران گشته است . از طرف دیگر ، بورس كالای كشاورزی با استفاده از ابزارها و روشهای داد و ستد در پی ایجاد یك بازار رقابتی ، شفاف و كارآمد است كه تا حد قابل ملاحظه ای معضلات فوق الذكر را مرتفع خواهد نمود. بنابراین در چنین شرایطی ، پتانسیل بسیار قوی برای ایجاد و راه اندازی بورس كالای كشاورزی در ایران وجود دارد. بعنوان اولین گام می توان گفت كه راه اندازی چنین بازاری در بخش كشاورزی ایران پاسخگویی به برخی نیازها ومرتفع نمودن برخی مشكلات مبتلا به این بخش از اقتصاد ایران میباشد. دیگر اهداف انگیزه های ایجاد چنین بازاری در كشور را می توان در قالب دوره های زمانی كوتاه مدت میان مدت و بلندمدت مورد بررسی قرار داد. بهر ترتیب ، ایجاد و راه اندازی بورس كالا چه به عنوان ابزاری برای بهبود روش مبادله یا سازماندهی بازار كالاها و چه برای توسعه اقتصاد از طریق افزایش سرمایه گذاری در آن اساسا میتوانند نقش بسیار مهمی در اقتصاد كشور و تامین رفاه مردم ایفا كند. درحال حاضر در بورس كالای كشاورزی ایران ۴ نوع قرارداد نقدی ، نسیه ،سلف و آتی درنظر گرفته شده است اهداف بلندمدت راه اندازی بورس كالای كشاورزی در ایران كمك به توسعه بخش كشاورزی برپایه رشد و افزایش سرمایه گذاری به ویژه توسط بخش خصوصی در این حوزه از اقتصاد به همراه توسعه صادرات محصولات كشاورزی ، یكی از مهمترین اهداف و دورنمای بورس كالای كشاورزی است كه حصول به آنها تاثیر بسیار شگرفی در اقتصاد كشور به اشكال افزایش اشتغال ، تولید ملی و صادرات غیر نفتی و نهایتا ورود ارز به كشور خواهد داشت . در بلندمدت با ورود ابزارهای مشتقه جدید و همچنین ورود محصولات كشاورزی متنوع به بازار، زمینه بسیار مستعدی در افزایش سهم بخش كشاورزی در تولید ناخالص داخلی و توسعه و بهبود بازار ملی اقتصاد فراهم خواهد شد . رسیدن به هر كدام از اهداف مذكور تاثیر قابل توجه و شایانی بر عرصه اقتصاد و رفاه كشور به ویژه رفاه كشاورزان و تولید كنندگان در بخش كشاورزی و صنایع فرآوری تبدیل و ... دارد . نگاهی به صنایع بالا دستی و پایین دستی بخش كشاورزی در ایران ، نتایج بهبود و پیشرفت در این بخش و تاثیرگذاری آن بر كل اقتصاد كشور را بیش از پیش نمایان میسازد. اهداف بلندمدت راه اندازی بورس كالای كشاورزی در ایران را می توان به صورت زیر برشمرد: كاهش هزینه معاملات و ساماندهی مناسب تر بازار محصولات كشاورزی یكی از مسائلی كه برای تولید كنندگان و مصرف كنندگان محصولات كشاورزی بسیار حائز اهمیت جلوه می كند ، هزینه انجام معاملات است . هزینه انجام معاملات بر قیمت تمام شده محصولات كشاورزی تاثیر قابل توجهی دارد. از آنجایی كه یكی از كاركردهای بلندمدت بورس كالای كشاورزی حصول به قیمت های واقعی محصولات كشاورزی و ساماندهی بازار آن است ، دستیابی به كمترین هزینه معاملات نقش بسیار مهمی در تعیین چنین قیمت هایی دارد. قیمت هایی كه بیشتر منبعث از كنش و واكنش عوامل بازار است تامسائل جانبی همچون تغییرات در هزینه انجام معاملات و ... . هزینه های جستجوی طرف مقابل معامله ، جمع آوری اطلاعات بازار و انتشار آن ، هزینه های غیرضروری حمل ونقل و به طور كلی هزینه های حاشیه بازار و بازاریابی از جمله این هزینه ها هستند. با راه اندازی بورس كالای كشاورزی در ایران ، این امكان فراهم خواهد آمد كه كشاورزان و مصرف كنندگان محصولات كشاورزی بدون صرف هزینه قابل توجه ای از اطلاعات منتشره بازار استفاده نمایند. هر كدام از فعالان بازار ( چه كشاورزان و چه مصرف كنندگان و ... ) ضرورتی بر شناسایی طرف معامله و نگرانی از بابت انجام تعهدات طرف مقابل نخواهند داشت چرا كه آنها فقط با بورس كالای كشاورزی و مشخصا اتاق پایاپای بورس كالا تعامل خواهند نمود. بورس كالا با استفاده از مكانیزم های خاص ، انجام تعهدات طرف مقابل را ضمانت نموده و در