صفحه محصول - مقاله مدرسه ایران زمین 27 ص

مقاله مدرسه ایران زمین 27 ص (docx) 26 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 26 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

مدرسه ایران زمین: تاریخچه: این بنا که در حدود سال 1335 توسط آقای دکتر کامران دیبا طراحی شده، در فاز یک شهرک قدس واقع شده است. از نظر سازماندهی، طرح اولیه بنا دارای چهار ساختمان آموزشی اصلی که در گوشه های حیاط مرکزی قرار گرفته اند، می باشد و ساختمانهای خدماتی شامل آمفی تئاتر و نهار خوری و کتابخانه در سه ضلع حیاط قرار دارند ضلع چهارم به ورودی اختصاص داده شده است. از کل این مجموعه فقط دبیرستان ساخته شده است که هم اکنون کاربرد دبستان پسرانه راهنمایی دخترانه دارد. در طرح اصلی این مجموعه، به منظور تسهیل انتقال دانش آموزان، برای سرویسهای مدرسه پارکینگ در نظر گرفته بودند در جلوی حیاط مجاور دبستان یک معبر قرار دارد که امروزه به عنوان پارکینگ مینی بوسها استفاده می شود. سازماندهی فضایی: سازماندهی فضایی این مدرسه از نوع مرکزی است. یعنی فضاهای مجموعه در اطراف فضای باز غالب در مرکز گرد آمده اند. نقد و بررسی: تأکید روی فضای باز: فضای واقع در مرکز مهمترین فضاست و حیاط به عنوان فضای مرکزی نقش غالب را داشته و فرم مسلط بناست. این موضوع سبب می شود که فضای باز فضایی تعریف شده و مهم مطرح شود. (تصویر 1) شکل مسیر حرکت در این سازماندهی خطی است و دسترسی به فضاهای داخلی از طریق رواقهای دور تا دور حیاط می گیرد. مهمترین مسئله در این سازماندهی، نگهداری تمرکز و اهمیت مرکز است. ساختمان، در اینجا رو به مرکز است و این از نظر بصری (دید به فضای اصلی) و عملکردی (دسترسی به فضای مرکزی) بسیار حائز اهمیت است. (تصویر 3) با وجود آنکه سازماندهی بنا از نوع مرکزی است ولی کلاسهای درس که مهمترین فضاهای آموزشی هستند به این فضای اصلی پشت کرده اند. این موضوع سبب شده که نورگیری تهویه مناسبی در کلاسهای درس وجود نداشته باشید. دید مناسب به فضای باز بیرون نیز کاملاً در این فضاها حذف شده است. فضای بسته: در این بنا، بسته، فضای باز را احاطه کرده است. نسبت فضای بسته به فضای کل ساختمان برابر 76% است که نسبت زیادی است و از تراکم زیاد فضای بسته خبر می دهد (تصویر 5) فضای باز: حیاط، فضای مرکزی بنا را با شکل مربع به خود اختصاص داده است. نسبت فضای باز به فضای کل بنا برابر 24% است و این تناسب نشان می دهد که سطح فضا باز با در نظر گرفتن استاندارها بسیار کم است. البته لازم به ذکر است که فضای باز دیگری در کنار ساختمان وجود دارد که به عنوان حیاط از آن استفاده می شود. فضای نیمه باز: فضای نیمه باز بصورت رواق، حد واسط بین فضای پر و خالی را تشکیل می دهد. فضاهای ارتباطی: اساساً سیر کولاسیون در فضاهای مورد استفاده نشانگر اجزاء با معنی ایستا و پویا در کل ساختمان است. ارتباطات افقی: مسیرهای حرکتی افقی از طریق رواقهای دور تا دور حیاط صورت می گیرد (تصویر 10). ارتباطات عمودی: مسیرهای حرکتی عمودی در کنج های ساختمان قرار دارد این موضوع سبب دسترسی سریع به فضاهای آموزشی می شود، از طرف دیگر مکان دسترسی عمودی، بر خوانایی مسیر حرکتی می افزاید. (تصویر 11) کلاس درس: در این بنا کلاسها در چهار طرف حیاط مرکزی قرار گرفته اند و دسترسی به آنها از طریق رواق در دور تا دور حیاط امکان پذیر است. کلاسها دارای مدول یکسان بوده است بطوری که هر ضلع بنا توسط این مدولها به 5 قسمت مساوی تقسیم می شود و هر طبقه بنا جمعاً 5 * 4 = 20 کلاس را شامل می شود. (تصویر 12) کلاس درس زیر فضایاهای است (تصویر 13) که عبارتند از: ورودی 4) کلاس