پاورپوینت زمین شناسی پایه یازدهم (pptx) 10 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 10 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بنام خدا
زمین شناسی پایه یازدهم
(پیدایش فصل ها)
فصل یا موسم یکی از تقسیمات سال بر اساس تغییرات آب و هوایی کره زمین است. بعلت مایل بودن محور گردش زمین بدور خورشید نسبت به صفحه استوا و در نتیجه تغییر طول روز و شدت تابش و دما فصلها پدید می‌آیند. فصل‌های چهارگانه سال به ترتیب: بهار، تابستان، پاییز و زمستان هستند.
بر خلاف تصور رايج اکثر مردم که گمان مي کنند فصل ها در اثر دوري و نزديکي زمين به خورشيد شکل مي گيرد تغيير فصول ارتباط چنداني با فاصله زمين از خورشيد ندارد.در واقع بيشتر مردم، مدار زمين را به صورت بيضي خيلي کشيده اي که خورشيد در يکي از کانون هاي آن قرار دارد تصور مي کنند و فکر مي کنند تغيير فصل ها نتيجه دور و نزديک شدن زمين به خورشيد است. يعني تصور مي کنند تابستان ها زمين به خورشيد نزديک و زمستان ها دورتر است.
اما اين تفکر به 3 دليل زير کاملا اشتباه است! که در ادامه به آن ها خواهيم پرداخت:
1. همان طور که مي دانيم فصل ها در دو نيمکره زمين برعکس يکديگر رخ مي دهند. بدين معني که وقتي در نيمکره شمالي، مردم اوج تابستان را سپري و از تجهيزات خنک کننده استفاده مي کنند ساکنين نيمکره جنوبي فصل زمستان را تجربه مي کنند و در حال گرم کردن خود هستند! براي درک اين موضوع به ياد بازي هاي جام جهاني دوره پيش بيفتيد که در آفريقاي جنوبي برگزار شد. با وجودي که ما فصل تابستان را پيش رو داشتيم مسابقات در هواي زمستاني اين کشور در حال برگزاري بود. مشاهده مي کنيد که اگر تفکر بالا درست بود بايد تمام کره زمين در يک زمان خاص فصول يکساني را تجربه مي کردند که مي بينيم چنين نيست.
2. تمام سيارات در منظومه ي خورشيدي ما مداري بيضوي را به دور خورشيد طي مي کنند و اين چيزي بود که يوهان کپلر در قوانين خود ذکر کرده است. پس مدار زمين به دور خورشيد، مداري بيضي‌شکل است اما اين مدار بسيار نزديک به دايره است، طوري‌که فاصله متوسط زمين از خورشيد حدود 150 ميليون کيلومتر و تغيير فاصله آن در بيشترين و کمترين حالت (که به ترتيب اوج و حضيض ناميده مي‌شود) حداکثر 5 ميليون کيلومتر يا 3% است . اين تغيير سه درصدي فاصله زمين از خورشيد در حدي نيست که بخواهد باعث تغييراتي اين چنيني در آب و هواي زمين بشود. اگرچه اين 3 درصد خيلي هم بي تاثير نيست اما نمي تواند براي پيدايش فصول مختلف عامل موثري به حساب آيد. اگر مي‌شد خورشيد را با استفاده از فيلتري مناسب و ايمن در طول سال مشاهده و قطر ظاهري آن‌را اندازه‌گيري کرد، به‌وضوح مي‌شد تغيير ظاهري اندازه خورشيد را در اثر نزديک و دور شدن زمين اندازه‌گيري کرد
3. دليل و علت اصلي پيدايش فصول زمين به انحراف 23.5 درجه اي محور زمين مربوط مي شود. محوري فرضي که از شمال و جنوب کره زمين عبور مي کند و زمين به دور آن در گردش است. در اثر انحراف اين محور و به دليل حرکت انتقالي زمين به دور خورشيد در زمان هاي مختلف سال زاويه تابش خورشيد به نيمکره هاي شمالي و جنوبي زمين تغيير مي کند به طوري که از اوايل فروردين تا اواخر شهريور، نيم کره شمالي رو به خورشيد قرار مي گيرد و خورشيد با زاويه عمود تري به سطح نيمکره شمالي مي تابد. يعني مقدار انرژي اي که هر متر مربع از اين بخش زمين دريافت مي کند بيشتر مي شود. همچنين در اين وضعيت طول روز نيز بلندتر است. در همين زمان نيمکره جنوبي زمين در زاويه اي نسبت به خورشيد قرار گرفته است که نور خورشيد متمايل تر به آن مي تابد و گرماي کمتري را از خورشيد دريافت مي کند. بديهي است طول روز نيز کوتاه تر است.
اين موضوع همان دليليست که گفته مي شود در قطبين زمين 6 ماه شب و 6 ماه روز است. براي مثال همان طور که در تصوير زير مشاهده مي کنيد قطب جنوب زمين در زماني که اين نيمکره در زمستان قرار دارد در تاريکي به سر مي برد و چرخش زمين نيز باعث نمي شود اين نقطه از زمين رو به خورشيد قرار گيرد اما زماني که اين نيمکره فصل تابستان را تجربه مي کند قطب جنوب تمام مدت در مقابل خورشيد قرار دارد و به نوعي خورشيد در آن غروب نمي کند.
