دانلود ادبیات نظری وپیشینه تحقیق مفاهیم مربوط به سود و ارزش افزوده اقتصادی (docx) 54 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 54 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
مبانی نظری وپیشینه تحقیق مفاهیم مربوط به سود و ارزش افزوده اقتصادی
فصل دوم: مروری بر ادبيات تحقيق
1-2 مقدمه PAGEREF _Toc297654025 \h 14
2-2 بخش اول: ادبیات پژوهش PAGEREF _Toc297654026 \h 15
1-2-2 بررسی مفاهیم مربوط به سود PAGEREF _Toc297654027 \h 15
2-2-2 بررسی سود نقدی PAGEREF _Toc297654028 \h 15
3-2-2 مفهوم سود در حسابداری PAGEREF _Toc297654029 \h 16
4-2-2 مفهوم سود هر سهم PAGEREF _Toc297654030 \h 16
3-2 بررسی مفاهیم مربوط به ارزش افزوده اقتصادی PAGEREF _Toc297654031 \h 17
1-3-2 تاریخچه ارزش افزوده PAGEREF _Toc297654032 \h 17
2-3-2 مفهوم ثروت ایجاد شده برای سهام داران PAGEREF _Toc297654033 \h 18
4-2 شاخص های ارزیابی عملکرد PAGEREF _Toc297654034 \h 18
5-2 شاخص های مربوط به اجزای سود باقی مانده PAGEREF _Toc297654035 \h 19
6-2ارزش افزوده اقتصادی PAGEREF _Toc297654036 \h 19
1-6-2 ارزش افزوده اقتصادی در عمل PAGEREF _Toc297654037 \h 22
2-6-2 تکامل ارزش افزوده اقتصادی PAGEREF _Toc297654038 \h 23
7-2 تعاریف عملیاتی ارزش افزوده اقتصادی PAGEREF _Toc297654039 \h 24
8-2ارزش افزوده اقتصادی از دیدگاه مدیریت مالی PAGEREF _Toc297654040 \h 25
9-2 مدل عایدیها برای محاسبه هزینه سرمایه از محل آورده سهامداران PAGEREF _Toc297654041 \h 27
10-2 مدل تقسم سود با نرخ رشد ثابت PAGEREF _Toc297654042 \h 29
11-2 محاسبه هزینه ی سرمایه با استفاده از مدل CAPM PAGEREF _Toc297654043 \h 31
12-2 هزینه تامین منابع مالی از طریق دریافت وام PAGEREF _Toc297654044 \h 32
13-2 هزینه تامین منابع مالی از طریق صدور سهام ممتاز PAGEREF _Toc297654045 \h 32
14-2 هزینه تامین منابع پولی از محل سود تقسیم نشده PAGEREF _Toc297654046 \h 32
15-2 تجزیه و تحلیل نسبت هاي مالی PAGEREF _Toc297654047 \h 33
16-2 نسبت هاي سرمایه گذاري PAGEREF _Toc297654048 \h 37
1-16-2 نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه PAGEREF _Toc297654049 \h 37
2-16-2 نسبت بدهی PAGEREF _Toc297654050 \h 37
3-16-2 نسبت بدهی جاري به ارزش ویژه PAGEREF _Toc297654051 \h 38
4-16-2 نسبت پوشش بهره PAGEREF _Toc297654052 \h 38
17-2 شبکههای عصبی PAGEREF _Toc297654053 \h 38
18-2 اجزای شبکههای عصبی مصنوعی PAGEREF _Toc297654054 \h 41
1-18-2 عناصر پردازشگر PAGEREF _Toc297654055 \h 41
19-2 شبکه PAGEREF _Toc297654056 \h 42
1-19-2 ساختار شبکه PAGEREF _Toc297654057 \h 43
20-2 پرسپترون چندلایه PAGEREF _Toc297654058 \h 44
21-2 پردازش اطلاعات در شبکههای عصبی مصنوعی PAGEREF _Toc297654059 \h 45
22-2 الگوریتم پسانتشارخطا PAGEREF _Toc297654060 \h 49
23-2 بخش دوم: مروری بر پژوهشها PAGEREF _Toc297654061 \h 50
1-23-2 پژوهشهای داخلی PAGEREF _Toc297654062 \h 50
2-23-2 پژوهشهای خارجی PAGEREF _Toc297654063 \h 54
مقدمه
مدل های ارزش گذاری درآمدپسماند، موضوع پژوهش بسیاری از پژوهشگران بوده است که به گونه ای گسترده در مدیریت سرمایه ، به کار گرفته می شوند . درآمد پسماند برابر با سودخالص شرکت، منهای هزینه فرصت سرمایه به کار رفته برای تولید سود است. از آنجا که هزینه حقوق صاحبان سهام در صورت سود وزیان درج نمی شود، ممکن است سود خاص شرکت، عددی مثبت باشد ولی سود بالا، برای پوشش هزینه فرصت حقوق صاحبان سهام، کافی نباشد. در این صورت در حقیقت سهام داران از سرمایه گذاری در شرکت، زیان دیده اند. در آمد پسماند با در نظر گرفتن هزینه حقوق صاحبان سهام، این مشکل را بر طرف کرده است .
یکی از نویسندگان و محققین مدیریت مالی در سال 1964 میلادی اظهار داشت (معلومات اندکی درباره چگونگی اتخاذتصمیمات بسیار با اهمیت اما غیر مکرر مالی در اختیار دست اندرکاران مالی قرار دارد) . مدیران درباره ارزش داراییها اطلاعاتی چندانی در اختیار ندارند.اینکه براساس چه فرآیندی یک پروژه سرمایه گذاری توسط یک واحد انتفاعی قبول و توسط واحد دیگر رد می شود؟
بنابراین مدیران به عنوان استفاده کننده ، به اطلاعات حسابداری و اطلاعات تکمیلی نیازمند اند از سوی دیگر هر واحد تجاری به منظور تداوم فعالیت تصمیم گیری در جهت اتخاذ رویه های وخط مشی مطلوب نیاز به ارزیابی عملکرد و بررسی ضعف ها و کاستی ها ی ناشی از اقدامات گذشته را دارد در این راستا مدیریت استراتژیک نیاز به برنامه ریزی مناسب و بهینه دارد.
یکی از سطوح مورد توجه مدیران در تصیم گیریها ی خود برای خلق ارزش ، صرفه اقتصادی است که در واقع ارتباط تنگاتنگی با خلق ارزش دارد. صرفه اقتصادی ، استفاده کارا وموثر از منابع با توجه به سودآوری در بلند مدت می باشد . معیار های مختلفی برای ارزیابی داراییها وجود دارد که به شرح ذیل می باشد:
نرخ بازدهی سرمایه ،نرخ بازدهی حقوق صاحبان سهام، حاشیه سود خالص و بسیاری معیارهای دیگر برای این ارزیابی وجود دارد.
2-2 بخش اول: ادبیات پژوهش
1-2-2 بررسی مفاهیم مربوط به سود
سود اساسا یک مفهوم حسابداری است که بخش اعظم تلاش حسابداران در جهت اندازه گیری آن معطوف می گردد.
از دیدگاه حسابداری سود و زیان خالص عبارت است از تغییر در حقوق صاحبان سهام یعنی تغییر در خالص داراییهای یک واحد تجاری طی یک دوره مالی که از فعالیتهای انتفاعی و مستمر واحد تجاری و عمملیات فرعی ، رویدادهای تصادفی و سایر عملیات،رویدادها و شرایط موثر بر واحد تجاری است که طبق اصول پذیرفته شده حسابداری شناسایی و اندازه گیری می شود.
هدف سرمایه گذاران حداکثر بودن سود است که در واقع همان حداکثر ثروت است
2-2-2 بررسی سود نقدی
جريان نقدي وجوه يكي از عوامل بسيار مهم در ارزيابي عملكرد شركتها است. سرمايه گذاران براي ارزيابي سهام شركت هاي مختلف ، علاقه مند به داشتن ميزان سود نقدي دريافتي از شركتها مي باشند زيرا اين عامل در ميزان بازده سرمايه گذاري ( بازده سهام ) موثر است . بررسي رابطه بين وجوه نقد حاصل از عمليات با بازده سهام از آن نظر حائز اهميت است كه (1) سود نقدي توزيع شده بين سهامداران يكي از اجزاي تشكيل دهنده بازده سهام است و (2) توزيع سود نقدي به قدرت نقدينگي واحد تجاري وابسته است و يكي از عوامل اصلي تغييرات وجه نقد در طي يك دوره مالي ، فعاليتهاي عملياتي است. در حقيقت مي توان مدل مفهومي زير را استنباط نمود :
افزايش بازده سهام
ايجاد ارزش افزوده
تداوم فعاليت بالابردن
توان پرداخت بدهيها و انجام به موقع تعهدات
به عقيده هندريكس در درازمدت معادله حسابداري موجب مي شود سود تعهدي با سود نقدي يكسان شود اما در كوتاه مدت انحرافات بين تعهدات و جريانات نقدي ممكن است كاملاً عمد گردد . آنها ممكن است تفاوت فاحشي بين تداوم فعاليت و يا ورشكستگي ايجاد نمايند . به عبارت ديگر اگرچه حسابداري تعهدي با تطابق هزينه ها با درآمدها در تجزيه و تحليل سودآوري بلندمدت با اهميت مي باشد با اين وجود گزارشگري جريان نقد براي مؤسسه ضروري است (یوسف نژاد، 1385،65)1.
شيماهو در سال 2004 ميلادي بيان كرد كه : ” با توجه به اينكه مديران مي توانند تعهدات جاري را به وسيله شناسايي افزايش درآمد ( فروش نسيه ) يا به تاخير انداختن شناسايي هزينه دستكاري كنند جريانهاي نقدي نسبت به سود معيار بهتري از عملكرد شركت است ... “ . تئوري حسابداري به سود عنوان معياري براي ارزيابي عملكرد نگاه مي كند . در طي يك دوره معين اطلاعات جريانهاي نقدي مي تواند جزئيات بيشتري ارائه نمايد و در نتيجه ارزيابي معني داري از عملكرد ارائه دهد اما اگر به جريانهاي نقدي به عنوان نشانگر عملكرد نگاه شود ، گمراه كننده خواهد بود . اگرچه براي محاسبه سود و خالص جريانهاي نقدي از وقايع و اطلاعات مشابهي استفاده مي شود اما آنها نمي توانند جايگزين يكديگر شوند (یوسف نژاد، 1385،66)2.
3-2-2 مفهوم سود در حسابداری
امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته ، قسمت عمده درآمد ملی را مالیات تشکیل می دهد. بر این مبنا که مکانیسم مالیاتی که در کشورهای توسعه یافته طراحی و اجرا می شود به قدری کامل و جامع است که اسخاص حقیقی و حقوقی در ان کشورها خود را ملزم و متعهد به پرداخت مالیات می دانند که علت این امر در این مقوله نمی گنجد. بسیاری از واحد های تجاری موظف به محاسبه درآمد مشمول مالیات و پرداخت مالیات بردرآمد می باشند. مبالغ درآمدهای فروش و سایر درآمدها و کلیه هزینه هایی که برای تحصیل درآمد مشمول مالیات به کار می رود ، گر چه شبیه مبالغی است که برای اندازه گیری سود در چارچوب اصول پذیرفته شده حسابداری مورد استفاده قرار می گیرد ، اما عیناَ مساوی آن ارقام نمی باشند. این اختلاف حائز اهمیت است و نمی توان برای حل مساله اندازه گیری سود حسابداری ، به قوانین مالیاتی ناظر بر محاسبه درآمد مشمول مالیات تکیه کرد.
4-2-2 مفهوم سود هر سهم
مفهوم سود هر سهم یکی از مفاهیمی است که سرمایه گذاران و تصمیم گیران مالی ازآن برای تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی و عملکرد مالی یک شرکت استفاده می کنند . این مفهوم بیانگر سود متعلق به هر سهم است که ناشی از فعالیت های اقتصادی یک بنگاه اقتصادی در طی یک دوره زمانی معینی است می باشد.مفهوم EPS شرکتها ، ابتدا با در نظر گفتن میزان افزایش سرمایه طی دوره ( در صورت افزایش سرمایه در طی دوره ) مقدار سهام در پایان سال مورد تعدیل قرار می گیرد.
3-2 بررسی مفاهیم مربوط به ارزش افزوده اقتصادی
ارزش افزوده ثروت ایجاد شده توسط بنگاه های تجاری را اندازه گیری می کند، ارزش افزوده شامل ثروت ایجاد شده توسط عرضه کنندگان به بنگاه ها نمی شود وبه همین دلیل آن را متفاوت از درآمد فروش می دانند. کلی ترین روشی که برای تعریف و محاسبه ارزش افزوده می توان بیان کرد این است که ارزش افزوده برابر مابه التفاوت درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات و هزینه ای است که بابت خرید مواد اولیه و خدمات دریافتی پرداخت شده است.
به طور خلاصه ارزش افروده ، ستاده بنگاه ها را به جای بازده ناخالص آنها اندازه گیری می کند. از آنجا که ارزش افزوده ثروتی را می سنجد که حاصل کار وتلاش گروهی از کسانی است که در بنگاه شاغل هستند لذا باید در پرداخت حقوق کسانی که در ایجادش سهیم بوده اند از آن استفاده شود. قسمتی از ثروت یا ارزش ایجاد شده درقالب حقوق و دستمزد ، بیمه یا بازنشستگی ، بهره وام ها و سود سهام توزیع می شود وقسمت باقی مانده به عنوان ذخایر یا برای سرمایه گذاری مجدد در همان بنگاه و استهلاک انباشته منظور می گردد.
