مقاله پروژه طراحی ایجاد صنایع تولید الکترود جوشکاری (docx) 100 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 100 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
فهرست مطالبعنوان صفحهفصل اول - چكيده مطالعات فني، مالي و اقتصادي فصل دوم - كليات معرفي محصول كلياتي در راستاي شناسائي محصول و … مقدمه 1-2 تعريف، ويژگيها و مشخصات فني محصول 2-2 چگونگي و ميزان بكارگيري به عنوان كالاي نهايي يا واسطهاي 3-2 ارائه ديدگاههاي كلي در مورد قيمت و امكان فروش و چگونگي … فصل سوم - مطالعات فني بررسي و برآوردهاي فني 1-3 ارزيابي روشهاي مختلف توليد و انتخاب روش بهتر 2-3 تشريح فرايند توليد 3-3 بررسي مناطق، مراحل و شيوههاي كنترل كيفيت 4-3 تعيين و محاسبه ظرفيت توليد و شرايط عملكرد واحد 5-3 ذكر نام اصلي و تجاري همراه با مشخصات فني، منابع تأمين و نقش هر يك از مواد اوليه در توليد محصول 6-3 بررسي و تحقيق در مورد ماشينآلات و تجهيزات خط توليد با ذكر ويژگيهاي ظاهري و … عنوان صفحه 7-3 تعيين مشخصات ضروري مورد نياز و تأسيسات عمومي كه شامل …8-3 تجزيه و تحليل و محاسبه تعداد نيروي انساني 9-3 محاسبه كليه سطح زيربناي لازم براي سالن توليد، انبارها و …10-3 برنامه زمانبندي اجراي طرح فصل چهارم - بررسيهاي مالي و اقتصادي مقدمه 1-4 برنامه توليد ساليانه 1-1-4 برنامه توليد ساليانه 2-1-4 مقدار و ارزش مواد اوليه مصرفي 3-1-4 هزينههاي تأمين انواع انرژي مورد نياز 4-1-4 هزينه خدمات نيروي انساني 5-1-4 جمعبندي اجزاء و برآورد سرمايه در گردش 2-4 اطلاعات مربوط به سرمايه ثابت و برآورد آن 1-2-4 هزينه ماشينآلات و تجهيزات خط توليد 2-2-4 هزينه تجهيزات و تأسيسات عمومي 3-2-4 هزينه وسائط نقليه عمومي و وسايل حمل و نقل 4-2-4 هزينه وسائط نقليه عمومي و وسايل حمل و نقل عنوان صفحه 5-2-4 هزينه لوازم و اثاثيه اداري 6-2-4 هزينههاي قبل از بهرهبرداري 7-2-4 جمعبندي اجزاء و برآورد سرمايه ثابت 3-4 كل سرمايهگذاري 4-4 هزينههاي توليد 1-4-4 هزينههاي ثابت 2-4- هزينههاي متغير 1-4-4 هزينههاي ثابت 2-4-4 هزينههاي متغير 5-4 قيمت تمام شده محصول 6-4 صورتهاي مالي و شاخصهاي اقتصادي طرح 7-4 ارزيابي مالي و اقتصادي طرح ضميمه (1) - محاسبات مالي و اقتصادي
فصـل اول
چكيده مطالعات فني، مالي و اقتصادي
جدول (1-1) جمعبندي مشخصات اصلي طرح توليد الكترود جوشكاري
1-1مشخصه طرح6-1دستگاهها و تجهيزات خط توليد:ظرفيت توليد ساليانه:بخش داخلي: (7/1401ميليون ريال) نام محصول ظرفيت واحد بخش خارجي: (6/358 هزار دلار) الكترود جوشكاري 1800000 كيلوگرم7-1زمين و ساختمانها:مساحت زمين:مترمربع سطح زيربنا:مترمربع 2-1شاخصهاي عملياتي سالن توليد:مترمربع تعداد روز كاري: روز انبار:مترمربع زمان هر نوبت كاري:ساعت تأسيساتو تعميرگاه:مترمربع اداري، رفاهي،مترمربع فضاي باز: مترمربع 3-1درصد تأمين مواد اوليه:داخلي: (4/11881 ميليون ريال) 8-1سرمايهگذاري:خارجي:(0 هزار دلار) دارائيهاي ثابت:ميليون ريال سرمايه در گردش:ميليون ريال 4-1تعداد كاركنانكل سرمايهگذاري ميليون ريال مديريت:نفر سرمايهگذاريمجريطرح:ميليون ريال مهندس:نفر وام كوتاهمدت:ميليون ريال تكنسين:نفر كارگر ماهر:نفر كارگر ساده:نفر 9-1هزينههاي توليد:كل پرسنل:نفر هزينههاي ثابت:ميليون ريال هزينههاي متغير:ميليون ريال 5-1تأسيسات عمومي:كل هزينههاي ساليانه:ميليون ريال برق مصرفي ساليانه واحد (مگاوات ساعت) آب مصرفي ساليانه واحد (مترمكعب) 10-1شاخصهاي اقتصادي طرح:سوخت مصرفي ساليانه واحد: نرخ بازده مالي طرح:گاز طبيعي (هزار مترمكعب):درصد ارزش افزوده بر مبناي فروشگازوئيل (مترمكعب):درصد سهم منابع داخلي بنزين (مترمكعب):درصد توليد در نقطه سربهسر برج خنككننده (مترمكعب/ساعت):سالهاي برگشت سرمايه تصفيه شيميايي آب (مترمكعب/ ساعت)سرمايهگذاري ثابت سرانه (ميليون ريال)ديگ بخار (تن / ساعت):درصد كاركنان توليد به كل كاركنان هواي فشرده:نسبت سود به سرمايه نقدي باسكول:تصفيه پساب: اطفاء حريق:
فصــل دوم
كليات معرفي محصول
كلياتي در راستاي شناسائي محصول و
ارتباط منطقي آن با زنجيره توليد
1-2 تعريف، ويژگيها و مشخصات فني محصول از نظر شكل ظاهري، طبقهبندي، فرمول، چگونگي بستهبندي اجزاء و قطعات متشكله، حد استاندارد ملي وجهاني
الكترود جوشكاري
مادهاي است كه به مواد ديرگداز براي كمك به ذوب آنها اضافه ميشود. عمل ثانوي گدازآور، كه علت اصلي كاربرد آن نيز هست، به عنوان عامل احياءكننده جهت اكسيژنزدائي يا تجزيه ناخالصيها و زدودن آنها به صورت سربارهها يا گازها است. گدازآور كه در لحيمكاريها براي زدودن اكسيدها از سطحي كه بايد لحيم شود نيز ممكن است به عنوان گدازآور تلقي گردند. سنگ گدازآور، اصطلاح عمومي سنگ آهك يا دولوميت است كه در ذوب آهن بكار برده ميشود. حدود 400 كيلوگرم سنگ آهك براي هر تن آهن خام توليدي در كوره بلند به كار برده ميشود. هرگاه كانه آهن بدون گدازآور قليايي احيا شود. سيليس و آلومين با اكسيدهاي اهن به هم پيوسته تشكيل سيليكاتهاي مضاعف آهن و آلومين ميدهند و افت سنگين آهن به وجود ميآيد. با اضافه كردن سنگ آهن، سيليس و آلومين كه ميل تركيبي شديد با آهك و منيزي دارند، تشكيل تركيباتي را ميدهند كه محتوي آهن بسيار كمي هستند. اين تركيبات دوباره مذاب را تشكيل و روي سطح آهن مذاب شناور كه به آساني زدوده ميشوند. گدازآور، گوگرد و فسفر را نيز از آهن ميزدايد. بعضي كارخانههاي آهن محتوي مقدار كافي كربنات آهك براي تقريباً خودگداز شدن هستند. آهك، به عنوان گدازآور مؤثرتر از سنگ آهك ولي گرانتر است. كار كوره بلند در درجه اول تبديل سنگ آهك به آهك است. سنگ آهك با حرارت ديدني تا C830 به آهك تجزيه ميشود، كه سپس در حرارت حدود C1430، ذوب با تشكيل سرباره شروع ميگردد. سنگهاي آهكي كه به عنوان گدازآور بكار برده ميشوند،بايد نسبتاً خالص باشند، كه در غير اين صورت تركيبات اضافي غيرمطلوبي تشكيل ميشود. در مورد برنج، مفرغ، يا فلزات سفيد نرم (بابيت)، رزينها را ميتوان بكار برد، و گدازآور پوششي ممكن است زغال چوب، نمك طعام، يا بوراكس باشد. كريواليت (يخ سنگ) گدازآور آلومينيوم و شيشه است.
آلياژهاي گدازآور
براي برنجها و مفرغها عبارتند از:
فسفر، قلع، فسفر مس، يا سيليسيم مس.
فلزات را در همان زمان اضافه كردن عناصر آلياژي اكسيژنزدايي ميكنند. براي قلع پوششي فولاد، روغن نخل به عنوان گدازآور بكار برده ميشود، براي لحيمكاري معمولي، كلرور روي گدازآور متداول است. پيه، كلوفون، يا روغن زيتون را نيز در لحيمكاري ميتوان به كار برد. استاميد، براي لحيمكاري فلزات رنگ شده بكار برده ميشود. لحيم نرمي با هسته هيدرازين ساخته شده كه فلزات را به خوبي خيس كرده، و بر اثر حرارت لحيم كاري بخار، و هيچ چيز از خود باقي نميگذارد. براي لحيمهاي نقره، بوراكس گدازآور متداول است. براي لحيمكاري فولاد زنگ نزن، بوراكس با اسيد بوريك مخلوط ميشود يا خميرهايي از كلرور روي و بوراكس ساخته ميشود. براي لحيمهاي نقره، بوراكس گدازآور متداول است. براي لحيمكاري فولاد زنگ نزن، بوراكس با اسيد بوريك مخلوط ميشود يا خميرهايي از كلرور روي و بوراكس ساخته ميشود. بوراكس به عنوان گدازآور جوشكاري نيز ممكن است بكار برده شود گدازآور سفيد، مخلوطي از نيترات و نيتريت سديم و اكسيژن قوي است كه در جوشكاري بكار برده ميشود.
گدازآورهاي جوشكاري
براي جوشكاري گرماي زياد، معمولاً يك الكترود روكش و محتوي اكسيژنزدا و يك سربارهساز هستند. فلوئورور ليتيم، LIF، گدازآور قوي با گدازآوري ليتيم و فلوئور هر دو است و سرباره مايعي با نقطه ذوب كم به دست ميدهد. اكسيژنزداها ممكن است فرومنگنز يا سيليكد منگنز باشند.
سربارهسازهها
عبارتند از:
دي اكسيد تيتان، كربنات منيزيم، آسپست، يا سيليس.
سيليكات محلول، يك چسب است، در حالي كه سلولز براي حفاظت قوي ممكن است بكار برده شود. يك نوع مفتول جوشكاري با يك گدازآور معدني روكش و با آسپست پوشيده شده كه گدازآور و آسپست سرباره را داده از جوش جدا ميشود. مخلوطي از كربن و خاك رس براي پوشاندن روي فولاد مذاب، پس از ريختن در قالبهاي شمش، بكار برده ميشود. گرمازا بوده و به حفظ دوره طولانيتر مذاب كمك ميكند، به طوري كه مواد اكسيژنزدايي شده روي سطح مذاب بالا ميآيند.
1-1-2 تعريف محصول
الكترود جوشكالي معمولاً، به صورت ميلگرد، سيم (الكترود)، يا گرد هستند كه براي جوشكاري برقي يا گازي، يا براي تغيير سطوح، يا سختگرداني سطوح بكار برده ميشوند به صورت آلياژهاي جوشكاري با طولهاي يكسره و قطرهاي كم، ميباشند. ميلگردهاي غيرآهني كه براي جوشكاري مفرغها به كار برده ميشوند، معمولا ميلههاي زر جوشكاري (ميلههاي لحيمكاري سخت) ناميده ميشوند. زيرا، هنگام كاربرد آنها، فلز مورد جوشكاري ذوب نميشود.
الكترودهاي جوشكاري ممكن است فلزات استاندارد يا آلياژهاي خاص باشند كه با مواد گدازآور روكش شده يا اينكه روكش نشدهاند (لخت هستند) و معمولاً به قطرهاي 38/2 الي 3/6 ميليمتر هستند. تركيب الكترودهاي جوشكاري از مشخصات انجمن جوشكاري تبعيت ميكنند. كربن قالبي، به ابعاد 3 الي 25 ميليمتر، نيز براي جوشكاري برقي بكار برده ميشود.
ميلههاي فولادي كم كربن، براي جوشكاري چدن و فولاد، محتوي كمتر از 18% كربن هستند. ميلههاي پركن رسوبي سخت توليد ميكنند كه به قالبكاري نياز دارد. ولي براي توليد پركنندهاي سخت نيز به كار برده ميشود. ميلههاي پر كربن، با 85/0 الي 10/1 درصد كربن، رسوبهايي با سختي اوليه 575 بر نيل بدست ميدهند. در حاليكه سختي رسوبهاي ميله پرمنگنز، كمتر از 200 بر نيل بوده ولي با كار سختي بيش از 500 بر نيل سخت ميگردد. براي جوشكاري خودكار با توليد زياد، سيم فولاد كربني ممكن است روكش نازك از مس، به جهت تسهيل در كار و جلوگيري از پاشيدگي، داشته باشد. الكترودهاي فولاد زنگ نزن، با تركيبات مختلف دادوستد ميشوند كه ممكن است حاوي فولاد زنگ نزن با روكشي با تيتان يا آهك و يا عناصر ديگري نظير موليبدن، كربور تنگستن و كليه آلياژهاي اين خانواده باشند.
درجاتي كه از الكترودهاي فولادي پرمنگنز، سختي به ميزان 500 الي 700 بر نيل اضافه ميكنند و نوعي از آن الكترودي از فولاد تندبر، براي روكش ابزارهاي تراشكاري چرخدنده مارپيچي است، رسوب جوشكاري داراي تركيب 30 درصد گرم، 8 درصد كبالت، 8 درصد موليبدن، 05/0 درصد بور و 02/0 درصد كربن است. انواع ديگري از الكترودهاي سخت روكشي، داراي درون داشت غيرآهني هستند. نوع ديگر اين الكترودها، فولادهاي كم آلياژهاي كرم، موليبدن، براي جوشكاري فولادهاي آلياژي بدون پيش گرم كردن هستند. گروهي از آلياژها، به ويژه با مس يا نقره و الكترودهايي براي خال جوش هستند. نه الكترودهاي جوشكاري. الكترودهاي تنگستني، ممكن است تنگستن خالص، تنگستن توريادار، يا تنگستن زيركونيم باشند. دو تاي آخري براي جريان برق مستقيم هستند. تنگستن توريادار، ثبات قوسي زيادي دارد و توريا قابليت ماشينكاري تنگستن را نيز افزايش ميدهد.
زير كونيم تنگستن بين الكترود توپر و فلز مذاب، به جهت اضافه همگني در جوش، چسبندگي ايجاد ميكند. ترميت، مخلوطي از گرد آلومينيوم و اكسيد آهن است كه براي جوشكاري مقاطع بزرگ آهن يا فولاد يا براي پر كردن حفرههاي بزرگ به كار برده ميشود. فرايند شامل سوختن آلومينيوم و فعل و انفعال با اكسيد و آزاد كردن آهن به صورت آهن مذاب است. براي آتش زدن آلومينيوم و فعل و انفعال، حرارتي حدود C1540 مورد لزوم است و اين امر به كمك مشعل گازي با آتش زدن گرما صورت ميگيرد. و درجه حرارت گرمازاي آن حدود C2540 است. ترميت چدن كه براي جوشكاري چدن بكار برده ميشود، ترميتي به اضافه حدود c درصد فروسيليسم و 20 درصد فولاد ضايعات سبركاريها است. ترميت قرمز، با اكسيد قرمز و ترميت سياه با اكسيد سياه ساخته ميشود. ترميت ريل راهآهن، ترميتي با اضافات نيكل، منگنز و فولاد است.
