پاورپوینت اکتشافات ژئوشیمیایی درس ژئوشیمی کاربردی مبانی اکتشاف معدنی (pptx) 82 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 82 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
دانشگاه شهيد باهنر کرمان
دانشکده فنی و مهندسي
بخش مهندسی معدن
درس ژئوشیمی کاربردی
مبانی اکتشاف معدنی
اکتشافات ژئوشیمیایی
چکیده
- ژئوشيمي به معناي وسيع آن علم شيمي کره زمين است و مانند ساير علوم شعبات زيادي دارد از جمله آنها:
ژئوشيمي نظري، ژئوشيمي کاربردي، ژئوشيمي اکتشافي، ژئوشيمي جامدات، ژئوشيمي رسوبي، ژئوشيمي ايزوتوپ هاي پايدار، ژئوشيمي هسته اي، ژئوشيمي آلي، ژئوشيمي عناصر کمياب، ژئوشيمي محيطي،
ژئوشيمي نظري مادر ژئوشيمي کاربردي است و ژئوشيمي اکتشافي بخشي از ژئوشيمي کاربردي به شمار مي آيد که نسبتاً جوان بوده و مراحل اوليه رشد خود را طي مي کند ) (Levinson 1980
تمام تحقيقاتي که در مورد شاخه هاي مختلف ژئوشيمي صورت مي گيرد در يک نقطه نظر مشترک هستند و آن کوشش درحل بعضي از مسائل کره زمين با استفاده از روش هاي شيميايي است.
پيشرفت هاي سريع ژئوشيمي، در سال هاي اخير مرهون سه عامل اصلي زير است .
1- توسعه فنون آزمايشگاهي در اندازه گيري سريع، ارزان و دقيق تقريباً تمام عناصر جدول تناوبي.2- دستيابي بر بسياري از قوانين اصلي ژئوشيمي موثر در فرآيندهاي با شرايط ترموديناميکي مختلف زمين .3- توسعه بسيار زياد روش هاي رياضي در ژئوشيمي که در خود وسيله اي براي هضم انبوه اطلاعات رقمي ژئوشيميايي گرديد.
هدف اصلي در شالوده ژئوشيمي بوجود آوردن مدل هاي رياضي اثبات شده براي سيستم هاي ژئوشيميايي مختلف زمين است.
ژئوشيمي کاربردی داراي کاربردهاي متنوعي در رشته هاي مختلف علوم زمين است که از مهمترين آن اکتشاف معادن، بررسي هاي محيطي، محيط زيست، پيش بيني زلزله، سنگ شناختي و سنگ زدائي، رسوب شناسي و محيط رسوبي، زمين ساخت و چينه نگاري و کشاورزي و غيره مي باشند.
فصل اول:
اصطلاحات
اصطلاحات متداول مورد استفاده در همه روش های اکتشافات ژئوشیمیایی عبارتند از:
1-1- زمینه
غلظت اولیه یک عنصر در یک محدوده اکتشافی را زمینه می گویند. از روش های متداول تعیین مقدار زمینه، آنست که مجموع مقدار میانگین و پراش (s+x) غلظت عنصر در یک مجموعه اکتشافی را در نظر می گیرند (x: میانگین، s: پراش). در برخی روش های محاسباتی دیگر فقط مقدار میانگین غلظت یک عنصر در یک محدوده اکتشافی به عنوان مقدار زمینه فرض می شود.
1-2- آستانه
حداقل مقدار ناهنجاری در یک محدوده اکتشافی را آستانه می نامند. روش مرسوم برای محاسبه این مقدار معمولأ به صورت مجموع مقدار میانگین و دو برابر پراش غلظت عنصر در یک محدوده اکتشافی است (s2x+). در برخی روش ها مقدار حاصل از مجموع مقدار میانگین و پراش (s+x) به عنوان مقدار آستانه فرض می شود.