ذکر این نکته لازم است که ارزش افزوده ایجاد شدهتوسط یک واحد تجاری برابر مابه التفاوت آنچه را که مشتری می پردازد با آنچه را که سازنده یا فروشنده باید بابت مواد خام و سایر عوامل واسطه ای فرایند تولید به پردازد می باشد به عبارت دیگر ارزش افزوده فقط تلاشی را که در یک فعالیت صورت می گیرد اندازه گیری نمی کند بلکه میزان رضایت مشتری را نیز در قالب مقدار پولی که حاظر است به پردازد مورد سنجش قرار می دهد .
در ادبیات مربوط به ارزیابی عملکرد نزدیکترین مفهومی که می توان برای EVA یافت مفهوم سود باقیمانده می باشد . علت مطرح شدن این مفهوم به تاکید مدیران برآگاهی بخش های تحت پوشش از اهمیت هزینه سرمایه بر می دارد .
در حال حاظر EVA به عنوان یک سیتم های مدیریت مالی به حساب می آید .سیستمی که هدف اصلی آن افزایش ثروت سهامداران می باشد و به عنوان مبنایی برای تعیین اهداف ، بودجه بندی سرمایه ای و دستمزد های انگیزشی محسوب می شود .
1-3-2 تاریخچه ارزش افزوده
یک مفهوم نو و جدید نیست و بیش از دویست سال از پیدایش ان می گذرد .این مفهوم برای اولین بار در اواخر قرن18توسط اقتصادانان به منظور اندازه گیری خالص عایدات شرکت ها به کار گرفته شده است ولی تا سال 1907توجه چندانی به ارزش افزوده نمی شد تا اینکه در این سال از طریق آمارگیری از تولیدات کشور بریتانیا اطلاعاتی در این زمینه جمع آوری گردید
2-3-2 مفهوم ثروت ایجاد شده برای سهام داران
هدف سرمایه گذاران تحصیل سود و حداکثر کردن ثروتشان است. سرمایه گذاران با انجام سرمایه گذاری ، مصرف فعلی سرمایه خود را به تعویق می اندازند تا در آینده به امکان مصرف بیشتری دست یابند. از این رو در جهت تحقق این امر دارایی هایی که دارای بازدهی بالا و ریسک پایین هستند، سرمایه گذاری می کنند. ریسک در اینجا به معنای احتمال نرسیدن به هدفی است که از پیش تعیین شده است در ادبیات تحقیق درباره ریسک مباحث زیادی وجود دارد که به انواع آن پرداخته است و آن را مورد بحث قرار داده است اما در اینجا مقصود انحراف از هدف انتظاری است. نرخ بازده یک ورقه بهادار عامل اصلی در انتخاب یک سرمایه گذاری محسوب می شود. نرخ بازده به معنای افزوده شدن بر اصل ارزش سرمایه گذاری است. چنانچه نرخ بازده سرمایه گذار بیش از نرخ بازده مورد انتظارش باشد، ارزش دارایی سرمایه گذاری شده بیشتر بوده و ثروت بیشتری ایجاد می شود. به این افزایش ارزش ایجاد شده سهامدار، ثروت ایجاد شده برای سهامداران میگویند (نوروش و همکاران ، 1383،38)1.
4-2 شاخص های ارزیابی عملکرد
امروزه شاخص های مختلفی برای ارزیابی عملکرد شرکت ها در ایجاد ثروت برای سهامداران وجود دارد. این شاخص ها را می توان به پنج دسته زیر تقسیم کرد (نوروش و همکاران ، 1383،54)2 :
شاخص های سود باقی مانده
ساخص های مربوط به اجزای سود باقی مانده
شاخص های مبتنی بر بازار
شاخص های مبتنی بر نقد
شاخص های سنتی
5-2 شاخص های مربوط به اجزای سود باقی مانده
این ساخص ها همان اجزای سود هستند که هزینه سرمایه در آنها لحاظ نشده است از این میان می توان به سود قبل از بهره و مالیات سود قبل از بهره مالیات و استهلاک سود قبل از اقلام غیر مترقبه ، سود عملیاتی پس از مالیات و بازده خالص دارایی ها اشاره کرد (نوروش و همکاران ، 1383، 38).
شاخص های مبتنی بر بازار
شاخص هایی هستند که بازار سرمایه به دست می آیند و از میان این شاخص ها می توان به بازده کل سهام داران و ارزش افزوده بازار ، بازده مازاد و شاخص ارزش اشاره کرد (نوروش و همکاران ، 1383،69)9.
شاخص های مبتنی بر نقد
این شاخص ها مبتنی بر مبنای نقدی هستند. از جمله این شاخص ها، می توان به جریان های نقد عملیاتی و بازده نقدی سرمایه گذاری ها اشاره کرد (همان منبع،70)10.
شاخص های سنتی
طرفداران نظریه های تاریخی (سنتی ) در حسابداری اعتقاد به مطلوبیت اطلاعات بهتر می تواند گویای بستر تاریخی واحد تجاری باشد. از جمله این شاخص ها می توان به سود خالص ، سود عملیاتی، سود هر سهم و ... اشاره کرد (همان منبع،70)11.
6-2ارزش افزوده اقتصادی
در محاسبه سود حسابداری ، تنها هزینه تامین مالی از طریق بدهی منظور می شود و مدیران وجوه فراهم شده توسط سهامداران را بدون هزینه فرض می کنند. اما مفهوم ارزش افزوده اقتصاده ، هزینه تامین مالی از طریق صاحبان سهام نیز منظور می شود زیرا پول به خودی خود وارد شرکت نمی شود و هر وجهی هزینه ای دارد.
به عبارت دیگر ارزش افزوده اقتصادی برآوردی از سود اقتصادی شرکت است و با سود حسابداری تفاوت دارد ( کالابرس ، 1999، 102).
ارزش افزوده اقتصادی سبب می شود سود حسابداری به سود اقتصادی نزدیک تر شود و اندازه گیری ارزش ایجاد شده توسط شرکت برای سهام داران راحت شود. به نظر ویور (2001) ارزش افزوده اقتصادی حلقه مفقوده بازده سهامداران ، بازده اقتصادی و بازده حسابداری است که در نموداز زیر آمده است.
407670200660ارزشنلنعله افزودهبابایغتیتغلللزده سهامدارانبازده اقتصادیبازده حسابداری00ارزشنلنعله افزودهبابایغتیتغلللزده سهامدارانبازده اقتصادیبازده حسابداری
نمودار 1-2 ارزش افزوده
دانشمندانی که بر روی این موضوع علمی کار کرده اند و صاحب نظر در این بحث شناخته می شوند مزیت های زیادی را برای آن برشمرده اند که برخی از آنها عبارتند از :
اهداف رشد و کارایی عملیاتی را با یکدیگر تلفیق می کند.
مدیریت سرمایه در گردش و دارایی ها را بهبود می بخشد.
ابزاری مناسب برای تصمیمات بودجه بندی سرمایه ای است.
قادر به اندازه گیری توانایی ایجاد ارزش فرصت های تاکتیکی و استراتژیکی است (کانگ و همکاران، 2002، 64).
شرکتهایی که ارزش افزوده آنها مثبت است ، سهام آنها در بازار به صرف به فروش می رسد و بنابراین برای سهامداران خلق ارزش می کنند اما شرکت هایی که ارزش افزوده اقتصادی آنها منفی است ، سهام آنها در بازار به کسر به فروش می رسد.
این شرکت ها نه تنها برای سهامداران خود خلق ارزش نکرده اند بلکه منافع را نیز هدر داده اند. به عبارت دیگر با استفاده از ارزش افزوده اقتصادی می توان بحث فروش سهام به کسر و صرف را توضیح داد.
ارزش افزوده اقتصادی بر کارایی عملیاتی و مدیریت ترازنامه تاکید دارد. بدون کارایی عملیاتی، سود عملیاتی پایین خواهد بود و مدیریت نادرست ترازنامه سبب افزایش غیر ضروری دارایی ها و در نتیجه افزایش سرمایه و زیاد شدن هزینه سرمایه می شود ( کالابرس ، 1999، 102).
در صورت استفاده از ارزش افزوده اقتصادی روابط ترازنامه ای یک شرکت و ارزش افزوده اقتصادی را می توان به شکل زیر نمایش داد (دیلون و اورز ، 1997، 99).
4705350966470بازار دارایی های واقعی00بازار دارایی های واقعی-2762251061720بازار دارایی های مالی00بازار دارایی های مالی3047992235200052863741377950041624251377940053340014731900107632532829400321945028066900استفاده هامنابع
356235032512000144780037274500380999153479500-2000252077720سرمایهگذاری00سرمایهگذاریدارایی ها و عملیاتبدهی و سهام
اقتصادی افزوده ارزش=سرمایه هزینه نرخ-سرمایه بازده نرخ سرمایه
نمودار 2-2 ارزش افزوده اقتصادی
همان طور که در این نگاره نمایش داده شده است نحوه نامین وجوه مدیریت دارایی ها و عملیات از مواردی است که برای هدف ایجاد ارزش باید مورد توجه قرار گیرد و در اینجا نقش مدیریت سازمان بهه عنوان ایجاد کننده ارزش در شرکت از اهمیت خاصی برخوردار است.
1-6-2 ارزش افزوده اقتصادی در عمل
یکی از ابزارهای تحلیلی به نام EVA ، ارزش افزوده اقتصادی است، توسعه تجاری این مفهوم در سال 1982 توسط تیم مشاوره شرکت از جوئل استرناد بنت استوارت III صورت پذیرفت.(اربار ، 1998) این شاخص مالی پذیرش اولیه قابل قبولی در جامعه میان شرکت ها به دلیل راه های نوآورانه خود به دنبال نگاه خود به سودآوری واقعی در شرکت ها به دست آورد. بر خلاف نگاه سنتی به سود همانند :EBIT ، EBITDA ، و خالص درآمد عملیاتی - ارزش افزوده اقتصادی به دنبال "سود دهی باقی مانده ،" در شرکت ها است.به نوعی ارزش افزوده اقتصادی خالص شده از هر دو هزینه، هزینه مستقیم که ناشی از بدهی و هزینه های غیر مستقیم سهام که به عنوان سرمایه در شرکت وجود دارد است (فرناندز ، 2002، 107). به همین منطور ، ارزش افزوده اقتصادی به عنوان یک اقدام امروزی از موفقیت شرکت ها در خدمت سهامداران است به دلیل آن که به دقت فراوان به دنبال حداکثرسازی ثروت سهامداران است و این مفهومی است که در ادبیات مالی به عنوان یک ضرورت مورد نیاز در همه حال مورد توجه سهام داران یک شرکت بوده است.
ارزش افزوده اقتصادی همچنین در جامعه سرمایه گذاری محبوبیت خود را به دست آورد. در ژوئن 1996 کنفرانس در ارزش افزوده اقتصادی در بوستون اول و گلدمن ساکس 'پلتفرم پژوهش ارزش افزوده اقتصادی در مه 1997 در راستای توسعه این مفهوم هیجان انگیز را برگزار کردند. در واقع ، "خرید" جنبهای بود که شرکت های سرمایه گذاری جهانی مثل مدیریت دارایی و سرمایه، ارزش افزوده اقتصادی را در انتخاب سهام خود ، ساخت پورتفوی و اندازه گیری ریسک و فرآیندهای کنترلی مورد استفاده قرار دادند (گرنت و ابیت ، 2001، 143).
دیگر شرکت های سرمایه گذاری بزرگ جهان در حال بدست گرفتن نگاهی جدی تر به ارزش افزوده اقتصادی در راستای معنی دار ساختن تجزیه و تحلیل عملکرد جهانی با استفاده از این ابزار هستند.
علاوه بر این ، مطالعات تجربی اخیر در مجله مدیریت انتخاب سبد سهام (در میان دیگر مجلات امور مالی و سرمایه گذاری) نشان می دهد که، ارزش افزوده اقتصادی در هر دو زمینه علمی و مالی مورد استفاده قرار گرفته است و این امر منجر به پیشرفت در این زمینه شده است (همان منبع، 143)8.
2-6-2 تکامل ارزش افزوده اقتصادی
تحول در سود اقتصادی را می توان از پایه های ارزش افزوده اقتصادی دانست، ارزش افزوده اقتصادی مطالعه ای است، جذاب با ریشه های تاریخی، که می توان ریشه های آن را در اقتصاد کلاسیک و در مفهوم "درآمد باقی ماند" دنبال کرد. به عنوان مثال ، تعریف سود اقتصادی در سال 1890 که توسط اقتصاددان مشهور انگلیسی ، آلفرد مارشال ساخته شده را در نظر بگیرید، این معنا و مفهوم را آن زمان معنای واقعی "سود" کسب و کار در نظر گرفته شده است ( مارشال ، 1890، 121).
سود ناشی از مدیریت یک کسب و کار سودی است که پس از کسر سود سرمایه از سود خالص شرکت که با استفاده از نرخ بهره جاری محاسبه می شود، و تنها این سود را می بایست به عنوان سود در نظر گرفت. علت این امر، این است که نگاه سود اقتصادی به یک شرکت هزینه فرصت ناشی از سرمایه موجود در شرکت را نیز در نظر می گیرد.