رختکن5) ایوان انباری ویژگی های کالبدی کلاس درس: کالبد کلاس را از سه نظر مورد بررسی قرار می دهیم: فرم 2) رنگ 3) بافت فرم: فرم کلاس شامل شکل، ابعاد و اندازه های آن می باشد شکل کلاس ها در این ساختمان مستطیل بوده و ابعاد 6/4 * m 7 می باشد ارتفاع کلاس در تمام قسمتها 1/3 متر می باشد (تصویر 14) که با وجود عرض کم آن انعطاف پذیری لازم برای چیدمان های مختلف را ندارد. شکل کشیده مستطیل با توجه به اینکه پنجره ها در یک عرض مستطیل قرار گرفته اند از نظر رسیدن نور مناسب به ابتدای کلاس (ورودی) مشکل ایجاد می کند. (چون کلاس از رواق نیز نور نمی گیرد). (تصویر 15) میزان هوای موجود در کلاس برای هر نفر نیز موثر است. ایوان های شت کلاس که اکنون بسته شده اند، به علت وجود تیغه ضخیم در وسط آن ها نه و تقسیم به دو نصف شدن باعث شده است که تنها ایوان ها با یکدیگر ارتباط نداشته باشند بلکه مساحت موثر آن نیز کم شده و امکان استفاده نداشته باشند، (تصویر 16) انبار بزرگ 85/0 * 2 متر، با وجود مساحت بزرگ آن باز به دلیل مسئله کنترل کاملاً بلا استفاده است. رنگ: رنگ بکار رفته در کلاس تماماً سفید است حتی قسمت هایی که قبلاً آجر بوده است با رنگ سفید پوشیده شده است این موضوع باعث ایجاد یکنواختی در کلاس می شود. بافت کلاس: مصالح بکار رفته در دیوارها اندود گچی به رنگ سفید بوده و در جاهایی (طبق نقشه) از آجر استفاده شده است که آنها هم رنگ شده اند. بطور کلی استفاده از آجر باعث ایجاد تنوع در رنگ و مصالح شده است. مصالح به کار رفته در کف موزاییک است. در سقف نیز از اندود گچی استفاده شده است. برای بستن ایوانها در قسمت پائین از سنگ استفاده شده است. پنجره: باز شو را از سه نظر مورد بررسی قرار می دهیم: فرم 2) رنگ 3) مصالح فرم: شکل پنجره های کلاس قبلاً بصورت مستطیل هایی که از کف تا سقف امتداد داشته در ابعاد 10/3 * 90/1 متر بوده است که تیغه ای به ضخامت 45 سانتی متر بین دو پنجره قرار گرفته است. در حال حاضر از کف تا ارتفاع 70 سانتی متری پنجره را تیغه کشیده و بسته اند تا اتباطی با ایوان پشتی نداشته باشد. نقد و بررسی: وجود پنجره در انتهای کلاس در روبروی تخته سیاه باعث می شود که نور به چشمان معلم بیفتد و معلم قادر دیدن درست بچه ها نباشد و در ضمن نور از پشت باعث افتادن سایه بچه ها بر روی کارشان می شود. استفاده از آلومنیوم در پایین پنجره ها در عمق، از نفوذ نور مستقیم به داخل کلاسها جلوگیری نموده و باعث ایجاد نور یکنواختی در داخل کلاسها گردیده است. (تصویر 18) رنگ: رنگ فریم پنجره به رنگ خاکستری بوده (فلزی) و قسمت پائین آن تماماً خاکستری (فلزی) می باشد. بافت: جنس فریم پنجره را فلز بوده و باز سو آن به شکل کشویی می باشد قسمت پائین پنجره نیز برای گرفتن دید و به بیرون کاملاً با ورقه فلزی مسدود شده است. بافت سرد فلز باعث ایجاد فضایی سرد و نامطبوع می شود. نما: مدولهای تکرار شده در نمای خارجی در شکل زیر ارائه شده است. (تصویر 19) نسبت طول به ارتفاع در این مدولها و تعداد آنها در نما باعث شده است که خطوط عمودی وافقی با هم هماهنگ گشته و در کل نمایی نداشته باشیم. ریتم بازشوها در نما احساس وحدت و هماهنگی در کل بنا را ایجاد می کند. عدم وجود نقاط تأکید در نما (در تناسبات مدول یا تغییر در فرم) باعث شده است که نماها یکنواخت شده و هیچ جهت خاصی را نیز القا نکند. (تصویر 20) رنگ: رنگ غالب نما، رنگ آجر (کرم – قهوه ای) است که وجود فرورفتگی ها باعث شده که رنگ پنجره ها (خاکستری) به چشم نیاید. بافت: مصالح به کار رفته در نما بصورت غالب آجر است و فریم پنجره ها نیز فلزی است. نور: در مدرسه ایران زمین نور طبیعی از طریق پنجره