كلیه مراحل بر ساز و كار داد و ستد نظارت بسیار قوی خواهد داشت . همچنین بورس كالای كشاورزی از انبارهای استاندارد در كشور كه از پراكندگی مناسبی برخوردارند، بهره خواهد برد و ضرورتی بر حمل محصولات كشاورزی به یك مركز خاص مثلا تهران نمی باشد. آنها (كشاورزان) می توانند محصولات تولیدی خود را به نزدیكترین انبار مورد تایید بورس كالا تحویل نمایند و از این طریق هزینه حمل و نقل كمتری بپردازند كه نهایتا منجر به كاهش هزینه معاملات خواهد شد . بنابراین بورس كالا در بلندمدت تاثیر قابل توجهی در حصول به قیمت واقعی محصولات كشاورزی از طریق كاهش هزینه انجام معاملات خواهد داشت و از این طریق ، ساماندهی هر چه بیشتر بازار محصولات كشاورزی كه از پیامدهای بسیار اساسی و ضروری بورس كالاست ، محقق خواهد شد. افزایش سرعت انتقال اطلاعات بازار به تولید كننده و مصرف كننده شیوه های اطلاع رسانی نوین در بورسهای مختلف باعث جذابیت این بازارها شده است. بازارهایی كه به دلیل دسترسی به اطلاعات به كانونی برای تولید كنندگان و مصرف كنندگان كالاهای مختلف تبدیل شده اند. بررسی و مطالعه بازار محصولات كشاورزی در ایران نشان می دهد كه یكی از نواقص بازارهای سنتی این محصولات در ایران عدم دسترسی آسان و سریع تولید كنندگان و مصرف كنندگان به اطلاعات بازار است . عدم دسترسی آسان به اطلاعات بازار خود موجب تصمیم گیری نادرست فعالان بازار و در نتیجه پایین آمدن كارایی بازار می شود و از این طریق احتمال متضرر شدن تولیدكنندگان یا مصرف كنندگان كالاها افزایش می یابد. بورس كالای كشاورزی ، در بلندمدت با تسریع روند اطلاع رسانی امكان فرصت طلبی را از سودجویان و دلالان بازار سلب نموده و زمینه را برای روزآمد بودن اطلاعات كشاورزان و تصمیم گیری بهینه و منطقی آنها فراهم خواهد كرد . این امر میسر نمی شود مگر در صورت عملكرد موفق و عملی بازار در امر اطلاع رسانی و افزایش سرعت انتقال اطلاعات . توسعه صادرات محصولات كشاورزی ایران ، شاید از معدود كشورهایی است كه از شرایط آب و هوایی بسیار متنوع بهره مند است. تنوع آب و هوایی یكی از مزایای بسیار ارزشمند است كه تنوع محصولات كشاورزی را به همراه دارد. ایران در تولید بسیاری از محصولات كشاورزی همچون زعفران ، پسته ، خرما ، خشكبار و برخی محصولات باغبانی نظیر مركبات دارای مزیت بسیار بالایی است و در برخی دیگر از محصولات منجمله محصولاتی كه در تامین غذای مردم نقش دارند نظیر برنج ، گندم و حبوبات علیرغم عدم برخورداری از مزیت نسبی در شرایط حاضر می توان با بكارگیری مجموعه عوامل لازم به نوعی از مزیت نسبی دسترسی پیدا كرد. در بلندمدت با ورود این محصولات به بورس كالا می توان زمینه بسیار مناسب و مستعدی را برای صادرات هر چه بیشتر و در نتیجه ارزآوری بالا و تزریق آن به اقتصاد كشور فراهم نمود.سالهاست كه دستیابی به توسعه و افزایش صادرات غیر نفتی در اولویت قرار گرفته است اما در عمل همراه با مشكلات عدیده ای مواجه بوده ایم . یكی از این مشكلات نداشتن یك ساز و كار برای نیل به چنین مقصودی است . راه اندازی بورس كالای كشاورزی در بلندمدت به این مهم جامه عمل خواهد پوشاند. بورس كالا بر اساس مكانیزم خاص خود كیفیت محصولات كشاورزی را ارتقاء میبخشد. بدین نحو كه كالاهایی در بورس قابل داد و ستدند كه از ویژگی ها و معیارهای استاندارد و تعیین شده از طرف بورس كالا برخوردار باشند. از این رو ورود به بورس كالا و برخورداری از مزایای آن قبل از هر چیز تولید كالای با كیفیت را می طلبد كه این امر ، نهایتا موجب تشویق تولید كنندگان و كشاورزان به سمت تولید با كیفیت محصولات خواهد شد و یكی از موانع بر سر راه صادرات محصولات كشاورزی كه همانا كیفیت نامناسب آنهاست ، برطرف خواهد شد و كالای مورد تایید بورس می توانند به راحتی در زمره كالاهای صادراتی