پاورپوینت محلات نوسنتی TND (pptx) 17 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 17 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بنام خدا
طرح شهرسازی 5
موضوع: محلات نوسنتی TND
چكیده
در سالهای اخیر جنبش نو - شهرسازی به عنوان یكی از مطرح ترین دیدگاه های شهرسازی انسان گرا در سطح جهان مطرح گشته است . شكل گیری این جنبش به اواخر دهه 1970 و ابتدای دهه 1980 باز می گردد و طی دهه 1990 رشد سریعی داشته است به طوریكه در حال حاضر جزء مقوله های مهم شهرسازی دنیا می باشد . شكل دهندگان اولیه این دیدگاه به دنبال زنده كردن هنجارهای شهرسازی قدیم آمریكای شمالی بوده اند . هنجارهایی كه نتیجه آنها ایجاد رفتارهای اجتماعی گسترده و تعامل انسانها با یكدیگر بوده است . در مقاله حاضر ابتدا تاریخجه جنبش نو- شهرسازی به اجمال مورد بررسی قرار گرفته است , سپس ماهیت و بستر و شرایطی كه این جنبش در آن شكل گرفت ذكر شده و همچنین اصول كلی آن كه توسط همایش نو- شهرسازی ارائه شده , مورد توجه قرار گرفته است . هدف كلی مقاله مرور تجربه بدست آمده در كشورهای خارجی و ارائه مبنایی برای باز زنده سازی ارزشهای قدیمی ساختار شهرهای سنتی می باشد , امری كه با توجه به غنای شهرسازی سنتی ایران , دارای بستر مناسبی جهت اجرای طرح های جدید می باشد .
كلید واژه ها:
نو- شهرسازی , مسیرهای پیاده , طراحی نوسنتی , كاربری مختلط , حمل و نقل عمومی , اختلاط اجتماعی .
مقدمه
در دهه های اخیر مشكلات خاصی در زندگی شهری روزمره انسان بوجود آمده است كه اغلب به علت استفاده بیش از اندازه از فن آوری مدرن ایجاد شده اند . در نتیجه روابط اجتماعی و سلامت روانی ساكنین شهرها , كه در قرنهای گذشته جزئی از زندگی شهری بوده است , تحت تاثیر سبك زندگی جدید قرار گرفت . تعامل انسانها با یكدیگر كمتر شد و روابط آنها با یكدیگر به حداقل ممكن رسید . بطوریكه هم اكنون زندگی حومه ای در اطراف شهرهای آمریكا به عنوان نمونه بارز این گونه روابط اجتماعی شناخته می شود . نگرش پست مدرن در پاسخ به نیاز های اجتماعی انسان كه در تمدن جدید تا حدودی نادیده گرفته شده است , ارزشهای قدیم را دوباره مطرح می سازد . در شهرسازی یكی از جنبشهای جدید پست مدرن در زمینه برنامه ریزی و طراحی شهری در سه دهه اخیر , جنبش نو- شهرسازی ( یا شهرسازی جدید ) بوده است .در بررسی سیر تحول شهرسازی جهان , پس از جنگ جهانی دوم به نوع نگرش جدیدی از شهرسازی بر می خوریم كه جزئی از نگرش پست مدرن محسوب می گردد . این گونه شهرسازی كه پایه های آن در زمان بازسازی جنگ جهانی شكل گرفت در اواخر دهه 1970 شكل نهایی به خود گرفت . در ابتدای دهه 1980 ایالات متحده آمریكا شاهد اجرای اولین نمونه های اجرای این نوع شهرسازی بوده است .
معضلی به نام اتومبیل پس از جنگ جهانی دوم نمود پیدا كرد . خیابانها به سرعت مملو از اتومبیل شد و مشكلاتی نظیر آلودگی صوتی , آلودگی هوا و از بین رفتن چشم اندازها بوجود آمد . امروزه این مشكل در شهرهای بزرگ جهان مطرح است و غیر قابل زندگی شدن شهرها به مرور زمان به معضل اصلی شهرنشینی جهان تبدیل شده است. مردم شهرهای بزرگ كشورهای غربی برای گریز از این گونه مسائل به حومه شهرها پناه بردند . یكی از راه حلهایی كه توسط شهرسازان و طراحان شهری اندیشیده شد بازگشت به ارزشها و هنجارهای اولیه شهرسازی بومی آمریكا, به ویژه در قرن نوزدهم بوده است . شهرهایی كه هنوز به گستردگی شهرهای امروزی نبودند و اكثر فعالیتهای اصلی شهر به صورت متمركز در مركز شهر انجام می شد و در نتیجه در اثر رفت و آمد همه روزه مردم در سطح شهر و به ویژه در مركز شهر تعامل اجتماعی در سطح وسیع بین ساكنین وجود داشت . تراكم این گونه شهرها در مركز , بالا و رفته رفته در پیرامون به كمترین حد خود می رسید .