های انتهای کلاس تأمین می شود. در واقع یک ضلع عرضی کلاس تماماً به پنجره اختصاص داده شده است. همچنین از نور مصنوعی (لامپ فورسنت) نیز استفاده می شود. با توجه به نوع سازماندهی بنا که از نوع مرکزی است کلاسهای درس در هر چهار طرف حیاط قرار گرفته اند، نور نیز در این بنا از هر چهار جهت در کلاسها وارد می شود. کلاسهایی که نور غرب دارند. با توجه به دو شیفته بودن مدارس بسیار نامطلوب است و شدت این نور باعث آزار و اذیت چشم خواهد شد. (نور شمال و جنوب در مورد کلاسها نور ارجح است.) صوت: در این بنا وجود یک رواق در اطراف کلاسهای درس باعث می شود که این راهرو مانند حائل صوتی عمل کرده و از ورود سر و صدای بچه ها در حیاط مرکزی به کلاسهای درس جلوگیری نماید. (تصویر 26) پنجره های خارجی بنا نیز با وجود ایوانهای نسبتاً عمیق در جلوی آنها، موانع صوتی خوبی هستند و صدای بسیار کمی را از خود عبور می دهند. مکانیابی مدرسه نیز بگونه ای است که در یک بافت مسکونی قرار گرفته که این نیز خود باعث می شود که از نظر سر و صدا مشکلی نداشته باشد. (تصویر 27) تهویه: تهویه در کلاسهای مدرسه از راه تهویه طبیعی بوده تا با وجود پنجره ها در یک سمت و ورودی کلاس در سمت دیگر و اختلاف فشار در دو سوی کلاس باعث حرکت هوا و در نهایت منجر به تهویه هوای کلاس بشود. مدرسه ابتدایی تریلساید (Trailside) کلاسها: 6 رده آموزشی ظرفیت دانش آموز: 715 مساحت به فوت مربع: 75600 هزینه ساختمان: 690000000 دلار تکمیل:801 کشور: ایالات متحده معمار: شرکت معماری L.L.C VCBO شرح پروژه: مجموعه کلاسها یک فضای چند منظوره را احاطه می کند که برای آموزش رشته های مختلف علمی و تشریک مساعی بین دانش آموزان و معلمان استفاده می شود، این بخشها شامل گروههایی برای خواندن، یک ناحیه مرطوب برای پروژهای هنری و علمی و یک بخش کامپیوتر برای 12 تا 15 دانش آموز است. کمیته مفهوم یک فضای مرکزی را پذیرفت که می تواند برای معلمان خصوصی یا گروههایی از والدین داوطلب (یا سایر افراد) و یا به عنوان فضاهایی با تداخل عمل برای چندین منظور، استفاده شود. کمیته از معماران خواست تا فضاهایی را برای آموزش و دسترسی به کامپیوتر بدون فاصله در مجاورت تمام کلاسها فراهم کنند. در ابتدا منطقه ای شیبدار در نظر گرفته شد، یعنی چالشی برای نگهداشتن مدرسه بر یک سطح بدون تحمل هزینه های محلی فراینده در نهایت، این چالش، با جدا سازی آشکار فضاهای چند منظوره و فضاهای عمومی از فضاهای یادگیری، کلاس بحثهای آکادمیک، به بخشی از راه حل مذکور تبدیل شد. پلکان 5 فوتی ساختمان از توپوگرافی برای صرفه جویی در هزینه ها بهره برده و به نوبة خود، یک مدرسة آزاد، فرا خواننده و با تداخل عمل ایجاد کرد. طراحی بیرونی، اشکال، رنگها، مواد و شالودة ساختمانهای حفاری شده تاریخی را منعکس می کند که برای میراث جوامع بومی بسیار اهمیت دارند، ارتباط گذشته با آینده با ساخت عناصر تاریخی و استفاده از مواد مدرن ایجاد شده است. تجربه کردن اشکال خارجی گوناگون و رنگها و شالودها، علم، فیزیک، ریاضی و رنگها را می آموزد. در نهایت اینکه، مدرسة جدید، خود به یک وسیلة آموزشی تبدیل شده است. مدرسة ابتدائی مورلند هلیز (Morland Hills) ظرفیت دانش آموز: 1000 نفر درجه آموزشی: کلاس اول تا پنجم مساحت به فوت مربع: 124875 هزینه ساختمان: 1019443100 دلار خاتمه: 2001 کشور: ایالات متحده ج معمار: اتحادیه فنینگ هاوی. شرح پروژه: مدرسه ابتدایی مذکور یک ساختمان 125000 فوت مربعی است که پنج ردة آموزشی را در خود جای می دهد. ساختمان، فضا را قادر ساخته تا دو مدرسة ابتدایی را در یک محیط آموزشی خلاق و ابتکاری و خوش طرح ترکیب کند. ارتباط