نوعي الكترودهاي سخت روكشي عبارتند از:
آلياژهاي بر مبناي كبالت
كه سختي خود را در حرارت سرخ حفظ و بسيار مقاوم خوردگي هستند. انواع آن داراي استحكامهاي كششي تا حد 5/73 كيلوگرم بر ميليمتر مربع و سختي آن تا حد 52 راكول x هستند. نوعي الكترود جوشكاري كه براي فولادهاي زنگ نزن براي اندوهها ساخته شده است. محتوي 70 درصد نيكل، 16 درصد كرم، 8 درصد آهن، 2 درصد منگنز، 3 درصد تيتيان، و كمتر از 07/0 درصد كربن است. جوش تابكاري شده آن، داراي استحكام كششي 56 كيلوگرم به ميليمتر مربع با درازش 12 درصد است. الكترود جوشكاري نيكلي، كه براي چدنها زياد به كار برده ميشود و عمليات زر جوشكاري است و فلز بنيان ذوب نميشود. محتوي 5/46 درصد مس و 38/43 درصد روي، 10 درصد نيكل، 1% سيليسيم و 2% فسفر است.
رسول حاصله به رنگ آهن است. گرد جوشكاري آلياژ نيكل، براي جوشكاري چدن و پر كردن ككهاي ريختگيها چدني به كاربرد مشعل، داراي 3/2 درصد سيليسيم 25/1 درصد بور، 1% كربن، كمتر از 5/1 درصد آهن و بقيه نيكل با نقطه ذوب C1065 است. الكترودهاي جوشكاري در ساختمانهاي بزرگ كه عمليات حرارتي جوشكاري امكان ندارد، بايد داراي تركيباتي متعادل بدون عناصري كه تركيبات شكننده تشكيل ميدهند، باشند.
2-1-2 مشخصات و اجزاء سازنده محصول
عليرغم اختراع و پيشرفت و روشهاي مختلف در جوشكاري خودكار، هنوز جوش الكتريكي به كمك دست به طور وسيعي به كار برده ميشود. الكترودهاي جوشكاري از دو بخش فلز اصلي (رسوب داده شده) و پوشش تشكيل ميشوند. اگر تركيبات فلز اصلي الكترودها را فولاد معمولي تشكيل ميدهند اكثر تركيبات فلز اصلي الكترودها را فولاد معمولي تشكيل ميدهد و فقط تفاوت عمده در تركيبات پوشش آنها ميباشد. قطر الكترودهاي فولادي معمولي كه بيشتر مورد استفاده قرار ميگيرند، 1:8، 5:32، 3:16، 7:32، 1:4، 16:5، 3:8، اينچ ميباشد.
طول معمولي الكترودها 3 اينچ است ولي الكترودهايي با طول 18 اينچ نيز موجود است. البته بسته به عمليات و فلز مورد نظر جهت جوشكاري فلز اصلي الكترود از فلزات و آلياژهاي ديگري نيز تهيه ميگردد كه آنها به شرح زير ميباشد:
1- آلياژهاي ناخالص فولاد.
2- فولاد كرومدار.
3- فولاد منگنزدار.
4- فولاد نيكلي.
5- آلياژ فولادي منگنز و نيكل.
6- آلياژ فولادي نيكل و واناديوم.
7- آلياژ آلومينيوم و مس.
8- آلومينيوم.
9- آلياژ سرب و منگنز.
10- آلياژ فسفر و برنز.
پوشش الكترود بايد داراي چندين نقش و وظيفه مهم باشد آنها عبارتند از:
الف - پايداركننده قوس باشد.
ب- كنترل واكنش گازي
در هنگام جوشكاري و عملكرد قوس الكتريكي پوشش الكترود سوخته و از خود گاز ئيدروژن(H) با منواكسيد كربن (co) متصاعد ميكند. گازهاي مذكور اطراف قوس الكتريكي را احاطه كرده و از نفوذ اكسيژن و ازت هوا به منطقه مذاب فلز قطعه كار جلوگيري مينمايد. ضمناً پوشش نيز داراي مواد مضر نظير گوگرد و فسفر نباشد.
ج – كنترل واكنشهاي سرباره - مذاب
پوششهاي الكترودها بايد داراي آنچنان تركيبات شيميايي باشد كه علاوه بر كاهش نفوذ هوا به منطقه مذاب حركت مواد مذاب را تنظيم كرده و ضمناً ناخالصيهاي موجود را به سطح جوش برساند.
د – ايجاد شكل و جوش مناسب
سربار توليدي در اثر قوس الكتريكي داراي آنچنان خواص فيزيكي نظير ويسكوزيته و كشش سطحي باشد كه شكل مناسب را براي گروه جوش بوجود آورد و اين شكل بايد به نحوي باشد كه از سرد شدن فلز جوش با سرعت زيادي جلوگيري ميگردد.
خصوصيات يك الكترود مناسب منوط به تركيبات شيميايي روكش و خواص فلز اصلي ميباشد. خوبي و بدي الكترودها معمولاً از روي رسوب، قدرت نفوذ راحتي كاربرد، خواص مكانيكي جوش و هزينه واحد حجم با وزن رسوب دارد كه توسط جوشكار قضاوت ميگردد.
در مجموع پوشش الكترودها از عناصر و تركيباتي مانند: فلدسپات، ميكا، سلولز، دولوميت، سيليكات، پتاسيم، خاكرس، اكسيد آهن، پودر آهن، فرومنگنز، و فروسيليس تشكيل شده است كه ميزان درصد و نوع هر كدام از الكترودها خواص متفاوتي را به الكترود ميدهد جداول زير مواد و اثر هر كدام از موارد فوق در روكشهاي الكترودهاي مختلف را نشان ميدهد:
مواد تشكيل دهنده وظيفه مواد تشكيلدهنده وظيفه اصلي وظيفه ثانويه سلولز تشكيل گاز محافظ -كربنات كلسيم تشكيل گاز محافظ روانسازي دولوميت تشكيل گاز محافظ -دي اكسيد تيتانيوم (روتايل) سربارهسازي تثبيت كردن قوس تيتانات پتاسيم تثبيت قوس الكتريكي سربارهسازي فلدسپات سربارهسازي تثبيت كردن قوس ميكافرمدهي تثبيت كردن قوس خاكرس فرمدهي سربارهسازي سيليس فرمدهي - آسيست (پنبه نسوز) سربارهسازي فرمدهي اكسيد آهن سربارهسازي -اكسيد منگنز سربارهسازي آلياژكنندگي پودر آهن تسريع در نشت جوش برقراريقوسدرجوشكاريتماسي فروسيليسماحياء كنندگي -فرومنگنزآلياژكنندگي احياءكنندگي سيليكات سديم -روانسازي سيليكات پتاسيم تثبيت كردن قوس الكتريكي چسبندگي
3-1-2 پوشش الكترودها از نظر كلي به دو گروه اصلي تقسيم ميشود:
1- پوششهاي پايداركننده يا پوششهاي نازك
2- پوششهاي كيفي يا پوششهاي ضخيم
پوششهاي پايداركننده
عناصري كه اين پوششها را تشكيل ميدهند قوس الكتريكي را يونيزه نموده و جوشكاري با جريان متناوب را آسانتر مينمايند. بهترين و مهمترين عنصر براي اين كار پتاسيم ميباشد كه در سنگهاي مصنوعي طبيعي «گرافيت فلدسپات» و به صورت شيميايي، كرومات پتاسيم و بيكرومات پتاسيم، پتاس و شوره يافت ميشود.
به دليل نازك بودن اين پوششها امكان نفوذ اكسيژن و ازت هوا به ناحيه مذاب جوش هميشه وجود داشته و باعث ترد شدن نسبي جوش ميگردد لذا استفاده آنها در جوشكاري غيرحساس بلامانع خواهد بود.
پوششهاي كيفي
اين پوششها تشكيل گاز و سرباره براي محافظت فلز از نفوذ اكسيژن و ازت هوا داده و نيز آلياژهاي مناسب را در ناحيه مذاب ايجاد ميكنند و در نتيجه استفاده از اين نوع الكترودها، خواص ميكانيكي پيوند جوش معمولاً بالاتر از خواص فلز مبنا ميگردد. اين پوششها داراي خواص زيراند:
الف - هنگام ذوب سرباره، گازهاي محافظ توليد ميكنند.
ب – قوس الكتريكي پايدار و پيوسته ميگردد.
ج – سرباره و تفاله جوش داراي خاصيت احياء كنندگي ميباشند.
د – تفاله جوش داراي خاصيت انقباضي بيشتري نسبت به فلز مبنا بوده و نتيجتاً براحتي از روي گرده جوش كنده ميشود.
ه - در جوشكاريهاي عمومي و بالاي سر تفاله به سرعت منجمد ميشود و در نتيجه از ريزش فلزات مذاب جلوگيري مينمايد.
4-1-2 تقسيمبندي مواد تشكيل دهنده پوشش الكترودها
1- مواد سرباره ساز
اينگونه مواد از نوع مصرفي بوده و متصل بر اكسيدهاي فلزي به صورت سنگ معدن ميباشند، سنگ تيتان يا سنگ تيتانيوم تغليظ شده سنگ معدني منگنز پيرولوزيت فلدسپات، فلوريت، گچ، خاك، چيني يا كائولن، كوارتز، گرافيت و سنگ مرمر.
سنگ معدني تيتانيوم و منگنز سرعت انجماد سرباره را زياد نموده و در نتيجه در جوشكاريهاي بالاسر و عمودي از اهميت خاص برخوردارند فلدسپات پايداري قوس را بهتر نموده و سيلانيت آنرا افزايش ميدهد. فلوريت سختي و درجه حرارت نقاله جوش را كاهش ميدهد.
2- مواد تشكيل دهنده گاز
اين مواد به منظور ايجاد گازهاي محافظ براي جلوگيري از نفوذ اكسيژن و ازت هوا به داخل ناحيه مذاب به كار ميروند كه مهمترين آنها عبارتند از: خاك اره و كتان، سلولز، زغال چوب و آرد.
3- مواد احياكننده
اين مواد اكسيد آهن توليد شده را احيا نموده و تبديل به آهن خالص مينمايند كه عبارتند از: فرومنگنز، فروسيليسم، فروكروميم، فروتيتانيم، موليبدينيم و آلومينيوم.
4- مواد آلياژدهنده
اين مواد عناصر مورد نياز ناحيه مذاب را به منظور تشكيل يك آلياژ كامل و مرغوب تأمين مينمايد و عبارتند از: فرومنگنز، فروسيليسم، فروكروم، فروتيتان و گاهي اوقات اكسيدهاي فلزي نظير اكسيد مس، اكسيد كرم، اكسيد نيكل و غيره در اغلب موارد ماده تشكيل دهنده اصلي آلياژ، فرومنگنز است كه خاصيت احياكنندگي نيز دارد.
سنگ منگنز نيز به عنوان ماده آلياژدهنده و افزايش منگنز موجود در فولاد در پوشش الكترودها بكار برده ميشود.
5- مواد چسبنده
اين مواد باعث خميري و چسبنده شدن تركيبات پوشش و چسبيدن مطمئن آنها روي فلز الكترود ميگردند بدين منظور اولاً از شيشه مايع و يا نشاسته و گاهي از چسب استفاده ميكنند.
5-1-2 تقسيمبندي انواع الكترودها براساس موارد استعمالشان
الكترودهاي اسيدي يا گرم
الكترودهايي هستند كه موارد استعمالشان در درزهاي بسته مانند اتصالات به پري ميباشند يا اينكه از جمله الكترودهاي مرغوب به شمار ميآيند لكن اكثر جوشكاران از كار كردن با اين نوع الكترودها امتناع ميورزند زيرا شكل ظاهري جوش يكنواخت نبوده و در موقع كار جرقههايي به اطراف پراكنده ميكند علت اينكه نميتوان از آنها در درزهاي باز استفاده نمود اولاً نسبت به الكترودهاي هم قطرخود احتياج به شدت جريان زيادي داشته ثانياً قطرات مذاب آنها ريز هستند و ريز بودن قطرات مذاب باعث سوزاندن لبههاي قطعه كار ميگردد. سرباره حاصل از جوشكاري اين الكترودها خاصيت اسيدي دارند. مقاومت كششي جوش حاصل از اين الكترودها كمتر از الكترودهاي روتايل بوده اما افزايش طول و استحكام ضربهاي آنها بيشتر است.
الكترودهاي آهكي يا سرد
اين نوع الكترودها با اينكه محاسن زيادي از نظر جوشكاري دارند چنانچه به طور صحيح به كار برده نشوند گرده جوش معايب زيادي پيدا كرده، از جمله تمامي آنها متخلخل و در انتهاي آن حفره بزرگي ايجاد ميگردد. با توجه به نفوذ خيلي خوب آنها بيشتر در پاسهاي اول جوشكاري مورد استفاده قرار ميگيرند. در جوشكاري به حالت عمودي سرعت جوش آنها بيشتر از ساير الكترودهاست فلز جوش حاصل از اين الكترودها ئيدروژن كمتري داشته و معمولاً در درجات حرارت پائين از استحكام خوبي برخوردار است. در مقايسه با ساير الكترودها احتمال ترك خوردن گرم يا سرد الكترودهاي آهكي كمتر است. از اين نظر در جوشكاري فولادهاي ساختماني پرمنگنز، مخازن تحت فشار و امثال آنها نسبت به ساير الكترودها ارجحيت دارند.
الكترودهاي بي اكسيد تيتانيم يا روتايل
اين نوع الكترودها كه مقدار قابل توجهي بياكسيد تيتانيوم در تركيبات پوششي خود دارند، الكترودهايي هستند كه شروع جوش و مصرف آساني داشته و براي حالتهاي مختلف جوشكاري بسيار مناسب است.
گرده جوش اين الكترودها داراي خاتمه ظريف بوده و افت فلز از نظر پاشيدگي بسيار كم ميباشد. نفوذ اين الكترودها متوسط و قوس الكتريكي آنها بسيار آرام است. برخي از اين الكترودها براي جوشكاري عمودي از بالا به پايين به كار برده ميشوند.
الكترودهاي سلولزي
اين نوع الكترودها داراي نفوذ بسيار زياد بوده و براي جوشكاري حالات مختلف مناسب ميباشند سرباره آنها نازك بوده و براحتي از روي گرده جوش كنده ميشوند. جوش حاصل از اين نوع الكترودها داراي خواص مكانيكي خوبي بوده از نظر راديوگرافي نتيجه بسيار خوبي دارند. ماده اصلي تشكيل دهنده پوشش آنها سلولز است كه موقع جوشكاري توليد گاز محافظ ميكند. اين الكترودها داراي دود زيادي بوده و سطح جوش را معمولاً ناهموار و خشن ميسازند.