قرار گیرند . از طرف دیگر ، مصرف كنندگان و بازرگانان خارجی با ورود به بورس كالا می توانند محصولات با كیفیت بسیار مناسب را در بازارهای كشورهای دیگر عرضه نموده و توام با اطمینان و اعتماد بیشتر به امر داد و ستد بپردازند. ره آورد چنین عملی توسعه صادرات غیرنفتی كشور خواهد بود. تغییر الگوی كشت روند پر شتاب جهانی شدن اقتصاد ، بسیاری از مفاهیم اقتصادی دهه های قبل را به چالش گرفته است. آنچه در این روند پرشتاب و گرایش چشمگیر جهانی شدن نقش اساسی ایفا می كند ، همانا دست یافتن به مزیت نسبی در تولید كالاست . به عبارت دیگر ، حذف و یا كاهش تعرفه های گمركی ، آزادسازی تجارت جهانی و حجم عظیم انتقال كالاها از كشوری به كشور دیگر ، تولید بسیاری از كالاها را با محاسبات موشكافانه اقتصادی و هزینه فرصتی مواجه می سازد. در چنین شرایطی به نظر می رسد كه تنها راه تجارت و عقب نماندن از قافله جهانی ، ایجاد مزیتهای نسبی در تولید برخی از محصولات و كالاها باشد . بورس كالای كشاورزی در بلندمدت شرایط بازار را به نحوی فراهم خواهند نمود كه كشاورزان با اعتماد و اطمینان به تولید آن دسته از محصولات كشاورزی روی آورند كه در آن نسبت به تولید سایر محصولات مزیت و منفعت بیشتری كسب نمایند. شفافیت بازار و كاهش سیاستهای حمایتی و تعرفه ای و یارانه ای دولت ( خرید تضمینی ، توافقی ) در این بخش روند دستیابی به مزیت نسبی در تولید برخی محصولات را شتاب خواهد بخشید. از طرف دیگر با افزایش میزان سرمایه گذاری به ویژه توسط بخش خصوصی ( كه در یك بازار رقابتی و به دور از انحصار و بر پایه اطلاعات روشن شكل می گیرد) به شرایطی خواهیم رسید كه فعالیتها منحصر به تولید محصولاتی خواهد شد كه دارای مزیت نسبی باشند و این امر الگوی كشت كشاورزان را تغییر خواهد داد توسعه بخش كشاورزی با تحقق اهداف مذكور به هدف اصلی كه توسعه بخش كشاورزی خواهیم رسید. اكثر سیاستهای اتخاذ شده در بخش كشاورزی معطوف به حمایت از تولید كننده بوده و مزید بر آن شبكه توزیع این كالاها از كارایی لازم و هماهنگ با شرایط نوین اقتصادی برخوردار نیست. نتیجه آن شده كه بخش كشاورزی نتواند به خوبی نیازهای تولید و مصرف را شناسایی كند. علاوه بر آن به دلیل عدم دسترسی آسان بسیاری از كشاورزان به بازاری گسترده و سراسری در كشور ، فعالیتهای بخش كشاورزی در بسیاری موارد با مقیاس كوچك و به شدت محلی انجام میشود. گستردگی بسیار محدود بازارهای محلی و بومی انگیزه افزایش تولید و توسعه بخش كشاورزی را از اكثر كشاورزان سلب می كند. چرا كه در صورت تولید بیش از حد نیاز بازارهای محلی ، مجبور به ذخیره سازی محصولاتشان خواهند شد . بورس كالای كشاورزی به سبب بهره گیری از امكانات انبارداری مناسب از یك طرف و ایجاد یك بازار ملی و گسترده از طرف دیگر ، انگیزه افزایش تولید و گسترش و توسعه بخش كشاورزی را افزون می كند. با راه اندازی بورس كالا ، كشاورزان محصولاتشان را در یك بازار سراسری و منسجم عرضه خواهند نمود. این امر سهم فعالیت بخش خصوصی در كشاورزی ایران را به طور قابل توجهی افزایش می دهد . علاوه بر آن ، مناسبات و شیوه تولید در بخش كشاورزی ایران به شدت متحول خواهد شد. این واقعیت كه محصولات كشاورزی عرضه شده در بورس باید از استانداردهای ویژه ای برخوردار باشند، موجب تغییر شیوه تولید خواهد شد. شیوه سنتی تولید در بخش كشاورزی علاوه بر عدم برآوردن نیازهای گسترده امروزی ، از تولید محصولات با استانداردهای بالا عملا عاجز است . بنابراین پیش بینی میشود كه در بلندمدت یكی از پیامدهای راه اندازی بورس كالای كشاورزی، مكانیزه شدن تولید و تغییر تكنولوژیك آن در بخش كشاورزی خواهد بود چرا كه كشاورزان و تولید كنندگان در این بخش جهت هماهنگی كامل با استانداردهای تعیین شده به استفاده از فن آوری پیشرفته و روز آمد در بخش