یادگیری و محیط یادگیری: مدرسه فوق بخشی از زیستگاه جنگلی حفاظت شده با دشتها، بیشه ها و نهرها و زمینهای مربوط است. طراحی ساختمان بر ارتباط با محیط تأکید داشته و بر استفاده از نور طبیعی و دیگر منابع نوری که سبب افزایش یادگیری می شوند متمرکز است پنجره های وسیع مشرف به اثاثیه چوبی بوده و فضای داخلی را آکنده از نور طبیعی می کند. بخش درونی بعنوان پردة پشتی برای کارهای ویترینی بچه ها انجام وظیفه کرده و نواحی وسیع نمایشی را جلوه گر می سازد. فضاهای انعطاف پذیر: کلاسها دیوارهای متحرکی دارند، که به دانش آموزان اجازه می دهد که در حالیکه یک دورة تحصیلی کامل را می گذارنند، به تناسب در گروههای کوچکتر و بزرگتر کار کنند. بخش داخلی با فضاهایی در اندازه های مختلف و ترکیبات کاری گسترده و مبلمان مناسب آزاد، از انعطاف پذیری آموزش حمایت می کنند. ساختمان مذکور از برنامه های پیشرفته برای کودکانی با نیازهای ویژه و دانش آموزان با استعداد حمایت می کند. این برنامه ها در فضای کلاس یا محیطهای تخصصی کوچکتر روی می دهد. آزمایشگاهها و فضاهای فعال و علمی برای پروژه های خاص و تدریس خصوصی در دسترس می باشند. ویژگی برجستة این تکنولوژی قابلیتهای شبکة بی سیم است، یک سیستم ارتقای سمعی کلاس با تکنولوژی بی سیم و مادون قرمز و سیستم امنیتی شامل دسترسی به کارت، دوربینها، دسترسی به دقت طراحی شده و کنترل تصویری. تناسبات انسانی و نقش آن در طراحی فضاهای آموزشی: در ابتدا لازم است اطلاعاتی در مورد ابعاد بدنی و قد کودکان در گروه های سنی مربوطه در ارتباط با نوع فعالیت های جاری در دبستان داشته باشیم تا با استفاده از آنها نسبت به طراحی فضا و تجهیزات مورد نیاز اتخاذ تصمیم گردد. تعداد ارتفاعتعداد ارتفاعتعداد ارتفاعتعداد ارتفاعپایه تحصیلیمیزصندلیمیزصندلیمیزصندلیمیزصندلی----3615301----81610202----12246123----1836--4--361530--5--33561123162جمع مدارس ابتدایی نحوه توزیع میز و صندلی دانش آموز در یک کلاس 36 نفره با توجه به ابعاد بدنی دانش آموزان اندازه قد دانش آموزارتفاع میزارتفاع صندلیکد119 – 1024326کارهای نشستی135 – 1194930150 – 1355634166 – 1506238182 – 16669421827546 اندازه قد دانش آموزارتفاع میزارتفاع صندلیکدکارهای ایستادنی148 – 1346948164 – 1487652176 – 16484571769062 ارتفاع مناسب میز و صندلی یا نمکت برای گروه های مختلف سنی ابعاد مورد استفاده در طراحی اثاث و ساختمان های آموزشی ارائه شده به صورت ضریبی از قد فرد ایستاده وضیعت استفاده ضریبفضاهای تردد ضریبقد ایستاده 00/1 SHارتفاع دید 96/0 SHعمق بدن، در حالت ایستاده 17/0 SHدستهای باز شده به طرفینطول از نوک انگشتان 02/1 SHپهنای راهرو برای دو نفر 63 /0 SHفضای تردد بین دو سطح کار در حالت ایستاده 65/0 SHفضای تردد بین دو سطح کار در حال نشسته 80/0 SHحال نشستن ضریبضریبارتفاع نشستن 78/0 SHارتفاع دید در حال نشسته 70/0 SHارتفاع آرنج 65/0 SHارتفاع صندلی(ارتفاع مفصل پس زانو)25/0 SHپهنای صندلی (پهنای باسن) 25/0 SHجلو زانو تا سرین 34/0 SHعمق صندلی 24/0 SHکف تا بالای ران 38/0 SHضخامت ران 08/0 SHفاصله بین بالای میز و بالای ران 06/0 SHمحدوده راحت برای حرکت بااز مقابل میز 35/0 SHپهنای شانه 25/0 SHبالای پشتی صندلی تا کف 42/0 SHارتفاع مطلوب پشتی صندلی تا محل نشستن 12/0 SH بالای پشتی صندلی تا محل نشستن 19/0 SHزاویه محل نشستندرجه شیب به طرف عقب برای گوش دادن و استراحت کردنصفر درجه یا کمی به طرف جلو برای خواندن یا نوشتنمنحنی پشتی صندلی 8 – 5 درجهارتفاع نیکمت 27/0 SHپهنای نیمکت 20/0 SHعمق نیمکت 16/0 SHارتفاع محل استراحت یا 11/0 SH سطوح کار در حالت