1-3- ناهنجاری
ناهنجاری ( آنومالی ) مقداری از غلظت عنصر است که بیش از حد آستانه محلی یا ناحیه ای است. روش مرسوم در محاسبه این مقدار بدین صورت است که مقادیر بیش از مجموع مقدار میانگین و دو برابر پراش غلظت عنصر در یک محدوده اکتشافی را در نظر می گیرند (s2x+). گاهی در بیان ناهنجاری از آن تحت عنوان ناهنجاری زیاد یا کم نمونه ها نام برده می شود که مقیاسی نسبی است . در تمامی اکتشافات ژئوشیمیایی، ناهنجاری کم یا زیاد زمانی معنی می یابد که از نظر زمین شناسی دارای الگوی معنی دار باشد.
1-3-1- ناهنجاری برجا
ناهنجاری برجا، جائی تشکیل می شود که سنگ ها به صورت درجا هوازده شوند و فرآیند های انحلال نتوانند عناصر مورد نظر را انتقال دهند.
1-3-2- ناهنجاری حمل شده مکانیکی
این نوع ناهنجاری در مکان هایی دیده می شوند که اجزای آواری سنگ های منبع یا کانی ها را، فرآیندهای مکانیکی انتقال دهند.
1-3-3- ناهنجاری هیدرومورفیک
این نوع ناهنجاری بر اثر فرآیند های انحلال آبی تشکیل می شود و ناهنجاری تشکیل شده با آب نیز نامیده می شود.
1-3-4- ناهنجاری زیستی
تمرکز زیاد برخی از عناصر در گیاهان را ناهنجاری زیستی می گویند که در واقع نشان دهنده ناهنجاری این عناصر در محیط رشد گیاه است.
3-5- ناهنجاری کاذب
این نوع ناهنجاری بر اثر عواملی مانند آلودگی ، اشتباه در تجزیه شیمیایی، اشتباه در محاسبات، نمونه برداری و ... در تفسیر داده ها به وجود می آید.
1-4- محیط ژئوشیمیایی اولیه
به محیطی گفته می شود که در آن فرآیند های عمقی نظیر تفریق ماگمایی و دگرگونی باعث تشکیل کانسارها می شود. در این محیط میزان فشار و حرارت موثر در فرآیند های زمین شناسی بالاست.
1-5- محیط های ژئوشیمیایی ثانویه
به محیطی گفته می شود که درآن فرآیند های سطحی نظیر هوازدگی، تشکیل خاک و رسوب، باعث آزادی عناصر تشکیل دهنده کانسارها در محیط خاک و آب می شود. در این محیط میزان فشار و حرارت موثر در فرآیندهای زمین شناسی کم است.
1-6- هاله ژئوشیمیایی
تغییرات غلظت عنصر در اطراف یک کانسار را تا حد مقدار زمینه و یا اثر ژئوشیمیایی ای که یک کانسار از خود برجای می گذارد را هاله ژئوشیمیایی می گویند. معمولأ شکل یک هاله ژئوشیمیایی از شکل یک کانسار پیروی می کند.
1-6-1- هاله ژئوشیمیایی اولیه
هاله ژئوشیمیایی اطراف کانسارهای درونزاد (هیپوژن- آندوژن) را هاله ژئوشیمیایی اولیه می گویند. این نوع هاله از طریق انتشار عناصر از کانسار به سنگ های دیواره در هنگام تشکیل کانسار و فعالیت گرمابی ایجاد می شود. هاله های ژئوشیمیایی اولیه معمولأ تغییرات سیستماتیکی از خود نشان می دهند و حاصل یک یا چند فرآیند زمین شناسی اند. هاله ژئوشیمیاییprimary Aureoles یا Endogenic Halosنامیده می شود.
1-6-2- هاله ژئوشیمیایی ثانویه
به هاله ژئوشیمیایی اطراف کانسار های برونزاد (رسوبی)، هاله ژئوشیمیایی ثانویه گویند. در واقع هاله ژئوشیمیایی ثانویه از مهاجرت عناصر از محیط اولیه کانسار و جایگزینی آن ها در محیط دیگر صورت می گیرد.