به عبارت دیگر ، تمایز کلیدی بین سود اقتصادی و سود حسابداری نهفته در این نگاه اقتصاد دانان کلاسیک است که این تصویر را برای اولین بار ارائه کردند، که یک شرکت واقعا سود آور نیست مگر آنکه، درآمد آن ، درحدی باشد که (1) هزینه های تولید عمومی و آنچه را به عنوان بهای تمام شده کالای ساخته شده و هزینه های موجود در صورت سود زیان را پوشش دهد، و (2) بازده سرمایه نرمالی را برای صاحبان سرمایه گذاری در آن کسب و کار فرآهم آورد. هر چند ارزش افزوده اقتصادی ریشه در تئوری های اقتصاد کلاسیک دارد، سه اقتصاددانان پیشگام آمریکایی در قرن 20 ایروینگ فیشر در طول سالهای1930 تا 1938 و برندگان جایزه نوبل فرانکو مودیلیانی و مرتون میلر در اواخر 1950 تا اوایل دهه 1960 به بسط یافته ها خود در این زمینه بر اساس ارزش افزوده اقتصادی پرداختند و به معنی کاملتری از سود اقتصادی در زمینه برای ارزیابی شرکت ها رسیدند. ایروینگ فیشر ارتباط بین ارزش فعلی خالص شرکت (NPV) و جریانات نقدی مورد انتظار را تببین کرد و همچنین به نوبه خود ، مودیلیانی و میلر نشان داند که در تصمیمات سرمایه گذاری شرکت های بزرگ ، ارزش افزوده اقتصادی به عنوان آیتم و شاخصی در تصمیم گیری بر مبنای خالص ارزش فعلی مثبت بکار گرفتند و ارزش افزوده اقتصادی را به عنوان محرک اصلی ارزش سرمایه گذاری شرکت و قیمت سهام شرکت ها دانستند ، برخالف این که شرکت ترکیب ساختار سرمایه از اوراق قرضه و سهام مالکانه نیز تاثیر خود را بر ارزش شرکت میگذارند.
7-2 تعاریف عملیاتی ارزش افزوده اقتصادی
دو راه عمومی ، و یا عملیاتی برای تعریف ارزش افزوده اقتصادی ، وجود دارد ، راه "حسابداری" و راه "مالی"از دیدگاه حسابداری ، ارزش افزوده اقتصادی به عنوان تفاوت خالص سود عملیاتی یک شرکت پس از کسر مالیات (NOPAT) تعریف شده و هزینه موزون سرمایه خود را از آن کسر می کنند. در نتیجه ، ارزش افزوده اقتصادی متفاوت از اقدامات حسابداری سنتی برای محاسبه سود شرکت ها است. سود های متفاوتی در حسابداری محاسبه می شود از این جمله می توان به ، EBIT (درآمد قبل از کسر بهره و مالیات) ، EBITDA (درآمد قبل از کسر بهره و مالیات به علاوه استهلاک) ، سود خالص ، و حتی NOPAT اشاره کرد. در سود اقتصادی برای سرمایه کلی شرکت هزینه حساب خواهد شد. این تفاوت در سود در نگاه تحلیلی برای صاحبان یک شرکت مهم است چرا که معیار ارزش افزوده اقتصادی، از هر دو هزینه مستقیم بدهی و هزینه های غیر مستقیم سرمایه حقوق صاحبان سهام خالص شده است و منعکس کننده بازده لازم برای سهامداران عادی است. در این زمینه ، می توان ارزش افزوده اقتصادی را در شرایط عمومی تر به شکل زیر بیان کرد :
EVA = NOPAT – $ Cost of Capital
در این بیان از ارزش افزوده اقتصادی ، هزینه های دلاری سرمایه این شرکت از ضرب هزینه های سرمایه در میزان درصد سرمایه سرمایه گذاری محاسبه:
$ Cost of capital = [% Cost of capital/100] Capital
در مقابل ، درصدی از هزینه های سرمایه ای که با در نظر گرفتن وزن سرمایه ها "میانگین " که پس از کسر مالیات از بدهی و هزینه سرمایه حقوق صاحبان سهام را می توان به صورت زیر نمایش داد :
CC=wDD1-t+wE E
در مورد این فرمول باید گفت که توضیح آن در بالا آمده است و بیان ریاضی آن به این صورت است.
در اینجا :
هزینه سرمایه CC=
وزن تامین مالی از طریق بدهی WD =
هزینه بهره D=
نرخ مالیات = t
وزن تامین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام = WE
هزینه تامین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام = E
8-2ارزش افزوده اقتصادی از دیدگاه مدیریت مالی
از نقطه نظر مدیریت مالی ، ارزش افزوده اقتصادی را با استفاده از تعریف رابطه میان ارزش افزوده اقتصادی بنگاه و ارزش افزوده بازار تعریف می کنند. در این زمینه ، ارزش افزوده بازار (ارزش فعلی خالص)، برابر است با ارزش کنونی این ارزش افزوده اقتصادی انتظاری شرکت در آینده. علاوه بر این ، ارزش افزوده بازار برابر است با ارزش بازار شرکت منهای ارزش دفتری سرمایه به کار رفته در کسب و کار ، به راحتی میتوان این را نشان داده که ارزش افزوده اقتصادی با ارزش ذاتی شرکت و بدهی شرکت و سهام عادی شرکت ارتباط دارد.
در اوايل دهه 1980ناتاراجان ، جانسون ،و راپاپورت ازمعيارهاي سنتي حسابداري به عنوان محركه ها يا شاخص هاي ارزش انتقاد نمودند . به اعتقاد آنها، قضاوت درباره عملكرد يك شركت ، تنها برمبناي شاخصهاي حسابداري، گمرا ه كننده است ؛ زيرا اين معيارها، اغلب شاخصهاي ضعيفي از عملكرد اقتصادي به شمار مي روند (گرنت ، 2003، 143).
راپاپورت نقاط ضعف معيارهاي حسابداري مخصوصاً EPS و ROE ، رشد EPS و نيز ROI تمركز بيش از حد بر سود را توضيح داده است . وي اظهارمي دارد : ممكن است این نگاه منجر به پذيرش استراتژي هايي شود كه از ارزش مي كاهند و يا به عدم پذيرش استراتژي هايي بيانجامد كه خلق ارزش ميكنند (همان منبع، 144)6.
تحقيق استوارت نيز نشان داده است كه معيارهاي حسابداري معمول ؛ نظير سود، رشد سود، رشد سود نقدي و حتي جريان نقد را نمي توان به عنوان معيارهاي مناسبي از عملكرد تلقي نمود ؛ زيرا هيچكدام با تغييرات ارزش بازار شركتهاي انتخابي همبستگي خوبي ندارند (استوارت ، 1991، 75).
در مقابل مدل حسابداري ارزشيابي مبتني بر سود، تعدادي مدل اقتصادي وجود دارد كه جهت برآورد ارزش به جاي سود بر جريانات نقد تأكيد دارند .اين مدل ها داراي كاربرد گسترده اي در سطوح مختلف هستند . مدل هاي اقتصادي مورد نظر عبارتند از :
رويكرد ارزش افزوده سهامدار(SVA) ، رويكرد خالص ارزش فعلي(NPV) و مدل سود اقتصادي.
ارزش افزوده اقتصادی(EVA) مفهوم جديدي نيست . يكي از معيارهاي عملكرد حسابداري، سود باقي مانده است كه به عنوان سود عملياتي پس از كسر مخارج سرمايه تعريف شده و EVA درواقع نسخه تغيير يافته اي از سود باقي مانده به همراه تعديلاتي است كه بر سود و سرمايه انجام مي شود.
در دهه 1970 و قبل از آن سود باقي مانده شهرت و استفاده چنداني نداشت . باوجود اين ارزش افزوده اقتصادی ، در عمل، مفهومي مشابه با نامي متفاوت است كه استفاده از آن در حال گسترش مي باشد و روز به روز بر تعداد شركتهايي كه از آن استفاده مي كنند نيز افزوده مي شود. فقط مي توان حدس زد كه چرا سود باقي مانده هرگز چنين شهرتي كسب نكرد . يكي از دلايل ممكن است اين باشد كه ارزش افزوده اقتصادي با مفهوم ارزش افزوده بازار عرضه مي شد و اين مفهوم به لحاظ تئوريك اتصال منطقي با ارزشيابي هاي بازار دارد و در زماني كه سرمايه گذاران مي خواهند بر ارزش سهامدار تمركز كنند، معيار مناسبي محسوب مي شود.
وی با بیان این مفاهیم در شرایط رسمی تر روابط میان ارزش افزوده بازار و ارزش افزوده اقتصادی را به صورت زیر تبیین و ارائه کردند:
ارزش افزوده بازار = ارزش شرکت – مجموع سرمایه
ارزش افزوده بازار = ( ارزش مجموع بدهی و سرمایه ) – مجموع سرمایه
ارزش افزوده بازار = ارزش فعلی ارزش افزوده های اقتصادی در آینده
2-8 راه های افزایش ارزش افزوده اقتصادی
راه های مختلفی وجود دارد که یک شرکت می تواند در بهبود سود اقتصادی آن شرکت مورد استفاده قرار دهد ( تولی ، 1993) در این زمینه ، فرمول پایه ارزش افزوده اقتصادی نشان می دهد که مدیران آگاه برای افزون کردن ثروت باید مراحل زیر را طی کنند :
■ افزایش درآمد کسب و کار
■ کاهش هزینه های عملیاتی
■ استفاده کمتر از سرمایه برای تولید همان مقدار کالا و خدمات
■ استفاده از سرمایه های بیشتر در حضور فرصت های رشد مثبت
■ کاهش هزینه سرمایه
9-2 مدل عایدیها برای محاسبه هزینه سرمایه از محل آورده سهامداران
اساس این مدل بر این فرض مبتنی است که بهای هر سهم برابر است با حاصل ضرب عایدی سالانه آن سهم در یک ضریب تعیین شده (m) یعنی:
P=eps*m
که در آن :
=p بهای هر سهم
=epsعایدی هر سهم
=mضریبی است که معادله فوق را برقرار می سازد
*=علامت ضرب در
یعنی اگر مدیریت شرکت می خواهد از طریق صدور سهام تامین مالی نماید می باید در نظر داشته باشد که به ازاء هر سهمی که صادر می کند ، هرسهم (و تا سال های بسیار ) عابدی سهام صادر شده را باید بپردازد. به عبارت دیگر، به ازاء p ريال که امروزه بابت صدور سهم دریافت می دارد تا سال های سال باید (eps) ريال عایدی به صاحب سهم بپردازد. (اسلامی بیدگلی ، 1387)
در این مدل اگر عایدی هرسال با سال بعد برابر باشد و این عایدی برابر مدت n سال (n عدد بزرگی است ) ادامه داشته باشد ارزش سهام برابر با ارزش فعلی عایدات سال های آتی (و یا عایدی سهامی که برای اختصاص به سهامداران باید در نظر گرفته شود ) خواهیم داشت : (اسلامی بیدگلی ، 1387)
P=e1(1+k1)1+ e2(1+k2)2+…+ en1+knn= i=1nei(1+ki)i , i=1,2, . . . , n
در این مدل اگر فرض که سود هر سهم شرکت در تمامی سال ها برابر است به عبارتی e1= e2= e3=…= en نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذار در هر سال برابر باشد با سال های بعد ( k=k1= k2=…= kn ) آن گاه برای آن که حاصل جمع طرف راست معادله بالا (i=1nei(1+ki)i ) را به دست آوردیم ، طرف معادله را در (1+k) ضرب کنیم آنگاه با اعمال جبری داریم : (اسلامی بیدگلی ، 1387)
P(1+k)=e (1+k )1+ e (1+k )2+…+ e 1+k n
اگر معادله اخیر را از معادله قبلی کسر کرده و اعمال جبری را ادامه دهیم ، در نهایت رابطه بالا به صورت زیر خلاصه می شود:
p1+k-p=e- e(1+k)n-1
و چون n عدد بزرگی است پس رابطه ی e(1+k)n-1 به طرف صفر تمایل می یابد و از رابطه ی بالا قابل حذف می باشد و در نتیجه داریم :
p+pk-p=e
درنتیجه:
p=ek
معنی این فرمول این است که اگر شرکتی بخواهد باصدور سهام تامین مالی کند، باید سالانه e ريال عایدی اضافی برای سهم مورد نظرش ایجاد کند. و سرمایه گذاری که بخواهد این سهم را خریداری کند، انتظار دارد که k درصد سود ببرد. یعنی هزینه تامین مالی از طریق صدور سهام در شرکتی که عایدی ثابت سالانه می پردازد k=ep است در این فرمول p قیمت روز سهام است. مثلا اگر سود هرسهم شرکتی در سال 300ريال و بهای روز هر سهم 3000ريال باشد ، هزینه تامین مالی برای شرکت از طریق صدور سهام برابر خواهد بود با : (اسلامی بیدگلی ، 1387)
k=ep= 3003000=10 %
مدل برای محاسبه هزینه سرمایه از سادگی برخوردار می باشد و مبتنی بر 4 فرض اصلی است که استفاده عملی از آن را مشکوک می دارد (اسلامی بیدگلی ، 1387)
الف- فرض تساوی عایدات هر سال با سال های دیگر ،e1= e2= e3=…= en
ب- فرض ثابت بودن نرخ بازدهی مورد انتظار سرمایه گذار در همه سال های ، k=k1= k2=…= kn
ج-فرض تسهیم کلیه عایدات در شرکت بین سهامداران ،
د- فرض بزرگ بودن m ( به عنوان سال های عمر مفید طرح).