كشاورزی راغب خواهند شد . اهداف كوتاه مدت راه اندازی بورس كالای كشاورزی مهمترین اهداف كوتاه مدت بورس كالای كشاورزی را می توان رفع مشكلات مبتلا به بازار سنتی محصولات كشاورزی و رفع تنگناها و مضایغ مالی كشاورزان نام برد. بورس كالای كشاورزی جهت فعالیت در بلندمدت و حصول به اهداف بلندمدت باید ابتدا به رفع نواقص بازار سنتی و جلب اعتماد عمومی بكوشد و زمینه مساعد را برای رسیدن به یك بازار آتی پیشرفته را فراهم كند . رسیدن به این اهداف ، شاید ، مهمترین انگیزه راه اندازی چنین بازاری در كشور محسوب می شود. اهداف كوتاه مدت رویكردی معطوف به حل مشكلات كنونی بازار سنتی محصولات كشاورزی دارد . ذیلا این اهداف را مورد بررسی قرار می دهیم . اصلاح ساختار بازار سنتی بازار سنتی محصولات كشاورزی در ایران بازاری است كه در آن هیچ كدام از عوامل اصلی بازار ، یعنی تولید كنندگان محصولات كشاورزی و متقاضیان و مصرف كنندگان عمده آن ، حضوری چشم گیر و قابل توجه ندارند. عدم حضور آنها دقیقا به معنای عدم برخورداری آنان از یك موقعیت منصفانه و عادلانه در بازار است . در نتیجه عدم حضور مستقیم كشاورزان در بازار محصولات كشاورزی منافع حاصل از دسترنج آنان نصیب افراد سودجو. و دلال می شود و كشاورزان علاوه بر اینكه محصولات خود را با قیمت بسیار ناعادلانه به دست دلالان می سپارند، خود در مضایغ مالی شدید به سر می برند ، و محصولات تولیدی آنها با قیمتهای گزاف و بعضاً چندین برابر قیمت دریافتی آنها در بازارهای مصرف به فروش می رسد و سود حاصل از آن به جیب دلالان و واسطه گران و توزیع كنندگان می رود.بورس كالای كشاورزی در كوتاه مدت بازاری را فراهم خواهند نمود كه در آن علاوه بر حضور مستقیم و بلاواسطه كشاورزان و مصرف كنندگان ، قیمت محصولات كشاورزی به صورت علمی و عادلانه تعیین می شود. این قیمت نتیجه تعامل عوامل بازار ( عرضه كنندگان و تقاضا كنندگان ) خواهد بود و منافع آن مستقیما عاید كشاورزان و مصرف كنندگان خواهد شد. در این وضعیت هم كشاورزان از موقعیتی منصفانه برخوردار خواهند بود و هم دغدغه های بسیاری از مسئولان دولتی در باب تعیین قیمت كاهش خواهد یافت . اصلاح ساختار بازار ، به ویژه مكانیزم توزیع این محصولات ، شاید یكی از اساسی ترین كاركردهای بورس كالای كشاورزی خواهد بود. علاوه بر مطالب فوق ، بازار سنتی نتوانسته امكانات خود را با شرایط و نیازهای جدید جامعه وفق دهد. نیازهایی كه از یك طرف در نتیجه رشد اقتصادی و تحولات صورت گرفته در ساز و كار اقتصاد پدیده آمده است و از طرف دیگر در پی بزرگ شدن اقتصاد كشور و ارتباط گسترده آن با اقتصاد خارج و عدم رشد و گسترش و بهبود ساختار بازار ، این نیاز در حد بسیار بالایی عقیم وبدون جواب مانده است . عدم هماهنگی بازار سنتی محصولات كشاورزی با انتظارات و نیازهای پدید آمده از بطن اقتصاد امروزی ایران ، چهره ای ناكارا و ناكارآمد از بازار سنتی این محصولات نمایان كرده است. جلوگیری از نوسانات شدید قیمت نوسان قیمت كالاها و شدت آن همواره یكی از عواملی بوده است كه حساسیت در مورد كالاهای خاصی را برانگیخته است ، به عبارت دیگر ، جدای از نقش مهم و اساسی بسیاری از كالاها در سبد مصرف خانوار و میزان تولید آن كالا در كشور ، عامل دیگری كه باعث شده است دولت در حیطه كالای خاصی دخالت نموده و سیاست گذاری نماید ، نوسان قیمت آن كالا می باشد. از آنجایی كه بسیاری از این كالاها نقش بسیار اساسی در سبد مصرفی خانوار دارند ( مثل گندم ، برنج و .. ) نوسان شدید قیمت آنها پیامدهای ناخوشایندی به بار خواهد آورد. به گونه ای كه هم تولید كنندگان و هم مصرف كنندگان این كالاها از وضعیت ناپایدار و پر نوسان قیمت ها متضرر خواهند شد. در چنین وضعیتی عامل مشترك بین تولید كنندگان و مصرف كنندگان نگرانی از آینده است. اینكه قیمت ها