برای حل مشكلات فوق الذكر تعدادی از شهرسازان و معمارهای مطرح , مولفه های اصلی شهرهای سنتی آمریكا را استخراج نمودند و سعی كردند در طراحی شهرهای جدید از آنها استفاده نمایند .
جنبش مذكور در آمریكا به نام نو- شهرسازی معروف شد . تا كنون اكثر تلاشهای نو- شهرسازی در آمریكا صورت پذیرفته است ، اما كارهای مهمی نیز در كشورهای اروپایی نظیر انگلستان ، آلمان ، هلند ، بلژیك و سوئد و همچنین تعدادی از كشورهای در حال توسعه مثل گواتمالا ، فیلیپین ، تركیه و مكزیك انجام شده است . نكات مهم در این گونه توسعه بسیارند كه مهمترین آنها تكیه بر جابجایی ساكنین محلی به صورت پیاده و یا با استفاده از دوچرخه و یا وسائط نقلیه همگانی بوده است .
امروزه نوشهرسازی با نامهایی از قبیل طراحی سنتی جدید ، توسعه وسائط نقلیه عمومی و توسعه بافت سنتی نیز شناخته می شود .
نو- شهرسازی چیست ؟
نو- شهرسازی امروزه به یك دیدگاه اجتماعی تبدیل شده است . امروزه برنامه ریزان شهری , طراحان شهری , معمارها , سیاستگزاران اجتماعی , جامعه شناسها و بسیاری از دیگر متخصصین در یك پروژه نو- شهرسازی دخالت دارند . مشخصه اصلی این نگرش شهرسازی انسانگرا بودن و برجسته كردن نقش انسان در شهر امروزی است , به همان صورت كه در گذشته دیده می شد.
در حالت کلی نوشهرسازی دیدگاهی شهرسازانه است که بر ایجاد بافت شهری با مشخصه اساسی قابلیت راه پیمایی ساکنین و تامین مایحتاج و انجام کارهای روزانه زندگی از طریق پیمودن راه به صورت پیاده و دارا بودن مقیاس انسانی تاکید دارد . البته هدف حذف اتومبیل از زندگی روزانه نیست بلكه سعی می شود که پیاده ها ، با وجود اتومبیلها در سطح شهر ، احساس ایمنی و آسایش ، راحتی و رضایت نمایند. لزوم برخورد رو در رو و از نزدیک مردم با یکدیگر در نو- شهرسازی کاملاٌ مورد توجه قرار می گیرد . معمولاٌ در نو- شهرسازی سعی می شود انواع خانه ها با کیفیتها و وسعت ها و نماهای مختلف در کنار هم قرار گیرند. بنا بر این اقشار مردم از طبقات درآمدی متفاوت در کنار هم در چنین محله هایی زندگی می کنند و اختلاط درآمدی و فرهنگی حاصل می شود . این منازل به صورت ردیفی در کنار یکدیگر قرار می گیرند و چنانکه در معماری حومه ای آمریکا اجرا می شود جدا از هم ساخته نمی شوند .
یک مسئله کلیدی در نوشهرسازی این است که خیابانهای محلی باریک و متعدد هستند . آنچه در اطراف مراکز شهرها دیده می شود الگویی برای طرح شبکه خیابانهاست . باریک بودن خیابانها می تواند سرعت اتومبیلها را به حد معقولی برساند و متعدد بودن خیابانها می تواند ترافیک عبوری را در مسیرهای متعدد تقسیم نماید . همچنین در صورت باریک و متعدد بودن خیابانها طی مسیر توسط پیاده ها و عبور از خیابانها آسانتر صورت می گیرد و ساکنین ترغیب به پیاده روی می شوند .
در نمونه های آمریکایی معمولاٌ سعی می شود پارکینگ خانه ها به پشت منازل منتقل شود و هیچ اتومبیلی در نمای جلوی ساختمانها دیده نشود . در این حالت نمای ساختمان نزدیک پیاده روی خیابان است و به جای اتومبیلهای پارک شده در مقابل ساختمان ، نمای ساختمان قابل دیدن است . مهمترین عامل در نوشهرسازی پیاده رو ها هستند. در شهرسازی آمریکا پیاده روی هر بلوک شهری معمولاٌ چسبیده به جدول خیابان اجرا می شود و عابر پیاده مجبور است در مجاورت اتومبیلها حرکت نماید ، در حالیکه در نوشهرسازی سعی می شود پیاده رو بوسیله یک فضای سبز باریک به عرض 5 تا 10 فوت ( 5/1 تا 3 متر ) از جدول خیابان دور شود .