1-7- شاخص ژئوشیمیایی
توزیع ویژه یک یا چند عنصر ( به خصوص عناصر کمیاب) در سنگ ها را شاخص ژئوشیمیایی می گویند. مثلأ پتاسیم یک عنصر شاخص است که براساس آن سنگ ها را به پتاسیک و غیر پتاسیک تقسیم می کنند. یا اینکه می توان برلیم (Be) را به عنوان عنصر شاخصی برای اکتشاف گرانیت های قلع دار نام برد.
1-8- پراکندگی اولیه
انتشار اولیه ژئوشیمیایی عناصر را در محیط اولیه ( هیپوژن) ماگمایی یا رسوبی (به صورت سین ژنتیک) پراکندگی اولیه گویند.
1-9- پراکندگی ثانویه
تمرکز بعدی و ثانویه ( سوپرژن) عناصر تحت فرآیندهای هوازدگی، شستشو و ... را پراکندگی ثانویه می گویند.
-10- جوامع عنصری
جوامع عنصری، یک گروه از عناصر مشخص را می گویند که تمایل دارند در مجموعه شرایطی ویژه بر اساس یک سری خواص شیمیایی مشابه ( نظیر تحرک نسبی مشابه) مانند عناصر گروه پلاتین کنار هم قرار گیرند. با توجه به این مجموعه ها، می توان برای کانسارها عناصر شاخص یا ردیاب ویژه تعریف کرد.
1-11- عنصر ردیاب
عناصر ردیاب به عناصر نسبتأ متحرکی می گویند که با کانسار مورد اکتشاف ارتباط نزدیکی داشته باشند. این عناصر که عناصر شاخص نیز نامیده می شوند، دارای هاله بزرگی در اطراف کانسارند و به آسانی می توان آن را اندازه گیری کرد. مانند عنصر آرسنیک (As) که به عنوان عنصر ردیاب برای اکتشاف طلا مورد استفاده قرار می گیرد.
1-12- ضریب کانی سازی
نسبت تعداد کل نمونه ها ( با ناهنجاری و بدون ناهنجاری) را به تعداد نمونه های دارای عیار ناهنجاری ، ضریب کانی سازی می گویند.
1-13- میانگین عیار عنصر در محدوده ناهنجاری
نسبت میانگین یک عنصر را در محدوده یک منطقه اکتشافی به میانگین همان عنصر در محدوده ناهنجاری، میانگین عیار عنصر در محدوده ناهنجاری (C) می نامند.
1-14- ضریب تولید
حاصلضرب مقدار ضریب کانی سازی (K ) در میانگین عیار عنصر(X ) در محدوده ناهنجاری (C) را ضریب تولید می گویند.
1-15- ایالت ژئوشیمیایی
ایالت ژئوشیمیایی به بخشی از پوسته زمین گفته می شود که ترکیب شیمیایی آن با میزان میانگین ترکیب شیمیایی کل پوسته فرق می کند، یعنی این ایالت از طریق اختلاف میانگین ترکیب آن با ترکیب پوسته زمین مشخص می شود. به عبارت دیگر، یک واحد سنگی نسبت به عناصر، غنی شدگی یا تهی شدگی نشان می دهد (Rose et al, 1979).
1-16- مقادیر سنسورد
مقادیر حد حساسیت روش های تجزیه عناصر را مقادیر سنسورد می گویند. معمولأ حد حساسیت یک روش آزمایشگاهی برای یک عنصر در ارتباط با مقادیر زمینه آن تعیین می شود و مقدار آن باید کمتر از مقدار زمینه باشد.
1-17- شاخص غنی شدگی
شاخص غنی شدگی عبارتست از نسبت فراوانی غلظت یک عنصر به میانگین فراوانی غلظت همان عنصر در جامعه ای که نمونه به آن تعلق دارد و معمولأ به صورت فرمول زیر نشان داده می شود :
EI = C/X
در فرمول فوق گاهی به جای میانگین از مقدار میانه نیز استفاده می شود، زیرا مقادیر میانه مستقل از مقادیر دامنه و داده های آنومال است.