زمانبندی عرفی فصلها
زمین در مداری بیضی شکل به دور خورشید می‌چرخد. مدار زمین در دوسوی صفحه فرضی صفحه مداری یا استوا قرار دارد. محور زمین نسبت به صفحه استوا زاویه ۲۳٫۵ درجه می‌سازد. این انحراف سبب نامساوی شدن طول روز و شب در زمانهای متفاوت سال در یک مکان می‌شود.
زمین دوبار در مدار خود صفحه مداری استوا را قطع می‌کند (نقاط اعتدال) و دوبار در بیشترین حالت انحراف قرار می‌گیرد (نقاط انقلاب). هرکدام از نقاط چهارگانه مبدأ یکی از فصولند. ساکنین نیمکره شمالی، نقطه اعتدال شمالی را اعتدال بهاری و نقطه اعتدال جنوبی را اعتدال پاییزی و نقطه انقلاب شمالی را انقلاب تابستانی و نقطه انقلاب جنوبی را انقلاب زمستانی می‌گویند.
از نظر زمان عرفی بهار شامل سه ماه فروردین اردیبهشت و خرداد است و شروع آن اول فروردین است. تابستان شامل تیرماه، مرداد و شهریور است و شروع آن اول تیرماه‌است. پاییز شامل ماه مهر، آبان و آذر است و شروع آن در اول مهرماه‌است؛ و زمستان شامل ماه‌های دی و بهمن و اسفند است و آغاز آن اول دی ماه‌است.
زمانبندی نجومی فصلها
اعتدال بهاری: از نظر نجومی به وقت نصف‌النهاری ایران، بصورت میانگین و متوسط - با توجه به وجود تفاضل زمانی حداکثر نیمروزه - کره زمین حدوداً در بامداد اول فروردین بر روی نقطه اعتدال بهاری (شمالی) است و فصل بهار آغاز می‌شود. نقطه اعتدال بهاری و آغاز بهار معمولاً اول فروردین (۲۱ مارس)، (متوسط ساعت صفر بامداد اول فروردین) و بهار ۹۲ روز و ۱۷:۵۶ ساعت بطول می‌کشد. ازنظر نجومی زمان رسیدن ظاهری خورشید به نقطه تقاطع صفحه استوا با مدار زمین در هنگام عبور شمالی اعتدال بهاری گویند. در گاهشماری رسمی ایران اول فروردین، آغاز سال با لحظه اعتدال گره خورده‌است و مرز تحویل سال مابین دوظهر آخرین روز سال و اولین روز سال بعد است. بنحوی که ساعت صفر بامداد اول فروردین تقریباً میانگین لحظه اعتدال است. از این رو لحظه اعتدال بهاری با توجه به گاهشماری ایرانی در نیمه نخست روز اول فروردین (۲۱ مارس) یا در نیمه دوم روز آخر سال (۲۹ یا ۳۰) اسفندماه‌است. در زمان عرفی شروع بهار، اول فروردین دانسته می‌شود.
انقلاب تابستانی معمولاً در ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)، (متوسط ساعت ۱۷:۵۶ روز ۳۱ خرداد) تحویل می‌شود و تابستان ۹۳ روز و ۱۵:۴۱ ساعت می‌باشد. تنها در حدود یک چهارم موارد انقلاب شمالی اول تیرماه رخ می‌دهد. در زمان عرفی اول تیر شروع تابستان دانسته می‌شود.
اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی
انحراف محور زمین در اول مهرماه و اول فروردین تأثیری بر چگونگی تابش نور خورشید به نیمکره شمالی و جنوبی زمین ندارد و هر دو نیمکره به یک اندازه نور خورشید را دریافت می‌کنند. در این دو روز، در همه جای زمین، طول روز و شب مساوی و برابر ۱۲ ساعت است. به این دو روز اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی می‌گویند. زمانی که در نیمکره شمالی اعتدال بهاری است، در نیمکره جنوبی اعتدال پاییزی است.
اعتدال پاییزی و آغاز پاییز، معمولاً اول مهرماه (۲۳ سپتامبر)، (متوسط زمانی ساعت ۰۹:۳۷ اول مهر) و طول پاییز ۸۹ روز و ۲۰:۲۸ می‌باشد. در یک دهم موارد نیز اعتدال پاییزی روز قبل یعنی ۳۱ شهریور است. در زمان عرفی اول مهر شروع پاییز دانسته می‌شود.
انقلاب زمستانی و آغاز زمستان معمولاً اول دی ماه (۲۲ دسامبر)، (متوسط ساعت ۰۶:۰۵ اول دی) و طول زمستان ۸۸ روز و ۲۳:۴۳ ساعت می‌باشد. در یک چهارم موارد انقلاب جنوبی روز قبل یعنی ۳۰ آذر است. در زمان عرفی اول دی شروع زمستان دانسته می‌شود.