بنابراین باید دنبال مدل مناسب تری بود . یکی از مدل های مناسب تر را ً مدل تقسم سود با نرخ رشد ثابت عنوان کرده اند. (اسلامی بیدگلی ، 1387)
10-2 مدل تقسم سود با نرخ رشد ثابت
در این مدل فرض می شود که بخشی از عایدات شرکت بین سهامداران تقسیم شود و بقیه در شرکت انباشته می شود و سهم سود سهامداران (D) با نرخ g در هر سال رشد می یابد. در این صورت شرکت pريال امروز می گیرد و طی سال آینده ، مبالغ زیر را به سهامداران می پردازد. (اسلامی بیدگلی ، 1387)
P=D0(1+K)+ D0(1+G)1(1+K)2+ D0(1+G)2(1+K)3+…+ D0(1+G)n-1(1+K)n
با حل معادله ی بالا k محاسبه می شود . برای حل فرمول ، همانند هر دو طرف معادله ی بالا را در رابطه (1+K)(1+G) ضرب می کنیم، آن گاه خواهیم داشت:
P(1+K)(1+G)= D0(1+G) + D0(1+K)+ D0(1+G)1(1+K)2+ …+ D0(1+G)n-1(1+K)n
بنابراین داریم :
P(1+K)(1+G)-P= D0(1+G)
و پس از انجام محاسبات جبری خواهیم داشت:
K=D0P+g
این فرمول نشان می دهد که ارزش سهام با افزایش مبلغ درآمدهای قابل تقسیم سالانه ، و نرخ رشد و کاهش نرخ تنزیل افزایش می یابد و بر عکس با کاهش عایدات قابل تقسیم سالانه و نرخ رشد و یا افزایش نرخ تنزیل کاهش می یابد. انتقاد وارد بر این مدل نیز معلوم است و آن اینکه : فرض می شود که مبالغ سود تقسیم شده بین سهامداران ، نرخ تنزیل و نرخ رشد در طول زمان ثابت می مانند، در حالی که این موارد با واقعیت فاصله زیادی دارند. علاوه برآن هر سهم دارای 3نوع منفعت است: (اسلامی بیدگلی ، 1387)
الف) سود جاری
ب) منفعت سرمایه
ج) منافع اجتماعی
و مورد (ب) در ارزیابی سهام و اثر آن در آینده ی سهام اهمیت خاصی دارد( در حالی که این رقم مهم در این مدل منظور نمی شود ). به عبارتی سهامدار ممکن است با استفاده از موقعیت مناسبی نسبت به فرئش سهام خود اقدام کند. پس مدل دیگری هم در ارزشیابی سهام باید دخالت داشته باشدو آن ترکیب ارزش فعلی سودهای قابل تقسیم آینده به اضافه ارزش فعلی فروش سهام در آینده است. این موارد در مربوطه به تفصیل مورد بحث قرار خواهن گرفت. به هر حال، مدل های بالا رابطه ای را بین "ارزش سهام و " هزینه ی سرمایه " به دست می دهند که از لحاظ موضوع بحث فعلی اهمیت دارند. در فرمول p=ek نرخ kچگونه می تواند حساب شود؟ رابطه ی فوق را می توان به صورت k=ep نوشت یعنی هزینه ی تامین سرمایه از طریق آورده صاحبان سهام از رابطه ی ep به دست می آید به عبارتی، با در دست داشتن اطلاعات مربوط به ارزش سهام و عایدی سال های آتی می توان به " هزینه ی تامین سرمایه از محل آ ورده صاحبان سهام " دسترسی پیدا کرد(اسلامی بیدگلی ، 1387، 64)1.
در مدل های اشاره شده در بالا فرض شده است که برای صدور سهام هزینه هایی از قبیل " هزینه انتشار صدور سهام" پرداخت نمی شود، در حالی که در عمل، این هزینه ها پرداخت می گردد. بنابراین اگر شرکت سهم خود را به بهای pريال می فروشد و برای آن a ريال هزینه انتشار می پردازد در عمل خالص دریافتی از بابت هر سهم (p – a) ريال است، ناگزیر باید فرمول را به صورت Ke= e(P-a) تغییر داد و هنگامی که سودهای تقسیم شده با نرخ g رشد کند داریم (اسلامی بیدگلی ، 1387، 65)1.
Ke= e(P-a)+g
11-2 محاسبه هزینه ی سرمایه با استفاده از مدل CAPM
K نمی تواند در مورد سرمایه گذاری با ریسک بالا با سرمایه گذاری با ریسک کم برابر باشد. بنابراین باید برای نرخ هزینه ی سرمایه در هر دو مورد تفکیک قائل شد. یکی از راه های برخورد با مسئله ی ریسک استفاده از مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) است. در این مدل فرض می شود که سرمایه گذار نرخ مورد انتظار خود را از فرمول زیر برآورد می کند: (اسلامی بیدگلی ، 1387)
ri= rf+ βi ( rm-rf)
در این فرمول:
ri = نرخ سود مورد انتظار سرمایه گذار برای سهم i ام
rf = نرخ بازده سرمایه گذاری های بدون ریسک
βi = نرخ ریسک سرمایه گذاری i ام در ارتباط با ریسک سرمایه گذاری های بازار
rm = بازده مورد انتظار سرمایه گذاری های بازار است
به عبارتی سرمایه گذار فرضی وقتی مبادرت به سرمایه گذاری در یک طرح ( و یا خرید سهام ) می کند که نرخ بازده سرمایه گذاری پیشنهادی بزرگ تر و یا حداقل برابر با نرخ بازده محاسبه شده در فرمول بالا باشد. به طور مثال: اگر به شخصی پیشنهاد شود که در یک طرح سرمایه گذاری مشارکت کند که بازده آن 14% برآورد شده باشد این شخص قبل از آنکه مبادرت به سرمایه گذاری کند، می بایستی محاسبه کند که بازده سرمایه گذاری پیشنهادی با توجه به " بازده سرمایه گذاری های مردم در بازار" مناسب است یا خیر . برای انجام این مقایسه لازم است بداند که " نرخ بازده سرمایه گذاری های مردم در بازار و در مقایسه ریسک این سرمایه گذاری چقدر است ؟ و بنابراین مبادرت به جمع آوری اطلاعات می کند. این سرمایه گذار نیز دارد که اطلاعات زیر را به دست آورد:
الف- نرخ بازده سرمایه گذاری های بدون ریسک (rf)
ب- بازده مورد انتظار سرمایه گذاری های بازار(rm)
ج- ریسک سرمایه گذاری مورد انتظار در ارتباط با ریسک بازار(βi)
12-2 هزینه تامین منابع مالی از طریق دریافت وام
وقتی از طریق مبادرت به " تامین مالی" می شود، معمولا" نیازی به این محاسبات پیچده نیست. زیرا نرخ وام ها و هزینه جنبی دریافت وام تقریبا مشخص است. اما از آنجا که هزینه های دریافت وام از نظر مقامات مالیاتی در زمره هزینه های قابل قبول مالیاتی است، بنابراین هزینه های موثردریافت وام کمتر از هزینه هایی است که قراردادهای وام مندرج است. در حقیقت قابل قبول بودن این هزینه ها از لحاظ مالیاتی باعث می شود که سود شرکت به میزان هزینه های دریافت وام کم تر شود و در نتیجه مالیات کم تری پرداخت شود. در نتیجه هزینه موثر در یافت وام ( به عنوان یک منبع مالی ) عبارتست از: (اسلامی بیدگلی ، 1387)
(نرخ مالیات - 1) *هزینه دریافت وام = هزینه موثر تامین پول از طریق وام
13-2 هزینه تامین منابع مالی از طریق صدور سهام ممتاز
محاسبه هزینه ی تامین منابع مالی با صدور سهام ممتاز حتی از این هم ساده تر است. زیرا که هزینه های تامین پول از طریق "سهام ممتاز" مشمول " سپره مالیاتی" نیست وبه عبارتی، اگر شرکت p ريال سهام ممتاز منتشر می کند و موظف است که در پایان سال I ريال سود سهام ممتاز بپردازد، در این صورت نرخ تامین پول از این طریق برابر است با:
k= IP
طبعا اگر برای صدور سهام ممتاز باید a ريال هزینه انتشار و کارمزد پرداخت کند، فرمول بالا به صورت k= IP-a در می آید. مثلا اگر در مسئله قبلی تامین مالی از طریق صدور سهام ( به جای استفاده از سود انباشته ) انجام شود. (اسلامی بیدگلی ، 1387)
14-2 هزینه تامین منابع پولی از محل سود تقسیم نشده
معمولا هزینه تامین مالی از طریق " سود تقسیم نشده " از هزینه تامین مالی تز طریق صدور سهام عادی ارزان تر است. زیرا هزینه های کارگزاری و انتشار سهام در موقعی که از سود تقسیم نشده استفاده می شود، بسیار کمتر است از وقتی که منابع مالی از طریق صدور سهام به دست آید.
فرمول محاسبه هزینه تامین مالی از محل سود تقسیم نشده مشابه آن است که در مورد هزینه تامین منابع مالی از طریق صدور سهام آورده شد، با این تفاوت که هزینه انتشار در مخرج کسر قرار نمی گیرد (اسلامی بیدگلی ، 1387، 77)1.
15-2 تجزیه و تحلیل نسبت هاي مالی
نسبت ها ي مالی را به چهار گروه کلی می توان طبقه بندي کرد :
نسبت هاي نقدینگی
به نسبت هایی اطلاق می شوند که توانایی واحد تجاري را در واریز بدهی هاي کوتاه مدت نشان می دهد. مهمترین این نسبت ها عبارتند از : نسبت جاري و نسبت آنی(اکبري، 1385، 34)2.
نسبت هاي فعالیت
این نسبت ها کارایی مدیران را در کاربرد دارایی ها ( منابع مالی در اختیار مدیران ) نشان می دهند.یا به عبارت دیگر می توان درجه کارایی شرکت را از نظر استفاده موثر از منابع تعیین کرد.
هر کسري که در صورت آن مبلغ فروش واحد تجاري یا بهاي تمام شده کالاي فروش رفته قرار داشته باشد و در مخرج آن یکی از اقلام ترازنامه قرار بگیرد را می توان نسبت فعالیت نامید. مهمترین نسبت هاي فعالیت عبارتند از دوره وصول مطالبات ، نسبت گردش کالا ، نسبت کالا به سرمایه در گردش و نسبت گردش سرمایه جاري (همان منبع، 35)3.
نسبت هاي سرمایه گذاري
این نسبت ها نشان می دهند که هر گاه واحد تجاري زیان به بار بیاورد و کار به تصفیه بکشد ، تا چه اندازه طلبکاران و وام دهندگان به آن واحد تجاري به مطالبات خود می رسند. همچنین این نسبت ها طرزترکیب سرمایه شرکت را به معنی آن که کلیه منابع مالی را در بر می گیرد نشان می دهد (همان منبع، 36)3.
این نسبت ها خود به دو دسته کوچکتر تقسیم می شوند :
نسبتی که در آن میزان سرمایه گذاري در دارایی ثابت سنجیده می شود نسبت هایی که رابطه منابع مالی مورد استفاده واحد تجاري را از لحاظ بدهی هاي جاري و بلند مدت با ارزش ویژه تعیین می کنند که در واقع به این دسته نسبت هاي بدهی یا اهرمی گفته می شود.
نسبت هاي سود آوري
این نسبت ها میزان موفقیت واحد تجاري را در کسب سود نشان می دهند. که مهمترین آن عبارتند از :بازده فروش ، بازده دارایی ، بازده سرمایه در گردش و ... (پی نوو ، 1384، 82).
نسبت هاي نقدینگی
این نسبت ها از مقایسه دارایی هاي جاري یا اقلام تشکیل دهنده آن با بدهی جاري بدست می آیند و بیشتر به صورت عدد و یا درصد نشان داده می شوند (همان منبع، 82).
نسبت جاري
نسبت جاري از تقسیم مجموع دارایی هاي جاري بر مجموع بدهی هاي جاري بدست می آید. این نسبت نشان می دهد که در مقابل هر یک ریال بدهی جاري چه میزان دارایی جاري وجود دارد. اهمیت این نسبت از توجه به تعریف دارایی جاري و بدهی جاري روشن می شود. دارایی جاري آنچه را که در مدتی کوتاه که معمولا کمتر از یک سال است به صورت نقد در اختیار واحد تجاري قرار می گیرد نشان می دهد و بدهی جاري مبالغی را که باید از محل دارایی جاري تامین و در کوتاه مدت پرداخت گردد نشان می دهد (وگانت، 2009، 221).
در گذشته عدد 2 را براي این نسبت مهم در نظر می گرفتند اما اکنون بدون توجه به ترکیب اقلام مختلف دارایی جاري و در نظر نگرفتن این نسبت در طی چند سال گذشته ، این نسبت را بی معنی می دانند.
به طور کلی می توان گفت هر اندازه نسبت جاري شرکت بزرگتر باشد ، آن شرکت در پرداخت بدهی هاي جاري با مشکل کمتري مواجه خواهد بود یا به عبارت دیگر بستانکاران تامین بیشتري خواهند داشت.
در تفسیر نسبت جاري باید به نوسانات آن در طول مدت ، توجه داشت. زیرا امکان دارد که شرکت ها در پایان سال مالی با حساب آرایی و واریز موقت بعضی از اقلام بدهی و برگشت این اقلام در اوایل سال بعد این حساب را بهتر جلوه دهند (اکبري، 1385،38).
نسبت آنی
مشکل بزرگی که در نسبت جاري وجود دارد این است که این نسبت از لحاظ نقدینگی همه اقلام دارایی جاري را یکسان در نظر می گیرد. در صورتی که از نظر نقدینگی دارایی جاري را به دو دسته می توان تقسیم کرد :
آنچه نقد و یا در حکم نقد است .مانند وجه نقد و بانک و حسابها و اسناد دریافتنی . که به این دسته دارایی هاي آنی گفته می شود.
گروهی که از طریق فروش به نقد تبدیل می شوند . مانند موجودي هاي جنسی اعم از مواد و کالا.