در آینده چگونه خواهد بود و دور نمای بازار در آینده به چه صورتی است . به علاوه ، به دلیل نداشتن اطلاعات كافی از روند قیمت ها در آینده امكان هر گونه سیاست گذاری فعالان بازار (مصرف كنندگان ، تولید كنندگان و سوداگران ) در مورد عملكردشان در آینده عملا با دشواریهای فراوانی مواجه خواهد شد . در این شرایط ایجاد و راه اندازی بورس كالا پاسخ مناسبی به ناهنجاریهای بازار كالاهاست . چرا كه عملكرد بازارهای آتی كالاها به گونه ای است كه نگرانی ها و دغدغه های فعالان اصلی بازاری یعنی مصرف كنندگان و تولید كنندگان را پایان می بخشد و با مكانیزم هایی كه به كار می بندد ، اطلاعات مفید و موثری در مورد قیمت ها در آینده ارائه می دهد كه این اطلاعات عامل موثر و بسیار مهمی در تصمیم گیری آنها در مورد وضعیت كنونی و آتی آنها می باشد. كاهش ریسك قیمت و معاملات متقاضیان داد و ستد در بازار ( تولید كنندگان ، مصرف كنندگان و سوداگران و … ) با دو نوع ریسك برخورد می كنند كه آنها را می توان به صورت زیر برشمرد : ریسك قیمت : ریسك قیمت در واقع همان خطرات ناشی از تغییرات قیمت می باشد. علاوه بر این وجود الگوی تار عنكبوتی در بازار محصولات كشاورزی این خطر را بسیار پر اهمیت جلوه گر می سازد ، این امر كشور ما را به آن می دارد تا با بكارگیری بورس كالای كشاورزی و معرفی قراردادهای اختیار معامله به كشاورزان راه حلهای جدیدی برای بیمه نوسان قیمت ایجاد كند. ریسك معاملات : یكی از خطرات دیگری كه فعالان بازار را تهدید می كند ، امكان عدم پایبندی به تعهدات قراردادهای بازار سنتی است كه همواره مشكلات زیادی را برای فعالان بازار به وجود آورده است . بورس به عنوان نهادی منسجم شرایط ورود به بازار را بسیار قانونمند كرده است . به همین دلیل فردی كه وارد بازار می شود میتواند نسبت به انجام تعهدات طرف مقابل معامله مطمئن باشد. بهبود كیفیت محصولات كشاورزی از طریق استاندارد كردن آنها استاندارد كردن كالا ، یكی از خدمات بورس كالا است كه تاثیر بسزایی درمناسبات تولید و بازرگانی خارجی كالاها دارد. استانداردكردن به مفهوم تعریف مشخصه های هر كالا در هر درجه میباشد. استانداردها بر پایه مشخصه های قابل رویت و اندازه گیری استوارند مانند وزن ، اندازه ، رنگ ، ظاهر، تركیب ، رطوبت ، طعم و غیره . این امر باعث خواهد شد تولید كنندگان برای رعایت این استانداردها كیفیت و روشهای تولید خود را اصلاح كنند و به مكانیزه كردن روش تولید روی آورند. استاندارد كردن محصولات كشاورزی از یك طرف موجب افزایش تولید و در نتیجه امكان موفقیت بیشتر در بازارهای جهانی خواهد شد و از طرف دیگر مصرف كنندگان با رضایت خاطر و اطمینان بیشتری محصولات استاندارد را تقاضا خواهند كرد. علاوه بر مطالب فوق ، با استاندارد كردن كالاهای مورد مبادله در بورس ،ضرورتی بر بازدید خریداران و فعالان بازار از محصولات خریداری شده نمی باشد و این امر موجب ایجاد اطمینان و در نتیجه افزایش حجم داد و ستد كالا در بورس خواهد شد . همچنین ، بهبود كیفیت محصولات تولیدی در بخش كشاورزی از طریق استانداردهای آنها تاثیر قابل توجه و گسترده ای بر صادرات این محصولات خواهد داشت . چشم انداز روشن صادرات محصولات كشاورزی فقط از طریق استاندارد كردن در مراحل تولید و مراحل بسته بندی و مبادله مسیر است . موقعیتی كه از طریق بورس كالاهای كشاورزی رسیدن به آن بسیار امیدبخش جلوه می نماید. تامین مالی كشاورزان یكی از مشكلاتی كه كشاورزان ، نه تنها در كشور ما بلكه در بسیاری از كشورهای در حال توسعه با آن دست به گریبان هستند مشكلات اقتصادی و تامین مالی برای تولید است . این مشكل در كشور ما بسیار جدی است تا حدی كه بسیاری از كشاورزان حتی توانایی پوشش هزینه های جاری زندگی خود را ندارند ، به همین دلیل اقدام به پیش فروش محصولات خود می كنند . اما بورس كالا با همكاری نهادهای مالی بازار پول مانند بانك كشاورزی می تواند كشاورزان را وارد بورس كالا كند و در صورتی كه كشاورزان توانایی شركت در معاملات بورس ، مطابق با قوانین بورس را داشته باشند ، این نهادها می توانند به واسطه وجود قراردادهای مختلف در بازار اعتبارات مناسب در اختیار تولید كنندگان قرار دهند . به علاوه بورس كالا نیز می تواند در كوتاه مدت به واسطه اینكه این كشاورزان از طریق بانك كشاورزی به بورس معرفی شده اند ، به جای آنكه از تولید كننده سپرده دریافت كند ، درصدی از مبلغی كه به عنوان پیش پرداخت از خریدار گرفته را به فروشنده پرداخت كند. و بدین ترتیب كشاورزان با مشكلات كمتری از جهت تامین مالی برای تولید و پوشش هزینه های جاری زندگی خود روبرو خواهند بود. كاهش هزینه های شناسایی منابع تولید و مصرف بازار تمركز فروشندگان و خریداران یكی دیگر از خصوصیات سازمانی بورس كالای كشاورزی است كه نقش موثری در ماهیت و میزان رقابت در بازار ایفا میكند. رقابت به خاطر اینكه دسترسی خریداران و فروشندگان به بازار را افزایش می دهد. موجب ارتقای شبكه توزیع می شود . یكی از مشكلاتی كه امروزه در بازار سنتی به چشم می خورد عدم دسترسی آسان به تولید كننده و مصرف كننده است. در صورتی كه اولین هدف تشكیل بورس كالا می تواند تمركز تولید كنندگان و مصرف كنندگان عمده كالا و در نهایت كاهش هزینه های شناسایی منابع تولید و مصرف بازار باشد. مشکلات بازاریابی محصولات کشاورزی و راه های رفع آن فاصله زیاد بین مصرف کننده با تولید کننده و لزوم وجود واسطه های زیاد با توجه به اینکه محصولات خاص در مناطق خاصی تولید می شود اما سایر مردم در نقاط مختلف از آن استفاده می کنند ، که این امر باعث بوجود آمدن فاصله طولانی بین مصرف کننده و تولید کننده می شود ، به منظور از بین بردن این فاصله واسطه های فراوانی در مسیر عرضه قرار می گیرند و بنابر حسب خدمتی که انجام می دهند هزینه ای را بر بازاریابی تحمیل می کنند که صرف این هزینه ها باعث گرانی محصولات می شود (مجاوریان ، 1376) . دوری از بازار مصرف به خصوص به میان آمدن عواملی چون حمل ونقل ، تولید اندک و عدم توان مالی در ارائه محصول به بازار مناسب از دیگر مشکلات اساسی کشاورزان می باشد . چنانچه برخی از این مشکلات در تحقیقات چندی که برای در بازاریابی سیب انجام گرفته به چشم می خورد. از دیگر سوی وجود یک سیستم ساده بازاریابی کارایی آنرا بالاتر می برد یعنی اگر تولید کننده کالای خود را به طور مستقیم و یا با واسطه کمتر به مصرف کننده برساند بازار کارآ عمل می نماید. نظام تولید : یکی از عوامل مؤثر در کاهش یا عدم کارایی در نظام بازاریابی در کشورهای توسعه نیافته ، وجود نظام های تولید سنتی و کهن و ارائه کشاورزی بخور و نمیر می باشد . اما وجود یک نظام پیشرفته بازاریابی بدون یک نظام متناسب تولید امکان پذیر نیست لذا ابتدا باید تغییرات اساسی و مطلوب در مفاهیم و ادراکات افراد دست اندر کار در نظام های سنتی تولید جهت تغییر این نظام ها بوجود آمده و آنگاه اقدام به استفاده از شبکه پیشرفته بازاریابی می شود ، در آن هنگام امکان استفاده از وسایل و امکانات ارتباط جمعی چون رادیو ، مطبوعات ، و نشریات مربوط به کنترل بازاریابی بوجود می آید . اعتبارات : اعتبارات بنا به اشتراک نظر بسیاری از متخصصان نقش مهمی را در ایجاد انگیزه تولید ایفا می نماید ، امروزه ، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه جهت تقویت واحد های سنتی تولید کننده ، اعتبارات ارزان قیمت پرداخت می گرددکه علاوه بر ایجاد انگیزه موجبات بهبود تولید و افزایش درآمد می گردد . وجود اعتبارات کافی ، علاوه بر کارائی در زمان کشت ، موجب بهبود عرضه محصول در بازار مناسب نیز می شود که بدنبال آن سود بیشتر تولید کننده بوجود می