پاورپوینت درس سیزدهم زمینه های کودتای 28مرداد (pptx) 12 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 12 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بسم الله الررحمن الررحیم
درس سیزدهم
زمینه های کودتای 28مرداد
در این درس با علت استعفای دکتر مصدق قیام سی تیرو پیامدهای ان
نقش ایت الله کاشانی درسقوط دولت قوم السلطنه و روی کار امدن مجدد
دولت مصدق زمینه های کودتا علیه دولت مصدق اشنا میشوید.
قیام30تیر
درتیرماه1331دکترمصدق برای مواجهه با مخالفان داخلی ک درراس ان دربارقرار داشت
از شاه خواست تا پست وزارت جنگ را در اختیاروی قرار دهد وچون شاه نپذیرفت مصدق استعفا
کرد.1
بلافاصله پس از استعفای دکتر مصدق شاه قوم السلطنه را مامور تشکیل کابینه کرد.
قوم السلطنه طی اعلامیه ی شدیداللحنی ب طرفداران نهضت ملی شدن نفت حمله کردوتهدید به
اجرای اعدام های دست جمعی کرد.در پی ان ایت الله کاشانی از مردم خواست تا برای مقابله با
قوام ب میدان بیایند واعلام کرد ب خدای لایزال اگرقوم نرود اعلام جهاد میکنم وخودم کفن پوشیده
باملت درپیکار شرکت میکنم. تلاش دربار ونمایندگان قوم السلطنه درمتقاعد کردن ایت الله کاشانی
به نتیجه نرسیدند ایت الله کاشانی اعلام کرد اگر دربازگذشت دولت دکتر مصدق اقدام نشود اتش
انقلاب را متوجه دربار خواهم کرد دراولین ساعات روز 30تیر ماه 1331مردم تهران درحالی که
در محاصره نیروهای نظامی و انتظامی وتانک ها و زره پوش ها قرار داشتند بی محابا ب حرک
در امدند و حماسه ای ملی و غرور افرین خلق کردند رشادت مردم تهران وسایر شهر های کشور
ک منجربه شهادت تعدادی از انهاشد موجب گردید تا شاه با برکناری قوام بار دیگر دکترمصدق را
ب نخست وزیری منصوب کند .
دور دوم نخست وزیری دکترمصدق
باروی کارامدن مجدددکترمصدق ایت الله کاشانی ب ریاست مجلس انتخاب شد و دکتر
مصدق الاوه برریاست دولت وزارت جنگ رانیزشخصابعهده گرفت وازموقعیت مستحکمی
برخوردار شد.
باوجود این دران دوران حوادث عبرت انگیزی ک زمینه بروزاختلاف میان ایت الله
کاشانی ودکتر مصدق رافراهم کرد این اختلاف با دسیسه چینی کانون های توطئه خارجی و
عوامل داخلی اش تشدید شد انگاستان ک از ملی شدن نفت ایران ضربه خورده بود به توطئه
هایی علیه دولت مصدق دست زد تازمانی ک اتحاد وهمبستگی درمیان رهبران نهضت وجود
داشت نهضت ازحمایت گسترده و پشتیبانی مردم وافکار عمومی برخوردار بود توطئه های
سهمگین خارجی ودسیسه های شاه و دربار ک در راس ان مخالفان داخلی قرار داشت موثر
واقع نشد بابروز اختلاف و شکاف میان رهبران نهضت کوچکترین توطئه مبدل ب ضربه
سهمگین بر پیکر ملی شدن صنعت نفت میشد و پایه های حمایت و پشتیبانی مردم ک عامل
مهمی در رویارویی با استعمار خارجی بشمارمیرفت دسست میکرد.
در چنین شرایطی رهبران نهضت ک برای قطع دست استعمار از منافع ملی ایران تلاش
میکردندو
میخواستند ک ایرانی خانه خویش را خود بسازد در رویارویی با توطئه های خارجی و دسیسه
چینی مخالفان نتوانستندهداف نهضت را ب ثمر برسانند.
ضعف ساختاری و بی کفایتی برخی از اعضای کابینه دولت رقابت وقدرت طلبی ها روند
جدایی وبروزشکاف تشتت سیاسی مانع ازان شدک باردیگرمردم همچون واقعه 30تیردرصحنه
مبارزه حاظر شوند.
عوامل زمینه ساز کودتای 28مرداد
الف-عوامل خارجی..
1-امریکا.موضوع دولت امریکا در قبال ملی شدن نفت از سیاست حمایت ازمیانجی گری
ب تدریج ب بهانه نفوز کمونیست هادر ایران تبدیل ب مداخله گری و توسل ب عملیات براندازی
وکودتاشد دولت امریکا درچارچوب رقابت های نفتی با انگلستان درخاورمیانه وسهم خواهی اش
از نفت ایران ازقانون ملی شدن نفت پشتیبانی کردزیرا این اقدام ب انحصار شرکت نفت ایران و
انگلیس پایان میداد شرط حمایت امریکاازایران دراین دوران ک درجنگ سرد باشوروی ب سر
میبرداین بودک ایران ب هرقیمتی متحدغرب باقی بماندعلاوه بر این امریکا خواهان ثبات بازار
نفت درجهان برای جلوگیری ازبحران اقتصادی درکشورش بوداین اهداف متضمن تضعیف دولت
مصدق و براندازی او نبودبااین حال مقامات رسمی ایالات متحدی امریکاازاقدامات محرمانه انگلستان
علیه دولت مصدق اطلاع داشتندانها در این باره باهمتای انگلیسی بحثو تبادل نظر میکردند .