الكترودهاي اكسيدي
پوشش اين نوع الكترودها بيشتر از اكسيد آهن و اكسيد منگنز تشكيل ميشود تفاله جوش براحتي از روي گرده جوش كنده ميشود. اين الكترودها بيشتر براي اتصالات گوشهاي و درزهاي بسته مورد مصرف، دارند اين الكترودها در جاهائي كه ظاهر جوش بر كيفيت آن ارجحيت دارند مورد استفاده قرار ميگيرند.
الكترودهاي مركب
علاوه بر پوشش مذكور، از مخلوط كردن مواد مختلف نيز پوششهاي مركبي با خواص گوناگون حاصل ميگردد. مانند پوششهاي اسيدي، روتايلي يا روتايلي قليائي كه براي فولادهاي با مقاومت زياد مناسبترين الكترودها ميباشند.
مقدار درصد تركيبات شيميايي بعضي از الكترودها
الكترودهاي اسيديالكترودهاي آهكيالكترودهاي روتايلمواد پوششيمقدار درصدمواد پوششيمقدار درصدمواد پوششيمقدار درصداكسيد آهنمواد گوگردياكسيد سيليسيممواد آهكيفرومنگنزآبمجهولمواد آهكيمواد گوگرديپودر آهنفرومنگنزفروسيليكاتآبمجهولبياكسيد تيتانيومسلولزمواد آهكيچسبفرومنگنزآبمجهول
6-1-2 تقسيمبندي الكترودها از نظر ضخامت پوشش
چنانچه قطر پوشش الكترود را با D و قطر ميله الكترود را با d نمايش دهيم تقسيمبنديهاي زير از نظر پوشش معمول است:
1- پوشش نازك 2/1 D/d <
2- پوشش متوسط 45/1 < < D/d 2/1
3- پوشش ضخيم 80/1 < D/d < 45/1
4- پوشش خيلي ضخيم < D/d 8/1
شناسائي الكترودها:
براي سهولت كار و چگونگي اجراي الكترودها به طور كلي الكترودها به وسيله رنگ (خال رنگ) و يا علائمي كه روي جعبههاي آنها حك يا نوشته شده است، شناسائي ميگردد.
معمولاً هر يك از كشورهاي صنعتي روش خاصي را با توجه به مراتب فوق در شناسائي و نحوه استفاد از الكترودهاي خود به كار ميبرند. لذا جهت آشنائي با انواع الكترودها بعضي از آنها را نام ميبريم:
1- طبقهبندي الكترودهاي آمريكايي
2- طبقهبندي الكترودهاي انگليسي
3- طبقهبندي الكترودهاي آلماني
4- طبقهبندي الكترودهاي ايراني
در مورد طبقهبندي الكترودها ميتوان به نحوه طبقهبندي الكترودهاي ساخت كارخانجات الكترودسازي اما اشاره نمود. الكترودهاي متنوعي كه در اين كارخانجات ساخته ميشوند به صورت خال رنگهاي مختلف در انتها و بغل الكترودها تقسيمبندي گرديدهاند.
شناسائي الكترودها بوسيله رنگ
همانطوري كه قبلاً اشاره گرديد الكترودها را با علائم حك شده روي جعبه آنها و يا به وسيله رنگ كه در سطح مقطع الكترود و يا به صورت خال در قسمت بدون آن محلي كه به انبر جوشكاري متصل ميگردد گذاشته ميشود شناسائي ميكنند در جدول زير بعضي از الكترودهائي كه در صنايع مصرف فراواني دارند بوسيله رنگ انتها يا خال بغل مقايسه گرديدهاند:
نوع رنگ نوع رنگ نوع الكترود در بغل الكترود در انتهاي الكترود بدون رنگ بدون رنگ E-6010آبي بدون رنگ E-6011سفيد بدون رنگ E-6012قهوهاي بدون رنگ E-6013بدون رنگ بدون رنگ E-6015بدون رنگ بدون رنگ E-6020بدون رنگ آبي E-6030
انتخاب نوع الكترود
انتخاب نوع الكترود علاوه بر نوع جريان مصرفي «مستقيم يا متناوب» به عوامل ذيل نيز بستگي دارد:
1- كيفيت محل جوش.
2- تركيب شيميايي فلز مبنا قطعه كار مثلاً در فولادهاي st-42 الكترود بايد از نوع كم ئيدروژن و يا الكترودهاي با پوشش پودر آهن انتخاب شود.
3- وضعيت جوشكاري
الكترودهائي كه براي جوشكاري در حالات عمودي يا بالاي سر انتخاب ميشوند انواع آنها به مراتب محدودتر از جوشكاري درحالات تخت و افقي ميباشد.
4- شرايط كاربردي
يعني اينكه نوع الكترودي كه براي ظاهر تميز و صاف بكار برده ميشود با الكترودي كه براي استحكام زياد و يا استحكام ضربه در درجه حرارتهاي زير صفر بايستي بكار برده شود متفاوت خواهد بود.
5- ميزان نفوذ يا عمق نفوذ جوش در قطعه كار
6- هزينه جوشكاري
يعني در نظر گرفتن قيمت الكترود يا راندمان الكترود.
7- مهارت جوشكار
كار كردن با بعضي از انواع الكترودها نياز به مهارت كمتر داشته و گاهي سرعت جوشكاري نيز مطرح ميباشد.
گاهي اوقات علاوه بر نرخ الكترود اندازه الكترود نيز از نظر اقتصادي و سرعت عمل جوشكاري حائز اهميت است مثلاً در جوشكاريهاي تخت يا افقي كه قطر الكترود محدوديت چنداني نسبت به جوشكاريهاي عمودي يا بالاي سرندارند هر قدر قطر الكترود بيشتر باشد علاوه بر افزايش سرعت جوشكاري از نظر اقتصادي نيز مقرون به صرفه خواهد بود.
7-1-2 نحوه بستهبندي و انبار كردن الكترودها
مراقبت و نگهداري الكترود در ضمن حمل و نقل، انبارداري و يا در حين استفاده موجب افزايش راندمان و بهبود كيفيت جوش و تقليل هزينه جوشكاري ميگردد. معمولاً آسيبديدگي الكترود به صورت مكانيكي يا به صورت جذب رطوبت ديده ميشود.
روپوش الكترود تقريبا از جنس سراميك است. در مقابل ضربه مقاومت چنداني نداشته و ممكن است خرد شده و قبل از كار يا در حين استفاده بريزد با توجه به اهميت روپوش كه قبلاً اشاره شد ميتوان حدس زد الكترودهائي كه حتي قسمتي از روكش آن ريخته باشد، چه مشكلاتي پيش خواهند آورد. بعضي الكترودها مانند الكترودهاي قليايي داراي پوشش تردتري نسبت به بقيه الكترودها ميباشند حذب رطوبت در الكترودها سبب فاسد شدن آنها ميگردد. رطوبت جذب شده به هنگام جوشكاري تبخير شده و باعث باد كردن و ريختن روپوش ميشود كه از طرف ديگر قسمتي از رطوبت تجزيه شده و ئيدروژن بويژه در فولادهاي سخت و آلياژي شده و ترك برداشتن در جوش يا منطقه مجاور جوش ميشود. بعضي از الكترودها مانند الكترودهاي قليايي جذب رطوبت بيشتري نسبت به الكترودهاي استيلي دارند. در الكترودهائي كه درصد آهن روكش آنها زياد است موجب زنگ زدگي روكش الكترودها ميشود. در اين حالت ديگر زنگ زدگي با پختن و خشك كردن الكترود برطرف نميشود طبيعي است كه باعث كاهش كيفيت جوش ميگردد.
بنابراين در انبارداري الكترودها به ويژه الكترودهاي قليائي كم هيدروژن و استحكام بالا بايد مراقبتهاي ويژهاي به كار برده شود تا در معرض رطوبت قرار نگيرد. نگهداري در جعبهها و بستههاي عايق رطوبت، كورههاي خشك كن و احتمالاً پختن مجدد قبل از استفاده، تدابير مختلفي براي جلوگيري از جذب در پوشش الكترود است. البته الكترود توليدي مورد نظر را ميتوان در جعبههاي مقوائي 100 تائي بستهبندي و نگهداري نمود. از جمله مواردي كه ميتوان در زمينه انبار كردن الكترودها نام برد عدم استفاده از كولرهاي آبي در انبارهاي الكترود ميباشد. وجود چنين كولرهائي آبي در انبارهاي الكترود ميباشد. وجود چنين كولرهائي سبب افزايش رطوبت هوا و در نتيجه متورم شدن الكترودها ميشود.
8-1-2)
شماره تعرفه گمركي، شرايط ورود:
حقوق گمركي: 4
سود بازرگاني: 21
شماره تعرفه: 11/82.
2-2 چگونگي و ميزان بكارگيري به عنوان كالاي نهايي يا واسطهاي
اين محصول به عنوان يك كالاي واسطهاي نهائي مورد استفاده قرار ميگيرد و فرآيند توليد الكترود جوشكاري تقريباً در تمام توليدكنندگان يكسان ميباشد و عموماً يك روش جهت توليد الكترود جوشكاري موجود ميباشد.
3-2 ارائه ديدگاههاي كلي در مورد قيمت و امكان فروش و چگونگي روند تغييرات قيمت فروش محصول اصلي در داخل كشور
قيمت فروش الكترود در بازار داخلي به ازاي هر كيلوگرم 12000 ريال ميباشد.
كشورهاي عمده صادركننده الكترود جوشكاري به ايران عبارتند از: تركيه، تايوان، ژاپن، كره جنوبي، سنگاپور، آلمان، اتريش، انگليس، سوئد، چكسلواكي و چين.
فصــل سوم
مطالعات فني
بررسي و برآوردهاي فني
1-3 ارزيابي روشهاي مختلف و انتخاب روش بهتر
روش توليد الكترود جوشكاري تقريباً در تمام نقاط دنيا يكسان ميباشد و به عبارتي يك روش جهت توليد الكترود جوشكاري موجود ميباشد كه در ادامه به تشريح آن پرداخته ميشود.
2-3 تشريح فرآيند توليد
الف - بخش توليد هسته فلزي الكترود
فلز اصلي الكترود به صورت رول وارد كارخانه ميشود و قطر سيم رولهاي مورد استفاده 5 تا 6 ميليمتر ميباشد كه از خارج وارد ميگردد. قابل ذكر است عمليات زنگزدايي، كشش و جرمگيري ميتواند با استفاده از خدمات ديگر شركتها انجام شود. بنابراين ابتدا زنگزدايي و (desealing) شده و سپس رولها به دستگاه كشش رفته و در آنجا مفتول به قطر مورد نظر 2/3 ميليمتر درميآيد و پس از شستشو و جرمگيري توسط دستگاه برش به طور اتوماتيك به مفتولهاي فلزي با طول مورد نظر (400 ميليمتر) درميآيند. مفتولهاي فلزي توسط پالت و ليفتراك به دستگاه تغذيه ميله الكترود فرستاده ميشود و توسط اين دستگاه هسته فلزي الكترود با سرعت و پي در پي متناسب با ظرفيتهايدستگاه پوششدهنده فرستاده ميشود.
ب- بخش توليد پوشش الكترود
ابتدا مواد پوشش دهنده از انبار آورده شده و پس از سرند شدن در دستگاه الك الكتريكي هر كدام در ظروف فلزي ذخيره و طبق فرمولاسيون وزن و در دستگاه مخلوطكن ريخته ميشود دستگاه فرمولاسيون ميتواند هم به صورت خشك و هم تر عمل كند.
شارژ دستگاه در هر مرحله 120 كيلوگرم و زمان هر شارژ 4-3 دقيقه ميباشد. سپس خلوط تهيه شده در سيلندرهاي دستگاه روكش دهنده ريخته و به صورت دستي آن را متراكم نموده و بر روي دستگاه پوشش نصب دهنده نصب ميكنند. در اين مرحله نيز ميتوان از دستگاه جداگانهاي جهت انجام عمل پر و تراكم و هواگيري پودر استفاده نمود.
ج – مراحل توليد الكترود
در دستگاه پوشش دهنده الكترودها عمليات روكشدهي اتوماتيك و به مقدار مورد نظر روي پيرامون مفتول صورت ميگيرد. ظرفيت خروجي الكترود پوشش داده شده از اين دستگاه حداقل 500 كيلوگرم در ساعت است.
فشار دستگاه پرس حداقل 200 بار ميباشد. سپس الكترود جهت تميز شدن از ذرات و زوائد توسط تسمه نقالهاي به دستگاه پاك كن برده شده و سپس در دستگاه كوره قرار گرفته و در دماي C200 خشك ميشود. سپس از كوره خارج شده و توسط ماشين ماركزني، مارك و علائم لازم به روي آنها زده شده و نهايتاً بستهبندي و به انبار محصول ارسال ميشود.
3-3 بررسي مناطق، مراحل و شيوههاي كنترل كيفيت
مهمترين بخش از فرايند كه ميتوان كنترل كيفيت را انجام داد مرحله پس از خشككن و خروج الكترود خشك شده از كوره ميباشد و عمدهترين آزمايشاتي كه انجام ميشود به شرح زير ميباشد:
- اندازهگيري ازدياد طول (توسط دستگاه مربوطه)
- اندازهگيري مقاومت در مقابل ضربه (توسط دستگاه مربوطه)
(آزمونهاي مكانيكي كشش و مقاومت بايد مطابق استانداردهاي ملي ايران به شماره 1018 و 796 انجام شود).
از جمله دستگاههاي كنترل كيفيت ميتوان به دستگاههاي زير اشاره نمود:
1- ECCENTRITYTESTER
2- IT HOIST CRANE
3- KV TRANSFIRMES1000
4- X – RAY
2-3 تعيين و محاسبه ظرفيت توليد و شرايط عملكرد واحد
حداثكر ظرفيت واحد توليد الكترود 1800 تن الكترود در سال ميباشد كه عملكرد توليد در واحد به شرح زير ميباشد:
توليد در هر روز: 7/6 تن الكترود
تعداد شيفت در هر روز: 2.
زمان هر شيفت: 8 ساعت.
شرح فرآيند برنامهريزي خط توليد
پس از آزمايشات لازم بر روي مواد اوليه، تعيين ايستگاههاي كنترل فرآيند، تعيين عمر ماندگاري محصول، تعيين و ثبت زمان توليد و مطابقت پارامترهاي محصول توليدي با نمونههاي مشابه در بازار و سعي در رسيدن به استانداردهاي ملي و جهاني مورد بررسي قرار ميگيرد.
در نهايت پس از قبول بخش كنترل كيفي، محصول مورد نظر وارد خط توليد شده و مطابق با پارامترهاي تعيين شده در بخش كنترل كيفيت، محصول موردنظر توليد و وارد انبار ميگردد.
در نهايت اجازه و زمان و نحوه توزيع در بازار نيز براساس زمانبندي تعيين شده برنامه معين ميگردد. در رابطه با برنامهريزي، زمان پيشگيري و نگهدراي ماشينآلات، زمان ساخت و چگونگي برنامه توليد مورد بررسي قرار ميگيرد و با توجه به مواد تعيين شده بخش تداركات نسبت به تأمين آنها اقدام مينمايد.
بعد از آنكه اين موارد تأمين شد از لحاظ كيفيتي كنترل شده و مواد مصرفي و برنامه تعميرات و نگهداري نيز به خط توليد ارائه ميشود. حال خط توليدي با توجه به دريافت روش ساخت بعد از دريافت مواد اوليه شروع به توليد نموده و در جريان توليد با توجه به برنامه كنترل كيفيت خط توليد كنترل شده و محصول نهائي توليد ميگردد. محصول نيز با توجه به استانداردهاي تعيين شده توليد شده و جهت فروش حمل ميگردد.