با توجه به تعاریف بالا می توان دریافت که دارایی آنی بیشتر از موجودي کالا می تواند در تامین طلب بستانکاران محور اتکا قرار گیرد.بنابراین از نسبت دیگري به نام نسبت آنی استفاده شده است که در این نسبت همه اقلام دارایی جاري به جز موجودي کالا را منظور می کنند. (اکبري، 1385، 64)1.
نسبت آنی از تقسیم دارایی آنی بر بدهی جاري بدست می آید. این نسبت بدین مفهوم است که در مقابل یک ریال بدهی جاري ، یک ریال دارایی جاري آن هم به صورت نقد و یا حساب قابل وصول و تبدیل به نقد در مدتی کوتاه وجود دارد.
نسبت آنی شرکت ها باید برابر با 1 و یا بیشتر از آن باشد تا شرکت بتواند از محل دارایی هاي آنی بدهی هاي جاري خود را بپردازد. استدلال تحلیلگرانی که استاندارد نسبت آنی را 1 می دانند این است که این عدد مرز بین قدرت نقدینگی کافی و قدرت نقدینگی ناکافی شرکت است.
این نسبت یکی از مفید ترین نسبت هاست. وبه وضوح نشان می دهد که آن قسمت از دارایی جاري که از لحاظ ارزش ، ثبات بیشتري دارد و احتمال کاهش در آن کمتر است تا چه میزان می تواند پشتوانه طلبکاران کوتاه مدت قرار گیرد (پی نوو ، 1384، 86)2.
نسبت هاي فعالیت
گردش کالا
تعریف کالا : کالا را مترادف موجودي جنسی به کار می بریم و شامل مواد اولیه ، کالاي در جریان ساخت و کالاي ساخته شده می شود و ملزومات تولید را هم در بر می گیرد.
با استفاده از این نسبت ، گردش موجودي کالاي شرکت ( یعنی تعداد دفعاتی که شرکت در سال موجودي کالاي خود را می فروشد ) محاسبه می کند و دوره گردش کالا نیز بیان می کند که هر چند روز یک بار انبار کالاي شرکت پر و خالی شده است.
گردش موجودي کالا از تقسیم بهاي تمام شده کالاي فروش رفته بر موجودي کالا بدست می آید. در مخرج و به جاي موجودي کالا بهتر است متوسط کالا را قرار داد. متوسط کالا از جمع موجودي اول سال و موجودي پایان سال تقسیم بر 2 بدست می آید. هرچه دفعات تعیین موجودي یا استخراج آن از دفاتر بیشتر باشد متوسط کالا دقیق تر خواهد بود. (اکبري، 1385، 68)3.
بعد از محاسبه دفعات گردش کالا می توانیم دوره گردش کالا از تقسیم 360 بر دفعات گردش کالا محاسبه کرد.
متوسط موجودي کالا / بهاي تمام شده کالاي فروش رفته = دفعات گردش کالا
دفعات گردش کالا / 360 = دوره گردش کالا
به طور معمول نسبت گردش زیاد موجودي ها نشانه کارایی مدیریت شرکت است. (پی نوو ، 1384)
نسبت گردش دارایی
این نسبت میزان و اثر گردش دارایی را در تحصیل درآمد نشان می دهد و در مقایسه با گذشته حکایت از این می کند که آیا افزایش دارایی ها با افزایش فروش ملازمه داشته است یا خیر.
این نسبت از تقسیم فروش خالص بر کل دارایی ها بدست می آید.
با فرض ثابت ماندن قیمت ها هنگامی که شرکت ها به ظرفیت تولیدي خود برسد ، این نسبت به حداکثر خواهد رسید.کاهش این نسبت احتمالا نشانه کاهش حجم فعالیت شرکت است و پایین آمدن گردش کل دارایی ها می تواند نوعی اخطار تلقی گردد (پی نوو ، 1384، 88)1.
دوره وصول مطالبات
با محاسبه این نسبت می توان زمان یا تعداد روزهایی که طول می کشد تا شرکت مطالبات خود را وصول کند مشخص کرد.و با این نسبت می توان رابطه بین فروش هاي نسیه و مطالبات کوتاه مدت شرکت را تعیین کرد.و یا به عبارتی دیگر می توان گفت متوسط مدتی را که از فروش شروع و به وصول مطالبات می انجامد را می توان با استفاده از نسبت دوره وصول مطالبات نشان داد (همان منبع، 89)2.
این نسبت طی 2 مرحله محاسبه می شود :
مرحله اول : گردش مطالبات را از تقسیم فروش نسیه سالانه بر متوسط مطالبات بدست می آوریم.
مرحله دوم : دوره وصول مطالبات را از تقسیم 360 بر گردش مطالبات محاسبه می کنیم.
ترکیب دو فرمول بالا را به صورت کلی می توان به صورت زیر نوشت :
فروش نسیه سالانه / 360 *متوسط مطالبات = دوره وصول مطالبات
مقایسه دوره وصول مطالبات با شرایط فروش کالا به صورت نسیه معمولا نباید اختلاف فاحشی داشته باشد.زیاد بودن مانده مطالبات و کم بودن مانده مطالبات هر دو می تواند ناشی از ضعفی در شرکت باشد بنابراین بهتر است تا متوسط دوره وصول مطالبات را شرکت را با توجه به شرایطی که شرکت هاي رقیب براي فروش خود در نظر گرفته اند تفسیر گرد(همان منبع، 89)3.
دوره گردش عملیات
این نسبت از جمع دو نسبت دوره گردش کالا و دوره وصول مطالبات حاصل می شود. این نسبت مدت زمانی را که طول می کشد تا کالا فروخته شده و مطالبات ناشی از آن وصول شود نشان می دهد.
در صنایع دوره تولید را هم به دوره مذکور اضافه می کنند.
دوره وصول مطالبات + دوره گردش کالا+ دوره تولید = دوره گردش عملیات
معمولا این دوره کمتر از یک سال است و ممکن است در بعضی از صنایع در یک سال چندین دوره عملیات وجود داشته باشد. این نسبت را باید با دوره هاي گذشته در همان واحد تجاري و یا با شرکت هاي مشابه مقایسه کرد. طولانی تر شده این دوره نسبت به دوره هاي گذشته نامطلوب بوده و نشان از کند شدن فعالیت واحد تجاري دارد . البته سرعت زیاد دوره نیز مطلوب نمی باشد زیرا نشان از کمبود سرمایه جاري موسسه دارد که ممکن است در مواجهه به عاملی نامساعد مشکلات زیادي را بوجود بیاورد (وگانت، 2009، 221).
16-2 نسبت هاي سرمایه گذاري
1-16-2 نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه
این نسبت از تقسیم دارایی ثابت بر ارزش ویژه بدست می آید.
میزان سرمایه گذاري در دارایی ثابت بستگی به نوع صنعت دارد. بنابراین به راحتی نمی توان نسبت به کم یا زیاد بودن این نسبت اظهار نظر کرد(همان منبع، 222).
به طور کلی این نسبت نشان می دهد که چه مقدار از ارزش ویژه به مصرف دارایی ثابت رسیده و به بیان دیگر چه مقدار از سرمایه گذاري صاحبان سهام از گردش عملیات جاري واحد تجاري خارج شده است. وقتی این نسبت پایین باشد نقدینگی بالاست.
با آنکه تعیین کردن حدي مطلوب براي این نسبت مشکل است ، اما عده اي از صاحب نظران بر این باورند که این نسبت نباید در واحدهاي صنعتی کمتر از 100 % و در شرکت ها ي غیر صنعتی از 75 % تجاوز کند.تجاوز از این حد حاکی از آن است که بخشی از مطالبات اشخاص و شرکت ها از واحد تجاري در دارایی ثابت سرمایه گذاري شده است که مطلوب نمی باشد (پی نوو ، 1384،90)3.
2-16-2 نسبت بدهی
این نسبت از تقسیم کل بدهی بر ارزش ویژه بدست می آید.این نسبت نشان دهنده اطمینانی است که به طور کلی بستانکاران براي وصول مطالبات خود می توانند داشته باشند و یا به عبارت دیگر وضع طلبکاران را در مقابل صاحبان سهام نشان میدهد که هر یک تا چه اندازه در واحد تجاري سرمایه گذاري کرده اند و اینکه از لحاظ مالکیت چه رابطه اي بین طلبکاران و سهامدران وجود دارد (اکبري، 1385، 107).هر چه این نسبت بزرگتر شود طلبکاران تامین کمتري خواهند داشت و زمانی که از 100 تجاوز کند وضع غیر عادي تلقی می گردد یعنی اینکه بعد از ورشکستگی و تصفیه ، طلبکاران به تمام مطالباتشان نمی رسند.
3-16-2 نسبت بدهی جاري به ارزش ویژه
هدف از کاربرد نسبت فوق تعیین وضع مطالبات طلبکاران کوتاه مدت است که در صورت بروز خطر چه پوششی براي تامین مطالباتشان از لحاظ حقوق صاحبان سهام پیدا می کنند.
وقتی این نسبت بالا باشد نامطلوب تشخیص داده می شود و افزایش مستمر آن ایجاب می کند که در نحوه ترکیب سرمایه گذاري تجدید نظر گردد(همان منبع، 108).
4-16-2 نسبت پوشش بهره
براي بدست آوردن این نسبت سود عملیاتی یا سود قبل از کسر بهره و مالیات را بر هزینه بهره تقسیم می کنند.مفهوم این نسبت این است که چون از محل سودي که واحد تجاري کسب می کند می باید هزینه بهره وامها را پرداخت نماید ، پس تغییرات نامطلوب را که در نسبت بین این دو قلم به وجود می آید ، می توان حاکی از مشکلات ناشی از ناتوانی واحد تجاري در بازپرداخت بهره وامها دانست.
به طور کلی می توان گفت تغییرات نامطلوب در این نسبت حکایت از مشکلات در بازپرداخت وام دارد. گاهی کاهش این نسبت به معناي افزایش ریسک مالی است . اگر مقدار این نسبت از حد معینی بگذرد ، سازمان هاي وام دهنده از درخواست کننده وام بهره بیشتري طلب کرده و شرایط سخت تري تعیین می کنند (همان منبع، 108).
17-2 شبکههای عصبی
شبکه های عصبی که برای اولین بار توسط روزنبلات (1959) و ویدرو و هاف (1960) مورد بررسی قرار گرفت، ساختار های محاسباتی هستند که دارای قابلیت های تعمیم پذیری و یادگیری می باشند.
از نظر مفهوم، این تکنولوژی ها یک تکنیک توزیعی را به کار می گیرند تا دانش اکتسابی توسط یادگیری با نمونه های شناخته شده را ذخیره و برای طبقه بندی الگو، پیش بینی و تجزیه و تحلیل، کنترل و بهینه سازی مورد استفاده قرار دهد. از لحاظ عملیاتی، این تکنولوژی ها برنامه های نرم افزاری هستند که ساختار زیست شناختی مغز انسان و ساختار پیچیده عصبی آنرا الگو قرار می دهند(شاپیرو، 2003، 310).
از زمان کارهای ابتدای که توسط رامل هارت ، مک کللند و گروه تحقیقی (PDP) (1986)، بر روی شبکه های عصبی مصنوعی را آغاز کردند، کاربردهای موفقیت آمیز این متد در تشخیص الگوها (نیشیکاوا وهمکاران، 1997) ، پردازش تصویر ( دورانتون، 1996)، تجزیه و تحلیل اسناد ( سودا و همکاران، 2005)، وظایف مهندسی ( ابو مصطفی، 2001) ، تولید (کانگ و نهاوندی، 2002) ، بهداشت زیستی (ناظران و بهبهانی، 2000)، بهینه سازی ( چو و همکاران، 2005)
، و غیره توجه دانشمندان زیادی را به این متد جلب کرد. در سال های اخیر، شبکه های عصبی مصنوعی مقبولیت فراوانی برای حل مسائل مالی و تولید یافته اند. در حوزه مالی، قلمرو کاربردهای قابل ذکر این موارد هستند: 1- تجارت و پیش بینی شامل قیمت گذاری و پوشش ریسک اوراق بهادار و مشتقات ( استینر، 1997)، 2- تخمین قیمت آتی ( تورسان، 1966) ، 3- انتخاب و عملکرد سهام (کیم و چون، 1998) ، 4- پیش بینی نرخ ارز ( سارکر، 2003) ، 5- پیش بینی ورشکستگی شرکت ها ( آتیاف 2001)، 6- تشخیص تقلب( اسمیت و گوپتا، 2000) ، و غیره.
همچنین بسیاری از نرم افزار های تجاری برای حل حوزه وسیعی از مسائل مالی امروزی با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی تدوین شده اند ( سارکر وهمکاران،2006، 140).
اگرچه شبکه عصبی مدلی برای تقلید هوش انسانی یک ماشین است، این شبکه ها دارای توانایی عالی از یادگیری رابطه معماری ورودی و خروجی از یک مجموعه داده را دارند بدون اینکه دانش یا پیش زمینه ای در رابطه با توزیع آماری داده داشته باشند. این قابلیت یادگیری از داده ها بدون هیچ دانش قبلی، شبکه های عصبی را برای استفاده در رگرسیون و طبقه بندی در وضعیت های واقعی مناسب می سازد. در بسیاری از کاربرد های مالی و تولید، رگرسیون و طبقه بندی بخش جدای ناپذیر از یکدیگر هستند. همچنین شبکه های عصبی به طور ذاتی غیر خطی می باشند که این شبکه ها را در مدلسازی های الگو های پیچیده داده ها نسبت به بسیاری از از شیو های سنتی که خطی هستند، دقیقتر و کاربردیتر می سازد.در بسیاری از مسائل واقعی که در حوزه مالی و تولید مطرح می شوند، کاربرد های شبکه های عصبی مصنوعی نسبت به تکنیک های رگرسیون چند گانه در طبقه بندی و تجزیه و تحلیل داده ها، دارای عملکرد بهتری بوده است. به خاطر توانایی این شبکه ها در عمومیت دادن داده های نادیده گرفته شده، این شبکه ها مناسب با داده های تورش دار، گم شده و از این قبیل می باشند.