ایستاده ضریبسطوح کار در حالت نشسته ضریبارتفاع سطح کار – عمومی 00/1 SHآهنگری – نقشه کشی 96/0 SHبرای آشپزی 17/0 SHبرای سوهان کردن فلزات ارتفاع میز جاکتابی 02/1 SHدسترس به جلو – حداکثرمطلوبارتفاع نیکمت / میز 41 /0 SHپهنای نیمکت / متر 40/0 SHدسترسی - حداکثر 50/0 SHمطلوب 39/0 SHاندازه های سطوح کار اغلب در ابعاد مطلق و غیر مشروط داده می شود ASISBR برای سنسن 6 تا 12 سال 55 * 45 سانتیمتر و برای 12 سال و بزرگتر 70 * 45 سانتیمتر توصیه می کند. قائم (تخته سیاه و قفسه) ضریبضریببالاترین دسترسی 15/1 SHپاین بودن دسترسی 44/0 SHارتفاع دید 90/0 SHارتفاع آرنج 63/0 SHدسترسی – حداکثر 28/1 SHمطلوب 10/0 SHقفسه – پایین ترین ارتفاع 23/0 SHمناسب برای قفسه 38/0 SHبالاترین ارتفاع مناسب 90/0 SHارتفاع قفسه ای که می توان دید 06/1 SHارتفاع قفسه ای که می توان دیدو به آن دسترسی داشت 94/0 SHعمق قفسه 23/0 SHفاصله مطلوب فرد از قفسه 46/0 SHفاصله – پنجره – بالا بودن دسترسی 23/0 SHپایین بودن دسترسی 53/0 SH ارتفاع قلاب رخت آویز 00/1 SHارتفاع دستگیره در 63/0 SHارتفاع کلید برق 80/0 SHارتفاع لیه پایین آینه 75/0 SHارتفاع بالای دستشویی 50/0 SHارتفاع محل نشستن در توالت 22/0 SH حداقل فاصله دو نفر از افراد صف بصورت پشت سر هم 30 سانتیمتر عرض معبر بین یک دیوار بلند و یک مانع کوتاه (میز ...) جهت عبور از پهلو حداقل 25 سانتیمتر عرض معبر بین دو مانع بلند (دیوار) جهت عبور یک نفر از پهلو حداقل 35 سانتیمتر است. این فاصله برای کار روی صندلی و یا تخته سیاه نیز لازم می باشد. عرض معبر بین دو مانع کوتاه (مثل میز و یا ...) جهت عبور یک نفر از جلو حداقل 50 سانتیمتر است. این فاصله جهت چمپاته زدن در بین قفسه های کوتاه که مقابل هم قرار گرفته باشند نیز لازم است. عرض معبر بین یک مانع بلند و (دیوار) و یک مانع کوتاه (میز) جهت عبور یک نفر از جلو حداقل 55 سانتیمتر است. فاصله تا دیوار جهت لباس پوشیدن و با درآوردن حداقل 60 سانتیمتر عرض معبر بین دو دیوار بلند عبور یک نفر از جلو حداقل 60 سانتیمتر است. عرض معبر بین دیوار بلند و یک مانع کوتاه (میز ...) جهت عبور با صندلی چرخدار 80 سانتیمتر. عرض معبر بین دو دیوار بلند جهت عبور یک نفر در صورتی که شخص دیگری پشت به دیوار ایستاده باشد حداقل 90 سانتیمتر. عرض معبر بین دو دیوار جهت عبور دو نفر حداقل 115 سانتیمتر. عرض معبر بین دو دیوار بلند جهت عبور دو نفر در صورتی که شخص سومی پشت به دیوار ایستاده باشد حداقل 150 سانتیمتر است. عرض معبر بین دو دیوار بلند جهت عبور سه نفر از جلو در یک یا دو جهت مخالف حداقل 175 سانتیمتر است. عرض معبر بین دو دیوار بلند جهت عبور چهار نفر از جلو در یک یا دو جهت مخالف حداقل 230 سانتیمتر است. فاصله بین دو میز دانش آموز در مقطع ابتدایی 45 سانتیمتر است. فضاهای مورد نیاز مدارس ابتدایی در هر دبستان جهت انجام امور آموزشی، پرورشی و اداره سایر امور به فضاهایی نیاز است. در این بخش ابتدا فهرست ارائه شده، سپس نوع فعالیت و عملکرد هر یک از این فضاها و تجهیزات مربوطه بررسی خواهد شد. فضاهای مورد نیاز مدارس ابتدایی تقسیم بندی فضاهافضاهای مسقففضاهای باز (محوطه)فضاهای آموزشی (تدریس)فضاهای پرورشیفضاهای رفاهی خدماتیفضاهای اداریفضاهای ارتباطی – راهروها، پله ها، زمین های ورزشیفضای سبزمحل تجمع، صف جمع، قدم زدن و تفریحپارکینگ اتومبیل و دوچرخه و ...راه های ارتباطی بین سطوح مذکور در محوطه. فضاهای مسقف (بسته): فضاهای تدریسفضاهای پرورشیکلاس های تجربی: تجربه کردن – انجام و مشاهده کار عملینمازخانهسالن چند منظوره (اجتماعات – سخنرانی، امتحانات، نمایش و فیلم و ...)