فعاليتهاي برنامهريزي مهندسي، طراحي
دريافت مشخصات محصول، تعداد محصول، مرغوبيت مورد انتظار، نوع بستهبندي و چگونگي آن، زمان تحويل:
- ساخت نمونه آزمايشي با هماهنگي بخش كنترل كيفيت.
- اصلاح نمونه براساس تقاضا و نظرات بازار و مشتري.
- طراحي و روش ساخت، تعيين مواد مصرفي، تعيين زمان ساخت.
- تهيه برنامه توليد با توجه به ظرفيت توليد و ماشينآلات.
- تهيه برنامه ماشين مواد با توجه به برنامه توليد.
- صدور درخواست خريد جهت مواد اوليه توليد.
فعاليتهاي بخش آزمايشگاه و كنترل كيفيت
- تعيين مشخصات استانداردهاي لازم كالاي توليدي.
- كنترل كيفيت نمونه محصول و تعيين استاندارد و انجام آزمايشات لازم.
- كنترل كيفيت مواد اوليه خريداري شده.
- تهيه برنامه كنترل كيفيت ساخت محصول حين توليد و انجام آزمايشات لازم.
- كنترل كيفيت حين توليد.
بازرسي و كنترل كيفيت محصول نهائي و انجام آزمايشات لازم جهت روشن ساختن ميزان انطباق فاكتورهاي استاندارد با كالاي توليدي، انجام آزمايشاتي به منظور تعيين صلاحيت مصرف كالا و مشخص كردن عمر ماندگاري محصول، تعيين حدود انتهاي عمر ماندگاري حصول و تعيين شرايط نگهداري.
- فعاليتهاي بخش پيشگيري و نگهداري و تعميرات ماشينآلات.
- دريافت برنامه توليد سفارشات و تنظيم برنامه پيشگيري، نگهداري و تنظيم ماشينآلات توليدي و تأسيسات.
- اجراي عمليات سرويس و نگهداري دورهاي ماشينآلات.
- صدور درخواست خريد لوازم يدكي ماشينآلات.
- اجراي عمليات تعميرات اساسي و بازسازي ماشينآلات توليدي.
فعاليتهاي بخش فروش
- اخذ مشخصات سفارشات و ارائه به مدير كارخانه.
- ارائه نمونه ساخته شده به مشتري و بازار و انعكاس نظرات مشتري.
- كسب اطلاعات بازار مصرف كالاي مشابه و ارزيابي نقاط ضعف و قوت رقبا.
- نظارت بر حمل سفارشات با كمك قسمت تداركات.
- دريافت درخواست خريد مواد و تجهيزات و برنامهريزي خريد به تفكيك براي بخشهاي توليدي و اداري.
- خريد و تحويل مواد اوليه و تحويل به انبارها.
- خريد و تحويل قطعات يدكي و ماشينآلات و تحويل به واحد پيشگيري و تعميرات.
- انجام امور حمل و نقل و ارسال كالا.
5-3 ذكر نام اصلي و تجاري همراه با مشخصات فني، منابع تأمين و نقش هر يك از مواد اوليه در توليد محصول با احتساب ميزان ضايعات و مصرف ساليانه
همانطوري كه قبلاً در ويژگيهاي محصول بدان اشاره شد الكترود جوشكاري از دو قسمت عمده هسته يا فلز اصلي و پوشش الكترود تشكيل شدهاست كه بسته به نوع الكترود مورد استفاده و كيفيت و نوع كار الكترودهاي مختلف چه از نوع و اندازه هسته و تركيب پوشش تهيه ميگردد.
* تركيب روكش به طور متوسط 25% وزني الكترود را تشكيل ميدهد.
مشخصات و استاندارد مواد اوليه مصرفي جهت روكش
اكسيد تيتانيوم
فرمول شيميايي TIO2، ماده كريستالي سفيدرنگ، غير سمي با درجه خلوص 90% ماده فوق به دو صورت كريستالي روتايل تهيه ميشود.
وزن اكسيد تيتانيوم در الكترود 5 درصد وزن كل محصول را شامل ميشود با توجه به ظرفيت كل ميزان مصرف به شرح ذيل ميباشد:
تن 90 = 05/0 × 1800
با احتساب 5 درصد ضايعات تن 5/94 = 05/1 × 90
سيليكات سديم
(Water Glass) داراي فرمولاسيونهاي متعددي ميباشد كه در آن نسبت از 27/0 تا 2 ميباشد.
به صورت پركهاي شيشهاي يا سفيد رنگ يا كمي متمايل به سبز حلاليت متفاوت كه نوع مصرفي جهت توليد الكترود نوع جامد با نسبت 2-95/1 = ميباشد.
وزن سليكات سديم 5/2 درصد وزن الكترود است.
تن 45 = 025/0 × 1800
تن با احتساب 5 درصد ضايعات 5/47 = 05/1 × 45
كربنات كلسيم
به فرمول شيميائي caco3 مشخصات كربنات كلسيم مصرفي به شرح زير ميباشد:
درصد caco3 5/98-97.
درصد sio2: حداكثر 5/1.
درصد Fe2o3: حداكثر 1.
همانطوري كه قبلاً در ويژگيهاي محصول بدان اشاره شد الكترود جوشكاري از دو قسمت عمده هسته يا فلز اصلي و پوشش الكترود تشكيل شده است كه بسته به نوع الكترود مورد استفاده و كيفيت و نوع الكترودهاي مختلف چه از نظرنوع و اندازه هسته و تركيب پوشش تهيه ميگردد.
* تركيب روكش به طور متوسط 25% وزني الكترود را تشكيل ميدهد.
وزن كربنات كلسيم 25/1 درصد وزن كل الكترود است در نتيجه ميزان مصرف آن در محصول عبارت است از:
تن 5/22 = 0125/0 × 1800
تن با احتساب 5 درصد ضايعات 23063 – 05/1 × 5/22
اكسيد آهن
به فرمول شيميايي Fe2o3، فمشخصات اكسيدآهن مصرفي به شرح زير مميباشد.
نوع: هماتيت
درصد: AL2O3: 4-2.
درصد: sio2 9-4.
درصد: Fe: 64-58 درصد.
وزن مخصوص: 7/4-5/4 گرم بر سانتيمتر مكعب.
اندازه ذره: متوسط 60 ميكرون.
وزن اكسيد در الكترود 10 درصد وزن كل محصول است. ميزان مصرف اين ماده در محصول اينگونه محاسبه ميشود:
تن 180 = 1/0 × 1800
تن با احتساب 5 درصد ضايعات 189 – 05/1 × 180
فرومنگنز
آلياژي از آهن و منگنز ميباشد كه پودر آن در طرح مورد استفاده ميباشد.
آناليز شيميائي ماده مصرفي به شرح زير ميباشد:
منگنز: 78%
كربن: 5/1%
وزن فرومنگنز در الكترود 5/2 درصد ميباشد. در نتيجه وزن اين ماده اوليه با توجه به ظرفيت واحد عبارت است از:
تن 45 = 025/0 × 1800
تن با احتساب 5 درصد ضايعات 5/47 – 05/1 × 45
فلور سيار (فلورين)
فلوريد كلسيم طبيعي است (به فرمول شيميائي CaF2) سفيدرنگ با درجه خلوص 98-85 درصد ميباشد.
درصد وزن فلورين نيز 5/2 درصد وزن كل الكترود است.
تن 45 = 025/0 × 1800
تن با احتساب 5 درصد ضايعات 5/47 – 05/1 × 45
كائولين (خاك چيني)
اين ماده با مشخصات زير در طرح مورد استفاده قرار ميگيرد:
Sio2: 74-70 درصد
AL2O3: 19-14 درصد
Fe2O3: حداكثر 2 درصد
Cao: حداكثر 2 درصد
كائولن در الكترود 25/1 درصد كل وزن محصول است.
تن 5/22 = 125/0 × 1800
تن با احتساب 5 درصد ضايعات 63/23 = 05/1 × 5/22
مفتول فولادي (هسته الكترود)
هسته فلزي الكترود مورد نظر فولادي ميباشد و آناليز شيميائي هسته به شرح زير ميباشد:
كربن (C): حداكثر 9%
سيليس (Si): حداكثر 3%
منگنز (m): 65% - 35%
فسفر (P): حداكثر 2%
گوگرد (S): حداكثر 23%
مس su: حداكثر 2%
جعبه مقوايي
با توجه به آنكه هر 5 كيلوگرم الكترود در يك جعبه مقوايي (كارتن) قرار ميگيرد، با توجه به ظرفيت واحد:
عدد كارتن 360000 = 5 × 1800000
اندازههاي الكترود توليدي:
در محاسبات اقتصادي قطر 2/3 ميليتر به عنوان مبنا انتخاب شده است و از نظر كلاسهبندي در گروههاي 12/6E و 12/61E قرار ميگيرند. ميزان مصرف اين ماده اوليه در الكترود 75% وزن محصول را شامل ميشود با توجه به آنكه ظرفيت واحد 1800 تن در سال در نظر گرفته شده است وزن مفتول فولادي عبارت است از:
(تن) 1350 = 75/0 + 1800
با احتساب 5 درصد ضايعات (تن) 5/1417 = 05/1 × 1350
جدول مواد اوليه مصرفي با احتساب 5% ضايعات
رديف مواد اوليه مصرفي منبع تأمين ميزان مصرف درصد مصرفداخلي خارجي 12345678910111213اكسيد تيتانيوم سيليكات سديم كربنات كلسيم اكسيد آهن فرومنگنز فلورين كائولين مفتول فولادي جعبه مقوايي هيدروكسيد سديم كربنات سديم تري فسفات سديم گلوكنات سديم *************
6-3 بررسي و تحقيق در مورد ماشينآلات و تجهيزات خط توليد با ذكر ويژگيهاي ظاهري، انرژي مصرفي، سازندگان، كشورهاي سازنده شاخص براساس فرايند منتخب و به صورت جدول آورده شود و ترسيم استقرار ماشينآلات در خط توليد
با توجه به اينكه برآورد صحيح ؟؟ در رابطه با ماشينآلات و تجهيزات خط توليد و ساير تأسيسات مورد نياز هر واحد توليدي نقش عمدهاي در توليد محصول با كيفيت مطلوب و قيمت تمام شده و فروش مناسب دارد. انتخاب مناسبترين ماشينآلات و تجهيزات خط توليد و تأسيسات عمومي و همچنين بررسي دقيق از ميزان مصرف مواد اوليه - انرژي - زمين و نيروي انساني از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. و با توجه به اطلاعات فني و نوع و مشخصات ماشينآلات لازم معين ميگردد. انتخاب ظرفيت مناسب و معين كردن برنامه توليد بعد از انتخاب فرآيند توليد انجام ميگيرد و سپس ميزان مواد اوليه مورد مصرف مشخص ميشود. دستگاهها و تجهيزات خط توليد با توجه به ظرفيت واحد معين ميگردد و براساس آن دستگاهها و تأسيسات مورد نياز بررسي شده و بالاخره زمين، زيربنا و نيروي انساني مورد نياز برآورد ميگردد.
مشخصات فني دستگاهها و تجهيزات مورد نياز خط توليد
الف - ماشينآلات خارجي
ماشينآلات خارجي مورد نظر را ميتوان از كشور آلمان شركت Collin يا شركت سوئدي ESAB تأمين نمود. مشخصات ماشينآلات به شرح زير ميباشد:
- دستگاه پوششدهنده
مشخصات فني: داراي پرس هيدروليكي افقي با فشار 260 تا 200 تن و فشار هيدروليكي 350 تا 420 بار قابل تنظيم جهت قطرهاي 6/2 ميليمتري، مجهز به دو محفظه سيلندري جهت مواد به قطر mm155 سرعت تغذيه 70 ليتر در دقيقه، توان موتور KW11 با RPM1500، برق مصرفي سه فاز 380 ولتي با فركانس HZ50، تعداد 2 عدد ماشين پوشش دهنده كافي به نظر ميرسد.
- دستگاه پاككن
مشخصات فني: توان الكتروموتور kw5/0، طول 5 متر با تغيير سرعت (گيربكس) تا 1دورموتور.
- مخلوطكن خشك وتر جهت ساخت پودر روكش
مشخصات فني: ظرفيت در هر شارژ 120 كيلوگرم، توان الكتروموتور 5/7-6 كيلووات با ظرفيت kg:h500
- دستگاه تغذيه ميله
مشخصات فني: قابليت تنظيم جهت قطرهاي 2 تا 6 ميليمتر و طولهاي 50-250 ميليمتر، ظرفيت kg200 در ساعت.
- ماشين ماركزني بر روي الكترود
مشخصات فني: سرعت چاپ 40 متر در دقيقه.
ب – ماشينآلات داخلي
ماشينآلات داخلي به شرح زير ميباشد:
- تسمه نقاله انتقال الكترود به واحد پاككن.
مشخصات فني: توان kw5/0 با دورهاي متغير
- كوره خشككن (گرمكن)
مشخصات فني: متوسط برق مصرفي در هر ساعت kw10 در دماي 200 درجه سانتيگراد ايزوله شده با پشم شيشه داراي قفل و چراغ ضد جرقه و مجهز به سيستم گردش هواي گرم. ابعاد 7/1 متر طول، عرض 2/1 متر، عمق 5/1 متر. ظرفيت 1 تن و تعداد 1 عدد گرمكن لازم به نظر ميرسد.
- غربال الكتريكي
مشخصات فني: برق مصرفي 380 ولت سه فاز با فركانسي JZ50، قطر الك 450 ميليمتر توان 3/0 كيلووات دور موتور RPM2850. تعداد 1 عدد غربال كافي به نظر ميرسد.
- ظرف جهت ذخيره مواد الك شده (12 عدد)
مشخصات فني: جنس CS، ظرفيت 50 كيلوگرم.
- وان جهت چربيزدايي:
مشخصات فني: 56/10 = 8/0×2/1×11 مترمكعب، 4 عدد وان جهت چربيزدايي و اسيدشوئي و عمليات شستشو با آب كافي ميباشد.
- ترازوي آزمايشگاهي به ظرفيت 15 كيلوگرم.
- ميز بستهبندي و تجهيزات همراه.
مشخصات فني: طول 8 متر، عرض 80 سانتيمتر داراي يك انبار موقت قفسهاي.
- ليفتراك دستي (2 دستگاه)
- پالت فلزي (چهار عدد)
ليست ماشينآلات الكترود جوشكاري
رديف ماشينآلات خط توليد تعداد 1دستگاه پوشش دهنده 2تسمه نقاله انتقال 3دستگاه پاككن 4مخلوطكن خشك و تر 5دستگاه تغذيه ميله 6ماشين ماركزني 7وان چربيزدايي 8دستگاه كشش مفتول 9كوره گرمكن 10غربال الكتريكي 11ميز بستهبندي و تجهيزات
7-3 تعيين مشخصات ضروري مورد نياز و تأسيسات عمومي كه شامل دستگاهها، تجهيزات و ماشينآلات آزمايشگاه، تعميرگاه، سيستم ترابري، گرمايش، سوخترساني، سرمايش، آبرساني، تهويه و هواي فشرده، سيستم دفع آلودگي محيط زيست، اطفاء حريق، باسكول و برق و …
اين واحد توليدي نيز همچون ديگر واحدهاي صنعتي براي انجام فعاليتهاي خود نيازمند مجموعهاي از تأسيسات و تجهيزات جانبي بوده كه همراه ماشينآلات خط توليد قادر به توليد احتياج به امكانات پشتيباني مانند: آب - برق - وسائل نقليه و حمل و نقل - گرمايش – سرمايش - اطفائ حريق - آزمايشگاه - تعميرگاه - اثاثيه و لوازم اداري دارد.