انگلیسی ها بشرکت های نفتی امریکایی اخازه ورود ب امورنفتی ایران را دادندزیرا انها نیاز
شدیدب همکاری امریکادراجرای طرح کودتاداشتندانگلستان برای این کارتوانست خطر حذب
توده را بهانه کرده وازان وسیله ای برای جاب توجه افکارعمومی امریکا سود ببرد.
واقیت این بود ک هم انگلستان هم دکتر مصدق برای پیشبرد اهداف و مقاصد سیلسی شان
از حزب توده استفاده ی ابزاری داشتندبنابراین مطرحکردن حذب توده ازسوی مصدق برای
جلب حمایت امریکایی ها یک خنجردو سوی بود زیراهمین موضوع باعث شد ک انگاستان
برای جلب کمک دولت امریکایی برای ساقت کردن دولت دکتر مصدق ب طور کاذب خطر
حذب توده را بزرگ جلوه دهند.
سرانجام امریکاتصمیم گرفت برای سرنگونیدولت دکتر مصدق باانگلستان متحد شود .
پس از ان سازمان سیاماموریت یافت نقشهی کودتارا طراحی کند و زنرال امریکایی نرمن
شوارتسکف جهت تشویق شاه برای مشارکت فعال کودتاب ایران امد اواز شاه خواست تا
حمایت هایخودرااززاهدی ب مرحله اجرا در اورد اما شاه همچنان دچارتردیدوسردرگمی
بودزیرا عواقب سوئ شکست کودتا وحشت داشت .
هندرسون سفیرامریکادرتهران و کرمیت روزولت مدیرکودتافشار بر شاه را بیشترکردند
هندرسون ب شاه هشدار میدادک اگرمصدقدرسمت خود باقی بماندویساست های نفوزی
خودراادامه دهدایران همچنان ب ویرانی میروداوتاکیدمیکردکدرصورت عدم همکاری شاه با
انجام کودتا خاندان سلطنتی سقوط خواهد کرد.
2-انگلستان..حل بحران ازطریقاعمال قدرت نظامی توسل ب کودتابرای نخستین
بارازسوی دولت انگلستان طراحی شداین طرح تحت عنوان عملیات چکمه طراحی شد
دولت انگلستان بااستفاده ازشبکه جاسوسی خود ک از دیر با زدر ایران فعالیت داشت
ب شکل های گوناگون اقدام ب تضعیف حکومت دکتر مصدق کردا زجمله این اقدام
تحریم نفت ایران وتهدیدکشورهای خریدار نفت ایران ب تعقیب قضایی ومجازات بود.
وقتی امریکا با انگلستان در براندازی دولت مصدق همراه شد طرح عملیات چکمه
ی انگلستان ب طرح عملیات ازاکس مبدل شدو رهبری ان ب دست کرمیت روزولت
امریکایی سپرده شد.
بنابر اینامریکاوانگلیس با هدف تصاحب منافع عظیم نفتی ایران سیاست هایی همگام
علیه نهضت ملی در پیش گرفتند.
شوروی نیزباوجودشدت یافتن جنگ باامریکادراین دوران برای کمک ب ایران کاری
انجام ندادند ودر شرایط سخت بحران اقتصادی ناشی ازتحریم نفت ایران حتی ازپرداخت
بدهی های خودرا ب ایران سر باز زد.
ب-عوامل داخلی
1-حذب توده ..این حذب از اغاز نهضت ملی شدن نفت جنبش را ب عنوان یک حرکت وابسته
ب سرمایه داری غرب متهم کردو تنها خواستارملی شدن نفت جنوب بودزیرانفت شمال
را حق شوروی میدانست.
حزب توده بدلیلوابستگی ب شوروی ازمنافع روس ها حمایت میکرد و رفتار خصمانه
خود رابادکترمصدق هیچگاه تغیرنداداما پس ازواقعه 30تیر1331برخی از رهبران خزب
تصمیم ب حمایت از دکتر مصدق گرفتنددر مواردی چون خروج شاه ازکشور طوتئه 9
اسند ماه 1331 ورفراندوم دکتر مصدق برای انحلال مجلس دوری هفده هماین حمایت ادامه
یافت .
در فاصله کودتای نافرجام 25مردادتاکودتای 28مردادحزب توده با وجودداشتن تشکیلات
وسیع وسازمان نظامی نیروهایش را ازخیابان ها فرا خواند ودربرابر کودتاهیچ واکنشی ب
جز پایین کشیدن مجسمه های شاه وشعار الغای سلطنت واستقبال جمهوری دموکراتیک ک ب
بهره برداری کودتا چیان درجنگ روانی منجر شد انجام نداد
سازمان نظامی حزب توده ازطریق شبکه اطلاعاتی خود درارتش از طوتئه ی کودتااگاه
بود انها ب دلیل اینکه پست های نظامی مهمی را در اختیارداشتند میتوانستند ب شکست کودتا
کمک کنند