اتاق بهداشت و کمکهای اولیهکتابخانه فضاهای مشاورههال عمومیفضاهای مسقفکلاس های نظری: خواندن – نوشتن – تکرار مطالب فضا های رفاهی خدماتیغذا خوری و بوفهآبدارخانهسرویس های بهداشتی کارکنان و دانش آموزانموتور خانهسرایداریانبار اصلی و وسائل نظافت فضا های ارتباطیراهروهاپله هاراهروهاپله هافضا های اداریاتاق مدیراتاق معاونیناتاق دفتر دار و بایگانیاتاق معلمینانبار بخش اداری فضاهای تدریس: برای طراحی کالبد فیزیکی مناسب کلاس درس، دو نکته مهم باید مورد توجه قرار گیرد: توسعه و رشد آموزش و پرورش، توسعه فعالیت های کلاس و استفاده از تکنیک های گروهی در کلاس به طراحی کلاس های جدیدی منجر شده است. پیچیده تری را نسبت به گذشته محیط کلاس باید بصورت ابزاری در جهت اجرای هر چه بهتر استراتژی آموزش توسط معلم بکار گرفته شود و در خدمت برنامه آموزشی بوده و در برابر گوناگونی در تنوع بخش ها از خود انعطاف نشان دهد. امکان دخالت استفاده کنندگان از فضای کلاس (معلم و دانش آموز) در طراحی محیط خودشان بسیار مهم است. که باید به آن توجه کرد با توجه به مسائل عنوان شده بهترین خاصیت کلاس درس قابلیت «انعطاف پذیری» است. در این رابطه دو راه قابل ارائه است: الف) تطابق پذیری این راه مستلزم تغییر مکان، جابجایی، حذف یا اضافه نمودن عناصر ساختمانی است. در واقع عناصر محدود کننده فضا مانند دیوار، سقف باید بتوانند حرکت کرده و با تغییر فعالیت ها، آنها هم تغییر کنند. یعنی کل ظرف فضای کلاس باید تغییر کند (البته بکار گیری تیغه های متحرک در کلاس درس به علل مشکلات فیزیکی و مشکلات روانی، خیلی کاربرد پیدا نکرد). ب) قابلیت تغییر پذیری (چند عملکردی بودن): وجود کلاس درس به عنوان مکانی ثابت (با ظرف ثابت) که کودک هویت مکانی خود را از طریق آن تشخیص دهد در جهت ایجاد احساس امنیت در کودکان الزمانی است. بنابراین بهتر است فضای کلاس را بصورت فضای چند عملکردی در نظر بگیریم. در این حالت ظرف اصلی کلاس ثابت بوده و بدون تغییر عناصر اصلی فضا، امکان استفاده از کلاس برای فعالیت های مختلف وجود دارد و ما به جای دیوارهای متغییر دارای تجهیزات متغیر هستیم. برای این که فضای کلاس قابلیت تغییر پذیری داشته باشد بهتر است سطح کلاس نیز افزایش یابد چرا که کلاس های کوچک بزرگترین موانع برای انعطاف پذیری هستند. فرم مربع یا نزدیک به مربع برای کلاس درس به نظر می رسد که کارآیی مناسب داشته باشد. علاوه بر این برای بدست آوردن حداکثر قابلیت تغییر پذیری در کلاس مهمترین موضوع استفاده از مبلمان و تجهیزات انعطاف پذیر و چند عملکردی با قابلیت های مختلف (از جمله قابلیت ترکیب با دیگر عناصر، قابلیت تحرک آسان، قابلیت استفاده از حجم فضا، قابلیت تفکیک و قابلیت انباشتن روی هم) باشد. مکان قرار گیری: کلاس درس باید در آرام ترین مکان قرار گیرد و از سر و صدای بیرون دور باشد. دسترسی سریع و مناسب به سایر فضاهای آموزشی (از قبیل کتابخانه، کارگاهها، کلاس های ویژه و ...) باید آن فراهم گردد. در ضمن باید دسترسی مناسب به امکانات مخصوص خارج از واحدهای آموزشی نیز برای آن فراهم باشد. کلاس های کودکان در سال های اولیه دبستان (اول و دوم) بهتر است نزدیک ورودی اصلی باشد و دسترسی سریع به حیاط و فضای باز برای آن فراهم باشد تا کودکان براحتی کلاس خود را پیدا کنند و احساس امنیت و اطمینان در آنها ایجاد شود. در ضمن بهتر است که کلاس های اول و دوم دبستان از سال های سوم، چهارم و پنجم جدا شود. این تفکیک فضای کلاس های پائین از کلاس های بالاتر در جهت آرامش کودکان کوچکتر بوده و این کودکان می توانند در فضای خود با همسالان خود راحت تر باشند. تراکم جمعیت کلاس درس: یکی از