تأسيسات جانبي لازم جهت اين واحد عبارتند از:
آزمايشگاه
به منظور كنترل مواد اوليه - حين توليد و حصول، آزمايشات مختلفي ميبايست انجام گيرد، كه به طور كلي به دو دسته زير تقسيمبندي ميشود:
1- آزمايشاتي كه مواد اوليه را كنترل ميكند.
2- آزمايشاتي كه محصول را كنترل مينمايد.
تجهيزات آزمايشگاه كنترل كيفيت
شامل دستگاههاي خاص اندازهگيري و كنترل كيفيت الكترود به علاوه تجهيزات معمول در آزمايشگاهها شامل ميز با كاشيهاي ضد اسيد، هود، مواد شيميائي و … قابل ذكر ميباشد.
دستگاههاي آزمايش در بخش 3-3 آمده است.
تعميرگاه
تعميرگاه اين واحد توليدي كه مربوط به سرويس فني و نگهداري و رفع نقائص غيراساسي ميباشد نياز به امكانات محدودي دارد و جهت تعميرات اوليه دستگاهها و تجهيزات موجود در خط توليد و تعويض قطعات به ابزارآلاتي در حد يك تعميرگاه مكانيكي نياز دارد. ابزارآلات مربوط به تعميرگاه شامل گيرهها، ابزار يراق، انواع آچار، انواع انبر، دستگاه تراش، دريل ستوني و … ميباشد و تجهيزات ويژهاي نيز جهت سيستمهاي الكتريكي مثل ولت متر و … ميباشد.
وسايل نقليه عمومي
رديف نوع وسيله ظرفيت سازنده تعداد 1وانت 2 تن 2خودروري سواري 4 نفر 3ليفتراك يك تن
تأسيسات آب
آب مصرفي واحد شامل آب فضاي سبز - آب شستشوي ماشينآلات - كف سالن - مصرف كارگران ميباشد.
آب مصرفي كاركنان حداكثر 150 ليتر براي هر نفر و آب مصرفي فضاي سبز 5/1 ليتر براي هر مترمربع ميباشد.
مترمكعب 8/7 = ليتر 7800=52×150 = آب مصرفي كاركنان
مترمكعب 0/3 = lit 3000=5/1×2000 = آب مصرفي فضاي سبز
m3/day2 = آب مصرفي شستشو خطوط توليد
m38/12 = 2+3+8/7 = كل آب مصرفي
در نتيجه به آب لولهكشي نياز است.
تجهيزات اطفاء حريق
به دليل خطرات ناشي از آتشسوزي و به منظور حفظ ايمني سالنهاي توليد و انبارها وجود دستگاه اطفاء حريق در كارخانه ضروري است. به ازاي هر 100 مترمربع يك كپسول مورد نياز است. تعداد كپسولهاي اطفاء حريق 26 عدد كپسول ميباشد.
اثاثيه و لوازم اداري
انجام فعاليتهاي اداري مستلزم وجود اين اثاثيه است:
- دو خط تلفن
- يك خط فاكس
- ميز و صندلي و كمد و فايل
- لوازم مربوط به سرويسدهي به پرسنل.
تأسيسات سوخترساني
براي سرمايش از كولر آبي استفاده ميشود، براي گرمايش و تأسيسات از بخاري صنعتي و شوفاژ استفاده ميگردد كه براي 180 روز در سال، روزانه 60 ليتر گازوئيل محاسبه ميگردد كه در مجموع 10800 ليتر برآورد ميگردد.
تأسيسات هواي فشرده
خط توليد احتياج به يك دستگاه كمپرسور هواي فشرده با ظرفيت هوادهي 10 مترمكعب در ساعت دارد.
تأسيسات برق
با توجه به اينكه تمامي دستگاههاي اين واحد توليدي متكي به انرژي الكتريكي بوده است و به كمك نيروي برق كار ميكند و لذا تأمين برق مورد نياز از مسائلي است كه بايد محسوب گردد.
برق مورد نياز خط توليد
برق موردنياز خط توليد با توجه به مشخصات فني دستگاهها و توان مصرفي آنها محاسبه ميگردد اضافه مصرف برق خط توليد براي حداكثر بار مصرفي در هنگام راهاندازي دستگاهها 30% در نظر گرفته شده است.
توان مصرف ماشينآلات خط توليد
رديف نوع دستگاه و تجهيزات خط توليدتعداد توان مصرفي kw1دستگاه پوششدهنده 2تسمه نقاله 3دستگاه پاككن 4مخلوطكن خشك و تر 5كوره گرمكن 6دستگاه تغذيه ميله 7ماشين ماركزني 8كشش ميله 9غربال الكتريكي جمع توان مصرفي
برق مورد نياز كل واحد
براي آزمايشگاه، تعميرگاه و ساير تأسيسات جمعاً 5/2 كيلووات برق در نظر گرفته شده است. براي روشنايي ساختمان به طور متوسط به ازاء هر مترمربع 20 ولت و انبار محصول و مواد اوليه و حوطه 10 وات در نظر ميگيريم.
رديفبخشهاي مصرفكنندهمقدار مصرف (كيلووات)1تأسيسات 2روشنايي ساختمانها 3برق مورد نياز خط توليد 4محوطه 5ساير جمع كل:
تجهيزات مورد نياز برقرساني
رديف عنوان 1انشعاب 2نصب تابلو برق و كنتور
ليست تأسيسات و تجهيزات واحد
رديف نام شرح1آزمايشگاه دستگاههاي IT HOISTRCRANE100kw TRANSFORMES و بقيه دستگاههاي اشاره شده در بخش 3-2، كاشيهاي ضد اسيد، هود و …
رديف نام شرح2تعميرگاه وسايل اوليه مثل (گيرهها، آچارها و …) ماشينآلاتي مثل دريل ستوني، دستگاه تراش و …3گرمايش و سرمايش 1 بخاري صنعتي شوفاژ (ساختمانهاي اداري و رفاهي) 2 عدد كولر آبي 40003 عدد كولر آبي 60004برقرساني kw110 حق انشعاب ترانس و تابلو و كنتور و …5ديزل ژنراتور kva506وسائل ارتباطي و تلفن 3 خط تلفن 7تأسيسات آبرساني لولهكشي 8منبع ذخيره آب منبع زميني m3509لوازم اطفاء حريق 26 كپسول آتشنشاني + تجهيزات مربوطه 10 دستگاه تهويه فن 8 عدد 11تأسيسات سوخترساني يك منبع ذخيره m3512سيستم فاضلاب چاه ساده 13وسائل اداري و رفاهي كمد، فايل، ميز و صندلي14كمپرسور با ظرفيت m3/hr1015پالت چوبي 1000 عدد 16باسكول kg5017ميز بستهبندي و تجهيزات مربوط به وانها و ظروف ذخيره
8-3 تجزيه و تحليل و محاسبه تعداد نيروي انساني هر يك از سطوح مختلف (مديريت، تكنسينها، مهندسين، كارگران ماهر، كارگران ساده، پرسنل تأسيسات و تعميرگاه، پرسنل اداري رفاهي و خدماتي)
تجزيه و تحليل و محاسبه تعداد نيروي انساني هر يك از سطوح مختلف (مديريت، تكنسينها، مهندسين، كارگران ماهر، كارگران ساده، پرسنل تأسيسات و تعميرگاه، پرسنل اداري رفاهي و خدماتي).
نيروي انساني مورد نياز
برآورد نيروي انساني مورد نياز و تعيين پست سازماني هر يك از اصول اساسي هر تشكيلات ميباشد و كارآيي و اثربخشي آن نيز به كاربرد صحيح و مؤثر از منابع نيروي انساني و مديريت بستگي دارد. نيروي انساني مورد نياز اين واحد توليدي را ميتوان به بخشهاي مديريت، مهندسي خط توليد، آزمايشگاه، تعمير و نگهداري، تأسيسات و كاركنان اداري و خدماتي تقسيمبندي نمود.
1- مديريت
2- كاركنان خط توليد
3- كاركنان آزمايشگاه و كنترل كيفيت
4- كاركنان تأسيسات و تعمير و نگهداري
5- كاركنان اداري - مالي و انبارها
6- كاركنان خدمات عمومي
مديريت
مديرعامل مسئوليت بخش اداري و مالي و بازرگاني و مسئوليت اداره شركت را خواهد داشت.
كاركنان خط توليد
به دليل نظارت در خطوط توليد و كنترل كيفيت و نظارت كلي به عملكرد دستگاهها و تجهيزات كارخانه استفاده از مهندس باتجربه به عنوان مدير توليد در زمينه پليمر لازم است. براي خط توليد و … در مجموع 50 نفر كافي است.
نيروي انساني مورد نياز واحد
مسئوليتپرسنل شيفت 1پرسنل شيفت 2پرسنل شيفت 3مديريت مدير عامل مدير توليد خط توليد تكنسين كارگر ماهر كارگر غيرماهر تعميرات و …تكنسين اداري و مالي خدمات كارگر نگهبان جمع كل پرسنل 52 نفر
با توجه به مصوبات وزارت كار و امور اجتماعي و سازمان استخدامي كشور به منظور برآورد نسبتاً دقيق از پاداش، عيدي، اضافه كردن احتمالي محاسبه حقوق سالانه بر مبناي 14 ماه در سال تعيين ميگردد.
معادل 23% از كل حقوق پرسنل به هزينه بيمه سهم كارفرما مربوط ميشود. كه اين مقدار به مجموع حقوق پرداخت شده به پرسنل اضافه ميشود.
9-3 محاسبه كليه سطح زيربناي لازم براي سالن توليد، انبارها، تأسيسات، آزمايشگاه، تعميرگاه، ساختمانهاي اداري، رفاهي و خدماتي به تفكيك و تعيين مساحت زمين و محوطهسازي و خاكبرداري و تسطيح (براي كل زمين)، ديواركشي، خيابانكشي، فضاي سبز و ….
الف) سالن توليد
با توجه به ابعاد دستگاهها، فضايي كه هر ماشين اشغال مينمايد به صورت زير در نظر گرفته شده:
1- بخش تهيه روكش 26 مترمربع
2- بخش روكشدهي (شامل دستگاههيا پرس الكترود، تغذيه هسته فلزي مخزن چسب)
3- بخش خشككن 100 مترمربع
4- ميز بستهبندي و كارگاه كنترل و انبار موقت محصولات: 150 مترمربع
5- حمام چربيزدايي: 20 مترمربع
6- كشش ميله و برش: 20 مترمربع
كه با احتساب فضاي ميان دستگاهها كه 5/2 برابر كل مساحت ماشينآلات است 1065 مترمربع مساحت سالن توليد محاسبه ميشود.
تأسيسات و تعميرگاه
مساحت تأسيسات 20 متر و تعميرگاه با توجه به ابعاد مخزن سوخت، ژنراتور، 48 مترمربع درنظر گرفته شده است.
آزمايشگاه
70 مترمربع فضاي مورد نياز آزمايشگاه و بخش كنترل كيفيت در نظر گرفته شده است.
انبار مواد اوليه روكش الكترود
انبار جهت مواد اوليه داخل جهت ذخيره 45 روز در نظر گرفته شده است (مواد اوليه داخلي عبارتند از: كربنات كلسيم، اكسيد آهن، فلورين، كائولين). مجموعاً به وزن 5/283 تن ميباشد كه تماماً در كيسههاي 25 كيلوگرمي به ابعاد 65×30 سانتيمترمربع ميباشد.
4/35 = كل ميزان مواد داخلي جهت ذخيره در انبار 45 روز
هر پالت داراي سطحي معاد 5/1 مترمربع ميباشد. بر روي هر پالت 6 رديف 6تائي از كيسهها مجموعاً به وزن 900 كيلوگرم قرار ميگيرد. پس سطحي كه در اثر ذخيرهسازي مواد فوق در انبار اشغال ميگردد عبارت خواهد بود از:
مترمربع
انبار جهت مواد خارجي براساس ذخيره 3 ماه در نظر گرفته ميشود. (مواد اوليه خارجي عبارتند از: اكسيد تيتانيوم، سيليكات سديم، فرومنگنز، مجوعاً 189 تن ميباشد كه تمام مواد در كيسههاي 25 كيلوگرمي به ابعاد 65×30 سانتي مترمربع ميباشد.
تن 27/47=189:4= كل ميزان مواد خارجي جهت ذخيره در 3 ماه
با انجام محاسبات مشابه سطحي كه در اثر ذخيرهسازي مواد فوق در انبار اشغال ميگردد عبارت است از:
انبار مفتول
مفتولهاي فولادي به صورت كلافهاي رول به ابعاد 35/0 مترمربع و وزن 25 كيلوگرم از خارج وارد ميشوند. هر 1800 كيلو مفتول در 13 رديف 6تائي به روي يك پالت قرار ميگيرند. يعني هر پالت در سطح 5/1 مترمربع 1800 كيلوگرم را نگه ميدارد. با توجه به محاسبات مشابه سطحي كه در اثر ذخيرهسازي مواد فوق در انبار اشغال ميگردد عبارت خواهد بود:
مترمربع = سطح لازم جهت انبار كلافها
500 = 5/67 + 295 + 5/78 + 59 = كل سطح انبار
m2 850 = 7/1 × 500 = با احتساب 70% فضاي لازم جهت تردد
انبار مواد بستهبندي
با توجه به آنكه سالانه 360000 كارتن مصرف ميشود براي 45 روز انبار كردن كارتن با توجه به آنكه در هر پالت ميتوان 100 عدد كارتن قرار داد تعداد كارتن ذخيره شده در 45 روز:
45000 = 360000:8
انبار محصولات
محصول 30 روز توليد (150 تن) در درون انبار نگهداري ميشود و بر روي هر پالت متوان 12 رديف از جعبه محصولات را (در هر رديف 20 جعبه 5 كيلوئي) مجموعاً 1200 كيلو قرار داد و با توجه به اينكه سطح هر پالت 5/1 مترمربع ميباشد پس سطحي كه محصول اشغال ميكند عبارت خواهد بود از:
مترمربع
5/262 = 4/1×5/187 = با احتساب فضاي رفت و آمد
ساختمان اداري
با احتساب 20 مترمربع جهت مدير توليد، 20 مترمربع جهت مديريت و 60 مترمربع جهت پرسنل اداري مجموعاً 100 مترمربع در نظر گرفته شده است.
- ساختمان سرايداري با سرويس: 40 مترمربع
- سرويس بهداشتي و رختكن: 45 مترمربع
- نمازخانه و غذاخوري: 50 مترمربع
در مجموع: 135 مترمربع ساختمان سرايداري، بهداشتي و نمازخانه در نظر گرفته ميشود.