شبکه های عصبی مصنوعی از جدیدترین روشهای هوش مصنوعی هستند که می توان برای پیش بینی سری های زمانی غیر خطی مورد استفاده قرار بگیرند( خازم، 2007، 54) .
یک شبکه عصبی تلاشیست برای مهندسی معکوس مغز، ایده اصلی شبکه عصبی از تلاش دانشمندان برای ساخت آن در ابعاد کوچکتر با نرونها و اتصالات سیناپسی ارگان مغز ناشی می شود.
هدف یک شبکه عصبی ایجاد مکانیزم یادگیری و الگوی شناختی است که برای کامپیوتر قایل فهم باشد است. بنابراین مدل های شبکه عصبی توانایی تقلید وظیفه مغز را با تقلید بر اساس نرونها به عنوان ساده ترین و پایه ای ترین جزء مغز دارند. مانند مغز انسان، مدل های شبکه عصبی شامل یک یا چند عنصر پردازشگر می باشند که از طزیق اتصالات وزن دار با یکدیگر در تعاملند، وظیفه مغز انسان را الگوبرداری می کنند. مدل شبکه عصبی می بایست با مجموعهای از دادهها تغذیه شوند تا یادگیری لازم برای پیش بینی به عنوان نتیجه مدل حاصل شود (همان منبع، 54).
مفهوم شبکه عصبی را می توان در اواخر صده 1800 جستجو کرد، جایی که مدلهای محاسباتی برای مطالعه عملکرد مغز به کار گرفته شدند. رویکرد یادگیری هب را برای یادگیری مدلهای شبکه عصبی ارائه کرد که می توان آن را ابتدایی ترین و پایه ای ترین مدل یادگیری بدون ناظر است.
تانک و هاپفیلد (1987) اثبات کردند که مدلهای نرونی که بر اساس مدلهای مدارهای الکترونیک کار می کنند توانایی حل مسایل پیچیده را باسرعت و دقت قابل قبولی را دارد. اجزا محاسباتی کاگنیترون از تعامل جمعی اجزا مرتبط با هم در یک شبکه حاصل می شود ( تانک و هاپفیل، 1987، 152).
شبکههای عصبی یا به طور دقیقتر شبکههای عصبی مصنوعی، نوعی فناوری است که ریشه در علوم بسیاری از قبیل عصب‌شناسی، ریاضیات، آمار، فیزیک، علوم کامپیوتر، و مهندسی دارد. شبکههای عصبی در حوزه‌های متعددی چون ایجاد مدل، تحلیل سری‌های زمانی، شناخت الگو، پردازش علائم و کنترل کاربرد دارد ( هایکن، 1999، 64).
شبکههای عصبی فناوری پردازش اطلاعات است که از مطالعات سیستم عصبی و مغز الهام گرفته است. به عبارت دیگر شبکههای عصبی نوعی فناوری است که تلاش می‌کند مهارت‌های سازماندهی و کسب دانش مغز انسان را تقلید کند. شبکههای عصبی اساساً از آرایشی از پردازشگرها، یا سلول‌ها، همراه با ارتباطات بین آنها تشکیل شده است. داده‌های ورودی از طریق این آرایش مورد پردازش قرار می‌گیرند تا به خروجی‌ها یا نتایج برسند. تعاریف متعدد دیگری در مورد شبکههای عصبی وجود دارد، از جمله اینکه شبکههای عصبی مدل ریاضی هستند که از تعداد زیادی عناصر پردازشگر تشکیل شده‌اند، این عناصر پردازشگر که در لایه‌ها یا شکل جدیدی از محاسبه منظم شده‌اند، از مدل بیولوژیکی الهام گرفته‌اند ( لوبیک، 2001، 38).
18-2 اجزای شبکههای عصبی مصنوعی
1-18-2 عناصر پردازشگر
نرونها عناصر پردازشگر اطلاعات هستند که اساس عملیات شبکههای عصبی را تشکیل می‌دهند. یک مدل نرونی از سه بخش اصلی تشکیل شده است: مجموعهای از سیناپس‌ها یا ارتباطات که به هر یک از آنها وزنی اختصاص داده می‌شود، جمع‌کننده سیگنال دادهها که به وسیله سیناپس مربوطه وزن‌دهی شده‌اند، تابع محرک برای محدود کردن نوسانات خروجی نرون. در طول عملیات پردازش در شبکه های عصبی مصنوعی هر یک از اتصالات دارای وزن می باشند و این اوزان با توجه به قابلیت تغییرشان در یادگیری شبکه مورد استفاده قرار می گیرند. هنگامی که مدل مسیر نادرست را انتخاب می کند اوزان میان اتصالات واحدهای شبکه می توانند تغییر یابند و بر اساس داده ها یا شاخصهایی اصلاح شوند، این فرآیند تا هزاران بار در یک سیکل تکرار می شوند تا جایی که به جواب صحیح برسد( خازم، 2007، 54) .
نرونها، ورودی‌ها را دریافت می‌کنند، سپس آنها را مورد پردازش قرار داده و خروجی‌ها را تحویل می‌دهند. ورودی می‌تواند داده خام یا خروجی دیگر عناصر پردازشگر باشد. خروجی نیز می‌تواند محصول نهایی یا ورودی نرون دیگر باشد.
Xi’sورودی T (∑Xi Wij)خروجی XjXi’sورودی T (∑Xi Wij)خروجی Xj
نمودار 3-2 اجزای یک عنصر پردازشگر
19-2 شبکه
هر شبکه عصبی مصنوعی از مجموعهای از نرونها تشکیل شده است که در لایه‌ها گروه‌بندی شده‌اند. ساختار ساده شبکههای عصبی مصنوعی در شکل زیر نشان داده شده است.
عناصر پنهانخروجی‌های شبکهورودی‌های شبکهعناصر پنهانخروجی‌های شبکهورودی‌های شبکه
نمودار 4-2 ساختار ساده شبکههای عصبی مصنوعی
1-19-2 ساختار شبکه
تپولوژی شبکه یا ساختار شبکه با توجه به اتصال و سازماندهی نرونها که عناصر پردازشگر هم نامیده می شوند مشخص می گردد.
همانند شبکههای کامپیوتری، شبکههای عصبی مصنوعی می‌توانند به چندین روش متفاوت سازماندهی شوند. در پردازش اطلاعات، بسیاری از عناصر پردازشگر، محاسباتشان را به طور همزمان انجام می‌دهند. این پردازش موازی مشابه کار مغز است و با پردازش نوبتی محاسبات قراردادی متفاوت است. امروزه مدل‌ها و کاربردهای بسیار متعددی برای شبکههای عصبی وجود دارد. اما متداول‌ترین ساختار شبکههای عصبی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، پرسپترون چندلایه (MLP) است (لوبیک، 2001، 38). برخی از انواع شبکههای عصبی در نگاره (2-3) ارائه شده‌اند.
در سالهای اخیر شاهد یک گسترش شدید در انواع شبکههای عصبی بودیم به همین دلیل معمولا شبکههای عصبی را بر اساس طراحی ، ساختار و مورد استفاده دستهبندی می شوند. ساده ترین نوع شبکه عصبی، شبکه عصبی پیش خور است که یکی از ساده ترین شبکهها برای به کارگیری است (راجر،2006)در این دسته از شبکه های عصبی هیچ سیکل، حلقه بسته یا تکراری وجود ندارد و این شبکه عصبی عمومی ترین و پر استفاده ترین نوع از شبکه های عصبی مصنوعی است.
در نوع شبکه اطلاعات تنها رو به جلو حرکت می کنند. دادهها از گرهها ی (نرونها) ورودی شروع به حرکت می کنند و از طریق نرونها در لایه میانی یا پنهان به لایه خروجی می رسند (پارکر، 2011)
جدول 1-2 برخی از انواع شبکههای عصبی
شبکههای برگشتیمدل‌های ARTشبکههای کوهننشبکه هاپفیلدشبکه‌های رقابتیشبکه‌های پیشخورپرسپترون یک لایهپرسپترون چند لایهشبکه‌های با تقارن شعاعی
20-2 پرسپترون چندلایه
شبکههای عصبی پرسپترون، به ویژه پرسپترون چندلایه، در زمره کاربردی‌ترین شبکههای عصبی می‌باشند. این شبکهها قادرند با انتخاب مناسب تعداد لایه‌ها و سلول‌های عصبی، که اغلب زیاد هم نیستند، یک نگاشت غیرخطی را با دقت دلخواه انجام دهند. شبکه MLP معمولاً از یک لایه ورودی، یک یا چند لایه پنهان و یک لایه خروجی تشکیل شده است (نمودار 5-2). جهت بیان ساختار یک شبکه چندلایه، از نمایش عبارتی کوتاه استفاده می‌شود. که در آن R تعداد ورودی‌ها و Si تعداد نرونها در لایه i ام می‌باشد.
-418528549530
نمودار 5-2 ساختار پرسپترون چندلایه (MLP)
21-2 پردازش اطلاعات در شبکههای عصبی مصنوعی
شبکه شامل یک لایه ورودی، یک لایه خروجی و یک یا چند لایه مخفی بین لایه های ورودی و خروجی میشوند. لایه های میانی روابط بین لایه ورودی و خروجی هستند که اوزان عناصر پردازشگر رابطه غیر خطی بین متغییرهای لایه ورودی (مستقل) و لایه خروجی (وابسطه ) را برقرار می کنند( خازم، 2007، 54) .
پردازش اطلاعات در شبکههای عصبی مصنوعی از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
ورودی‌ها
هر ورودی مربوط به یک صفت منحصر به فرد است. برای مثال اگر مسئله قیمت‌گذاری عرضه عمومی اولیه یک شرکت در میان باشد، صفت می‌تواند قیمت یا عواید حاصل از فروش باشد. ارزش صفت‌ها، ورودی‌های شبکه را تشکیل می‌دهند.
خروجی‌ها
خروجی شبکه، پاسخ مسئله‌ای است که در پی حل آن هستیم. برای مثال در مسئله تصویب وام، خروجی شبکه عصبی مصنوعی ممکن است به جای بله یا خیر، 0 یا 1 باشد. در ضمن لایه‌ای که خروجی آن، خروجی نهایی شبکه باشد، به لایه خروجی و لایه‌های دیگر به لایه‌های میانی موسومند.
وزن‌ها
وزن‌ها عناصر اصلی شبکههای عصبی مصنوعی هستند که قدرت نسبی یا ارزش ریاضی داده‌های ورودی اولیه و ارتباطات متنوع انتقال‌دهنده دادهها از یک لایه به لایه دیگر را نشان می‌دهند. به بیان دیگر، وزن‌ها اهمیت نسبی هر عنصر پردازشگر را مشخص می‌کنند. وزن‌ها از اهمیت زیادی برخوردارند، چراکه یادگیری شبکه از طریق تعدیل مکرر آنها صورت می‌گیرد( لوبیک، 2001، 38).
تابع جمع
توابع جمع متوسط وزن‌های همه عناصر ورودی را برای هر یک از عناصر پردازشگر مشخص می‌کنند. این تابع اساساً به عنوان ماشه نرون عمل می‌کند و گاهی اوقات آستانه تحریک نیز نامیده می‌شود.
تابع انتقال
رابطه بین سطح فعال‌سازی درونی و خروجی شبکه می‌تواند خطی یا غیرخطی باشد. چنین روابطی توسط تابع انتقال (تابع محرک) بیان می‌شود. توابع انتقال بسیاری مانند تابع محرک خطی، تابع محرک آستانه‌ای دو مقداره حدی، تابع محرک زیگموئید وجود دارد. انتخاب دقیق تابع انتقال می‌تواند تعیین‌کننده کارایی شبکه باشد. در عمل تعداد محدودی از توابع محرک مورد استفاده قرار می‌گیرند. در اینجا به توضیح تابع محرک زیگموئید اکتفا می‌شود.
یادگیری
یادگیری شبکه را در ابتدا باید از این دیدگاه مورد بررسی قرار داد که چگونه باد یادگیری را در شبکه عصبی به کاربرد. شبکههای عصبی مصنوعی مانند انسان از طریق خطاهایش یاد می‌گیرد. قابلیت یادگیری در شبکههای عصبی یعنی توانایی تنظیم پارامترهای شبکه در مسیر زمان که محیط شبکه تغییر می‌کند و شبکه شرایط جدید را تجربه می‌کند، با این هدف که اگر شبکه برای وضعیت خاصی آموزش دید و تغییر کوچکی در شرایط محیطی آن رخ داد، شبکه بتواند با آموزش مختصر برای شرایط جدید نیز کارآمد باشد.
کاگنیترون ابتدایی ترین مدل چند لایه یادگیری شبکه عصبی است که در دهه 1980 توسعه یافت (ویلو،2002، 91).
این نوع شبکه عصبی جریان بی جهتی میان تمام نرونها در ساختار شبکه است.
تعداد لایه های یک شبکه، الگوی برقراری ارتباط میان عناصر پردازشگر، استراتژی تغییر اوزان و انتخاب تابع انتقال یادگیری و فرآیند آموزش یک شبکه را تعیین می کنند. فادلالا و لین (2001) بیان داشتند که، ویژگی های شبکه شامل ساختار شبکه، تعداد لایه های پنهان در قوانین یادگیری شبکه تاثیر میگذارند( خازم، 2007، 54) .