تعاریف تراکم، نسبت تعداد افراد به هر واحد فضاست و تراکم جمعیت کلاس بوسیله محاسبه تعداد دانش آموزان به اندازه سطح کلاس مشخص می شود. تحقیقات به عمل آمده نشان می دهد که هر قدر تراکم جمعیتی افزایش یابد، نه تنها مقدار کلی مباحثه کاهش پیدا می کند بلکه درصد کمتری از دانش آموزان در بحث شرکت می کنند و هنگامی که صحبت می کنند، مقدار مشارکت آنها بسیار کم است. مسأله مهم دیگر آن است که تراکم زیاد، در انسان احساس ازدحام را بر می انگیزد که خود باعث افزایش رفتارهای تهاجمی می شود. در کلاس هایی با تراکم کمتر، فعالیت های گروهی بیشتر، برخورد مثبت دانش آموزان با در س و یادگیری بیشتر و رفتارهای ناهنجار کمتری وجود دارد. بطور کلی به نظر می رسد که جمعیت کلاس بین 20 تا 30 نفر مطلوب می باشد. در کتاب Time – Saver مناسب ترین تعداد دانش آموز در مقطع دبستان 27 نفر در کلاس ذکر شده است. در این کتاب همچنین پیشنهاد شده است که اگر تعداد دانش آموزان به 32 نفر برسد، کلاس به دو کلاس 16 نفری تقسیم شود. نور کلاس: مسائلی که برای تأمین نور مناسب و کافی در کلاس باید مورد توجه قرار گیرند به قرار زیر است: در کلاس درس روی میزهای تحریر باید به میزان کافی نور باشد حتی خطوط ریز نیز به راحتی خوانده شود و بر روی تخته سیاه باید به قدری نور باشد که به خوبی از انتهای کلاس دیده شود. حداقل مقدار روشنایی در کلاس درس 200 لوکس و حداکثر 500 لوکس تعیین شده است. تابش نور باید به گونه ای باشد که منبع نور در حوزه دید دانش آموز قرار نگیرد تاخیرگی ایجاد نکند جهت تابش بهتر است از سمت چپ دانش آموز روی سطح کار باشد. مقدار شدت روشنایی پنجره نباید بیش از 10 برابر روشنای در سطح مطالعه دانش آموز باشد. چراغ های سقفی در کلاس باید در ارتفاع بالا و حتی الامکان چسبیده به سقف اجرا شود تاخیرگی چشم را باعث نشود. سطح مطالعه باید به رنگ مات بوده و صیقلی نباشد تا باعث انعکاس نور نشود. به منظور 15 الی 17 سطح کلاس کمتر باشد. در یک کلاس اگر عرض آن بیشتر از 8 متر باشد باید بیشتر از یک سمت پنجره وجود داشته باشد. نور کافی باید در کلاس بطور یکنواخت پخش شود تا کنتراست های قوی بین نقاط تاریک و روشن ایجاد نگردد و سطوح همجوار دارای روشنایی یکسانی باشند. کیفیت نوری که از پنجره عبور می کند همچنین به جهت و موقعیت پنجره نیز بستگی دارد. نور شمال یکنواخت و از نظر رنگ سرد است. به عنوان قاعده عمومی بهتر است جهت کلاس درس به سمت شمال و جنوب باشد. صوت در کلاس درس: در فضای کلاس تراز صدای آموزگار معمولاً dAB 75 و در فاصله 7 متری او dAB 68 است و در چنین وضعیتی تراز صداهای نامطلوبی که در کلاس شنیده می شوند باید به نحوی کنترل شوند که هیچگاه از dAB 63 تجاوز ننماید و بطور کلی تراز dAB 50 سر و صدای زمینه در کلاس درس کاملاً عادی است. شرایط حرارتی در کلاس درس: در کلاس های درس فعالیت در وضعیت نشسته و بصورت آرام انجام می شود ولی اولاً افراد حاضر در کلاس معمولاً لباس خارج از منزل به تن دارند ثانیاً با توجه به میزان حرارتی که در وضعیت نشسته توسط بدن کودکان و معلم تولید می شود می توان نتیجه گرفت که بار داخلی فضاهای آموزشی بسیار بالا است. به این لحاظ می توان دماهای پایین تری را به عنوان حد پائین آسایش در فضاهای آموزشی در نظر گرفت. ولی در هر کلاس درس نیز باید در هنگام وارد شدن گرم و مطبوع باشد. با توجه به این مطالب، حدود آسایش در فضاهای آموزشی توسط «دونالد واتسن» و «کنت لب» تعیین شده است که به قرار زیر است: الف) – فضاهای داخلی ساختمان حد پایین آسایش در زمستان: دمای ℃ 20 در رطوبت نسبی 30 الی 80% حد بالای آسایش در تابستان: دمای ℃ 25 در