مساحت ساختمانهاي واحد
رديف واحد ساختماني مساحت كل (مترمربع)1سالن توليد 2انبار مواد اوليه و محصول 3آزمايشگاه - تجهيزات و تعميرگاه 4ساختمان اداري 5نمازخانه و غذاخوري 6نگهباني 7رفاهي و بهداشتي جمع كل:
مساحت زمين و عمليات ساختماني
مساحت كل زمين 3 برابر مساحت ساختمانها ميباشد. فضاي سبز 2% كل فضاي آزاد منهاي ساختمانها و براي خيابانكشي و پاركينگ 35% اين فضا در نظر گرفته شده است. لذا داريم:
مترمربع 6500 = مساحت كل زمين
مترمربع 2000 = فضاي سبز
مترمربع 1000 = خيابانكشي و پاركينگ
مساحت ديواركشي = 680 مترمربع
تعداد چراغ پايه بلند = 30 عدد
10-3 برنامه زمانبندي اجراي طرح
رديفسالسال اولسال دومماه شرح فعاليت 1234567891234567891234567891011121314تهيه زمين اخذ انشعاب برق و آب احداث ساختمان اداري و ديواركشي احداث ساختمان توليد و تاسيسات سفارش ماشينآلات توليدي سفارشتأسيسات و تجهيزات عمومي استخدام و آموزش پرسنل نصب ماشينآلات خط توليد نصب تأسيسات و تجهيزات تهيه مواد اوليه راهاندازي ماشينآلات راهاندازي تأسيسات بهرهبرداري آزمايشي بهرهبرداري نهايي
فصــل چهارم
بررسيهاي مالي و اقتصادي
مقدمه
به منظور تعيين ميزان سوددهي و شاخصهاي اقتصادي طرح، ابتدا لازم است بررسيهاي مالي كه مشتمل بر برآورد هزينهها (كل هزينههاي سرمايهاي، هزينههاي مواد اوليه، تعميرات و نگهداري، بالاسري كارخانه، استهلاك) و تنظيم جداول مالي ميباشد، صورت گيرد. به منظور تعيين وضعيت مالي نيز ميبايست جداول سود و زيان، گردش وجوه نقدي وترازنامه طرح براي دوره معين (5 سال) پيشبيني و تنظيم گردد. اين جداول بايد همزمان و هماهنگ تكميل گردد زيرا در آنها ارقام مشتركي وجود دارند كه نياز به همترازي خواهند داشت.
تجزيه و تحليل وضعيت مالي طرح ايجاب مينمايد تا پارهاي از نسبتها و شاخصهاي اقتصادي مطرح در صنعت نيز محاسبه شوند تا بر مبناي ميزان مطلوبيت هر يك از آنها (كه به شرايط خاص هر كشور مرتبط ميباشد)، ديدگاه كامل و جامعي نسب به برآوردهاي، مالي، اقتصادي و مباني آنها حاصل گردد.
در اين فصل براساس برآوردهاي فني به عمل آمده در فصل سوم، با ارائه معيارهاي محاسبه هر يك از موارد برآورد سرمايه ثابت و در گردش و توضيح پيرامون هر يك، هزينههاي ثابت و متغير طرح، پيشبيني و قيمت تمام شده و همچنين سود ساليانه طرح محاسبه گرديده است. سپس مهمترين شاخصهاي مالي و اقتصادي طرح مورد بررسي قرار گرفتهاند. در خاتمه اين فصل (ضميمه يك) محاسبات فني و مالي را ارائه نموده، ضمن ارائه جداول سود و زيان، گردش وجوه نقدي و ترازنامه طرح و ارائه كاملي از شاخصهاي اقتصادي، توجيهپذيري طرح را به اثبات ميرساند.
1-4 اطلاعات مربوط به سرمايه در گردش و برآورد آن:
در اين قسمت براساس محاسبات و بررسيهاي فني به عمل آمده در فصل سوم، هزينههاي مربوط به سرمايه در گردش واحد، از جمله مقدار و هزينه مواد اوليه مصرفي، تأمين انواع انرژي (آب، برق، سوخت و …)، خدمات نيروي انساني (حقوق، مزايا و بيمه كاركنان) و ساير موارد برآورد خواهند شد.
1-1-4 برنامه توليد ساليانه:
محاسبات و بررسيهاي مالي اين فصل براساس شرايط عملكرد واحد كه در بخش (4-3) تعيين شده است انجام ميشود. خلاصه اين اطلاعات در جدول (1-4) مشاهده ميگردد.
جدول (1-4) شرايط عملكرد واحد
توليداتواحدظرفيت ساليانهقيمت عمدهفروشي هر واحد (هزار ريال)كل ارزش توليدات ساليانه براساس ظرفيت اسمي (ميليون ريال)الكترود جوشكاريكيلوگرمجمع كل توليدات ساليانه:
تعداد روز كاري در اين واحد 270 روز در سال ميباشد كه در 2 نوبت كاري 5/7 ساعته در روز به فعاليت مشغول ميباشد.
2-1-4 مقدار و ارزش مواد اوليه مصرفي:
مواد اوليه مورد نياز طرح و مقادير هر يك از آنها در بخش (5-3) به تفكيك محاسبه شده است. قيمتهاي مواد اوليه براساس استعلام از شركتهاي معتبر داخلي و بازارهاي عمده فروشي تعيين گرديده است. جدول (2-4) برآورد هزينه تأمين مواد اوليه اصلي واحد را نشان ميدهد.
جدول (2-4) برآورد هزينه تأمين مواد اوليه مصرفي
نام مواد مصرفيمصرف ساليانهارزشارزش ساليانهمقدار واحد (ريال) (دلار) (ميليونريال) (هزار دلار) اكسيد تيتانيومسيليكات سديمكربنات كلسيم اكسيد آهن فرومنگنزفلورين كائولينمفتول فولادي جعبه هيدروكسيد سديمكربنات سديم تري فسفات سديم گلوكنات سديم ساير مواد اوليه غيرمذكور 5/3 درصد جمع كل ارزش سالانه مواد اوليه جمع كل ارزش سالانه مواد مصرفي (هر دلار 8000 ريال):
3-1-4 هزينههاي تأمين انواع انرژي مورد نياز:
انواع انرژي مورد نياز شامل آب، برق و سوخت ميباشند كه مقادير مورد نياز هر يك از آنها در بخش (7-3) محاسبه گرديده است. بهاي واحد هر يك از انواع انرژي بر مبناي آخرين نرخهاي اعلام شده از سوي وزارتخانههاي مربوطه تعيين گشته و بر مبناي آن هزينه مربوط به آنها محاسبه شده است. نتايج اين اطلاعات در جدول (3-4) قابل مشاهده ميباشد.
جدول (3-4) هزينههاي تأمين انواع انرژي مورد نياز
شرحواحدمصرف ساليانهبهاي واحد (ريال)هزينه كل (ميليون ريال)برقمگاوات ساعتآب خام مترمكعب گاز طبيعي هزار مترمكعبگازوئيل مترمكعب بنزين ليتر نفت سياه (مازوت)مترمكعب جمع
4-1-4 هزينه خدمات نيروي انساني:
برآورد تعداد نيروي انساني مورد نياز در ردههاي مختلف، در بخش (8-3) انجام گرديده است و مبناي محاسبه حقوق ماهيانه هر يك از پرسنل نيز معيارهاي متداول ميباشد. براساس مباني فوق، كليه برآوردهاي نيروي انساني مورد نياز و هزينههاي مربوط به حقوق و مزاياي ساليانه هر يك از آنها و جمع كل هزينههاي مزبور، تعيين ميگردند. لازم به ذكر است جهت برآورد نسبتاً دقيق از پاداش و عيدي و اضافه كاري احتمالي، محاسبه حقوق ساليانه بر مبناي 14 ماه در سال انجام ميگيرد. همچنين براساس مصوبات سازمان بيمه تأمين اجتماعي 23% از كل حقوق پرسنل، به عنوان حق بيمه تأمين اجتماعي (شامل بيمه خدمات درماني، بيمه از كارافتادگي، بيمه بازنشستگي و بيمه بيكاري)، هزينه بيمه سهم كارفرما ميباشد كه بايد به مجموع حقوق پرداخت شده اضافه گردد. جدول (4-4) چكيده اين محاسبات را نشان ميدهد.
جدول (4-4) هزينههاي خدمات نيروي انساني
شرحتعدادمتوسط حقوق ماهانه (هزار ريال) حقوق و مزاياي ساليانه (14 ماه) (ميليون ريال) مدير مهندس تكنيسين كارگر ماهر كارگر غيرماهر تكنيسين فني (تعميرگاه، تأسيسات و …)كارمندان اداري و مالي نگهبان، كارگر ساده و خدمات تعداد كل كاركنان اضافه كار پرسنل توليدات و تكنيسينهاي فنيجمع حقوق و دستمزد ساليانه كاركنان حق بيمه كاركنان (هر نفر 0/23 درصد) هزينه رفت و آمد كاركنان (هر نفر 0/250 هزار ريال)جمع كل حقوق و مزاياي ساليانه
5-1-4 جمعبندي اجزاء و برآورد سرمايه در گردش:
سرمايه در گردش طرح، براساس محاسبه مواد و انرژي مورد نياز و همچنين پرسنل واحد مطابق الگوي ذيل انجام ميشود.
الف) مواد اوليه و قطعات مورد نياز:
هزينه مواد اوليه و قطعات مصرفي واحد براي يك دوره سفارش (مواد داخلي 45 روز كاري و مواد خارجي 100 روز كاري) به عنوان بخشي از سرمايه در گردش منظور ميشود.
ب) حقوق و دستمزد كاركنان:
هزينه حقوق و دستمزد كاركنان به مدت 25/0 سال (معاد 68 روز كاري محاسبه و در برآورد سرمايه در گردش منظور ميشود.
ج) انرژي مورد نياز:
هزينه تأمين انرژي مورد نياز 65 روز كاري واحد، به عنوان بخش ديگري از سرمايه در گردش در محاسبات منظور ميگردد.
د) هزينههاي فروش:
هزينههاي فروش 20 روز واحد، قسمت ديگري از سرمايه در گردش را تشكيل ميدهد. لازم به ذكر است كه هزينههاي فروش 5/0 درصد ارزش فروش ساليانه ميباشد.
ه) ساير هزينهها:
در خاتمه براي افزايش قابليت اطمينان محاسبات و كاهش ريسك احتمالي، 5 درصد موارد فوق به جمع حاصله اضافه ميشود تا موارد احتمالي كه در نظر گرفته نشده است، جبران شود. جمع اقلام سرمايه در گردش در جدول (5-4) ارائه گرديده است.
جدول (5-4) جمع اقلام سرمايه در گردش
شرحتعداد روزهاي كاريارزش كل(ميليون ريال)(هزار دلار)جمع (ميليون ريال)تأمين مواد اوليه داخلي تأمين مواد اوليه خارجي حقوق و مزاياي كاركنان انواع انرژي مورد نياز هزينههاي فروش ساير هزينههاي جاري (0/5) درصد جمع كل سرمايه در گردش
2-4- اطلاعات مربوط به سرمايه ثابت و برآورد آن:
منظور از سرمايه ثابت، آن گروه از داراييهاي متعلق به واحد صنعتي است كه ماهيتي نسبتاً ثابت يا دائمي دارند و به منظور استفاده در جريان عمليات جاري شركت و نه براي فروش، نگهداري ميشوند. به سرمايه ثابت، داراييهاي سرمايهاي يا دارايي بلندمدت نيز اطلاق ميگردد.
از اجزاء تشكيل دهنده سرمايه ثابت ميتوان دستگاهها و تجهيزات خط توليد، تأسيسات زيربنايي، زمين، ساختمان و محوطهسازي وسائط تقليه، اثاثيه و لوازم اداري، هزينههاي قبل از بهرهبردراي و … را نام برد. گرچه هيچ معياري براي حداقل طول عمر لازم جهت شمول يك دارايي در طبقه سرمايه ثابت وجود ندارد، اما اين قبيل داراييها بايد بيش از يك سال دوام داشته باشند، زيرا هزينههاي پرداخت شده براي اقلامي كه هرساله از بين ميروند، جزء هزينههاي توليد ساليانه محسوب ميشود.
با گذشت زمان، سرمايههاي ثابت به استثناي زمين (منظور زميني است كه براي احداث ساختمان مورد استفاده قرار ميگيرد)، قابليت بهرهدهي خود را از دست ميدهند. بدين لحاظ بهاي تمام شده اين قبيل داراييها، بايد در طي عمر مفيدشان، به طور منظم به تدريج به حساب هزينه منظور گردد. اين كاهش تدريجي بهاي تمام شده، «استهلاك» خوانده ميشود. ارزش قابل بازيافت دارايي مستهلك شده در تاريخ حروج از خدمت، ارزش اسقاطي خوانده ميشود. مازاد بهاي تمام شده نسبت به ارزش اسقاط دارايي ثابت، نشان دهنده مبلغي است كه بايد طي دوره عمر مفيد دارايي به عنوان هزينه استهلاك در حسابها منظور شود.
چنانچه ارزش اسقاط در مقايسه با بهاي تمام شده دارايي، قابل توجه نباشد، در محاسبه استهلاك ميتوان از آن صرف نظر كرد. روشهاي مختلفي براي محاسبه هزينه استهلاك وجود دارد كه متداولترين آن، محاسبه هزينه استهلاك به روش خطي است. در اين روش كه در اين طرح از آن استفاده ميشود مازاد بهاي تمام شده دارايي نسبت به ارزش اسقاط، به طور مساوي در طول دوره عمر آن تقسيم ميشود و هر ساله اين مقدار به حساب هزينههاي استهلاك منظور ميشود.
درادامه، اجزاء سرمايهگذاريثابت طرح باتوجه به برآوردهايفني فصل سوممحاسبه خواهدشد.
1-2-4 هزينه ماشينآلات و تجهيزات خط توليد:
هزينه ماشينآلات و تجهيزات به كار رفته در خط توليد (اعم از داخلي يا خارجي) براساس استعلامهاي به عمل آمده از شركتهاي معتبر، برآورد گرديده است كه علاوه بر نرخهاي ارائه شده از سوي اين سازندگان، هزينههايي نيز جهت نصب و راهاندازي و … صرف خواهد شد كه شامل مواردي همچون نصب و راهاندازي، حمل و نقل، لولهكشي، برقكشي، عايقكاري، فونداسيون، ابزار دقيق، ساختار فلزي، رنگ كاري و غيره ميباشند.
هزينه نصب و راهاندازي به صورت 5 درصد از كل هزينههاي تأمين تجهيزات برآورده ميشود.
براساس مباني فوق و استعلام به عمل آمده در خصوص هر يك از ماشينآلات و تجهيزات خط توليد، هزينه تأمين آنها در جدول (6-4) ارائه شده است.
لازم به ذكر ميباشد كه در مورد ماشينآلات خارجي خط توليد نيز بابت هزينههاي داخلي خريد خارجي (ثبت سفارش، حقوق، عوارض گمركي، سود بازرگاني و …) و هزينههاي حمل و نقل داخلي 15 درصد به هزينه آنها افزوده ميشود.
جدول (6-4) هزينههاي تأمين ماشينآلات و تجهيزات خط توليد
نام ماشينآلات و تجهيزاتتعدادبرآورد ارزش هر دستگاهارزش كل(هزار ريال) (دلار) (ميليون ريال) (هزار دلار) دستگاه پوششدهنده تسمه نقاله كشش ميله دستگاه پاككن مخلوطكن خشك و تر دستگاه تغذيه ميله ماركزني كوره غربال الكتريكي جرثقيل سقفي ماشينآلات و تجهيزات تعميرگاه و آزمايشگاه ساير موارد غير مذكور (5 درصد موارد فوق) هزينه نصب (5 درصد موارد فوق) هزينههاي داخلي خريد خارجي (15 درصد بخش ارزي) جمع ارزش ماشينآلات و تجهيزات اصلي
2-2-4 هزينه تجهيزات و تأسيسات عمومي:
براساس تجهيزات و تأسيسات برآورده شده در بخش (7-3) و قيمتهاي استعلام شده براي هر يك، سرمايهگذاري مورد نياز اين تأسيسات در جدول (7-4) برآورده شده است.