میتوان فرایند یادگیری را به دو نوع تقسیم نمود: یادگیری باناظر و یادگیری بدون‌ناظر.
یادگیری باناظر
یادگیری باناظر مبتنی بر آموزش است. هدف از این نوع یادگیری حذف تفاوت‌های بین الگوهای خروجی مطلوب و واقعی است. در این نوع یادگیری باید شبکه عصبی را قبل از عملیاتی شدن آموزش دهیم. فرایند آموزش شبکه عصبی شامل ارائه داده‌های ورودی و خروجی به شبکه است. داده‌هایی که در فرایند آموزش مورد استفاده قرار می‌گیرند را مجموعه داده‌های آموزش می‌نامیم. این فاز آموزش زمان زیادی می‌برد و هنگامی کامل می‌شود که شبکه عصبی خروجی‌های مورد نیاز را برای سری معین دادهها فراهم نماید. زمانیکه آموزش تکمیل شد، وزن‌ها تعیین شده و برای عملیات واقعی مورد استفاده قرار می‌گیرند( هایکن، 1999، 64).
خلاصه ای از عملیات شبکه عصبی نظارتی در شکل زیر نشان داده شده است.
نمودار 6-2 عملیات یک شبکه عصبی نظارتی
زمانی که یادگیری نظارتی درگیر می شود، سیستم تلاش خواهد نمود تا ورودی و هدف مشخص همانند قیمت سهام یا رتبه های اوراق قرضه را منطبق سازد.. فرایند با تخصیص وزن های تصادفی به ارتباط بین هر کدام از نرون ها در شبکه آغاز می شود. با دادن وزن ها، ارزش های میانی (در لایه پنهان) و سپس خروجی سیستم محاسبه می شود. اگر خروجی بهینه باشد، از این نظر که به اندازه کافی به هدف نزدیک باشد، فرایند متوقف می شود؛ وگرنه، وزن ها مورد تعدیل قرار می گیرند و فرایند ادامه پیدا می کند تا راه حل بهینه بدست آمده یا به یک قاعده توقف جایگزین برسد )شاپیرو، 2003، 172).
اگرجریان اطلاعات در شبکه از ورودی به خروجی باشد، این شبکه، شبکه آینده نگر نامیده می شود. شبکه عصبی گفته می شود که درگیر ترویج به عقب است اگر خروجی ناکافی از طریق شبکه بازخور داده می شود به طوریکه الگوریتم می تواند بهبود یابد. به این شبکه به عنوان شبکه عصبی آینده نگر با ترویج به عقب (FFNN with BP) اشاره می کنیم )همان منبع، 172).
یادگیری بدون‌ناظر
در یادگیری بدون‌ناظر که گاهی یادگیری خودناظر نیز نامیده می‌شود، معلم خارجی یا ناظر برای فرایند یادگیری وجود ندارد.
در عوض، کنترل داخلی عملکرد وجود دارد. شبکه به دنبال نظم‌ها و روندهای موجود در علائم دادهها می‌گردد و بر طبق کارکرد شبکه تعدیلات لازم را انجام میدهد (هایکن، 1999، 64).
عمل یادگیری با ناظر برای شبکههای که از تعداد زیادی لایه‌های نرونی تشکیل شده‌اند، بسیار کند صورت می‌گیرد. معمولاٌ در این موارد تلفیق یادگیری باناظر و یادگیری بدون‌ناظر پیشنهاد می‌شود.
آموزش شبکه
یکی از مسائل مهم در مرحله آموزش، انتخاب ساختار و شرایط اولیه شبکه است. همه این عوامل، تعیین‌کننده زمان مورد نیاز برای آموزش هستند. در شرایط ایده‌آل، شبکه می‌تواند خصوصیات داده‌های ورودی را بدون جزئیات نامربوط یاد بگیرد و طبقه‌بندی‌های مناسبی صورت دهد.
در گام اول فرایند آموزش، دادهها به داده‌های آموزش و آزمون تقسیم میشوند. پس از اینکه آموزش انجام شد، آزمون شبکه ضروری است. با استفاده از وزن‌هایی که از مجموعه داده‌های آموزش بدست آمده‌اند، مجموعه داده‌های آزمون به شبکه داده می‌شود. در این مرحله کارایی شبکه با اندازه‌گیری توانایی آن در طبقه‌بندی صحیح داده‌های آزمون مورد بررسی قرار می‌گیرد. آزمون جعبه سیاه (مقایسه نتایج آزمون با نتایج واقعی) رویکرد اصلی برای تعیین این مسئله است که آیا دادهها خروجی‌های مناسب را تولید کرده‌اند یا خیر(همان منبع، 65).
22-2 الگوریتم پسانتشارخطا
الگوریتم پسانتشارخطا پراستفاده‌ترین روش برای آموزش شبکههای پیشخور چندلایه است به ویژه اگر شرایط زیر وجود داشته باشد:
یافتن فرمول مربوط به پدیده‌ها و متغیرهایی که علت اصلی آنها هستند، ممکن نباشد؛
دسترسی به داده‌های زیاد برای یافتن روابط بین پدیده‌ها و متغیرهای اصلی، وجود داشته باشد؛
کاربر نیاز داشته باشد نتایج را به مواردی فراتر از داده‌های آموزش عمومیت دهد (وانگ،2004، 123).
چهار دلیل برای توجیه استفاده از الگوریتم پسانتشارخطا به منظور پیش‌بینی قیمت‌گذاری اشتباه عرضه‌های عمومی اولیه میتوان ذکر کرد:
الگوریتم پسانتشارخطا تقریباً توانایی تقریب هر تابعی را دارد.
بازار سهام یک سری قوانین و ویژگی‌های تکرارشونده دارد که در پس دادهها پنهان هستند و روابط ریاضی آنها را به بازار منعکس می‌کنند.
توان تحمل خطای الگوریتم پسانتشارخطا بالا است.
اجرا و بکارگیری الگوریتم پسانتشارخطا آسان است(وانگ،2004، 123).
فرایند آموزش پسانتشارخطا با مجموعه وزن‌های تصادفی آغاز می‌شود که به ارتباطات بردار ورودی و لایه‌ای که مستقیماً ورودی‌ها را دریافت می‌دارد، اختصاص می‌یابند. بردار ورودی از طریق شبکه پسانتشارخطا به سمت جلو هدایت می‌شود. در پایان هر چرخه، بردار خروجی با استفاده از وزن‌ها، محاسبه شده و با بردار خروجی مطلوب مقایسه می‌شود. خطای شبکه پسانتشارخطا با مجموع یا میانگین مربعات خطا (تفاوت بین بردارهای خروجی مطلوب و خروجی واقعی) بیان می‌شود. هدف شبکه پسانتشارخطا حداقل کردن این خطا از طریق تعدیل مجموعه وزن‌ها در هر چرخه است. زمانیکه خطای شبکه در محدوده از پیش تعیین‌شده‌ای قرار گیرد، فرایند آموزش پسانتشارخطا متوقف می‌شود(همان منبع، 124).
به عقیده هچ- نیلسن شبکه عصبی پرسپترون سه لایه قادر به نگاشت تقریباً هر تابعی است (اوزون و سیفتر،2007، 210) .
23-2 بخش دوم: مروری بر پژوهشها
1-23-2 پژوهشهای داخلی
فدایی در بررسي آثار تورمي ماليات بر ارزش افزوده بر بخشهاي مختلف اقتصادي در ايران (تحليل داده-ستانده) به بررسي ظرفيت بالقوه مالياتي كشور می پردازد كه بين ظرفيت بالقوه مالياتي و وصوليهاي بالفعل، شكاف قابل توجهي وجود دارد و حاكي از آن است كه با اتخاذ تدابيري در جهت اصلاح نظام مالياتي و رفع مشكلات موجود، مي توان وصولي هاي مالياتي را افزايش داده و اتكا به درآمدهاي نفتي را كاهش داد. بدون از بين بردن مشكلات سيستم مالياتي، اين سيستم قادر به تامين بخش عمده اي از هزينه هاي دولت نخواهد بود.
در اين راستا مي توان به مساله ((ماليات بر ارزش افزوده)) به عنوان يكي از روشهاي اخذ ماليات توجه داشت كه در سه دهه اخير نيز مورد توجه و استفاده بيش از 90 كشور جهان قرار گرفته است. اجراي ماليات بر ارزش افزوده براي اولين بار در يك شكور، آثار اقتصادي متددي بر جاي خواهد گذاشت كه به طور كلي مي توان اين آثار را به سه دسته تقسيم كرد:1- آثار قيمتي (تورمي). 2- آثار توزيعي. 3- آثار درآمدي.اين تحقيق در جهت بررسي آثار تورمي اجراي ((ماليات بر ارزش افزوده)) بر بخشهاي مخلتف اقتصادي در ايران صورت مي گيرد تا با شناخت دقيق اثار تورمي ((ماليات برارزش افزوده)) بر هر كدام از بخشهاي اقتصاد و با در نظر گرفتن آثار تورم در كشورمان تدابير لازم در اين زمينه انديشيده شود. نتايج حاصل از اين بررسي نشان مي دهد كه از 78 بخش اقتصاد، 36 بخش اثرات قيمتي ضعيف، 13 بخش اثرات قيمتي متوسط و 29 بخش اثرات قيمتي شديد دارند (سناريوي اول).با استفاده از ((مدل قيمت)) مشاهده مي كنيم كه:
دامنه تورم ناشي از اعمال ماليات بر ارزش افزوده بر 78 بخش اقتصاد ايران، بين 0003/0 درصد تا 4/39 درصد متفاوت است (سناريوي دوم). در اين تحقيق پيشنهاد شده است كه پس از اعمال ماليات بر ارزش افزوده با نرخ 10 درصد، بخشهاي اقتصادي با اثرات قيمتي شديد (29 بخش)-سناريوي اول-و بخشهايي كه آثار تورمي آن بزرگتر يا مساوي 1/10 درصد است (34 بخش)-سناريوي دوم معاف گردند. نهايتا مي توان گفت كه 36 بخش اقتصاد قطعا مي تواند مشمول ماليات بر ارزش افزوده باشد و 8 بخش نيز مشروط به درآمدهاي مالياتي مورد انتظار حاصل از 36 بخش مشمول مي باشند. ميزان تورم حاصل از اعمال ماليات بر ارزش افزوده با نرخ 10 درصد در كل اقتصاد، قبل از معاف كردن بخشها 5/13 درصد و پس از معاف كردن بخشها 2/1 درصد مي باشد (فدایی، 1379، 22)1.
موضوع ساختار سرمايه از جمله مسائلى است كه تا كنون تحقيقات و آزمونهاى زيادى بر روى آن انجام شده است،و در حال حاضر نيز تحقيقات نظرى و بررسى هاى تجربى در مورد آن ادامه دارد. مباحث تئوريك در خصوص ساختار سرمايه، در پى رسيدن به حدى از تعادل بين دو منبع اصلى تامين مالى يعنى بدهى و حقوق صاحبان سرمايه است كه بتواند در آن نقطه، ارزش سهام شركت را به حداكثر رسانيده، در مقابل ،هزينه منابع تامين مالى را نيز به حداقل ممكن كاهش دهد. تحقيقات انجام گرفته منجر به مدلى كاربردى به منظور بهينه سازى ساختار سرمايه نگرديده اند. شايد يكى از دلايل اين باشد كه عليرغم وجود مدلهاى متفاوت براى امكان سنجش تاثير ساختاري سرمايه بر ارزش شركت، مدل برترى مشخص نگرديده است. در ميان معيارهاى ارزشكذارى شركت، مدل ارزش افزوده اقتصادى به عنوان مدلى نوين كه با خلق ارزش در واحدهاى انتفاعى ارتباط بيشترى دارد مطرح مى گردد.
لذا در اين تحقيق با اين پيش فرض كه EVA يك معيار مناسب در بررسى عملكرد يك بنگاه اقتصادى مى باشد، ارتباط نزديكى با ايجاد ارزش دارد، جهت سنجش اثر ساختار سرمايه بر روى ارزش شركت، ثروت سهامداران مورد توجه قرار مى گيرد. لذا، اين تحقيق درصدد است ارتباط بين ارزش افزودة اقتصادى و ساختار سرمايه را در راستاى پاسخگويى به پرسش اصلى پژوهش مورد آزمون تجربي قرار دهد. فرضيه اي كه مارا در حل مساله تحقيق هدايت مي كند عبار ت است از اينكه بين EVA و نسبت هاي ساختار سرمايه رابطه معني داري وجود دارد ( صوفیانی ، 1384، 13)1.
ارائه اطلاعات مربوط به ارزش افزوده و اجزاي آن، همچنين محتواي اطلاعاتي اين متغير حسابداري ، در چند دهه اخير مورد بحث محافل و مجامع مالي و حسابداري بوده است. در تحقيق حاضر، هدف اصلي بررسي محتواي افزاينده اطلاعاتي ارزش افزوده (شامل ارزش افزوده اقتصادي و ارزش افزوده نقدي) در مقابل سود حسابداري و وجوه نقد حاصل از عمليات مي باشد.ارائه مدلي جهت پيش بيني بازده سهام براساس متغيرهاي فوق نيز از ديگر اهداف تحقيق حاضر است.
بدين منظور ارتباط بازده سهام و تغييرات داده هاي مربوط به ارزش افزوده اقتصادي ، ارزش افزوده نقدي، سود حسابداري و وجوه نقد حاصل از عمليات ، براي شركتهاي توليدي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از سال 1375 تا 1381 مورد آزمون قرار گرفته است، و در اين مورد از مدلهاي اقتصادسنجي استفاده مي شود و جهت آزمون فرضيات مربوط، از تحليل رگرسيون چندمتغيره براي داده ها، يكبار به شكل مقطعي و بار ديگر بصورت تجمعي استفاده مي گردد . نرم افزار آماري مورد استفاده در اين تحقيق نيز11SPSS- مي باشد(مشایخی ، 1383، 37)2.