رطوبت نسبی 70% تا دمای ℃ 27 در رطوبت نسبی 20% ب) فضای آزاد: حد پایین آسایش در زمستان: دمای ℃ 20 در رطوبت نسبی 80% تا دمای ℃ 21 در رطوبت نسبی 25% حد بالای آسایش در تابستان: ℃ 26 در رطوبت نسبی 55% تا دمای ℃ 5/29 در رطوبت نسبی 15% تهویه کلاس درس: برای جلوگیری از آلودگی هوای کلاس باید از تراکم هوای کثیف جلوگیری به عمل آید. بدین منظور لازم است هوای کلاس حدود 2 الی 3 بار در سرعت تویض شود. و باید سرعت جریان هوا در کلاس بین 1% تا 1 متر در ثانیه در نظر گرفته شود. (غیر از مناطق مرطوب) تهویه در کلاس می تواند به اشکال زیر صورت گیرد: تهویه مصنوعی تهویه مکانیکی نصب دستگاه تهویه مطبوع تهویه طبیعی از طریق تهویه عرضی نوع بازشوها: نوع بازشو می تواند در تهویه مؤثر باشد. بازشوهایی که تا سقف امتداد داشته و در قسمت بالایی قابل باز شدن هستند می توانند در تهویه کلاس مفید باشند. جهت گیری کلاس با زاویه بین 90 تا 60 درجه نسبت به باد مطلوب نیز می تواند در کشاندن نسیم و باز مطلوب به داخل فضا موثر باشد. مبلمان آموزشی در کلاس درس: جهت بررسی مبلمان آموزشی آن را به سطوح افقی و سطوح عمودی آموزشی تقسیم می کنیم: الف) سطوح عمودی آموزشی منظور از این سطوح، فضای نوشتن و فضای نمایش است که در مجموع یک دیوار آموزشی را بوجود می آورند، نصب کارهای کودکان به دیوارها، این فرصت را به آنها خواهد داد که امروز خود را با دیروزشان مقایسه کنند و در نتیجه راه خود را به آینده بهتر تشخیص دهند. یک موضوع بسیار مهم و پایه که غالباً مورد بی اعتنایی قرار می گیرد این است که کوچکترین کودک باید بتواند براحتی روی تخته سیاه بنویسد و قدش به تخته سیاه برسد. کودکان تا قبل از 8 سالگی به تخته سیاه های قابل حرکت احتیاج دارند که بزرگ باشند و نوشته های روی آنها نیز بزرگ باشد. زیرا در این سن کودکان نمی توانند به خوبی ببینند سه پایه های قابل حمل بزرگ نیز بسیار قابل استفاده و مفید هستند. استفاده از انواع سطوح نمایش نیز کاملاً در کلاس درس توصیه می شود. دیوارهایی با پانل های فلزی بسیار کارا هستند. مخصوصاً که می توانند با تخته های اکوستیکی نیز پوشیده شوند. نصب قفسه مناسب کتابخانه در کلاس درس و ایجاد کتابخانه کلاسی بر جذابیت و ایجاد تعلق به کتاب و کتابخانه خواهد افزود. ب) سطوح افقی آموزش: این قسمت میز، تحریر، صندلی دستشویی، میز کار و پیشخوان آزمایشگاه را در بر می گیرد که مهمترین اصل در این قسمت اصل انعطاف پذیری است. میز ذوزنقه از همه اشکال هندسی حتی بیشتر از مربع و مستطیل کاربرد دارد. چرا که قابلیت ترکیب پذیری و تطبیق پذیری آن با فعالیت های مختلف بیشتر است. البته این میزها از نظر اقتصادی، با صرفه نیستند. بنابراین بهتر است که از همان اشکال معمول مربع و مستطیل برای میزهای تحریر استفاده کرد. نکته ای که باید در این جا به آن توجه کرد، قابلیت تحرک آسان میز است و دیگر این که سطوح نوشتاری باید به اندازه کافی نرم بوده ولی در عین حال هموار باشند. سطوح افقی آموزشی نباید خیلی درخشان باشند همچنین از نظر بصری معمولاً رنگ های مات و کم رنگ را برای سطوح افقی مناسب تر تشخیص می دهند. وجود سکوهایی در کلاس درس نیز از نظر آموزشی بسیار کارا است. کودکان می توانند از این سکوها جهت انجام فعالیت های مختلف فردی و گروهی آموزشی استفاده کنند. در سال های اول و دوم دبستان، صندلی ها باید به قوه فعال کودکان که آنها را دائماً به این سو و آن سو می شکند همگام باشند. صندلی های سبک و قابلیت تحرک آسان بسیار کارا هستند. این نوع صندلی ها می توانند براحتی روی هم قرار گیرند و در نتیجه سطح کف کلاس را برای دیگر فعالیت های آموزشی آزاد کنند.