آید . اما آنچه در این قسمت حائز اهمیت می باشد ارائه خدمات آموزشی و مشاوره ای در چگونگی مصرف صحیح این اعتبارات می باشد تا تولید کننده آنرا بدرستی و در مناطق مهم مورد نیاز واقعی خود خرج و هزینه نماید . عدم دسترسی به اطلاعات : اطلاعات نقش مهمی را در تصمیم گیری ایفا می کند . و هر چه اطلاعات صحیح تر و رساتر و در زمان مناسب تر ارائه شود ، تصمیم گیری ها نیز به موقع و صحیح اتخاذ می گردد . در بعد اطلاع رسانی آگاهی از مراکز عمده تولید ، نوع تولید و نیاز های مصرف کنندگان بسیار حائز اهمیت می باشد . بعلاوه اطلاعات مواردی چون حمل کالا ، قیمت کالا ، زمان عرضه محصول به بازار را نیز تحت تأثیر خود قرار می دهد مشکلات در باب بازاریابی که در کشور ما وجود دارد به شرح ذیل می باشد : اطلاع رساني ناقص و نامناسب در بازارهاي اصلي فقدان رقلبت كامل در تمام مراحل داد و ستد نوسانات فصلي و بعضا شديد قيمت محصولات كشاورزي و نا پايداري آن. عدم شفافيت قيمت. كمبود و نارسايي اعتبارات مالي مورد نياز توليد كنندگان در زمانهاي مختلف . مشكلات حمل و نقل و نگهداري محصولات كشاورزي. نقش اطلاعات و اطلاع رسانی در بازاریابی : فقدان اطلاعات و عدم شفافيت بازار پديده نامطلوب ديگري است كه در بخش كشاورزي وجود دارد .اصولا از ويژگي هاي بازار كارا توليد،توزيع و مصرف اطلاعات مورد نياز با سرعت ،سهولت و ارزان براي همگان است .اما توليد كننده بخش كشاورزي در خلا اطلاعات تصميم به توليد ،خريد و فروش ميگيرد. كه همين امر باعث زيانها و بي عدالتي فراواني شده است. در ابتدای هزاره سوم نه تنها حرفه کشاورزی بلکه تمام عرصه های زندگی روستایی در حال تغییر است . مردم روستایی نیازمند دسترسی به جریان های اطلاعاتی پویا هستند و در عین حال ، انتظار گسترده ای از اطلاعات دارند . بسیاری از کشاورزان می خواهند یا مجبور خواهند بود که به رویه اشتغال مرسوم خود در بخش زراعی خاتمه داده و در پی دسترسی به اطلاعات ، آموزش و مهارت لازم برای مهیا شدن در جهت کسب فرصتهای شغلی جدید باشند . مردم روستایی نیازمند دستیابی به اطلاعات ، توصیه و مشاوره پیرامون مدیریت منابع طبیعی و زیست محیطی مولد یا غیر مولد ، تقویت سازمان های محلی به منزله بستری برای خرد ورزی و رفتار جمعی توانمند ساز ، توسعه روابط بازاری جدید و برآورده شدن نیاز های متنوع دیگر می باشند . دارا بودن اطلاعات به صورت صحیح و به هنگام از ضرورتهای اتخاذ هر تصمیم می باشد کلیه مدیران در هر قسمت و هر شغلی جهت انجام وظایف خود چون تجزیه و تحلیل برنامه ریزی ، اجرا و کنترل و ارزشیابی به اطلاعات نیازمند هستند . این ضرورت در رابطه با بازاریابی و فرآیند دینامیک و پویای آن کاملاً ضروری می باشد . کاتلر اهمیت اطلاعات در بازاریابی را این گونه توصیف می کند . بازاریابی یعنی آینده سازی و آینده سازی همان مدیریت اطلاعات است . یکی از مواردی که اکثر بازاریان و یا افرادی که از بازاریابی در امور خود استفاده می کنند با آن روبرو هستند کمبود اطلاعات مورد نیاز جهت تصمیم گیری و یا ازدیاد اطلاعات غلط می باشد . و در جهت رسیدن به اطلاعات مورد نیاز وجود واحد ها و سیستم های خاص اطلاعاتی لازم می باشد در سیستم اطلاعات بازاریابی Marketing Information System مواردی چون تجهیزات و روشهای جمع آوری ، طبقه بندی ، تجزیه وتحلیل ، ارزیابی و انتقال به موقع اطلاعات بین اطلاعات مورد نیاز مدیران و سایر اطلاعاتی که فراهم نمودن آنها امکان پذیر است تعادل برقرار کند منابع تهیه اطلاعات : اطلاعات مورد نیاز تولید کنندگان از طریق منابع خاصی تأمین می شدند که بر اساس تحقیقات روستا و همکاران (1375) منابع دریافت اطلاعات به دو بخش کلی منابع داخلی و خارجی تقسیم می شوند . منابع داخلی : این منابع که دارای کاربرد زیاد برای افراد دست اندر کار بازاریابی