جدول (7-4) هزينه تجهيزات و تأسيسات عمومي
عنوانمقدارواحدارزش كل (ميليون ريال)تأمين برق از شبكه سراسري كيلوواتبرق اضطراري توسط ديزل ژنراتور كيلوواتايجاد تأسيسات لازم جهت تأمين آب مترمكعب در روز تأمين سوخت موردنياز: گاز طبيعي گازوئيل مازوت مترمكعب در ساعت مترمكعب مترمكعب تأسيسات گرمايش ساختمانها مترمربع تأسيسات سرمايش و تهويه ساختمانها مترمربع برجهاي خنككننده مترمكعب در ساعت تصفيه شيميايي آب (بدون املاح) مترمكعب در ساعت ديگ بخار تن در ساعت سيستم چرخش روغن داغ مگاژول بر ساعت اطفاء حريق تعداد 26 كپسول آتشنشاني هواي فشرده ندارد تصفيه پساب فاضلاب انساني باسكول ندارد سيستم ارتباطي تلفن سه خط ساير تأسيسات اضافي غيرمذكور كمپرسورهواي فشرده،باسكور50كيلوگرميجمع ارزش تأسيسات عمومي
3-2-4 هزينه زمين، ساختمان و محوطهسازي:
هزينه خريد زمين و هزينههاي محوطهسازي (خاكبرداري و تسطيح، خيابانكشي و پاركينگ، فضاي سبز، ديواركشي و چراغهاي پايه بلند براي روشنايي محوطه) و نيز هزينههاي ساختمانسازي (سالن توليد، انبارها، تعميرگاه، تأسيسات و آزمايشگاه، ساختمانهاي اداري و ساير موارد) تماماً براساس قيمتهاي اخذ شده براي شرايط محل احداث واحد محاسبه ميگردد. مقادير مورد نياز براي هر يك از موارد فوق در بخش (9-3) تعيين گرديده است. در جدول (8-4) جمعبندي هزينههاي اين اقلام ارائه گرديده است.
جدول (8-4) برآورد هزينههاي زمين، محوطهسازي و ساختمانسازي
شرح مقدار (مترمربع)هزينه واحد (هزارريال) هزينه كل (ميليون ريال) سرمايهگذاري ساختمان و محوطهسازي خاكبرداري و تسطيح خيابانكشي و پاركينگ فضاي سبز ديواركشي چراغهاي محوطه (به عدد) سالن توليد مسقف انبارهاي مسقف آزمايشگاه تأسيسات و تعميرگاه ساختمانهاي اداري ساختمانهاي رفاهي، سرايداري و …سردخانه سالن توليد غيرمسقف انبارهاي غيرمسقف مجموع كل سرمايهگذاري ساختمان و محوطهسازي مساحت و هزينههاي زمين مورد نياز زمين
4-2-4 هزينه وسائط نقليه عمومي و وسايل حمل و نقل:
تعداد و انواع وسايل مورد نياز واحد در بخش (5-7-3) تعيين شده است. فهرست، تعداد، مباني محاسبه قيمتها و نيز مجموع مربوط به كل وسائط نقليه عمومي و حمل و نقل در جدول (9-4) ذكر گرديده است.
جدول (9-4) هزينه وسايل نقليه عمومي و حمل و نقل
نوع وسيلهتعدادبهاي واحد (ميليون ريال)بهاي كل (ميليون ريال)اتومبيلسواري وانت 3 تني كاميون (4 تني / 10 تني) ليفتراك برقي (1تن/3تني/3تني) ليفتراك گازوئيلي (2تني/3 تني) ساير مواردجمع سرمايهگذاري مورد نياز براي وسائط نقليه
5-2-4 هزينه لوازم و اثاثيه اداري:
با توجه به حجم امور اداري اين واحد توليدي، 20 ميليون ريال بابت تهيه اثاثيه و لوازم اداري در نظر گرفته ميشود.
6-2-4 هزينههاي قبل از بهرهبرداري:
هزينههاي قبل از بهرهبرداري به ترتيب زير محاسبه و در سرمايهگذاري ثابت كارخانه منظور ميگردد.
الف) هزينههاي مطالعات اوليه:
بابت هزينه مطالعات مقدماتي و تهيه طرح توجيهي و جواز تأسيس واحد و … معادل 3/0% و بابت دريافت مجوزهاي لازم جهت تأسيس و ثبت شركت معادل 7/0% سرمايهگذاري ثابت منظور ميگردد.
ب) هزينه ثبت قراردادها و تسهيلات مالي:
اين هزينهها 3 درصد ميزان وام بانكي ميباشد كه در اين طرح معادل هشتاد درصد سرمايه در گردش منظور ميگردد.
ج) هزينههاي مربوط به آموزش مقدماتي، راهاندازي و بهرهبرداري آزمايشي:
جهت آموزش پرسنل معادل 20 روز حقوق و مزاياي پرداختي و به منظور راهاندازي و بهرهبرداري آزمايشي، هزينه 5 روز مواد اوليه و انرژي مصرفي در نظر گرفته ميشود.
د) هزينههاي جاري دوره اجراي طرح:
ماهانه 1 ميليون ريال و براي مدت بيست ماه در نظر گرفته ميشود. مدت اجراي طرح دو سال در نظر گرفته شده است.
ح) هزينههاي پيشبيني نشده:
5/3 درصد اقلام فوقالذكر به منظور ساير موارد پيشبيني نشده قبل از بهرهبرداري در نظر گرفته ميشود.
جمعبندي هزينههاي قبل از بهرهبرداري در جدول (10-4) ارائه شده است.
جدول (10-4) هزينههاي قبل از بهرهبرداري
شرح(ميليون ريال)(هزار دلار)هزينه مطالعات مقدماتي، تهيه طرح اجرايي و … (3/0 درصد) هزينههاي تأسيس شركت و دريافت مجوزهاي مختلف (7/0 درصد) هزينههاي جاري در دوره اجراي طرح هزينههاي مربوط به دريافت تسهيلات بانكي (3 درصد) هزينههاي آموزش، راهاندازي و بهرهبرداري آزمايشي ساير هزينههاي قبل از بهرهبرداري (5/3 درصد) جمع
7-2-4 جمعبندي اجزاء و برآورد سرمايه ثابت:
جمعبندي اجزاء سرمايه ثابت در جدول (11-4) ارائه شده است. اين رقم كل سرمايهگذاري ثابت مورد نياز جهت احداث واحد را تعيين ميكند.
جدول (11-4) جمعبندي اجزاء و برآورد سرمايه ثابت
شرحارزش كل(ميليون ريال)(هزار دلار)جمع (ميليون ريال)ماشينآلات و تجهيزات توليد تجهيزات و تأسيسات عمومي وسائط نقليه زمين ساختمان و محوطهسازي اثاثيه و لوازم اداري هزينههاي پيشبيني نشده (5/3) درصدسرمايهگذاري ثابت غيرمذكوره هزينههاي قبل از بهرهبرداري جمع كل سرمايهگذاري ثابت
3-4 كل سرمايهگذاري:
با توجه به مقادير سرمايهگذاري ثابت و در گردش محاسبه شده، كل سرمايهگذاري اين طرح مطابق جدول (12-4) برآورد ميگردد. لازم به ذكر است كه معادل 60 درصد سرمايهگذاري ثابت از طريق دريافت وام بلندمدت 5 ساله با بهره 15 درصد و معادل 80 درصد سرمايه در گردش از طريق دريافت وام كوتاه مدت 1 ساله با بهره 22 درصد تأمين خواهد شد كه در تنظيم ترازهاي مالي طرح، بازپرداخت آن مدنظر قرار گرفته است.
جدول (12-4) برآورد سرمايهگذاري
شرحارزش كل(ميليون ريال)(هزار دلار)جمع (ميليون ريال)سرمايه ثابت سرمايه در گردش جمع سرمايهگذاري كل
4-4 هزينههاي توليد:
براي توليد هر محصول علاوه بر سرمايهگذاري موردنياز جهت احداث و راهاندازي واحد، هزينههايي نيز بايد به صورت ساليانه و در طول دوره فعاليت واحد منظور كرد. اين هزينهها شامل اقلامي مانند حقوق كاركنان، تأمين انرژي و … ميباشند. در اين بخش هزينههاي ثابت و متغير برآورد ميشود تا بتوان براساس آن نسبت به تهيه ترازهاي مالي طرح و محاسبه شاخصهاي مالي و اقتصادي اقدام نمود.
1-4-4 هزينههاي ثابت
هزينههاي ثابت، مخارجي است كه با تغيير سطح توليد، تغيير نميكند. هرچند با به صفر رسيدن ميزان توليد (تعطيلي كارخانه) بعضي از اقلام هزينه ثابت نيز حذف ميشوند ولي در تجزيه و تحليلهاي مالي با توجه به كوتاهمدت بودن وقفه فوق، ميتوان فرض كرد كه اين هزينهها نيز كاملاً ثابت نيستند ولي تا حدودي ماهيت ثابت دارند. به عنوان مثال هزينه حقوق كاركنان دفتر مركزي و اداري واحد بستگي به ميزان توليد ندارد. همچنين با تغييرات جزئي در مقدار توليد، هزينه حقوق پرسنل توليدي نيز ثابت است. لذا براي در نظر گرفتن چنين استقلالي، 85 درصد هزينه حقوق كاركنان به عنوان هزينه ثابت منظور ميشود. بنابراين براي تفكيك چنين بخشهايي، درصدي از اين هزينهها به عنوان هزينه ثابت در نظر گرفته ميشود. در جدول (13-4) اجراء هزينه ثابت اين واحد ارائه و جمعبندي شده است. در ستون درصد اين جدول، تعيين شده است كه ماهيت ثبات اين هزينه و حدود استقلال آن از ميزان توليد چه مقداري است.
جدول (13-4) برآورد هزينههاي ثابت
شرحدرصد (ثابت/كل) ارزش كل(ميليون ريال)(هزار دلار)جمع (ميليون ريال)حقوق و مزاياي كاركنان انواع انرژي هزينه استهلاك هزينه تعمير و نگهداري هزينههاي پيشبيني نشده توليد (5/3) درصدجمع هزينههاي توليد هزينههاي عملياتهزينه بيمه كارخانه (2/0) درصد هزينه تسهيلات دريافتي جمع كل هزينههاي ثابت
2-4-4 هزينههاي متغير
هزينههاي متغير اقلامي از هزينه هستند كه با تغيير سطح توليد، تغيير مييابند. به عنوان مثال هرچه مقدار توليد بيشتر شود، مواد اوليه بيشتري مورد نياز است. در اين بخش نيز بعضي اقلام نسبت به ظرفيت توليد تغيير ميكند، ولي بستگي آن 100% نميباشد. به عنوان مثال با افزايش يا كاهش توليد در حدود كم، هزينه حقوق كاركنان تغيير نميكند، ولي در صورتي كه افزايش توليد، منجر به اضافه كاري شود، هزينه حقوق افزايش مييابد و يا اگر توليد از سطح خاصي كمتر شود، به كاهش پرسنل منجر ميشود و حقوق نيز كاهش مييابد. به اين منظور 15 درصد از هزينه حقوق كاركنان به عنوان هزينه متغير منظور ميشود. در ساير موارد نيز درصدي از اقلام هزينهاي به اين بخش اختصاص داده ميشود. جدول (14-4) اقلام هزينه متغير واحد را همراه با درصد وابستگي آن به تغييرات نشان ميدهد.
جدول (14-4) برآورد هزينههاي متغير
شرحدرصد (متغير/كل) ارزش كل(ميليون ريال)(هزار دلار)جمع (ميليون ريال)مواد اوليه و قطعاتحقوق و مزاياي كاركنان انواع انرژي هزينه تعمير و نگهداري هزينههاي پيشبيني نشده توليد (5/3) درصدهزينه توليد غيرمذكور جمع هزينههاي توليد هزينههاي عملياتجمع كل هزينههاي متغير
5-4 قيمت تمام شده محصول
با محاسبه هزينههاي ثابت و متغير طرح، كل هزينههاي طرح مطابق جدول (15-4) جمعبندي ميگردد.
جدول (15-4) برآورد كل هزينههاي ساليانه
شرحارزش كل(ميليون ريال)(هزار دلار)جمع (ميليون ريال)هزينه ثابت هزينه متغير جمع كل هزينههاي ساليانه
با توجه به ظرفيت اسمي واحد، قيمت تمام شده محصول برابر است با:
ريال 8630 = قيمت تمام شده
6-4 صورتهاي مالي و شاخصهاي اقتصادي طرح:
كليه محاسبات صورتهاي مالي (مشتمل بر سود و زيان و گردش وجوه نقدي و …) براي زمان اجراي يك ساله طرح و طي 5 سال اول بهرهبرداري و نيز تعاريف و محاسبات شاخصهاي اقتصادي طرح به طور كامل توسط نرمافزار كامپيوتري انجام گرفته است كه نتايج آن در ضميمه (1) ارائه گرديده است.
7-4 ارزيابي مالي و اقتصادي طرح
نتايج محاسبات كامپيوتري صورتهاي مالي و شاخصهاي اقتصادي طرح حاكي از سودآوري طرح بوده و عمدتاً ميتوان به شاخصهاي اصلي آن از قبيل نرخ بازده داخلي، ميزان توليد در نقطه سربهسر، سالهاي برگشت سرمايه و نسبت سود و زيان ويژه به سرمايه نقدي تأكيد نمود كه دليل قاطعي بر توجيهپيري اقتصادي طرح و وجود اطمينان كافي در سرمايهگذاري براي احداث اينگونه واحدها ميباشد. در جدول (16-4) اين شاخصها ارائه شدهاند.
جدول (16-4) شاخصهاي مالي و اقتصادي طرح
رديفشرحمقدار1نرخ بازده داخلي طرح2درصد ارزش افزوده بر مبناي هزينه توليد 3درصد سهم منابع داخلي 4درصد توليد در نقطه سربهسر 5سالهاي برگشت سرمايه 6سرمايهگذاري ثابت سرانه (ميليون ريال) 7درصد كاركنان توليد به كل كاركنان 8نسبت سود و زيان ويژه به سرمايه نقدي
ضميمه (1)
محاسبات مالي و اقتصادي
نتايج محاسبات فني، مالي و اقتصادي
عنوان طرح: الكترود جوشكاري
گروه صنعت: صنايع فلزي و ريختهگري
1-1 برنامه توليد ساليانه:
قيمت عمده فروشي هر واحدكل ارزش توليدات ساليانه براساس ظرفيت اسميتوليداتواحدظرفيت سالانه(هزار ريال)(ميليون ريال)الكترود جوشكاريكيلوگرمجمع كل ارزش توليدات ساليانه
درصد توليد نسبت به ظرفيت اسمي در پنج سال اول راهاندازي:
سال اول سال دوم سال سوم سال چهارم سال پنجم
75 85 100 100 100
تعداد روز كاري در اين واحد 270 روز در سال ميباشد كه در 2 نوبت كاري 5/7 ساعته در روز به فعاليت مشغول ميباشد.