صاحبان سرمايه به عنوان مالكان شركت همواره به دنبال ارزيابي عملكرد مديران اين واحدها بعنوان نماينده آنها در بكارگيري منابع سرمايه گذاري شده خود مي باشند و در اين رابطه از معيارهاي مختلفي استفاده مي نمايند. يكي از معيارهاي جديد مطرح شده براي ارزيابي عملكرد ارزش افزوده اقتصادي مي باشد. اين معيار نتايج عملكرد مديريت واحد تجاري را با توجه به منابع در اختيار آنها اندازه گيري مي كند. تحقيق حاضر به منظور تعيين ارتباط بين عملكرد كارا و بهره ورانه مديران و خلق ارزش واقعي براي شركت به بررسي تاثير استفاده كارا از منابع در ايجاد ارزش براي شركت ها مي پردازد. بدين منظور دو فرضيه اصلي در اين تحقيق طراحي شد.
فرضيه اصلي اول مبني بر "نسبت هاي فعاليت يا كارايي در يك واحد تجاري با ارزش افزوده اقتصادي خلق شده توسط آن واحد رابطه اي معنادار دارد" بود. فرضيه اصلي دوم نيز عبارت از "نسبت گردش كل دارايي ها در يك واحد تجاري بيشترين همبستگي را با ارزش افزوده اقتصادي خلق شده توسط آن واحد دارد" بود.
پس از آزمون فرضيات فرعي تحقيق همبستگي معناداري بين هيچيك از 4 نسبت فعاليت مورد بررسي (به استثناي همبستگي ضعيف مشاهده شده بين گردش موجودي كالا و EVA كه قابل اغماض بود) و EVA محاسبه شده شركت ها طي دوره بررسي بدست نيامد. در نتيجه اولين فرضيه اصلي اين تحقيق رد شد. همچنين با توجه به نتايج به دست آمده از آزمون فرضيات فرعي تحقيق بيشترين همبستگي بين EVA و گردش موجودي كالا مشاهده شد كه درنتيجه فرضيه اصلي دوم اين تحقيق نيز رد شد (حراف عموقین ، 1383، 64)1.
هدف از انجام اين تحقيق اولويت‌بندي روشهاي پاداش‌دهي در ارتباط با افزايش انگيزه مديران به منظور افزايش ثروت سهامداران است تا بدينوسيله صاحبان صنايع بتوانند بهترين روش پاداش‌دهي را انتخاب نمايند و از اين طريق مهمترين هدف سازمان كه ايجاد ارزش افزوده براي مالكان است را محقق نمايند.همچنين هدف ديگر تحقيق حاضر ارائه روش پاداش‌دهي مناسب در جهت كاهش تعارض ميان مديران و مالكان ميباشد.بطوريكه پاداش پرداختي بيشترين همبستگي را با عملكرد مديران نيز داشته باشد ( صارمی ، 1380، 35)2.
سرمايه گذاران امروزه بيش از هر زمان ديگر خواهان ارزش سهام هستند. تئوري مالي از مدتها پيش هدف نهايي شركتها را حداكثر كردن ارزش سهام بيان داشت است. اين مساله از زماني كه سهامداران مالك شركت و موسسه شده وسرمايه گذاران منطقي بازده بلند مدت مناسبي از سرمايه گذاري خود طلب نمودند ، بصورت يك امر طبيعي و بديهي در آمد. در گذشته ، اين هدف نهايي اغلب بدرستي فهميده نشده بود و مورد توجه قرار نمي گرفت و به طور سنتي معيارهاي اندازه گيري نظير بازده سرمايه گذاري و سود هر سهم با وجود اينكه از لحاظ تئوري با افزايش سهامدار بدرستي همبستگي ندارند، اما بعنوان مهمترين معيارهاي اندازه گيري عملكرد وحتي پايه و مبنايي براي پاداش دراكثر شركتها مورد استفاده قرار مي گرفت. يكي از متداول ترين معيارهاي مبتني بر ارزش كه در سالهاي اخير به شدت مورد توجه واقع شده است ارزش افزوده اقتصادي EVA مي باشد. در اين تحقيق توانايي EVA را در ارائه اطلاعات مناسب درخصوص بازده سهام بررسي و آن را با يكي از معيارهاي قديمي تر ( سود عملياتي ) مقايسه كرديم. با توجه به نتايج حاصل از تجزيه وتحليل آماري اطلاعات جمع آوري شده ، دريافيتم كه از دو معيار فوق الذكر فقط سود عملياتي OIداراي بار اطلاعاتي در زمينه توضيح تغييرات بازده سهام مي باشد و EVA در اين زمينه داراي بار اطلاعاتي نمي باشد . بهرحال تحقيق حاضر اين ادعا كه EVA بهترين معيار ارزيابي است را تاييد نمي كند. لازم به ذكر است اگر چه براساس نتايج اين تحقيق معيار تعيين كننده در بازار سهام ايرانOI است اما اين مساله به معني ضعف EVA نيست بلكه ايراد به بازار سهام وارد است زيرا كه بدلايل عدم كارايي وهمچنين توجه بيشتر بازار به معيارهايي كه عملكرد واقعي را نشان نمي دهند باعث شده است كه اين نتايج حاصل شود ( جلیلی ، 1380، 51).
2-23-2 پژوهشهای خارجی
استیوارت ،1991 معتقد است که سود ، سود هر سهم و رشد سود ، معیار های گمراه کننده ای از عملکرد شرکت هستند و ارزش افزوده ی اقتصادی بهترین معیار ارزیابی عملکرد است. ارزش افزوده ی اقتصادی همان عاملی است که قیمت سهام را حرکت وا می دارد. بعد از این ادعا پژوهش های زیادی برای بررسی این موضوع انجام شد. در پژوهش های مزبور رابطه بین ارزش افزوده ی اقتصادی با ارزش افزوده بازار بررسی و رابطه آن با معیارهای سنتی ارزیابی عملکرد مقایسه شد.
نتیجه برخی از این پژوهش ها یومار و همکاران ، 1996؛ ابرایان ، 1996 ؛ میلونوویچ و تسویی ، 1996 نشان دادند که رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار بیشتر از رابطه ای است که معیار های سنتی ارزیابی عملکرد با ارزش افزوده بازار دارند.
در پژوهش های دیگری که توسط لهن و ماخیجا ،1996، چن و داد ،2001 و ورثینگتون و وست ،2004 رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام بررسی و با رابطه معیارهای سنتی ارزیابی عملکرد و بازده سهام مقایسه شد که نتیجه بیشتر پژهش های مزبور نشان دادند که هنوز سود حسابداری دارای بیشترین ارتباط با بازده سهام است. بنابراین در بیشتر پژوهش های تجربی تا کنون انجام شده است ، تاکید بر بازده سهام بود.
منابع فارسي:
پيتام،ع.ر. ، ترجمه علی پارسائیان، 1380، " پيشگويي بازار بورس تهران بوسيله شبكه عصبي-فازي"، پاياننامه كارشناسي ارشد،دانشكده مهندسي كامپيوتر،دانشگاه شيراز.
تیموری اصل، ی، 1384، "پیش بینی شاخص بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی" بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره 41.
جکسون،ت. و بیل آر،"، ترجمه محمود البرزی،1380، "اشنایی با شبکه های عصبی مصنوعی، تهران موسسه انتشارت علمی.
جهانخاني،علي،1376، " بررسي عوامل مؤثر برقيمت سهام ومروري برروند تغييرقيمت سهام دربورس اوراق بهادار تهران"،زمينه،شماره 65 ،صفحات 13-16.
حجازی. ر، و عارفه حسینی ،1386، "مقایسه رابطه ارزش افزوده بازار و ارزش افزوده اقتصادی با معیارهای حسابداری در بورس اوراق بهادار تهران". پژوهشهای اقتصادی.
راعي، ر، 1377 ،" طراحي مدل سرماي هگذاري مناسب در سبد سهام با استفاده از هوش مصنوعي(شبكه هاي عصبي)"، رساله دوره دكتري مديريت مالي، دانشگاه تهران.
راعی، رو کاظم چاوشی، 1382 ، "پیش بینی بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران: مدل شبکه های عصبی مصنوعی و مدل چند عاملی"، تحقیقات مالی، سال پنجم، شماره 15 ، صفحات97-120.
رحیمی، ع، 1374 ، "بررسی رابطه بین بازده سهام و ضریبP/E شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی.
سراجی.ح، و علی اصغر انواری رستمی،1383، "بررسی ارتباط میان ارزش افزوده اقتصادی،سود قبل از بهره و مالیاتف جریان نقدی فعالیتهای عملیاتی با ارزش بازار سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". بررسی¬های حسابداری و حسابرسی. سال یازدهم. شماره 37. صفحات 3-21
کارتالوپس، ا. و، ترجمه محمود جورابیان و رحمت الله هوشمند، 1381، "منطق فازی و شبکه های عصبی (مفاهیم و کاربرد)"، اهواز، دانشگاه شهید چمران.
مشايخي، ب، 1383، " بررسي تحليلي محتواي افزاينده اطلاعاتي ارزش افزوده اقتصادي و ارزش افزوده نقدي در مقابل سود حسابداري و وجوه نقد حاصل از عمليات : طراحي مدل پيش بيني بازده سهام(بر مبناي ارزش افزوده اقتصادي ، ارزش افزوده نقدي، سود حسابداري و وجوه نقد حاصل از عمليات)" . دانشگاه تهران، دانشكده مديريت.
منهاج،م،ب، 1377، " مبانی شبکه¬های عصبی مصنوعی"، مرکز نشر پروفسور حسابی.
نمازی ، م. و بهروز زارع، 1383، " کاربرد تئوری اطلاعات در تعیین ریسک سیستماتیک، مطالعه موردی : شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله بررسیهای حسابداری و حسابرسی، صفحات 79-100.
نمازی، م و شکر ا... خواجوی ، 1383 ، "سودمندی متغیرهای حسابداری در پیش بینی ریسک سیستماتیک شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" ، مجله بررس یهای حسابداری و حسابرسی، زمستان، شماره 38 ، صفحات93- 11.
وکیلیان آغویی، م، 1388 ، "برسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و سود باقیمانده،درپیش بینی سود هر سهم سال اتی"، تحقیقات مالی، دوره 11،شماره 27
منابع لاتین:
Bambang, Budi, R.J Widro, Z. Iftikar and L. Moses (2000). “Indonesia Stock Market Prediction Using Time Series Neural Network”. http: www.ssrn.comhtml. [15 feb 2004].
Campbell, John Y. (1987). "Stock Returns and the Term Structure"
Campbell, John Y. and M.Yogo (2002)”. Efficient Tests of Stock Return Predictability”at John - Campbell @Harvard.edu.
Dater, Vinayt, N. Naik and R.Radcliffe (1998) "Liquidity and Stock Returns: A Alternative Test" Journal of Financial Market, No. 1, PP: 203-219.
Fama, Eugene F. (1976). “Foundation of Finance. Manchester Basic Books Inc”.
Fama, Eugene F., and Kenneth R. French (1989). "Bussiness Conditions and Expected Returns on Stocks and Bounds” Journal of Financial Economics, No. 25, PP: 23-49.
Fama, Eugene, and Kenneth French (1988). "Dividend Yields and Expected Stock Returns." Journal of Financial Economics, Vol 22, pp: 3-25.
Hodrick, Robert J. (1992) "Dividend Yield and Expected Stock Returns: Alternative Procedures for Inference and Measurement" The Review ofFinancial Studies, No. 5, pp: 357-386.
Hsiao, C. (1985). “Benefits and Limitation of Panel Data” Econometric Review, No. 4, p: 21-174.
Januskevicius, Marius (2003). “Testing Stock Market Efficiency usingNeural Networks: Case of Lithunia”. http: www. SSERIGA. EDG.LV. [20 Apr 2004].
Jun, Sang. G, AchlaMarathe and H.A. Shawky. (2002). “Liquidity and Stock Returns in Emerging Equity Markets” Emerging Markets Review, No. 4, pp: 1-24.
Keim, Donald B., and Robert F. Stambaugh (1986). “Predicting Returns in the Stock and Bound Market” Journal of Financial Economics, No.17,pp: 357-390.
Leung, Mark, An-Sing Chen and HazemDaouk (2001). “Application of Neural Networks to an Emerging Financial Market: Forecasting and Trading The Taiwan Stock Index”, www. webuser. Bus. Umich. Edu \ hdaouk. Com.
Lev, B. (1974). “Financial Statement Analysis: A New Approach”. First Edition, New Jersy, Engelwood Cliffs: Prentic Hall.
O’Byrne, S.F. (1996).”EVA and Market Value”. Journal of Applied Corporate Finance. 9 (1), 116-125.
Stewart, G. B. (1991). “The Quest for Value: A Guide for Senior Managers.” New York: Harper Business Publisher.
Uymeura, D. G., Kantor, C. C. and Petit, J. M. (1996).” EVA for Banks, Value Creation, Risk Management and Profitability Measurement”. Journal of Applied Corporate Finance. 9 (1), 94-109.
Wong, bok. Bodnovich,Thomas A., selvi, yakup (1977). “neural network applications in business: A review and analisis of the literature (1988-1995).” Decision support systems. Pp. 320-230
Yoon, Y., T. Guimaraes and G. Swales(1994). “Integrating Artificial Neural Networks With Rule Based Expert Systems”, Decision Support Systems, Vol. 11,PP. 497-507