یكی دیگر از عوامل مهمی كه در این رویكرد توجه ویژه ای به آن می شود مسئله تراكم است . كوشش بر آن است كه به مانند شهرهای قدیمی , تراكم در مركز شهر بیشتر و در پیرامون شهر كمتر در نظر گرفته شود . در كل شهر نیز تراكم نسبت به ساخت و ساز حومه ای كاملاً بیشتر در نظر گرفته می شود . تراكم بالا , علاوه بر فوایدی كه در ایجاد تعامل اجتماعی میان مردم دارد , نقش موثری در كاهش هزینه های عمومی جامعه به ویژه هزینه های ساخت بزرگراه ها و مصرف سوخت دارد . تراكم حداقل لازم برای یك سیستم اتوبوس خوب حداقل 20 واحد مسكونی در هكتار می باشد . از نظر نیومن و كنورثی تنها وقتی كوتاه بودن سفرها باعث استفاده كمتر از اتومبیل می شود كه تراكم از 27 تا 31 نفر بر هكتار باشد . طبق این تحقیقات مصرف سرانه سوخت وقتی تراكم به 30 تا 40 نفر در هكتار می رسد كاهش می یابد . منطقه ای با تراكم كمتر از 12 تا 15 نفر در هكتار چنان از هم گسیخته است كه انرژی فراوانی برای ایجاد یك سیستم حمل و نقل در آن لازم است . بنا بر این در نو – شهرسازی سعی می شود با ایجاد تراكم بالا در هزینه های ساخت و خدمات دهی بافت شهری صرفه جویی كرد .
هرچند بر این نوع شهرسازی نام نو سنتی نیز گذارده شده است , اما تفاوتهایی با شهرسازی سنتی آمریكا دارد برای مثال نوع تقاطع در شبکه خیابانها در آنها متفاوت است . در شهرهای سنتی آمریکا از شبکه خیابانهای معمولی ( چهارراه های راست گوشه ) استفاده شده است . در حالیکه در نوشهرسازی برای ایجاد جذابیت بصری و کم کردن حجم ترافیک از تقاطع های سه راه T شكل , بهره برده می شود .
اصول نو- شهرسازی
تا كنون اصول زیادی برای رویكرد نو- شهرسازی ارائه شده است كه طرز ارائه هر كدام بسته به نوع و گستره نگرش به اهداف متفاوت است . در اینجا اصول ارائه شده توسط منشور همایش نو- شهرسازیCNU)) به عنوان كلی ترین اصول نو- شهرسازی كه مورد استفاده طراحان نوشهرساز قرار می گیرد ، آورده می شود . همچنین 13 اصل دیگر كه در ادامه آورده می شود در اكثر منابع به عنوان اصول كاربردی نو- شهرسازی كه می توان در برنامه ریزی از آنها استفاده نمود ارائه می گردد . در انتها اصول برنامه ریزی شهری و طراحی شهری مبتنی بر نو- شهرسازی توضیح داده می شود :
اصول نو- شهرسازی در منشور CNU :
CNU اصولی را به صورت جداگانه برای سه دسته از پروژه ها ارائه داده است كه به ترتیب از كلان به خرد عبارتند از :
الف ) منطقه ، كلان شهر ، شهر و شهركوچك .
ب) محله ، زیر محله و كریدور .
پ)بلوك شهری ، خیابان ، بنا
این اصول امروزه جزء معتبر ترین نظرات مطرح شده در زمینه نو- شهرسازی هستند و هر روزه بطور گسترده تری مورد استفاده شهر سازان قرار می گیرند . تا جایی كه نهاد مسكن و توسعه شهری آمریكا از نیمه دهه 1990 تا كنون از این اصول در پروژه های اجرایی و طراحی خود استفاده نموده است .
بر اساس رویكرد نو- شهرسازی :
الف) اصول منطقه ، كلان شهر ، شهر و شهركوچك از نظرCNU
1- منطقه های كلان شهری مكان های كاملاُ مشخصی هستند كه دارای مرزهای جغرافیایی هستند كه حاصل توپوگرافی ، آبگیرها ، سواحل ، زمینهای كشاورزی ، پاركهای منطقه ای و رودخانه ها هستند . كلان شهر نیز از تعدادی مركز تشكیل شده است كه عبارت اند از شهرهای بزرگ ، شهرها و روستاها كه هر كدام مراكز و لبه های مشخص خود را دارند .
2- منطقه كلان شهری اصلی ترین واحد اقتصادی جهان امروز است . در سیاستهای دولتی و اجتماعی ، برنامه ریزی كالبدی ، و راهكارهای اقتصادی این واقعیت جدید باید در نظر گرفته شود .
3- كلان شهر روابط شكننده اما مهمی با زمینهای باز و فضای سبز خود دارد . این روابط زیست محیطی ، اقتصادی و فرهنگی اند .
4- الگو های توسعه نباید لبه های كلان شهر را نا مشخص سازند . طرح های توسعه باعث حفاظت و نگهداری از منابع زیست محیطی ، سرمایه گذاری های اقتصادی ، و تولید ملی و در ضمن باعث دایر شدن زمینهای بایر و حاشیه ای و حریم می شود . كلان شهرها باید راهكارهایی در نظر گیرند كه باعث وقوع چنین توسعه ای در توسعه حاشیه ای شوند .
5- در صورت لزوم ، ساخت و ساز و توسعه جدید همجوار مرزهای شهری باید بصورت محله و زیر محله سازماندهی شوند و در قالب الگو های توسعه شهری در آیند . توسعه دورتر از مرزهای شهری باید بصورت شهرها و روستاها با مرزهای مخصوص به خود سازمانهای شوند و برنامه ریزی مسكن و اشتغال مخصوص برای این گونه جوامع در نظرگرفته شود و از آنها به عنوان مراكز خوابگاهی استفاده نشود .
6- در توسسعه و نوسازی شهرها باید الگوها ، سوابق و نمونه های موجود تاریخی را در نظر داشت .
7- در طرح شهرهای بزرگ و كوچك باید طیف وسیعی از كاربریها را گنجاند تا مردم از طبقات درآمدی مختلف تحت پوشش قرار گیرند . برنامه ریزی مسكن باید بصورتی انجام شود كه شامل همه مردم با درآمدهای مختلف شود تا از تمركز فقر جلو گیری شود .
8- سازمان كالبدی منطقه باید توسط شبكه حمل و نقل حمایت شود . سیستم امكانات مربوط به پیاده ها ، دوچرخه سواری و حمل و نقل عمومی باید بصورتی طراحی شود كه بیشترین جابجایی و كمترین اتكا به اتومبیل بدست آید .
9- درآمدها و منابع مالی باید بصورت منصفانه بین شهرداریها و مركز دیگر منطقه تقسیم شود تا از رقابت مخرب برای جمع آوری مالیات و بالا بردن قیمت حمل و نقل ، خدمات عمومی ، مسكن و دیگر خدمات جلوگیری شود
بر اساس رویكرد نو- شهرسازی
ب) اصول محله ، زیر محله و كریدورها از نظر CNU
1- محله ، زیر محله و خیابان عناصر اصلی توسعه و نوسازی در كلان شهر هستند . این تقسیم بندی ها مرزهای شخصی را معین می كنند ، بنا براین شهروندان به بر عهده گرفتن مسئولیت نگهداری و به تكامل رساند آنها ترغیب می شوند .
2- محله ها باید متراكم ، پیاده گرا و دارای كاربری مختلط باشند . زیر محله ها عموماُ باید روی یك كاربری خاص تاكید داشته باشند و باید در صورت امكان اصول طراحی محله را در آنها در نظر داشت . مسیرها متصل كننده محله ها و زیر محله ها به یكدیگر هستند ، این متصل كننده ها ممكن است بولوار ، خط آهن ، رودخانه ، پارك وی و غیره باشند .
3- بیشتر فعالیتهای روزانه با توجه بیشتر به افرادی كه رانندگی نمی كنند مخصوصاً افراد مسن و جوان باید در مسافت پیاده انجام شوند . شبكه بهم پیوسته خیابانها باید طوری طراحی شوند كه ساكنین به پیاده روی تشویق شوند ، از تعداد و مسافت سفرهای با اتومبیل كم شود و در مصرف انرژی صرفه جویی شود.
4- در قالب یك محله ، گستره وسیع انواع خانه ها و قیمت متفاوت آنها می تواند باعث فعال شدن مردم دارای سن ، نژاد و سطح درآمدی مختلف شود و همچنین توقویت بنیه مالی عمومی و خصوصی كه عاملی بسیار مهمی برای شهر است ، گردد .
5- كریدورها و عبور و مرور عمومی در صورت طراحی و برنامه ریزی درست می توانند باعث سازماندهی كالبدی كلان شهر و باززنده سازی مراكز شهری شوند . از سوی دیگر كریدورهای بزرگراهی نباید باعث شوند سرمایه ها از مراكز شهری خارج شوند و در ساخت بزرگراهها مصروف گردند .
6- باید با ایجاد تراكم ساختمانی و كاربری زمین مناسب در مسافت پیاده اطراف ایستگاه های وسایط حمل و نقل عمومی سعی در جایگزین كردن حمل نقل عمومی به جای استفاده از اتو مبیل شود .
7- فعالیتهای شهری ، اجتماعی و تجاری باید به جای قرار گرفتن در مجتمع های تك كاربری در دوردست باید به صورتی طراحی شوند كه كودكان بتوانند پیاده و یا با دوچرخه خود را به آنها برسانند .
8- با استفاده از آئین نامه های طراحی كه می توانند به عنوان راهنمای ایجاد تغییرات عمل می كنند ، میتوان باعث بهبود در سلامت اقتصادی و تكامل هماهنگ محله ها شد .
9- انواع پاركها باید در سطح محله ها گنجانده شوند . باید با استفاده از مناطق محافضت شده ، فضاهای باز محله ها و زیرمحله های مختلف را تعریف و بهم مرتبط نمود .
بر اساس رویكرد نو- شهرسازی :
پ)اصول طراحی بلوك شهری ، خیابان و بنا از نظر CNU
1- وظیفه اولیه هر طرح شهری و معماری منظر ، ارائه تعریف كالبدی خیابان ، فضاهای عمومی و كاربریهای مشترك است .
2- پروژه های معماری منفرد باید كاملاُ با محیط اطراف ارتباط داشته باشد و این مسئله از سبكه مهمتر است.
3- میزان موفقیت در باززنده سازی مكانهای شهری بستگی به ایمنی و آسایش ایجاد شده توسط طرح دارد . طرح خیابانها و ساختمانها باید باعث تقویت محیطهای ایمن شود و این مسئله از ایجاد قابلیتهای دسترسی و فضاهای باز مهمتر است .
4- در كلان شهر امروز باید تعداد كافی اتومبیل موجود باشد ( نه بیشتر ) . در این صورت به حقوق شهروندان پیاده و فضاهای عمومی احترام گذارده می شود .
5- خیابانها و میدانها باید از نظر عابر پیاده ، ایمن ، راحت و جالب باشند . در صورت پیكر بندی درست ، این عناصر ساكنین را به راه پیمایی ترغیب می كنند و همسایه ها توانایی برقرار كردن ارتباط با یكدیگر و حفاظت از جامعه خود را خواهند داشت .
6- معماری و معماری منظر باید با تاثیر پذیری از اقلیم ، توپوگرافی ، تاریخ و ساختمان سازی محلی نتیجه بهتری به نمایش بگذارند .
7- هدف از ساخت ساختمانهای اجتماعی و مكانهای گردهمایی های عمومی ، تقویت هویت اجتماعی و فرهنگ دموكراسی ، از طریق ایجاد مكانهای برجسته می باشد . این گونه ساختمانها باید دارای شكل قابل تشخیصی باشند زیرا نقش آنها با نقش سایر ساختمانها كه بدنه شهر را می سازند متفاوت است .
8- همه ساختمانها باید با ایجاد حس مكان ، آب و هوا و زمان خاص ساكنین خاص خود را جلب نمایند . روشهای طبیعی گرمایش و سرمایش می توانند كاراتر از روشهای مكانیكی باشند .
9- نگهداری و نوسازی ساختمانها ، بافتها و مناظر تاریخی باعث دوام و تكامل جامعه شهری می شوند .
اصول فوق برای دست یابی به جامعه ای با معیارهای نو- شهرسازی در نظر گرفته شده است . اما برای رسیدن به چنین هدفی جزئیات خاصی باید رعایت شود كه برای مثال جهت طراحی واحدهای همسایگی ، توسط آندره دوینی و الیزابت پلیتر- زیبرك( دو تن از بنیان گذاران همایش نو- شهرسازی ) به صورت ذیل ارائه شده است : در واقع یك طراحی موفق در زمینه نو- شهرسازی بیشتر 13 عامل ذیل را داراست :
1- محله مشخصاُ مركزی دارد كه معمولاً یك میدان و یا محوطه سبز و یا قسمتی از خیابان است كه در ذهن میماند. یك ایستگاه وسائط نقلیه همگانی نیز در این محل وجود دارد .
2- بیشتر منازل مسكونی در فاصله 5 دقیقه راه پیمایی پیاده و یا 2000 فوت ( حدود 600 متر ) از مركز محله قرار دارد .