می باشند شامل گزارشات ، پرونده ها ، افراد دست اندر کار تولید در واحد تولیدی و... می باشد . حسن این نوع اطلاعات ، ارزانی و سرعت انتقالشان می باشد اما این اطلاعات بعضاً ناقص بوده و یا به شکل مطلوب قابل استفاده نیستند . منابع خارجی : این منابع دارای اهمیت اساسی در امر بازاریابی می باشند و از طریق فروشندگان اولیه ، واسطه ها ، عمده فروشان ، منابع دولتی مراکز اطلاعات خصوصی و... بدست می آیند . اما ممکن است چنین منابعی نیز اطلاعات دقیق و صحیح را منتقل نکنند بنابر این پیشنهاد می شود جهت دستیابی به اطلاعات صحیح و دقیق به مراکز تولید اولاً اقدام به تأسیس واحدهای خاص اطلاعاتی نمایند و ثانیاً مراکزی خاص جهت دستیابی به این اطلاعات که لازم است فرآیند تحقیقات بازاریابی را نیز انجام دهند تشکیل شود . روشهای کسب اطلاعات بازاریابی توسط کشاورزان : کشاورزان جهت کسب اطلاعات مورد نیاز خود از منابع و امکانات خاص می توانند بهره گیری نمایند . 1-تماس با سازمانها و مأمورین مطلع دولتی چون سازمان ترویج و مراکز تهیه آمار و اطلاعات اقتصادی 2-دستیابی به شبکه های پیشرفته کامپیوتری از طریق مراکز دولتی 3-استفاده از وسایل ارتباط جمعی برای آگاهی از وضعیت بازاریابی محصولات 4-استفاده از خریداران محصولات چون عمده فروشان ، واسطه ها و صادر کنندگان و فروشندگان مواد اولیه 5-مذاکره و کسب اطلاع از مقامات محلی و مطلع و نیز از طریق میادین شهری فعالیت ها و وظایف بازاریابی محصولات کشاورزی 1-جمع آوری محصولات 2-حمل ونقل 2-درجه بندی و استاندارد نمودن محصولات 3-بسته بندی و تبدیل محصولات 4-انبار داری 5-تبلیغات 6-اعتبار. 7-قیمت گذاری شبکه های بازاریابی : در انتقال یک کالا در نقطه تولید تا رسیدن به مصرف کننده افراد خاصی دست دارند که بر اساس خدمات انجام شده آنها درصدی هزینه به بازاریابی افزوده می گردد . عواملی که در یک شبکه بازاریابی دخالت دارند شامل : 1-خرده فروشان 2-عمده فروشان 3-سلف خران 4-میدان داران 5-سایر موارد : علاوه بر موارد فوق برخی مواقع افرادی مزارع یا باغات را به هنگام برداشت محصول از کشاورز اجاره می کنند . در خصوص رفع مشکلات بازاریابی پيشنهادات ذيل ارائه ميگردد. * ایجاد تنوع:در این راستا دو نوع تنوع مختلف قابل حصول است: تنوع در نظامهای تولیدی وتنوع در فعالیتهای اقتصادی. نوع اول از طریق سازگارکردن الگوهای کشت محصولات، فعالیت های دامداری، نظامهای پرورش آبزیان، روشهای ماهیگیری و شیوه های جنگلداری با استعدادها و محدودیت های منابع طبیعی حاصل می شود. نوع دوم در نتیجه تلفیق تولید زراعی، جنگلداری وشیلات با فرآوری محصولات تولید شده و تلفیق مشاغل در مزرعه با مشاغل بیرون مزرعه به دست می آید. * افزایش برگشت پذیری و به حداقل رساندن مخاطرات: بیشتر روشهایی که برای تولید، فرآوری، خرید وفروش و مصرف محصولات زراعی، دامی و ماهی استفاده می شوند موجب اتلاف منابع و نهاده ها می گردند و خسارات قابل توجهی را قبل و بعد از برداشت دارند. این امر نه تنها موجب کاهش ستانده ها و درآمد می شود بلکه به زوال محیط زیست یعنی نابودی نباتات، فرسایش خاک، آلودگی آبهای زیر زمینی وآلودگی غذا منجر می گردد. اما در خود مزرعه، ضایعات را می توان به عنوان نهاده بازیافت کرد ویا اینکه آنهارا به عنوان محصولات جنبی (از قبیل سوختهای به دست آمده از موجودات زنده) مورد استفاده قرار داد. افزایش اتکا به فرآیندهای زیست شناختی که طبیعت ارائه میدهد،می تواند از هزینه نهاده ها بکاهد * ارائه اطلاعات‌ اقتصادي‌ توسط مراكز اطلاع رساني در روستاها كه‌ مربوط به‌ امور بازرگاني‌ و تجاري‌ چون‌ قيمت‌ها، نوسان‌ها وروندهاي‌ آن‌ها و صادرات‌ و واردات‌ است‌ كه‌ براي‌ كاربران‌ زراعي‌، موسسه‌هاي‌ تجاري‌،واسطه‌ها و مصرف ‌كنندگان‌ محصولات‌ كشاورزي‌ ارزشمند است.