2-1 نام، مقدار و ارزش مواد مصرفي:
ارزش ساليانه نام مواد مصرفيمصرف ساليانهواحدميليون ريالهزار دلاراكسيد تيتانيومسيليكات سديم كربنات كلسيم اكسيد آهن فرو منگنز فلورين كائولين مفتول فولادي جعبه هيدروكسيد سديم كربنات سديم تري فسفات سديم گلوكنات سديم ساير مواد اوليه غيرمذكور 5/3 درصدجمع كل ارزش سالانه مواد اوليه
جمع كل ارزش سالانه مواد مصرفي (هر دلار 8000 ريال):
3-1 منابع انساني مورد نياز و هزينه حقوق و مزاياي ساليانه:
شرحتعدادمتوسط حقوق ماهانه هزار ريالحقوق و مزاياي ساليانه (14 ماه) ميليون ريالمدير پرسنلتوليديمهندس تكنسين كارگر ماهر كارگر غيرماهر تكنيسين فني (تعميرگاه، تأسيسات و …)كارمندان اداري و مالينگهبان، كارگر ساده و خدماتتعداد كل كاركنان اضافه كار پرسنل توليدي و تكنيسينهاي فني جمع حقوق و دستمزد ساليانه كاركنان حق بيمه كاركنان (هر نفر 0/23 درصد) هزينهرفتوآمدكاركنان (هر نفر/0/250 هزارريال)جمع كل حقوق و مزاياي ساليانه
4-1 برآورد انرژي مورد نياز:
موارد مصرف توان برق كيلووات آب خام مترمكعب در روزگازوئيل مترمكعب در روزنفت سياه (مازوت) مترمكعب در روزفرايند توليد تأسيساتتعميرگاه ساختمانها محوطه ساير جمع
آب مورد نياز فرآيند توليد نيز در بخش تأسيسات منظور گرديده است (×)
ضمناً متوسط ميزان برق مصرفي ساليانه 290 مگاوات ساعت برآورد ميگردد.
5-1 مقدار و هزينه، انواع انرژي مصرفي:
شرحواحد مصرف ساليانهبهاي واحد (ريال)هزينه كل (ميليون ريال) برقآب خام گاز طبيعي گازوئيل بنزين نفت سياه (مازوت)جمع
قسمت دوم: پيشبيني اجزاء و برآورد سرمايه ثابت و در گردش
1-2 سرمايه ثابت:
1-1-2 نام، تعداد و ارزش كل ماشينآلات و تجهيزات اصلي:
ارزش كلنام ماشينآلات و تجهيزات تعداد ميليون ريالهزار دلاردستگاه پوششدهندهتسمه نقاله كشش ميله دستگاه پاككن مخلوطكن خشك و تر دستگاه تغذيه ميله ماركزني كوره غربال الكتريكي جرثقيل سقفي ماشينآلات و تجهيزات تعميرگاه و آزمايشگاهساير موارد غيرمذكور (5 درصد موارد فوق) هزينه نصب (5 درصد موارد فوق) هزينههاي داخليخريد خارجي (15 درصد بخش ارزي) جمع ارزش ماشينآلات و تجهيزات اصلي جمع كل ماشينآلات و تجهيزات اصلي (هر 9000 ريال)
2-1-2 عنوان و ارزش تأسيسات عمومي:
ارزش كلعنوان مقدارواحدميليون ريالهزار دلارتأمين برق از شبكه سراسريبرق اضطراري توسط ديزل ژنراتورايجاد تأسيسات لازم جهت تأمين آبتأمين سوخت مورد نياز: گاز طبيعي گازوئيل ماوزت تأسيسات گرمايش ساختمانها تأسيساتسرمايش و تهويه ساختمانهابرجهاي خنككننده تصفيه شيميايي آب (بدون املاح)ديگ بخار سيستم چرخش روغن داغ اطفاء حريق هواي فشرده تصفيه پسابباسكول سيستم ارتباطي تلفن سردخانه كيلوواتكيلوواتمترمكعب در روزمترمكعب در ساعتمترمكعبمترمكعبمترمربع مترمربعمترمكعب در ساعتمترمكعب در ساعتتن در ساعت مگاژول بر ساعت تعداد26كپسولآتشنشانيندارد فاضلاب انساني ندارد سه خط نداردساير تأسيسات اضافي غيرمذكوركمپرسور هواي فشرده، باسكول 50 كيلوگرميجمع ارزش تأسيسات عمومي
3-1-2 وسائط نقليه:
بهاي واحدبهاي كل نوع وسيله تعداد ميليون ريالميليون ريالاتومبيلسواري وانت 2 تني كاميون (4 تني/10 تني)ليفتراك برق (1تني/2 تني/ويژه)ليفتراك گازوئيلي (2تني/3تني) ساير موارد جمع سرمايهگذاري موردنياز براي وسائط نقليه
4-1-2 مقدار و بهاي زمين مورد نياز:
مساحتمتر مربعبهاي واحدهزار ريالقيمت كلميليون ريال
5-1-2 برآورد مساحت و هزينههاي ساختماني و محوطهسازي:
الف) اجزاء ارقام مربوط به محوطهسازي و حصاركشي
مقدارهزينه واحدقيمت كلشرحمترمربعهزار ريالميليون ريالخاكبرداري و تسطيح خيابانكشي و پاركينگ فضاي سبز ديواركشي چراغهاي محوطه (عدد) جمع سرمايهگذاري محوطهسازي و حصاركشي
ب) اجزاء ارقام مربوط به ساختمانسازي:
مقدارهزينه واحدقيمت كلشرحمترمربعهزار ريالميليون ريالسالن توليد مسقفانبارها: مواد اوليه محصول قطعات يدكي بطور كليآزمايشگاه تأسيسات و تعميرگاه ساختمانهاي اداري ساختمانهايرفاهي،سرايداري،نمازخانه،غذاخوريو… سردخانه جمع ساختمانها سالن توليد غيرمسقف انبار غيرمسقف
ج) مجموع كل سرمايهگذاري ساختمان و محوطهسازي (ميليون ريال):
6-1-2 هزينه تأمين اثاثيه و لوازم اداري:
بهاي اثاثيه و لوازم اداري مورد نياز جمعا 000/20 ميليون ريال برآورد ميشود.
7-1-2 هزينههاي قبل از بهرهبرداري:
شرحميليون ريالهزينه مطالعات مقدماتي، تهيه طرح اجرايي و … (3/0 درصد) هزينههاي تأسيس شركت و دريافت مجوزهاي مختلف (7/0 درصد)هزينههاي جاري در دوره اجراي طرح هزينههاي مربوط به دريافت تسهيلات بانكي (0/3 درصد) هزينههاي آموزش، راهاندازي و بهرهبرداري آزمايشي ساير هزينههاي قبل از بهرهبرداري مجموع هزينههاي قبل از بهرهبرداري
8-1-2 جمعبندي اجزا و برآورد سرمايه ثابت:
ارزش كلشرحميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) ماشينآلات و تجهيزات تجهيزات و تأسيسات عمومي وسائط نقليه زمين ساختمان و محوطهسازي اثاثيه و لوازم اداري هزينههاي پيشبيني نشده (5/3) درصد سرمايهگذاري ثابت غيرمذكور هزينههاي قبل از بهرهبرداريجمع كل سرمايهگذاري ثابت
2-2 خلاصه اجزاء و برآورد سرمايه در گردش:
ارزش كلشرحتعداد روزهاي كاريميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) تأمين مواد اوليه داخليتأمين مواد اوليه خارجي حقوق و مزاياي كاركنان انواع انرژي مورد نياز هزينههاي فروش ساير هزينههايجاري(0/5) درصد جمع كل سرمايه در گردش
3-2 سرمايهگذاري كل:
ارزش كلشرحميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) سرمايه ثابت سرمايه در گردش جمع سرمايهگذاري كل
4-2 اخذ وام بانكي:
وام بلندمدت:
الف) بدون اخذ وام:
كل مبلغ سرمايهگذاري ثابت معادل 6/7222 ميليون ريال توسط بنيانگذاران طرح تأمين ميگردد.
ب) با اخذ وام:
معادل 60 درصد سرمايهگذاري ثابت به ميزان 6/4333 ميليون ريال كه در مدت 5 سال با بهره 15 درصد معادل هر سال 1/426 ميليون ريال هزينه تسهيلات مالي دريافت خواهد شد.
وام كوتاهمدت:
معادل 80 درصد سرمايه در گردش به ميزان 9/1990 ميليون ريال كه در مدت 1 سال با بهره 0/22 درصد معادل هر سال 0/438 ميليون ريال هزينه تسهيلات مالي دريافت خواهد شد.
1-3 هزينههاي توليد:
1-1-3 برآورد هزينه استهلاك ساليانه:
هزينه استهلاك شرحدرصدميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) ماشينآلات اصليتأسيسات عمومي وسائط نقليه ساختمان و محوطهسازي اثاثه و لوازم اداري هزينههاي پيشبيني نشده سرمايهگذاري ثابت غيرمذكور جمع استهلاك دارئيهاي ثابت استهلاك هزينه قبل از بهرهبرداري جمع كل هزينه استهلاك
2-1-3 برآورد هزينه تعميرات و نگهداري:
هزينه تعميرات و نگهداريشرحدرصدميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) ماشينآلات اصليتأسيسات عمومي وسائط نقليه ساختمان و محوطهسازي اثاثه و لوازم اداري هزينههاي پيشبيني نشده سرمايهگذاري ثابت غيرمذكور جمع كل هزينه تعميرات و نگهداري
3-1-3 هزينههاي عملياتي:
ارزش كلشرحميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) هزينههاي غيرپرسنلي دفتر مركزي هزينههاي جاري آزمايشگاه هزينههاي فروش (5/0) درصد هزينههاي حمل و نقل (5/0) درصدجمع كل هزينههاي عملياتي
2-3 قيمت تمام شده محصول اصلي:
1-2-3 برآورد هزينههاي ثابت:
هزينههاي ثابت شرحدرصد (ثابت/كل)ميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) حقوق و مزاياي كاركنانانواع انرژي هزينه استهلاك هزينه تعمير و نگهداري هزينههايپيشبينينشدهتوليد(5/3)درصد جمع هزينههاي توليدهزينههاي عملياتي هزينه بيمه كارخانه (2/0) درصد هزينه تسهيلات دريافتي جمع كل هزينههاي ثابت
2-2-3 برآورد هزينههاي متغير (براساس ظرفيت اسمي):
هزينههاي متغيرشرحدرصد(متغير/كل)ميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) مواد اوليه و قطعات حقوق و مزاياي كاركنان انواع انرژي هزينه تعمير و نگهداري هزينههايپيشبينينشدهتوليد(5/3)درصدهزينه توليد غيرمذكور جمع هزينههاي توليد هزينههاي عملياتي جمع كل هزينههاي متغير
3-2-3 برآورد كل هزينههاي ساليانه (براساس ظرفيت اسمي):
هزينههاي ساليانهشرحميليون ريال هزار دلار جمع (ميليون ريال) هزينههاي ثابت هزينههاي متغيرجمع كل هزينههاي ساليانه
قسمت چهارم: جداول مالي
1-4 جدول پيشبيني علكرد سود و زيان ويژه طرح
سالهاي بهرهبردارياولدومسومچهارمپنجمدرصد از ظرفيت اسميتوليدات:كل فروش تعديل فروش فروش خالص هزينههاي توليد:مواد اوليه حقوق و دستمزدآب و برق و سوخت (انرژي)تعمير و نگهداري هزينههاي پيشبيني نشده هزينههاي توليد غيرمذكور استهلاك دارائيهاي ثابت جمع هزينههاي توليد تعديل موجودي بهاي تمام شده محصول سود ناويژه هزينههاي عملياتي:جمع هزينههاي عملياتي سود عملياتي هزينههاي غيرعملياتي:استهلاك هزينههاي قبل ازبهرهبرداري هزينه تسهيلات مالي بلندمدت هزينه تسهيلات مالي كوتاهمدت جمع هزينههاي غيرعملياتي سود و زيان ويژه ماليات سود ويژه پس از كسر ماليات سود سهام سود ويژه پس ازكسرمالياتوسودسهام سود سنواتي سود نقل به ترازنامه
2-4 جدول پيشبيني گردش وجوه نقدي طرح:
منابع:ارقام به ميليون ريالسالهاي بهرهبردارياولدومسومچهارمپنجمسود زيان ويژه استهلاك داراييهاي قبلازبهرهبردارياستهلاك هزينههاي قبل ازبهرهبرداريجمع منابع عملياتي سرمايهگذاري (نقدي) وام بلندمدت وام كوتاه مدت جمع منابع مصارف:سالهاي بهرهبردارياولدومسومچهارمپنجمهزينههاي سرمايهاي هزينههاي قبل از بهرهبرداري سرمايه در گردش بازپرداخت:كمك مالي بانك پرداخت ماليات سود سهام جمع مصارف مازاد مازاد انباشته
3-4 ترازنامه پيشبيني شده:
دارائيها:ارقام به ميليون ريالسالهاي بهرهبردارياولدومسومچهارمپنجمدارائيهاي جاري:اضافه نقدينگي جمع شدهموجودي انبار و مطالبات جمع دارائيهاي جاريدارائيهاي ثابت:سرمايهگذاري ثابت كسر استهلاك جمع شدهباقيمانده سرمايهگذاري ثابت هزينه دوره قبل بهرهبرداري خالصجمع دارائيهاي ثابت جمع دارائيها بدهيها:سالهاي بهرهبرداري اولدومسومچهارمپنجماعتبارات (وام كوتاهمدت) ماليات سود قابل تقسيم وام بلندمدت سرمايه سهامداران سود تقسيم نشده جمع شده جمع بدهيها
4-4 محاسبه خالص گردش وجوه نقدي:
ارقام به ميليون ريالسالهاي بهرهبردارياولدومسومچهارمپنجممنابع جمع منابع عملياتي ارزش قراضه داراييهاي ثابت ارزش قراضه سرمايه در گردش جمع منابع هزينه تسهيلات مالي جمع منابع و هزينه تسهيلات مالي مصارف:هزينههاي سرمايهاي هزينههاي قبل از بهرهبرداري سرمايه در گردش جمع مصارف خالص گردش وجوه (بدون هزينههاي تسهيلاتي مالي)خالص گردش وجوه (با هزينههاي تسهيلاتي مالي)
نرخ بازده داخلي طرح 0/36 درصد برآورد ميگردد.
نرخ بازده مالي طرح 3/42 درصد برآورد ميگردد.
كليه محاسبات ذيل براساس ظرفيت كامل توليد و بدون وام بلندمدت انجام شده است.
1-5 جدول محاسبه ارزش افزوده:
مبلغشرحميليون ريالهزار دلارحقوق كارگران و كارمندان بيمه و ماليات كارگران و كارمندان استهلاك هزينههاي دفتر مركزي هزينههاي فروش و حمل و نقل سود ساليانه در ظرفيت مبنا ساير (5/3 درصد) جمع ارزش افزوده ساليانه جمع كل (هر دلار 8000 ريال)
2-5 جدول محاسبه سهم منابع داخلي:
شرحميليون ريال مواد اوليه داخلي (×)حقوق كارگران و كارمندان استهلاك (بخش ريالي) هزينههاي غيرپرسنلي دفتر مركزي هزينههاي فروش و حمل و نقل سود ساليانه در ظرفيت مبنا سايرجمع كل
شامل هزينههاي خريد و حمل مواد اوليه داخلي و حقوق گمركي و سود بازرگاني مواد اوليه وارداتي ميباشد (×).
3-5 درصد ارزش افزوده:
كل ارزش افزوده= درصد ارزش افزوده بر مبناي هزينههاي توليدهزينه كل توليد
4-5 درصد سهم منابع داخلي:
5-5 محاسبه نقطه سربهسر:
6-5 نرخ و سالهاي برگشت سرمايه:
7-5 ساير شاخصهاي مالي و اقتصادي: